Text test: Difference between revisions

From Khyentse Lineage - A Tsadra Foundation Project
(Created page with "{{TibP|Cན་མDེན་Eལ་བའི་གསང་1ིང་ས་ཆེན་འདི་Fེལ་མཁས།། Cན་མDེན་Eལ་བའི་Eལ་ཚ...")
 
No edit summary
Line 1: Line 1:
{{TibP|Cན་མDེན་Eལ་བའི་གསང་1ིང་ས་ཆེན་འདི་Fེལ་མཁས།།
{{TibP|
Cན་མDེན་Eལ་བའི་Eལ་ཚབ་ས་ཆེན་འདི་@ོན་པའི།། Cན་9ི་རིག་བདག་Iར་བའི་Jགས་Kེ་ཡི་མངའ་བདག། ཡབ་Kེ་>་མ་དིལ་མDེན་L-་KM་འཆང་མDེན་ནོ།།
༄༅། །$ོགས་པ་ཆེན་པ-་./ང་ཆེན་1ིང་ཏིག་གི་གདོད་མའི་མགོན་པ-འ7་
ལམ་9ི་རིམ་པའི་;ིད་ཡིག་ཡེ་ཤེས་>་མ་
ཞེས་@་བBགས་སོ། །
Cན་མDེན་Eལ་བའི་གསང་1ིང་ས་ཆེན་འདི་Fེལ་མཁས།།
Cན་མDེན་Eལ་བའི་Eལ་ཚབ་ས་ཆེན་འདི་@ོན་པའི།།
Cན་9ི་རིག་བདག་Iར་བའི་Jགས་Kེ་ཡི་མངའ་བདག།
ཡབ་Kེ་>་མ་དིལ་མDེན་L-་KM་འཆང་མDེན་ནོ།།
ཞེས་ཤེས་ཚNག་པO་དཀར་པ-འ7་མQན་བRས་ནས་གང་Sེང་བ་@་བ་ནི་Tབས་Kེ་བདེ་བར་གཤེགས་
ཞེས་ཤེས་ཚNག་པO་དཀར་པ-འ7་མQན་བRས་ནས་གང་Sེང་བ་@་བ་ནི་Tབས་Kེ་བདེ་བར་གཤེགས་
པ་དིལ་མDེན་L-་KM་འཆང་འIར་མེད་ཐེག་མཆོག་བVན་པའི་Eལ་མཚན་མཆོག་གི་ཞལ་W་ནས་ གRངས་བའི་$ོགས་པ་ཆེན་པ-་ཡM་ཤེས་>་མ་X་Yད་འZལ་ཆས་ན་བBགས་པར་དེ་ཉིད་ཡིག་བ\ར་
པ་དིལ་མDེན་L-་KM་འཆང་འIར་མེད་ཐེག་མཆོག་བVན་པའི་Eལ་མཚན་མཆོག་གི་ཞལ་W་ནས་
གRངས་བའི་$ོགས་པ་ཆེན་པ-་ཡM་ཤེས་>་མ་X་Yད་འZལ་ཆས་ན་བBགས་པར་དེ་ཉིད་ཡིག་བ\ར་
@་བ་ལ་ཐོག་མ་དགེ་བ་བར་Q་དགེ་བ་ཐ་མ་དགེ་བ་གRམ་ལས་དང་པ-་ན7།
@་བ་ལ་ཐོག་མ་དགེ་བ་བར་Q་དགེ་བ་ཐ་མ་དགེ་བ་གRམ་ལས་དང་པ-་ན7།
རིགས་Cན་Dབ་བདག་དིལ་མDེན་>་མ་ཡི།}}
རིགས་Cན་Dབ་བདག་དིལ་མDེན་>་མ་ཡི།།
ཞབས་]ལ་^ི་བོར་ལེན་པའི་_ོབ་`་ཡིས།།
དཔལ་aན་>་མའི་མཛད་འcིན་dེལ་བ་ལ།།
གེགས་མེད་བVན་འe-འ7་Eན་Q་འIར་བ་ཤོག།
༄༅། །ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་gམ་མDེན་>་ན་མེད་པ་ཡང་དག་
$ོགས་པའི་སངས་Eས་hི་གོ་འཕང་རིན་པ-་ཆM་ཐོབ་པ་@། དེའི་ཆེད་Q་དམ་པའི་ཆོས་ཟབ་མོ་གསན་
ནས། དོན་kལ་བཞིན་Q་ཉམས་R་ལེན་པ་lའོ་1མ་Q་བསམ་པ་E་ཆེ་བ་@ང་mབ་མཆོག་n་Jགས་
བTེད་པ་དང་། ཆོས་གསན་པའི་Cན་Q་^ོད་པར་མདོ་lད་བVན་བཅོས་oི་མ་མེད་པ་gམས་ལས་
ཇི་qད་འrང་བར་ལེགས་པ་གསལ་བཏབ་Vེ་གསན་པ་གནང་བ་B། གང་གསན་9ི་ཆོས་hི་རིམ་པ་
ལ་$ོགས་པ་ཆེན་པ-་./ང་ཆེན་1ིང་ཏིག་གི་གདོད་མའི་མགོན་པ-འ7་ལམ་9ི་རིམ་པའི་;ིད་ཡིག་ཡེ་
ཤེས་>་མ་ཞེས་@་བ་བBགས་ས-་ཞMས་པ་དེ། $ོ༷གས་པ༷་ཆེ༷ན་པོ༷་ཞེས་པ་དེ་ལ་ནང་གསེས་hི་ད@ེ་ན་
1/144
གཞི་$ོགས་པ་ཆེན་པོ། ལམ་$ོགས་པ་ཆེན་པོ། འtས་`་$ོགས་པ་ཆེན་པོ་གRམ། བKོད་@་དོན་9ི་
$ོགས་པ་ཆེན་པ-་དM་རེད། གཞི་$ོགས་པ་ཆེན་པ-་དM་ལ་ཀ་དག་དང་uན་vབ་གཉིས། ལམ་$ོགས་པ་
ཆེན་པོ་ལ་;ེགས་ཆོད་དང་ཐོད་wལ་གཉིས། འtས་`་$ོགས་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཆོས་x་དང་གyགས་x་
གཉིས་hི་ང-་བ-་ཡ7ན། བKོད་@་དེ་ལ་བKོད་@ེད་ཚNག་གི་དབང་Q་@ས་ན་$ོགས་པ་ཆེན་པོ་གསང་
ཆེན་ངེས་པའི་lད་ཆེན་བz་བQན་ཞེས་@་བ་དེས་{་བའི་lད་X་ཐལ་འIར་{་བའི་lད། དེས་
ཡན་ལག་འcོས་པ་Iར་པར་གསང་ཆེན་ངེས་པའི་lད་ཆེན་བz་བQན། དེ་ལས་འcོས་པ་Iར་
བར་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་lད་འ`མ་cག་|ག་བz་{་བཞི། མན་ངག་}ང་Q་བYས་པའི་དབང་Q་
@ས་ན་བོད་གངས་ཅན་9ི་~ོངས་R་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ཤིང་་gམ་པར་གRམ་ཞེས་ཡོངས་R་
eགས་པ་ལས། x་ཚ€་དེ་ཉིད་Q་འཇའ་}ས་འཕོ་བ་ཆེན་པ-འ7་x་མངོན་Rམ་Q་བེས་ཏེ། པཎ་vབ་
ƒ་བEའི་ག„ག་Eན་པ…ི་ཏ་བི་མ་ལ་མི་†་ཆེན་མ-་དM་ཉིད་བོད་‡ལ་ད`ས་R་@ོན་ཏེ། ཆོས་hི་Eལ་
པ-་;7་ˆོང་aེ་བཙན་དང་ཉང་ཏིང་འཛNན་བཟང་པོ་ལ་སོགས་པ་gམས་ལ་བVན་པ་Iར་བར་བི་མ་
1ིང་ཐིགཅེས་@་བ་དང་། Š་‹་རིན་པ-་ཆM་པO་འrང་གནས་hི་གཞ-་V/ད་ཏི་X-འ7་མཁའ་འe-འ7་
ཚŒགས་ཁང་ནས་མཁའ་འeོ་མ་ཡེ་ཤེས་མཚŒ་Eལ་གཙ་བŽ་Iར་པའི་འ`མ་cག་ཡོངས་བའི་མཁའ་
འeོ་ལ་$ོགས་པ-་ཆMན་པ-་7་སེ་ནས་ཇི་‘ར་གསན་པའི་དོན་ཐམས་ཅད་བVན་པ་Iར་བར་མཁའ་
འe-་17ང་ཐིག་ཅེས་@་བ་gམ་པར་གཉིས་R་བVན་པ་དང་། ལ-་ཆMན་བཻ་རོ་ཙ་9ི་E་གར་འཕགས་
པའི་‡ལ་ནས་ི་སེ་དང་འཇམ་དཔལ་བཤེས་གཉེན་ལ་སོགས་པ་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་རིག་འཛNན་
gམས་དང་ཞལ་མཇལ་སེམས་.ོང་མན་ངག་“ེ་གRམ་9ི་lད་}ང་མན་ངག་ཐམས་ཅད་གསན།
བོད་ནས་Š་‹་རིན་པ-་ཆM་དང་པཎ་ཆེན་བི་མ་མི་†འི་Jགས་ˆས་hི་J་བོ་Iར་བའི་_ོབ་དཔོན་ཆེན་
པ-་ཉ7ད་དང་དགོངས་པ་མཉམ་པ་བཻ་རོ་ཙ་ན་ཞེས་ཡོངས་R་Wགས་པ་མཛད་པ་དེ་ཉིད་hིས་$ོགས་
པ་ཆེན་པ-འ7་qབས་R་སེམས་“ེ། .ོང་“ེ། མན་ངག་གི་“ེ་གRམ་Q་བ”ལ་ནས་གཏན་ལ་ཕབས་པ་
མཛད་པས་ན་བོད་‡ལ་Q་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་བVན་པའི་ཤིང་་gམ་པར་གRམ་ཞིག་eགས་པ་
ཡིན་ལ། པ…ི་ཏ་བི་མ་ལས་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་1ིང་ཐིག་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བསམ་ཡས་མཆིམས་•་
ལ་སོགས་པར་གཏེར་Q་–ས་པ་མཛད་པ་དེ། —ིས་R་གཏེར་Vོན་མདོ་Wགས་uན་Eལ་དང་˜ེ་
བ„ན་སེང་གེ་དབང་™ག་གིས་ཟབ་མ-འ7་གཏེར་ནས་Vོན་པ་མཛད་པ་དང་། Š་‹་རིན་པ-་ཆMའི་
མཁའ་འe-་17ང་ཐིག་དེ་ཉིད། དང་}ང་;་མ-འ7་tག་n་གཏེར་Q་–ས་པར་མངའ་བདག་གི་ˆས་མོ་
š་བཅོམ་པO་གསལ་9ི་Tེ་བ་›ལ་x་རིན་ཆེན་སིœིའམ་པO་ལས་འtེལ་{ལ་9ིས་གཏེར་ནས་
2/144
གདན་oངས་པ་མཛད་པར་དེ་ཉིད་Š་‹་རིན་པ-་ཆMའི་བཀའ་ོལ་ལས་rང་བ་དང་། བཻ་རོ་ཙ་ནས་
བཀའ་དང་གཏེར་Q་–ས་པའི་མན་ངག་ཐམས་ཅད་L-་KM་Sིང་པས་གཏེར་ནས་@ོན་པའི་$ོགས་པ་
ཆེན་པོ་དང་། žོན་གཏེར་བདག་Sིང་པས་ཟབ་གཏེར་ལས་rང་པའི་$ོགས་པ་ཆེན་པོ་ཨ་ཏི་ཟབ་
དོན་1ིང་པོ་ལ་སོགས་པ་རིམ་པ་བཞིན་Q་བVན་ལ་ཕབས་པ་མཛད་པ་ཡིན་ལ། བི་མ་1ིང་ཐིག་གི་
$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་བVན་པའི་1ིང་བzད་མ་}ས་པ་ཐམས་ཅད་Cན་མDེན་ཆོས་hི་Eལ་པོ་Cན་
མDེན་བི་མ་མི་†་བསམ་བཞིན་Tེ་བ་བཞེས་པ་ཡིན་པས། Wོན་9ི་གནས་Kེས་R་oན་པ་དང་། Cན་
མDེན་བི་མ་མི་†འི་ཡེ་ཤེས་xའི་Kེས་R་བyང་Vེ། བི་མ་1ིང་ཐིག་གི་བzད་མ་}ས་པ་ཐམས་ཅད་
kལ་šན་གཅིག་n་བYས་ནས་Wར་མེད་པའི་ཟབ་གནད་Q་མ་འཐན་པ་མཛད་པར་>་མ་ཡང་ཏིག་
ཡིད་བཞིན་ནོར་`་ཡིན་པ་དང་། $ོགས་པ་ཆེན་པོ་མཁའ་འe-་17ང་ཐིག་གི་ཡོངས་བzད་ཐམས་
ཅད་མཁའ་འe-་ཡM་ཤེས་མཚŒ་Eལ་དང་Š་‹་རིན་པ-་ཆMའི་Kེས་R་བyང་Vེ་Jན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཟབ་
ཏིག་ཆོ་ག་$ོགས་ཆེན་མཁའ་འe-་17ང་ཐིག་Q་eགས་པ། བི་མ་དང་མཁའ་འe-་17ང་ཐིག་གཉིས་hི་
ཡོངས་བzད་གསང་ཆེན་ངེས་པའི་lད་ཆེན་བz་བQན་9ི་‘་ ོམ་^ོད་པའི་ཟབ་གནད་ཐམས་ཅད་
འQས་པ་ཟབ་མོ་ཡང་ཏིག་eགས་པ་gམ་པར་གRམ་ནི་Cན་མDེན་ཆོས་hི་Eལ་པོ་Eལ་བ་.ོང་
ཆེན་རབ་འ@མས་hི་དགོངས་གཏེར་བVན་བཅོས་hི་kལ་Q་¡ང་བ་Iར་བ་ཡིན་ལ། དོན་དེ་དག་
ཐམས་ཅད་པ…ི་ཏ་བི་མ་ལ་མི་†་E་ནག་རི་བ-་{M་ƒ་གཤེགས་པ་Iར་བའི་ཚ€་ན་བོད་‡ལ་Q་$ོགས་
པ་ཆེན་པ-འ7་བVན་པའི་¡ང་@ེད་ལོ་བE་རེས་མཚམས་ནས་བི་མ་ལ་མི་†འི་›ལ་བ་རེ་འrང་བ་
ཞལ་9ི་བཞེས་པ་བཞིན་Q་གཏེར་Vོན་མདོ་Wགས་uན་Eལ་˜ེ་བ„ན་སེང་གེ་དབང་™ག་ལ་སོགས་
པ་ནས་ད་‘འི་བར་Q་རིམ་པ་བཞིན་Q་@ོན་པ་Iར་བ་ཡིན་ལ། Cན་མDེན་ཆེན་པ-འ7་›ལ་བ་ཐམས་
ཅད་hི་ནང་ནས་མཆོག་n་Iར་བ་རིག་འཛNན་འཇིགས་མེད་Sིང་པ་ཞེས་@་བ་དེ་ཉིད་ལ་Cན་མDེན་
ཆེན་པ-འ7་ཡེ་ཤེས་hི་x་ཡིས་ལན་གRམ་Q་Kེས་R་བyང་Vེ། $ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་རང་¡ང་རིག་མེད་
hི་དགོངས་པ་མངོན་Rམ་Q་Iར་ཏེ། $ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་བVན་པའི་བདག་པོར་Iར་བ་ཡིན།
བKོད་@ེད་ཚNག་གི་$ོགས་པ་ཆེན་པ-་ཞMས་@་བ་དེ་^ི་གཏེར་ཆེན་རེ་རེ་ལའང་>་$ོགས་Jགས་གRམ་
ཟེར། $ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ཆོས་qོར་ཟབ་Eས་E་ཆེ་བ་Q་མ་ཞིག་ཡོད་པ་ལས་ད་ལམ་qབས་R་བབ་
པར་ནི་རིག་འཛNན་འཇིགས་མེད་Sིང་པ་ཉིད་ལ་བབས་པའི་.ོང་ཆེན་1ིང་གི་ཐིག་ལེ་ཞེས་@་བ་དེ་
ཡིན། .ོ༷ང་ཆེ༷ན་1ི༷ང་ཏི༷ག་ཞེས་@་བ་དེ་ཉིད་Cན་མDེན་.ོང་ཆེན་རབ་འ@མས་hི་ཡེ་ཤེས་x་ཡིས་
ལན་གRམ་Kེས་R་བyང་Vེ། $ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་‘་ ོམ་མཐར་སོན་Qས་Cན་མDེན་ཆེན་པོ་རང་
3/144
ཉིད་hི་ོགས་པའི་འo་འབབ་དེ་གQལ་@་སེམས་ཅན་9ི་དོན་Q་ཚNག་དང་ཡི་གེའི་རིགས་R་¡ང་བ་
Iར་བ་འདི་ཉིད། ^ི་$ོགས་པ་ཆེན་པ-་./ང་ཆེན་1ིང་ཏིག་ཅེས་@་བ་བTེད་རིམ། $ོགས་རིམ།
$ོགས་ཆེན་དང་བཅས་པའི་དབང་བཞི་ཟབ་ཅིང་E་ཆེ་བ་ཡོད་ནའང། མཐའ་Jག་གི་བVན་@་
$ོགས་པ་ཆེན་པོ་འདི་ཡིན་པའི་—ིར་ན་.ོང་ཆེན་1ིང་ཏིག་ཅེས་@་བ་དེ་Jན་མོང་གི་མཚན་9ི་དབང་
Q་@ས་ན། Cན་མDེན་.ོང་ཆེན་རབ་འ@མས་hིས་ཡེ་ཤེས་x་ཡི་Kེས་R་བyང་Vེ། དེའི་Jགས་hི་
བzད་‘་`་དེ་ཉིད་རིག་འཛNན་འཇིགས་མེད་Sིང་པ་ལ་ཐོབ་པ་དེ་གQལ་@འི་དོན་Q་¡ང་བའི་.ོང་
ཆེན་1ིང་གི་ཐིག་ལེ་ཞེས་@་བ་ཡིན་ལ། ངེས་དོན་9ི་བཤད་པའི་དབང་Q་Vངས་ན་རིག་འཛNན་
འཇིགས་མེད་Sིང་པ་ཉིད་hི་.ོང་ཆེན་པ-འ7་མཁའ། 1ིང་ཆེན་པ-འ7་ཏིག མིག་ཆེན་པ-འ7་འeིའི་ཞེས་
གRངས་པ་ཡིན་པའི་—ིར་ན། .ོང་ཆེན་པ-འ7་མཁའ་ཞེས་@་བ་དེ་ཉིད་ནི་$ོགས་པ་ཆེན་པོ་ཀ་དག་གི་
དགོངས་པ་གཙ་བŽར་Vོན་པ་Iར་བ་ཡིན་པ་དང་། 1ིང་ཆེན་པ-འ7་ཏིག་ཅེས་པ་འོད་གསལ་uན་
vབ་hི་དགོངས་དོན་གཙ་བŽ་བVན་པར་ཡོད་པ་དང་། མིག་ཆེན་པ-འ7་འeིའི་ཞེས་པ། ^ི་$ོགས་པ་
ཆེན་པོ་ལ་ནང་གསེས་hི་ད@ེ་བ་ལ་སེམས་“ེ། .ོང་“ེ། མང་ངག་གི་“ེ་གRམ་ཡོད་པ་ལས། འདི་
བVན་9ི་གཙ་བŽ་མན་ངག་གི་“ེ་ཡིན་ལ། མན་ངག་གི་“ེ་དེ་ལ་ཡང་—ི་qོར། ནང་qོར། གསང་qོར།
ཡང་གསང་>་ན་མེད་པའི་qོར་ཡོད་ལ། ཡང་གསང་>་ན་མེད་པ་མིག་ནི་དབང་པོ་¢ངས་མ་ཡིན་
པ་བཞིན་Q་Iར་བ་དེ་འདི་ཡིན་པའི་—ིར་ན། ངེས་དོན་བཤད་པ་དེ་བཞིན་ཡིན་ལ། ཚNག་དང་ཡི་
གེའི་རིགས་R་¡ང་བའི་Cན་མDེན་ཆེན་པོ་རང་ཉིད་hིས་ཞལ་གདམས་ལས་hང་། ང་ཉིད་hིས་
ཞལ་Dིམ་>་མ་Wས་འག-་;7ད་ཡིག་ཡེ་ཤེས་>་མ་ལ་‘ོས་ཟེར་Kེས་འ£ག་_ོབ་མ་gམས་ལ་ཞལ་
གདམས་མཛད་པ་བཞིན་Q་Cན་མDེན་འཇིགས་མེད་Sིང་པའི་གyགས་hི་x་མ་མཇལ་ཡང་།
ོགས་པ་ཆོས་x་འo་འབག་འདི་ཉིད་ཡིན་པའི། འདི་kལ་བཞིན་Q་བVན་ན་པO་འrང་གནས་
དང་བི་མ་མི་†་ཐམས་ཅད་hི་མཁའ་འe-་17ང་ཐིག་ཐམས་ཅད་hིས་བཀའ་གRང་མ་}ས་པའི་མན་
ངག་གཅིག་n་Iར་བ་འདི་ཡིན་ལ། .ོང་ཆེན་1ིང་གི་ཐིག་ལེའི་བVན་@་གང་ཡིན་ཞེ་ན། མཐར་
Jག་གི་འtས་`་གདོད་མའི་མགོན་པོ་Cན་n་བཟང་པ-འ7་གོ་འཕང་དེ་མངོན་Rམ་Q་ཐོབ་@ེད་hི་
ཐབས་R་Iར་བ་དེ་ཡིན་པའི་—ིར་ན་གདོ༷ད་མ༷འི་མགོ༷ན་པོ༷་ཞེས་@་བ་འtས་`་དང་། ཐོབ་@ེད་hི་
ལམ་;ེགས་ཆོད། ཐོད་wལ་9ི་རིམ་པ་ཐམས་ཅད་1ིང་ཐིག་gམ་པར་གཉིས་ནས་ཇི་‘ར་བVན་པའི་
དོན་9ི་བzད་ཐམས་ཅད་འདི་ལ་བVན་ཡོད་པའི་—ིར་ན་ལ༷མ་9ི༷་རི༷མ་པ༷་ཟེར། ;ི༷ད་ཡི༷ག་ཞེས་@་བ།
དཔེར་ན་མིག་མེད་པའི་ལོང་བ་ཞིག་ལམ་ནང་;ིད་དགོས་ན་}ང་¡་;ིད་མཁན་ཞིག་དགོས་པ་
4/144
བཞིན་Q་;ིད་ཡིག་འདི་ལ་བ‘ས་ན་ཀ་དག་;ེགས་ཆོད་དང་། uན་vབ་ཐོད་བwལ་9ི་ལམ་མ་ནོར་
བ་lད་ལ་ཐོབ་པ་@ེད་པའི་;ིད་hི་ཡི་གེ་ཡིན་པའི་—ིར་ན་;ིད་ཡིག་ཞེས་@་བ། ཡེ་༷ཤེ༷ས་>༷་མ༷་ཞེས་
པ། $ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་འtས་`་མཐར་—ིན་ན་བz་|ག་ཡེ་ཤེས་>་མ་ཞེས་@་བ། ས་དེ་མངོན་Q་
Iར་བ་ཡིན་པའི་—ིར་ན་མངོན་Q་Iར་@ེད་hི་l་འདི་ཡིན་པས་འtས་མིང་l་ལ་བཏགས་ཏེ་ཡེ་
ཤེས་>་མ་ཞེས་@་བ་བVན་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་མཚན་¤ོས་པའོ། །
ཐོག་མ་དགེ་བ་མཆོད་པ་བKོད་པ་ལ། མདོ་བYས་ཏེ་མཆོད་པ་བKོད་པ་དང་། Eས་པ་མཆོད་པ་
བKོད་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་མདོ་བYས་ཏེ་མཆོད་པ་བKོད་པ་ནི། བཅོམ་aན་འདས་Vོན་པ་འོད་
མི་འIར་བ་ལ་—ག་འཚལ་ལ-་ཞMས་པ་དེ། བQད་བཞི་བཅོ༷མ་ཞིང་ལེགས་པའི་ཡོན་ཏན་|ག་དང་
a༷ན་ཏེ་ˆིད་ཞི་མཐའ་ལས་འད༷ས་པ་སངས་Eས་ཐམས་ཅད་ཡིན་ནའང་། $ོགས་པ་ཆེན་པོ་འདི་
བVན་པ་@ེད་པའི་Vོ༷ན་པ༷་Cན་n་བཟང་པ-་དM་ནི། སངས་Eས་Cན་ལས་Wར་སངས་Eས། །ཞེས་པ་
གདོད་མའི་མགོན་པོ་Cན་n་བཟང་པ-་དM་ཉིད་གཞི་ལས་གཞི་¡ང་ཤར་Qས་གཞི་¡ང་རང་¡ང་Q་
ཤེས། རང་¡ང་ཡེ་ཤེས་hི་རོལ་བ་ཤར་ཏེ་མངོན་པ་$ོགས་པ་སངས་Eས་ཟིན་པ་དེ་ལ་བེན། Cན་
n་བཟང་པོ་རང་གི་དགོངས་པ་དེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་ནའང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་
šན་Tེས་དང་Cན་བཏགས་hི་མ་རིག་པས་འ¥ལ་ནས་དགོངས་པ་དེ་མངོན་Q་མ་Iར། Cན་n་
བཟང་པོ་རང་གི་དགོངས་པ་དེ་མངོན་Q་Iར་Qས་སེམས་ཅན་དང་སངས་Eས་གཉིས་ཀ་གཞི་
གཅིག་ཡིན་པ་མDེན་ནས་Cན་n་བཟང་པ-འ7་དགོངས་པ་དེ་སེམས་ཅན་ལ་བVན་ན་དོན་Q་འIར་
བ་དགོངས་ཏེ། ^ིར་ཆོས་•གས་ཟབ་ཅིང་E་ཆེ་བར་ཐམས་ཅད་hི་འcོ་གཞི་$ོགས་པ་ཆེན་པ-་ཡ7ན་
པས་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་Vོན་པ་ཟེར། འོ༷ད་མི༷་འI༷ར་བ༷་ཞེས་པ། དཔེར་ན་Š་‹་རིན་པ-་ཆM་ལ་>་མ་
x་གRམ་Q་བཞག་Qས་ཆོས་x་¡ང་བ་མཐའ་ཡས་ཞེས་འོད་¡ང་མཐའ་ཡས་དེ་ཉིད་hང་Cན་n་
བཟང་པོ་Jགས་ཡེ་ཤེས་ƒ་ཡི་ནང་ནས་གRང་ས-་ས/ར་ོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་hིས་Dབ་བདག་Q་ཤར་
བར་དེ་ཉིད་ཆོས་x་¡ང་བ་མཐའ་ཡས་ཡིན་ལ། Cན་n་བཟང་པོའང་དེ་དང་ད@ེར་མེད་པ་ཡིན་
པའི་—ིར་ན་མགོན་པ-་འ/ད་དཔག་མེད་དང་Cན་n་བཟང་པོ་ད@ེར་མེད་པ་ལ་ ོ་གRམ་Šས་པ་ཆེན་
པ-འ7་—ག་མཚལ་ལ-་ཞMས། སངས་Eས་hིས་འtས་`་མཐར་Jག་ོགས་པ་ཆོས་x་ཡིན། ོགས་པ་
ཆོས་x་དེ་ཉིད་མཚན་མ་š་ཡི་ཞལ་—ག་n་བཞེས་པར་Cན་n་བཟང་པ-་ཡ7ན་པའི་དེ་ལ་—ག་མཚལ་
5/144
བའི་ཆོས་དང་དགེ་མQན་ཏེ། སངས་Eས་དེ་ལས་འcོས་པ་ཡིན་པའི་—ིར་ན་རང་¦གས་hི་—ག་
མཚལ་བ་འeོ་བའི་—༷ག་མཚ༷ལ་ལོ༷་ཞེས་པའོ། །
གཉིས་པ་Eས་པ་མཆོད་པ་བKོད་པ་དེ་ལ། ཐོག་མ་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་Vོན་པ་ལ་མཆོད་པ་བKོད་
པར།
གང་གི་རང་བཞིན་ནམ་མཁའི་ད@ིངས་‘ར་ཆོས་ཉིད་བསམ་9ི་མི་Dབ་པས། །
ˆིད་དང་ཞི་བ་ཡང་ཡེ་མི་མངའ་gམ་པ་ཐམས་ཅད་མཆོག་aན་ཉིད། །
ད@ིངས་དང་ཡེ་ཤེས་གཉིས་R་མེད་གང་¡ང་ཆ་ཙམ་Q་མཚŒན་པའི་དཔལ། །
གདོད་མའི་མགོན་པོ་བ„ན་མོར་བཅས་པ་བདག་>-འ7་པད་མཚŒར་Eལ་Iར་ཅིག །
གང་ཞེས་པ་^ི་X་རེད་དེ། qབས་འདི་^ི་X་@ེ་tག་ལ་འ£ག་པའི་དབང་Q་@ས་ཏེ་Cན་n་བཟང་པོ་
གང་གི་Jགས་hི་རང་བཞིན་དེ་བསམ་ན།
ཟབ་ཞི་Fོས་tལ་འོད་གསལ་འQས་མ་@ས། །
བQད་§་‘་`་ཆོས་ཞིག་བདག་གིས་ེད། །
R་ལ་བVན་hང་གོ་བ་མི་འIར་བས། །
མི་¨་ནག་འདབ་ཉིད་Q་གནས་པ་@། ། གRངས་ནས། སངས་Eས་སངས་Eས་པའི་qབས་ན་ཁོང་
གིས་Jགས་hི་དགོངས་པ་ནམ་མཁའ་‘་`་ཞིག་མངོན་Q་Iར་ཡང་། མངོན་Q་Iར་བ་དེ་གQལ་@་
སེམས་ཅན་ལ་བVན་ནའང་R་ཡིས་ཤེས་ས་མ་རེད། མི་¨་མཉམ་པ་བཞག་པ་ཡིན་གRངས། དེའི་
དགོངས་པ་དེ་ནམ་མཁའི་ད@ིངས་ཞེས་པ་དེ་རེད། ནམ་མཁའི་ད@ིངས་དེ་གང་རེད་ཅེ་ན། འཁོར་
འདས་ཐམས་ཅད་ལ་Dབ་པ། l་མཚན་ཉིད་ཐེག་པའི་ལམ་ནས་བཤད་ན་ཆོས་hི་ད@ིངས་Xོ་
འདོགས་སོ་གཉིས་དང་tལ་བ་ཞེས་པ་དེ་རེད། གསང་Wགས་L-་KM་ཐེག་པའི་Jན་མོང་གི་}གས་
@ས་ན་ཆོས་ད@ིངས་བསམ་9ིས་མི་Dབ་པ་ཆོས་ཉིད་hི་ང-་བ/་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ད@ེར་མེད་
ཅེས་པ་དེ་རེད། $ོགས་པ་ཆེན་པོ་རང་གི་@ས་ན་གོང་ནས་Bས་པ་‘ར་ཀ་དག་དང་;ེགས་ཆོད་hི་
ང-་བ-་ཆ/ས་ཉིད་དེ་རེད། ཆོས་ཉིད་hི་ང-་བ-་ཚNག་X་ངག་གིས་ལམ་ནས་མི་;ོལ་པ་གRངས་ཏེ། ¨་
བསམ་བKོད་མེད་ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་—ིན། །ཞེས་པ་ས-་ས-འ7་Tེ་བ-འ7་>-འ7་‡ལ་Q་གཏན་ནས་ཡོད་མ་
རེད། དོན་དམ་>ོ་‡ལ་^ོད་‡ལ་མིན། །ཞེས་པ་དེ་རེད། ས-་ས-འ7་Tེ་བ-འ7་>-་ཡ7་བསམ་9ིས་མི་Dབ་
6/144
པ་དེ་ཆོས་x་ང-་བ/་མཚŒན་པ་@ེད་པ་དེ་དེ་རེད། ˆིད་དང་ཞི་བར་ཡོང་ཡེ་མི་མངའ་gམ་པ་ཐམས་
ཅད་མཆོག་aན་ཉིད། །ཆོས་ཉིད་ནམ་མཁའ་‘་`་དགོངས་པ་དེའི་ང-་བ-འ7་དབང་Q་@ས་ན། ˆིད་
པ་ཁམས་གRམ་འཁོར་བར་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་Xིབ་པ་ཞེས་པ་གཏན་ནས་ཡོད་©ོང་མ་རེད།
ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་Xིབ་པ་ཡོད་མ་©ོང་ཞེས་པ་ཁ་རོག་ཁ་Eག་པ་eགས་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་
ཆོས་ཉིད་hི་དགོངས་པ་ལ་ªར་ན། ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་དེ་སངས་Eས་hི་མDེན་པའི་ ོ་ནས་
ལས་ཉོན་མཚན་ཉིད་པ་ཞིག་འདི་རེད་ཅེས་གཏན་ནས་vབ་ཡོད་མ་རེད། ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་
མེད་པ་ཞིག་ལ་ཡོད་པར་འ¥ལ་བས་@ས་པ་རེད། འ¥ལ་བས་@ས་པར་དཔེར་ན་ཐག་རིང་པ-་ཞ7ག་
ལ་ཉི་མ་oོ་བའི་ཐང་ཞིག་ལ་བ‘ས་ན་¤ིག་l་ཞེས་པ་m་‘་`་ཞིག་ཡོད་རེད་དེ། ¡ང་བ་ལ་m་ཤར་
བ་རེད་མ་གཏོགས་དོན་ལ་m་མེད་པར་དཔེར་དེ་བཞིན་Q་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་དེ་སེམས་ཅན་
འ¥ལ་ངོར་ཡོད་རེད་མ་གཏོགས་སངས་Eས་hི་དགོངས་པའི་གཟིགས་ན་ལས་ཉོན་གཏན་ནས་མ་
vབ་པ་རེད། «ོན་པའི་རང་kགས་བyང་བ་‘ར་རེད། ˆིད་པ་ཁམས་གRམ་འཁོར་བ་ཟེར་dང་@་
མེད་ལ། ˆིད་པ་དེ་ལ་‘ོས་པའི་ཞི་བ་©་ངན་ལས་འདས་པ་གསར་Q་l་¬ེན་9ིས་@ས་པར་ཞི་བ་
ཞིག་ཡོད་མ་རེད། ད་‘་ལམ་9?ི ་qབས་ན་ˆིད་ཞི་གཉིས་ˆིད་པ་dང་@། ཞི་བ་©ང་འདས་>ང་@་
བཤད་l་ཡོད་རེད་དེ། དོན་དམ་མཉམ་བཞག་གི་ང-་བ/་@ས་ན་ཞི་བ་©་ངན་ལས་འདས་པ་ˆིད་པ་
ཁམས་གRམ་འཁོར་བ་ཞེས་dང་>ང་གཉིས་R་ཡོད་མ་རེད། dང་>ང་གཉིས་R་མེད་པ་དེ་ཡེ་
གདོད་མ་ནས་མེད་པ་རེད་མ་གཏོགས་ད་‘་རིགས་པའི་ད­ད་དེ་མེད་པ་@ས་པ་མ་ཡིན་པས་ཡོང་
ཡེ་མི་མངའ་ཞེས་པ་ཡེ་གདོད་མ་ནས་dང་>ང་གཉིས་R་མི་མངའ། dང་>ང་གཉིས་R་མི་མངའ་
བའི་ཆོས་hི་ང-་བ-་དM་gམ་པ་ཐམས་ཅད་མཆོག་ཅེས་འཁོར་འདས་ཐམས་ཅད་ལ་ཆོས་hི་ད@ིངས་
hིས་Dབ་ཨེ་ཡོད་ཅེ་ན་Dབ་ཡོད་རེད། འཁོར་བ་དང་©ང་འདས་hི་gམ་པ་ཐམས་ཅད་ཆོས་
ད@ིངས་hི་༼༽དཔེར་ན་མི་འཇེད་འཇིག་ེན་9ི་ཁམས་འདི་ཡང་ནམ་མཁའ་བར་¡ང་Vོང་པ་
གཅིག་ལ་གནས་རེད། ག་འoའི་གནས་ཡོད་རེད་ཅེ་ན། གནས་པ་མེད་པའི་kལ་9ི་གནས་བ“ད་
ཡོད་རེད་གRངས། ནམ་མཁའ་ལ་ཐོགས་རེག་ནི་མེད་པས་གནས་ཐབས་ཡོད་མ་རེད། དཔེར་དེ་
བཞིན་Q་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་Xིབ་པ་འདི་ཐམས་ཅད་ེན་ས་གང་ལ་བེན་ཡོད་རེད་ཟེར་ན་
ཆོས་ད@ིངས་བསམ་9ིས་མི་Dབ་པ་དེ་ལ་ེན་ཡོད་རེད། ཆོས་ད@ིངས་བསམ་9ིས་མི་Dབ་པ་ཞེས་
པ་དེ་དང་ང-་བ/་བདག་གཅིག་ཨེ་རེད་ཅེ་ན། ང-་བ/་བདག་གཅིག་མ་རེད། ེན་@་བེན་@ེད་hི་kལ་
Q་མཁར་གཞོང་དང་‹ས་–ལ་‘་`་ེན་ཡོད་ཨེ་རེད་ཅེ་ན་དེ་ཡང་ཡོད་མ་རེད། འཁོར་འདས་hི་
7/144
gམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡིན་པར་ཆོས་ཉིད་hི་ང-་བ-་ན7་མར་འཁོར་བ་མ་རེད། ཡར་©་ངན་ལས་འདས་པ་
ཡང་མ་རེད། dོང་>ང་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པ་འཁོར་འདས་ཐམས་ཅད་hི་ཡར་Vེང་ན་འཕགས་
པ་ལ་མཆོག་དང་aན་པར་ཞེས་པ་དེ་རེད། ད@ིངས་དང་ཡེ་ཤེས་གཉིས་R་མེད་གང་¡ང་ཆ་ཙམ་Q་
མཚŒན་པའི་དཔལ། །ཞེས་པ་ཆོས་ཉིད་བསམ་9ིས་མི་Dབ་པ་gམ་པ་ཐམས་ཅད་མཆོག་དང་aན་པ་
དེའི་ང-་བ-་དM། Vོང་ཆ་ནས་@ས་ན་ད@ིངས་ཟེར་རེད། མDེན་ཆ་ནས་@ས་ན་ཡེ་ཤེས་ཟེར་རེད།
ད@ིངས་དང་ཡེ་ཤེས་དེ་གཉིས་gམ་པ་ཙམ་བL་Fོད་@ེད་ལ་Vོང་ཆ་ནས་བཤད་ན་ད@ིངས། མDེན་
ཆ་ནས་ཡེ་ཤེས་ཞེས་པ་ལས་དོན་མ°བ་མོ་གཉིས་Xེང་པ་དང་xད་པ་དཀར་ནག་གཉིས་Xེང་པ་‘་
`་མ་རེད། གཉིས་R་མེད་པ་དེ་གQལ་@་སེམས་ཅན་ལ་ཆོས་ད@ིངས་བསམ་9ིས་མི་Dབ་པ་ཞིག་
ཡོད་རེད་ཟེར་བཤད་ན་སེམས་ཅན་ལ་དེ་>-་ཡ7་^ོད་‡ལ་Q་འeོ་མ་རེད། >-འ7་^ོད་‡ལ་Q་མི་འeོ་
Qས་གQལ་@་སེམས་ཅན་gམས་ལ་དེ་མཚŒན་པ་@་བའི་—ིར་Q་ད@ིངས་Vོང་ཆ་ནས་མཚŒན་ན་Cན་
n་བཟང་མོ། ཡེ་ཤེས་རང་གསལ་9ི་ཆ་ནས་མཚŒན་ན་Cན་n་བཟང་པོ། Cན་n་བཟང་པོ་ཡབ་‡མ་
གཉིས་ད@ེར་ཡོད་པའི་l་མཚན་¡ང་ཆ་ཙམ་མཚŒན་@ེད་kལ་Q་རེད། ¡ང་བ་ཡབ་ལ་Vོང་པ་‡མ།
།གསལ་བ་ཡབ་ལ་Vོང་པ་‡མ། །ཞེས་གཉིས་ཆོས་࿉hི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡབ་‡མ་གཉིས་R་མེད་
པའི་ང-་བ-་རMད། ཡབ་‡མ་གཉིས་R་མེད་པ་དེ་གང་རེད་ཟེར་ན། གདོད་མའི་མགོན་པོ་བ„ན་མོ་
བཅས་པ་བདག་>-འ7་པད་མཚŒར་Eལ་Iར་ཅིག །ཅེས་པ་ཡེ་ཐོག་དང་པོ་སངས་Eས་x་ཡི་Wར་
སངས་Eས་ཞེས་པ་གདོད་མའི་མགོན་པ-་ཡM་ཤེས་རང་¡ང་གི་བ„ན་མ-་ད/ན་Q་ད@ིངས་དང་ཡེ་ཤེས་
གཉིས་R་མེད་པ་Vེ། Cན་མDེན་འཇིགས་མེད་Sིང་པའི་Jགས་ཡེ་ཤེས་hི་དགོངས་པ་དང་གཉིས་R་
མེད་པ་རེད། པད་མའི་མཚŒ་ལ་ཉི་མ་ཤར་ན་མེ་ཏོག་པO་རབ་n་Eས་པ་དཔེར་དེ་བཞིན་Cན་n་
བཟང་པ-འ7་དགོངས་པ་མངོན་Rམ་Q་Iར་བ་དེ་Eལ་ཏེ་ཡེ་ཤེས་hི་¡ང་བ་དེ་ཁམས་གRམ་སེམས་
ཅད་ཐམས་ཅད་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་ག‡ལ་ལས་Eལ་བ་Iར་ཅིག་ཅེས། ཐེག་མཆོག་$ོགས་
པ་ཆེན་པ-འ7་Vོན་པ་ལ་མཆོད་པ་བKོད་པ་རེད།
ཆོས་ལ་མཆོད་པ་བKོད་པ་ནི།
གཟོད་ནས་ང-་བ/་འIར་བ་མེད་ལ་Sོ་`ར་oི་མའི་དག་@་ཅན། །།
x་གRམ་Vོན་པས་ཆོས་ཆར་ཕབ་ལས་ལེགས་པ་འ¥ད་པའི་རང་བཞིན་ནི། །
8/144
ཁམས་དང་དབང་པོ་བསམ་པའི་རིམ་པས་རིམ་དང་རིམ་མིན་གཅིག་ཆར་Q། །
eོལ་བའི་ཆོས་kལ་ཤིན་n་²ད་rང་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ཤིང་་ཉིད། །
ཅེས་གRངས། ^ིར་སངས་Eས་བཅོམ་aན་འདས་hིས་ཆོས་བVན་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཉིད་
མཐར་Jག་གི་དགོངས་པ་ོགས་@ེད་དམ་gམ་པ་ཐམས་ཅད་མDེན་པ་སངས་Eས་hི་གོ་འཕང་
ཐོབ་@ེད་མ་གཏོགས་‘་ ོམ་^ོད་པ་འགལ་འQལ་འtས་`་ཐ་དད་པ་ཡོད་མ་རེད། མེད་ན་ཡང་
འtས་`་མཐར་Jག་གི་གནས་}གས་ང-་བ/་བVན་ས་དེ་གང་རེད་ཟེར་ན། $ོགས་པ་ཆེན་པོ་འདི་
རེད། $ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་དགོངས་པ་དེ་ཡེ་གདོད་མ་ནས་ཆོས་ཉིད་hི་ང-་བ/་gམ་Cན་ཐམས་ཅད་hི་
ཆོས་x་ང-་བ-་རMད་སོང་བ་དེ། གཞི་སེམས་ཅན་9ི་Qས་ན་ཇེ་Yག་སོང་ཡོད་མ་རེད། ལམ་བeོད་པའི་
གནས་qབས་ལ་བཟང་ངན་འoེས་ཡོད་མ་རེད། འtས་`་ཐོབ་པའི་qབས་ན་ཇེ་བཟང་སོང་ཡོད་མ་
རེད། འtས་`་ཐོབ་ས་—ི་ལ་ཡོད་མ་རེད། དེའི་—ིར་ན་གཟོད་ནས་ཆོས་ཉིད་ང-་བ/་འIར་བ་མེད་
ནའང་ཁམས་གRམ་སེམས་ཅན་9ི་¡ང་ཆ་ཙམ་Q་@ས་ན། lད་གསང་བ་1ིང་པོ་ལས། ཨེ་མ་ཧོ་
བདེ་གཤེགས་1ིང་པོ་ལས། །རང་གི་gམ་ོག་ལས་hི་›ལ། །ཟེར་ཆོས་ཉིད་hི་རང་མདངས་uན་
vབ་hི་གདངས་དེ་བདག་n་གyང་འོང་Qས་ཁམས་གRམ་སེམས་ཅན་9ིས་ལས་དང་ཉོན་མོངས་
པའི་Xིབ་པ་࿉ ང་བསམ་གང་ཟག་བདག་མེད། ང་ཡི་}ས། ང་ཡི་མིག ཆོས་hི་བདག་མེད། བདག་
མེད་གཉིས་པོ་གyང་Vེ། ཁམས་གRམ་འཁོར་བ་མར་vབ་སོང་བ་རེད། བདག་མེད་གཉིས་པ-་S/་
`ར་བ་ཡིན་པས་ཆོས་ཉིད་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་དགོངས་པ་དེ་མངོན་Q་Iར་སོང་ན། ཕར་གཤིག་
Jབ་པ་དང་མེད་པ་@ེད་Jབ་པ་ཞིག་རེད་མ་གཏོགས་oི་མ་ཆོས་ཉིད་hི་གཤིས་ལ་ཡོད་ན་ཁམས་
གRམ་སེམས་ཅད་hིས་བqལ་བ་འ`མ་cག་མང་པོ་Qང་™ར་གཅིག་ལ་ཚŒགས་བསགས་ནའང་
སངས་Eས་l་གཏན་ནས་ཡོད་མ་རེད། ང-་བ-་ཆ/ས་ཉིད་ལ་སངས་Eས་དང་སེམས་ཅན་དགོངས་པ་
གཅིག་པ་ཡིན་ནའང་gམ་པ་¡ང་kལ་ལ་>ོ་`ར་9ི་Xིབ་པ་དེ། དག་པ་@ེད་པ་དེ་ལ་དག་l་ཡོད་
ན། དཔེར་ན་Šས་l་བཟང་པ-་ཞ7ག་ཡོད་ན་m་ལ་ཇི་ཙམ་¥ས་ན་ིང་པ་ཆགས་l་མེད་པ་ཇེ་བཟང་
འeོ་བ་བཞིན་ཆོས་ཉིད་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་1ིང་པ-་དM། ཐེག་པ་རིམ་དŠ་‘་ ོམ་^ོད་གRམ་
ཉམས་R་>ང་ན་>ོ་`ར་9ི་oི་མ་དག་པའི་ཐབས་Vོན་པ་ཡིན་ལ། དེ་དག་པའི་ཐབས་དེ་Rས་བVན་
པ་རེད་ཟེར་ན། ཆོས་x་Cན་བཟང་པོས་Eལ་བ་དགོངས་བlད་མཛད། ལོངས་x་Eལ་བ་རིགས་
ƒས་རིག་འཛNན་བL་བlད་མཛད། ›ལ་x་རིགས་གRམ་མགོན་པོ་ནས་བདག་ཅག་{་བའི་>་མ་
མ་Jག་གི་བར་རིག་འཛNན་བL་བlད་hི་ ོ་ནས་Vོན་པ་gམ་Cན་ཆོས་hི་ཆར་པ་ཆེན་པོ་ཕབ་འོང་
9/144
Qས་དཔེར་ན་ད@ར་ཀ་ས་གཞི་ལ་oོ་rང་། ནམ་མཁའ་ནས་ཆར་པ་བབས་ཡོང་Qས་{ི་ཤིང་ལ-་ཏ/ག་
ཐམས་ཅད་Eས། དཔེར་དེ་བཞིན་Q་སངས་Eས་hི་Jགས་བ{ེ་བ་ཆེན་པ-འ7་ ོ་ནས་ཆོས་•ང་
བEད་;ི་བཞི་Vོང་གི་ཆོས་hི་ཆར་བ་དེ་ཕབ་འོང་Qས། ཆོས་hི་ཆར་པ་ཕབ་པ་དེ་ལ་བེན་ནས་
སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་hི་སེམས་hི་ཆོས་ཉིད་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་1ིང་པ-་ཡ/ད་པའི་´ས་པ་དེ་
ཡར་སད་འོང་Qས། གQལ་@་དབང་པོ་རབ་ཐམས་ཅད་ཐེག་པ་ཆེན་པ-འ7་གོ་འཕང་། འtིང་ཐམས་
ཅད་ཐེག་པ་འtིང་ཉན་རང་གི་གོ་འཕང་། དབང་པོ་ཐ་མ་ཐམས་ཅད་š་དང་མིའི་ཐེག་པའི་ ོ་ནས་
@ེད་Qས་Sོ་`ར་9ི་oི་མ་དེ་དག རང་བཞིན་9ི་ཡོན་ཏན་kར་གསལ་འོང་l་རེད་ལ་དེ་‘་`་གསལ་
བ་@ེད་པའི་རང་བཞིན་དེ་ལ། སངས་Eས་hི་ང-་བ/་ལ་@ས་ན་སངས་Eས་རང་གི་ངེས་དོན་མ་
གཏོགས་oང་དོན་9ི་ཆོས་འཁོར་ཞིག་གཏན་ནས་གRང་ཡོད་མ་རེད། མེད་ནའང་སེམས་ཅན་9ི་
ཁམས་དབང་རབ་འtིང་ཐ་གRམ་ཡོད་པས་Vོབས་hི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ། འtིང་། དམན་པ་གRམ་Q་
rང་བ་རེད། དེ་ཡིན་པའི་l་མཚན་གང་རེད་ཟེར་ན། ནམ་མཁའི་Fིན་པ་ལས་ཆར་འབབ་Qས་ཆར་
པ་ཐམས་ཅད་m་བོ་ཡན་ལག་བEད་aན་རེད་མ་གཏོགས་m་1ོགས་{ོག་པ་གཅིག་ཡོད་མ་རེད། ས་
གཞི་ལ་བབས་ཚར་Qས་ས་གཙང་ས་ན་m་གཙང་མ་¢ངས་མ་ཡག་པོ། མི་གཙང་བའི་;ོད་Q་
བབས་ན་m་བཙŒག་པ་ཡིན་པར་དཔེར་དེ་བཞིན་Q། སངས་Eས་hིས་ཆོས་འཁོར་གཅིག་བVན་པ་
ན་དབང་པོ་དམན་པ་ཐམས་ཅད་ཉན་ཐོས་hི་ཐེག་པ། འtིང་ཐམས་ཅད་རང་Eལ་9ི་ཐེག་པ།
དབང་པོ་རབ་gམས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ། དེ་ལས་རབ་n་Iར་gམས་ལ་གསང་Wགས་L-་KM་ཐེག་པ། དེ་
ལས་མཆོག་n་Iར་བ་gམས་ལ་$ོགས་པ་ཆེན་པ-་ཆ/ས་hི་རིམ་པ་བཞིན་Q་eོལ་འe-་རMད། ཐེག་པ་
རིམ་པ་དŠ་བ-་དM་གང་ཟག་དབང་པོ་རབ་འtིང་ཐ་གRམ་9ི་མཐོང་ངོ་ལ་བེན་ཏེ་རིམ་9ིས་eོལ་
བ་རེད། ཉན་ཐོས་རང་Eལ་@ང་mབ་སེམས་དཔའི་ཐེག་པ་གRམ། དེ་རིམ་9ིས་eོལ་བ་l་࿉གང་
རེད་ཟེར་ན། kལ་གནས་ཐོས་དང་བསམ་བཏན་པའི། ། ོམ་པ་ལ་ནི་རབ་n་ªོར། །གRངས་ཐོག་
མ་ཉིད་ནས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་མཚན་ཉིད་དང་aན་པར་བVེན། བར་Q་ཐོས་བསམ་9ིས་ངེས་
དོན་9ི་‘་ ོམ་གཏན་ལ་ཕབ།  ོམ་པའི་ཉམས་R་ལེན་འོང་Qས་རིམ་པ་བཞིན་Q་eོལ་བ་དཔེར་ན་
ཁང་པ་ཞིག་གི་ཐོག་ན་འeོ་དགོས་ན་qས་ཐེམ་གཅིག་གཉིས་གRམ་ནས་µང་པ་རིམ་བཞིན་dོས་པ་
ནང་བཞིན་རིམ་པའི་ཐེག་པ་དེ་རེད། རིམ་མིན་9ི་ཐེག་པ་ཞེས་པ་གསང་Wགས་L-་KM་ཐེག་པའི་ལམ།
གསང་Wགས་L-་KM་ཐེག་པའི་ལམ་ནས་hང་—ི་l་“ེ་གRམ། ”ི་ཡ། ¶་པ། ཡོ་ག་གRམ་མམ་@་
10/144
lད། ^ོད་lད། gལ་འ@ོར་གRམ། Wར་མདོ་ལམ་ལ་‘ོས་ན་ཤིན་n་·ར་བ་ཅན། མ་¸། ཨ་´།
ཨ་ཏི་གRམ་ལ་‘ོས་ན་‘་ ོམ་^ོད་གRམ་zང་ཙམ་དམན་པ་རེད། ཐོད་བwལ་Q་wོལ་ཟེར་qས་
ཐེམ་དང་པོ་ནས་གRམ་པ་ལ་འཇལ། གRམ་པ་ནས་|ག་པ་སོང་བ་དེ་‘་`་ལ་རིམ་མིན་ཞེས་པ་
རེད། ཅིག་ཆར་ཞེས་པ། མ་¸། ཨ་´། ཨ་ཏི་གRམ་པ-་དM་གང་ཟག་དེ་ལ་བVན་པ་ན་དབང་པོ་རབ་
hི་ཆོས་ཆར་ཡིན་པས་ཚ€་གཅིག་}ས་གཅིག་གི་སངས་Eས་པ་དང་། šག་པར་Q་$ོགས་པ་ཆེན་པོ་
‘་`ར་མོས་Šས་ཡོད་མཁན་ཡིན་ན་¹་བ་|ག་གི་eོལ་གRང་བ་‘་`ར་ཅིག་ཆར་Q་eོལ་བའི་ཐེག་
པ། ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་སངས་Eས་Cན་བཟང་པོ་གཅིག་གི་བVན་པ་རེད། ད་‘་གསར་མ་ནང་
ནས་ིང་མ་བ་gམས་ལ་ºh་Jབ་པ་ཡོད་མ་རེད་གRང་དོགས་པ་ཟ་གི་འQག དེ་ཁོང་gམས་པའི་
ཆོས་hི་lས་མ་མDེན་པ་རེད་མ་གཏོགས་ºh་Jབ་པ་ལ་སངས་Eས་x་གRམ་ཡོད་རེད། སངས་
Eས་x་གRམ་ཡོད་Qས་ཆོས་x་དེ་ལ་Cན་n་བཟང་པ-་ཞMས་མཚན་བཏགས། ལོངས་x་དེ་ལ་གསར་
ིང་Jན་མོང་གི་L-་KM་སེམས་པ། L-་KM་འཆང་ཟེར་བཏགས། ›ལ་x་འཛམ་པའི་Sིང་ན་@ོན་པར་
ºh་Jབ་པ་མཚན་བཏགས་པ་རེད། ཆོས་x་དགོངས་པ་བVན་པ་ལ། ིང་མའི་ཆོས་x་Cན་n་
བཟང་པོ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས་ཟེར། ºh་Jབ་པའི་མཚན་མ་ཐོན་པ་ལས་ºh་Jབ་པའི་ཆོས་མ་
ཡིན་པ་@ས་ན་མ་གཏོགས་Cན་n་བཟང་པོ་གཅིག་གི་མ་བVན་པའི་ཆོས་གཏན་ནས་ཡོད་མ་རེད།
Cན་n་བཟང་པ-འ7་མ་བVན་པའི་ཆོས་ཤིག་ºh་Jབ་པའི་བVན་དགོས་ན་མDེན་ཡང་མDེན་l་མ་
རེད། དེས་eོལ་བའི་ཆོས་kལ་ཤིན་n་²ད་Q་rང་བ་གRང་། ཆོས་kལ་ཐམས་ཅད་hི་ནང་ནས་
མཐར་Jག་པ་དཔེར་ན་རིའི་Eལ་པ-་ར7་རབ་hི་{ེ་ན་»་འZལ་9ིས་šད་སོང་ན་Sིང་བཞི་ཐམས་
ཅན་Qས་གཅིག་མཐོང་བ་དཔེར་དེ་བཞིན་Q་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་‘་ ོམ་^ོད་གRམ་མཐར་—ིན་
སོང་ན་ཆོས་•ང་བEད་;ི་བཞི་Vོང་གི་‘་ ོམ་^ོད་པའི་དོན་ཐམས་ཅད་ཅིག་ཆར་Q་ོགས་པ་རེད།
དཔེར་ན་Cན་མDེན་འཇིགས་མེད་Sིང་པ་‘་`་ཡིན་ན། x་ཚ€་དེའི་Vེང་Q་དགེ་kལ་ཀ་རི་ཀ་ཞིག་
>་མ་ལས་Bས་རང་གི་བ_བ་ªང་མཛད་©ོང་མ་རེད་དེ། $ོགས་པ་ཆེན་པོ་རང་¡ང་རིག་མེད་hི་
དགོངས་པ་མངོན་Q་Iར་བས་ཐེག་པ་རིམ་པ་དŠའི་ཆོས་མཛŒད། ཡོན་ཏན་རིན་པ-་ཆMའི་མཛŒད་hི་
Sེགས་བམ་བ{མས་མཛད་པས་དགའ་aན་ཤར་´བ་ལ་ཡོད་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཐམས་
ཅད་hིས་འདི་‘་`་ཆོས་བVན་མཁན་ཤིན་n་ཚད་མ་གང་ཟག་འཕགས་པའི་^ོད་‡ལ་Q་Iར་བ་
ཞིག་མ་གཏོགས་བVན་´ས་ས་མ་རེད་ཞེས་Šས་པ་@ས་ཏེ། $ོགས་ཆེན་9ི་ཆོས་࿉ ཤིན་n་²ད་rང་
$ོགས་པ་ཆེན་པ-་ཆ/ས་•ང་བEད་;ི་བཞི་Vོང་གི་མཐར་Jག་ངེས་དོན་དེ་བའི་ཡན་སངས་Eས་ལ་
11/144
བVན་Q་མེད་པ་•ག་མཛŒད་ངོ་མ་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ཤིང་་ཉིད་གRང་། ཐེག་པ་རིམ་པོ་དŠ་བོ་
གང་Q་Bགས་སོང་ན་࿉ ཐེག་པ་འདི་ནི་མཁའ་འo་གཞལ་མེད་ཁང་ཆེན་ཉིད། །དགའ་Tིད་བདེ་བ་
མངོན་པ་ཐོབ་@ེད་ཐེག་པ་མཆོག །རང་གང་ལ་འeོ་དགོས་ན་དཀའ་ལས་མེད་པ་_ེབས་པ་དེ་
བཞིན་Q་ཆོས་•ང་བEད་;ི་བཞི་Vོང་གང་གིས་ ོ་ནས་Bགས། དེའི་ཆོས་ ོ་Q་Bགས་སོང་ན་yང་
འ£ག་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་གོ་འཕང་དཀའ་ལས་མེད་པ་_ེབས་འe-་རMད། ཤིང་་དཔེར་རེད། དོན་
ཆོས་རེད། དེའི་ཆོས་ལ་མཆོད་པ་བKོད་པ་རེད།
$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་བlད་འཛNན་9ི་གང་ཟག་ཐམས་ཅད་ལ་མཆོད་པ་བKོད་པར།
འདི་ན་བqལ་པ་@ེ་བར་ལེགས་@ས་བསོད་ནམས་ཡོངས་བW-འ7་ˆོག་ཤིང་ཅན། །
དེ་ཡི་དཔལ་ལས་མི་འཇེད་འདིར་¡ང་Wོན་@ོན་›ལ་བའི་ལོ་པཎ་9ིས། །
གངས་hི་རི་བོར་མངོན་པར་oངས་ལ་gམ་བཤད་མི་´བ་Eལ་མཚན་འཛNན། །
ངག་གི་དབང་པ-འ7་བVན་པའི་ˆོག་ཤིང་ཞབས་སེན་ག„ག་ན་བ9ིད་པའི་ཏོག །
ཅེས་གRངས། ^ིར་གཏང་བqལ་བཟང་སངས་Eས་Vོང་ལ་ཆོས་hི་འཁོར་ལོ་བqོར་l་ཡོད་རེད་
དེ། Wགས་hི་བVན་པ་Dབ་གདལ་Q་rང་བ་ནི། ད་‘་Vོན་པ་མཉམ་མེད་ºhའི་Eལ་པ-་དM་དང་མ་
འོངས་པ་ན་སངས་Eས་གཅིག་rང་བ་དེ་གཉིས་མ་གཏོགས་གང་ཟག་Jན་མོང་ལ་གསང་Wགས་L-་
KM་ཐེག་པའི་བVན་པ་དེ་འོང་གི་མ་རེད། དེ་མི་འོང་པའི་l་མཚན་གང་རེད་ཟེར་ན། གQལ་@་
ཐམས་ཅད་གསང་Wགས་hི་¡ོད་Q་མ་Iར་པས་ཡིན་གRངས་རེད། ད་‘་རང་ཅག་གི་ཞིང་ཁམས་
འདིར་^ི་དང་དེའི་ནང་ནས་བོད་གངས་ཅན་9ི་~ོགས་འདི་གསང་Wགས་བVན་པ་Dབ་གདལ་Q་
dེལ་བར། žོན་སངས་Eས་གཉིས་པ་དེའི་བཀའ་oིན་རེད། ཡིན་པ་དེའང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་
hིས་བསོད་ནམས་མང་པ-་ཞ7ག་བསགས་པའི་l་མཚན་9ིས་རེད་མ་གཏོགས་བསོད་ནམས་མང་པོ་
མ་བསགས་ན་དངོས་R་ཐོས་བསམ་ ོམ་གRམ་མི་དགོས་$ོགས་པ་ཆེན་པ-་ཞMས་མཚན་ཙམ་ཨ་
མཆོད་ལས་ཐོས་Jབ་མ་རེད། སེམས་ཅན་མང་པ-འ7་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་བVན་པ་དེ་མི་འཇེད་འཇིག་
ེན་9ི་ཁམས་འདི་ན་དར་བ་ཤོག་ཅིག་ཟེར་བསོད་ནམས་hི་ཚŒགས་བསགས་པ་བqལ་པ་@ེ་བར་
ལེགས་@ས་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་བVན་པ་དར་བར་བསོད་ནམས་hི་འtས་`་ཡོངས་བW-འ7་པ་དེ།
ཤིང་་འཁོར་ལ-འ7་ˆོག་ཤིང་‘་`་རེད་གRངས། དེ་སེམས་ཅན་Jན་མོང་གི་བསོད་ནམས་hི་འtས་
12/144
`་དེ་ལ་བེན་ཏེ། རིམ་པ་བཞིན་Q་ད་‘་བqལ་བ་བཟང་པོ་འདི་ལ་བqལ་བཟང་སངས་Eས་Vོང་
{་གཉིས་@ོན། བqལ་བཟང་སངས་Eས་Vོང་{་གཉིས་ནང་ནས་{ོད་པའི་Qས། ƒ་བE་ཐ་མའི་
Qས་འདིར་Vོན་པ་Jབ་པའི་དབང་པ-་@/ན། Vོན་པ་Jབ་པའི་དབང་པ-་@/ན་པའི་Kེས་R་ཆོས་x་
Cན་n་བཟང་པོས་ལོངས་x་Eལ་བ་རིགས་ƒ་དང་L-་KM་སེམས་དཔའ་ལ་བVན། L-་KM་སེམས་
དཔའ་ཉིད་མཆོག་x་›ལ་བའི་xའི་kལ་བyང་Vེ། དགའ་རབ་L-་KM་ལ་བVན། དེ་ནས་རིམ་པ་
བཞིན་Q། ¼་ཎ་½་†། བི་མ་མི་†། ི་སེ་། Š་‹་རིན་པ-་ཆM་དེ་gམས་ལ་བVན་པ་རེད། དེའི་—ིར་
ན་མི་འཇེད་འདིར་¡ང་Wོན་@ོན་›ལ་པ་པ…ི་ཏ་དེ་gམས་རེད། ལོ་¾་བ་བཻ་རོ་ཙ་ཎ། q་˜ོག་ཞང་
གRམ་ལ་སོགས་པས་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་lད་བ\ར་བ་དང་ལོ་པཎ་ཡང་oངས། E་གར་འཕགས་
པའི་‡ལ་ན་ཤིན་n་གསང་བ་ཆེ་པ-་ཡ7ན་པས་Š་‹་རིན་པ-་ཆM་དང་པཎ་ཆེན་བི་མ་ལ་མི་†་གདན་
འoེན་B་Qས་E་གར་Eལ་པོས་;ིམས་དམ་རབས། ཐམས་ཅད་ལ་ཆད་པ་བཅད་རབས། ལ-་ཆMན་བཻ་
རོ་ཙ་ནས་བོད་ལ་$ོགས་པ་ཆེ་པ-་dMལ་qབས་༼;་མེན་ངག་Wགས་གི་འཁོར་ལོ་བqོར་ཐས་$ས་༽
བོད་གངས་ཅན་ལ་Dབ་བXགས་@ས་པ་བཀའ་ཐང་ལ་སོགས་ན་ཡོད་པ་དེ་‘་`་རེད། དེ་gམས་
hིས་དཀའ་ཚད་ཆེ་པོ་མཛད་ནས་བོད་གངས་ཅན་9ི་~ོངས་R་oངས་བ་རེད། གངས་ཅན་~ོངས་R་
oངས་པ་དེ་ལ་^ི་W་འIར་ིང་མ་ཟེར་བ་འདི་ཆོས་Eལ་;ི་ˆོང་“ེ་གཙན་Kེ་བ„ན་འཇམ་དཔའི་
ད@ངས་མིའི་གyགས་R་¡ང་བ་དེའི་བསོད་ནམས་hི་Vོབས་hིས་བསམ་ཡས་མི་འIར་uན་9ིས་
vབ་པའི་ག„ག་ལག་ཁང་ཆེན་པོ། Š་‹་རིན་པ-་ཆM། བི་མ་མི་†། gམ་པ་E་གར་9ི་པཎ་vབ་ཙམ་
ལས་དོན་Q་སངས་Eས་དང་དགོངས་པ་མཉམ་པ་པ…ི་ཏ་Dད་པ་ཅན་བE་{་བEད། བཻ་རོ་ཙ་ཎ་
ལ་སོགས་པ་འདི་ཐམས་ཅད་hིས་hང་བོད་གངས་ཅན་9ི་~ོངས་R་སངས་Eས་བVན་པ་དར་བའི་
ཆེད་Q་གསོན་བཞིན་Q་@ོན་པ་ལོ་¾་བ་བE་{་བEད་དང་། དེ་གཉིས་པ-འ7་ཆོས་བཤད་པས། —ིས་
R་ཇ-་བ-་KM་བསམ་ཡས་Q་@ོན་པེ་ཧར་བཀོད་མཛŒད་Sིང་ནས་E་དཔེ་གཟིགས་Qས། གསང་Wགས་
བVན་པ་བོད་Q་དར་བ་འདི་འo་ཞིག་ནི་E་གར་འཕགས་པའི་‡ལ་ན་གཏན་ནས་དར་©ོང་མ་རེད།
ཇ-་བ-་KM་ཁོང་གསང་Wགས་ལ་མཁས་པའི་ཚད་‘་`་རེད། དེའི་མ་ཚད་མཁའ་འeོ་མ་gམས་hིས་
བར་¡ང་ནས་»་འZལ་9ིས་གསང་Wགས་hི་lད་“ེ་མང་པ-འ7་དཔེ་མཛŒད་hི་ -་—Mས་ནས། འདི་
lད་“ེ་འདི་རེད་ཟེར་ནས་བVན་rང་Vེ། དེའི་ནང་བོད་Q་དར་བའི་lད་“ེ་འདི་gམས་hིས་མཚན་
ཙམ་ཡང་མི་འQག žོན་སངས་Eས་གཉིས་པ་དེ་བཀའ་oིན་བསམ་9ིས་མི་Dབ་པ་རེད། ཇ-་བ-་KM་
ཁོང་གིས་གསང་Wགས་hི་lད་མཐའ་དཔོག་ས་མ་རེད་ཅེས་Wགས་བKོད་གནང་བར་དེ་བོད་བསོད་
13/144
ནམས་བཟང་པ-འ7་Vོབས་hིས་gམ་པ་ཤར་བ་རེད། gམ་པ་ཤར་Qས། ཆོས་x་Cན་n་བཟང་པོ་ནས་
ད་‘་རང་ཅག་གི་{་བའི་>་མ་འདི་ལ་མ་Jག་གི་བར་བཤད་¿བ་གཉིས་hི་ ོ་ནས་བVན་པའི་Eལ་
མཚན་བyང་བ་རེད། བVན་པའི་Eལ་མཚན་འཛNན་པ་དེའི་ནང་ནས་Dད་པར་Q་འཕགས་པ། མན་
ངག་aན་པ་࿉Cན་མDེན་ཆོས་hི་Eལ་པ-འ7་.ོང་ཆེན་རབ་འ@མས་hི་ལེགས་བཤད་འo་ཞིག་ཡོད་
ལེ་ཡིན་ས་མ་རེད། འཛམ་Sིང་མཛ€ས་པའི་Eན་|ག་གི་gམ་^ོད་གཅིག་n་བYས་པ་‘་`་རེད།
བོད་ས་ཆ་mང་བས་Eན་|ག་གི་eགས་པ་དང་བCར་བÀར་རིམས་eོལ་‘་`་མེད་སོང་བ་རེད།
ངག་གི་དབང་པོ་བVན་པའི་ˆོག་ཤིང་དེ་Cན་མDེན་འཇིགས་མེད་Sིང་པ་ཁོང་གིས་འདི་‘་`་
$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་དོན་གRངས་བ་དེའང་ཡེ་ཤེས་x་ཡིས་Kེས་R་གyང་བ་དེའི་Vོབས་hིས་བVན་
པ་ཡིན་གRང་ཡོད་རེད། དེ་གཙ་བŽ་བKོད་པའི་ཞབས་སེན་ག„ག་ན་བ9ིད་པའི་ཏོག་ཅེས། šའི་
དབང་པོ་Eལ་ªིན་དང་ཚངས་པའི་རིན་ཐང་ªར་བ་མེད་པའི་ནོར་`་དེ་རང་གི་ག„ག་n་མཆོད་
ཡོད་པ་དཔེར་དེ་བཞིན་Q་oི་མེད་འོད་ཟེར་ཁོང་གི་ག„ག་Q་ཡོད། Jགས་ཡིད་དགོངས་པ་ད@ེར་
མེད་Q་འoེས་པས་འདི་བVན་པ་ཡིན་བRངས། དེའི་ཡན་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་Vོན་པ་Cན་n་བཟང་
པོ། ཆོས་lད་འ`མ་cག་|ག་བz་{་བཞི། དེ་འཛNན་པ་@ེད་པའི་པཎ་vབ་ལོ་པཎ་དང་བཅས་པ་
ལ་—ག་མཚལ་བ་རེད།
{ོམ་པ་དམ་བཅའ།
lད་དོན་Eལ་མཚ་ཤÁན་n་ཟབ་ཅིང་མཆོག་n་E་ཆེའི་རང་བཞིན་གང་། །
Cན་མDེན་>ོ་‡ལ་^ོད་‡ལ་ཉིད་ལས་Xོ་བཏགས་gམ་པ་ཅན་ོག་མིན། །
དེ་‘་ན་ཡང་oི་མེད་འོད་ཟེར་མིག་Jར་ད@ེ་བས་ཇི་1ེད་དོན། །
ཇི་བཞིན་འདིར་བYས་qལ་བཟང་_ོབ་མས་བxལ་བའི་1ིང་པོ་གསལ་བ་@། །
གRངས་བ་དེ་རེད། $ོགས་པ་ཆེན༌པ-འ7་lད་འ`མ་cག་|ག་བz་{་བཞི་ཞེས་པ་དེ། ད་‘་བོད་
གངས་ཅན་9ི་~ོངས་འདིར་Dབ་གདལ་ཡོད་པར་གཙ་ཆÃ་བ་གསང་ཆེན་ངེས་པའི་lད་ཆེན་བz་
བQན་ཞེས་སེམས་.ོང་མན་ངག་གི་“ེ་ཡིས་lད་hི་Eལ་པོ་བz་བQན། གཏེར་Vོན་རེ་རེའི་lད་“ེ་
བསམ་9ིས་མི་Dབ་པ་གདན་oངས་པ་རེད། དེ་ཐམས་ཅད་hི་བVན་དོན་མཐར་Jག་$ོགས་པ་ཆེན་
པ-་ཡ7ན་པས་དེའི་གཏིང་དཔོག་དགོས་ན་མཐའ་ཡས་Eལ་མཚའÁ་ཁ་གཏིང་དཔོག་དགོས་པ་‘་`་
14/144
ཤིན་n་ཟབ་ཅིང་མཆོག་n་Eལ་ཆེའི་རང་བཞིན་ཞེས། བKོད་དོན་དེ་མངོན་ཤེས་hི་ ོ་ནས་ོགས་
པར་འཆད་ཉན་ ོམ་གRམ་9ི་ ོ་ནས་གཏན་ལ་ཕབ་དགོས་ན་ས-་ས/ར་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་‡ལ་ལ་
མངའ་གཉེས་dོབས་པའི་གཏེར་མཛŒད་eོལ་བ་Cན་མDེན་.ོང་ཆེན་རབ་འ@མས་རིགས་འཛNན་
འཇིགས་མེད་Sིང་པ་‘་`་གཅིག་མ་གཏོགས། གཞན་ཐ་མའི་ོགས་པ་མ་ཡིན་པའི་—ིར་ན་Cན་
མDེན་>ོ་‡ལ་^ོད་‡ལ་ཉིད་ལས་རང་ག་རིག་པའི་གནས་ƒ་ལ་མཁས་པའི་གང་ཟག་གཅིག་ཡིན་
ཡང་lད་hི་དོན་ོགས་མ་རེད། lད་མན་ངག་གི་ ོ་ནས་གཏན་ལ་ཕབ་དགོས་པས། lད་དོན་
མངོན་ཤེས་hི་གཟིགས་ཟེར་བ་ཆོས་ཉིད་དགོངས་པ་མངོན་Rམ་Q་ོགས་ན་lད་བདེ་>གས་R་
བVན་ལ་ཕབ་Jབ་ལེ་ཡིན་ས་རེད། ཆོས་ཉིད་དགོངས་པ་མངོན་Rམ་Q་མ་གཏོགས་ན་ཐོས་བསམ་
9ིས་ད­ད་པ་ག་ཚད་@ས་hང་lད་hི་དགོངས་པ་མཐའ་Jག་དེ་ོགས་Jབ་ལེ་མ་རེད། ོག་གེའི་
>ོས་ཆོས་ཉིད་དགོངས་པ་མ་ོགས་པས། }ང་དང་རིགས་པ་ག་ཚད་བཀོད་hང་Xོ་བཏགས་རེད།
Xོ་བཏགས་ཅན་9ི་ོགས་པ་Iར་བ་མིན་ཞེས། དེ་‘ར་ན་འཇིགས་མེད་Sིང་པ་Dེད་hིས་$ོགས་པ་
ཆེན་པ-འ7་མན་ངག་བVན་པ་འདི་l་མཚན་ག་འoའི་རེད་ཅེ་ན། ད་‘་Bས་པ་ནང་བཞིན་>་མའི་
མཛད་པ་བསམ་9ིས་མི་Dབ་པའི་—ིར་ན་ས-་ས-འ7་Tེ་བ-འ7་ཡང་སེམས་ངོར་‘། $ོགས་ཆེན་ ོམ་ཞེས་
པ་l་མཚན་ཉིད་ཐེག་པའི་ལམ་ནས་@ས་ན་ས་དང་པོ་མ་ཐོབ་བར་Q་མཐོང་ལམ་ཆོས་ཉིད་hི་བདེན་
པ་དེ་མཐོང་Jབ་ཡོད་མ་རེད་དེ། མ་ཐོབ་hང་གསང་Wགས་L-་KM་ཐེག་པ། ཐབས་ཟབ་{་བlད་>་
མའི་དགོངས་lད་hི་@ིན་Äབས་དེ་´ས་པ་ཆེ་བའི་Vོབས་hིས་ས-་ས-འ7་Tེ་བ-འ7་>-འ7་ཡང་དོན་^ི་ཙམ་
9ིས་ཆོས་ཉིད་དགོངས་པ་མངོན་Rམ་Q་ོགས། $ོགས་པ་ཆེན་པོ་—ག་E་ཆེན་པ-་ /མ་ཆོག་རེད།
Cན་མDེན་འཇིགས་མེད་Sིང་པ་oི་མེད་འོད་ཟེར་9ིས་ལན་གRམ་Q་ཞལ་གཟིགས། དཔེར་ན་མིག་
Xིབ་སོང་བ་ལ་གསེར་9ི་J་མའི་མིག་—ེས་ན་གyགས་ཐམས་ཅད་མཐོང་བ། དཔེར་དེ་བཞིན་Q་
Cན་མDེན་>་མའི་@ིན་Äབས་ཐོབ་པས་^ན་—ེས་པ་‘་`་རེད་Qས། $ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་lད་
འ`མ་cག་{་གཉིས་ཇི་1ེད་པའི་དོན་ཐམས་ཅད་ཁོང་གིས་ཇི་བཞིན་Q་Jགས་R་mད། Jགས་R་
mད་པ་མ་ཟད་རང་ཉིད་Cན་n་བཟང་པོ་དང་གཉིས་R་མེད་པ་དགོངས་པ་མཉེས། མཉེས་པ་དེ་
Kེས་འ£ག་ལ་བ{ེ་བ་ཆེན་པ-འ7་ ོ་ནས་མན་ངག་འདིའི་ནང་ན་ཚNག་Åང་དོན་ཟབ་གོ་བདེ་བའི་རང་
བཞིན་ཡི་གེ་འདིའི་ནང་Q་བYས། བYས་པ་དེ་གQལ་@་ལ་བVན་དགོས་པའི་l་མཚན་གང་ཡིན་
ཟེར་ན། Cན་མDེན་ཆེན་པ-་ཁ/ང་རིག་ཞལ་བBགས་པའི་qབས་R་༼མི་‡ལ་_ོང་བ་˜གས་ཟམ་
›ལ་བའི་x༽ཞེས་པ་ཐང་Vོང་Eལ་པ-འ7་Tེ་མཐའ་བVན་འཛNན་ཡེ་ཤེས་uན་འvབ་ཞེས་པ་དེ། Cན་
15/144
མDེན་ཆེན་པ-འ7་_ོབ་མ་མཁས་vབ་ཆེན་པ-་_/བ་མ་གཙ་བ-་ཞ7ག་རེད། དེས་བxལ་བ་དང་། མི་མ་
‡ལ་9ི་_ོབ་མ་࿉ཚ€་རིང་མཆེད་ƒའི་བxལ་ཏེ། $ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་བVན་པ་འདི་འo་བ་Dེད་hིས་
Sེགས་བམ་མཛད་འོང་ན་ནམ་མཁའ་ཇི་ˆིད་བར་Q་cིན་ལས་$ོགས་པ་མེད་པ་ནམ་མཁའི་གནས་
Dབ་པ་ཞིག་@ེད་འོང་གRངས་ནས་}ང་བVན། ཞལ་གཟིགས། བxལ་བ་Iར་བ་དེ་ལ་བེན་ནས་
འདི་གསལ་བ་@ེད་པ་ཡིན་གRངས་བ་རེད། ད་‘ར་ངས་hང་ཁ་བཤད་@ེད་པ་མཛŒད་བQན་ལ་
སོགས་པ་བ‘ས་ཏེ་དེའི་ནང་ནས་༼ཞལ་རིས་དhིལ་འཁོར་འo་༽>ོ་ལ་བyང་བ་ལས་ཉམས་©ོང་
ཡོད་མ་རེད། མེད་ནའང་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་གདམས་ངག་མང་པ-་ཞ7ག་Wར་ཡང་བཤད་l་རེད་
སོང་། ད་‘འང་བཤད་རེད། བཤད་l་འདི་ལ་ཉམས་ལེན་མཛད་ན་འདི་ལས་šག་པའི་གདམས་
ངག་ཞིག་ཡོད་ལེ་ཡིན་ས་མ་རེད། རང་ཅག་Qས་ངན་1ིགས་མ་ལ་Tེ་བའི་སངས་Eས་hི་བVན་
པའང་´བ་hི་རི་ལས་uང་རན། བVན་འཛNན་9ི་Tེས་`་ཕལ་མ-་ཆM་ཡང་དགོངས་པ་$ོགས། དེ་
འoའི་ཡིན་Qས་ད་‘་གyགས་བན་འo་ཡོད་l་དེ་ཡང་ཤིན་n་བqལ་བ་བཟང་པ-་ཡ7ན་ས་རེད།
ང་འཆད་པ་པ-འ7་hང་Cན་མDེན་ཡབ་ˆས་hི་Æང་མ་ཐམས་ཅད་ལ་གནང་བ་B་ཆེ་ཤེས་mང་ཤེས་B་
བ་ཡིན། གསན་པ་པོ་ཐམས་ཅད་hིས་hང་གདམས་ངག་འདི་‘་`་ཞིག་ཐོབ་སོང་། ག་ཚད་ཡིན་ན་
རང་གི་དབང་པ-འ7་ཆོག་ཚŒད། རབ་ཡིན་ན་ཚ€་དང་བ¿བ་པ་མཉམ་ཟིས། དེ་‘ར་མིན་ན་ཉིན་མཚན་
Qས་|ག་n་ཉམས་ལེན། ཐ་མ་ཡིན་ན་གདམས་ངག་འདི་Jན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཞིག་ཡིན་བསམ་
གཅེས་འཛNན་9ིས་ཡང་ནས་ཡང་Q་གཟིགས་བ“ད་ན། Cན་མDེན་ཡབ་ˆས་hི་གདམས་ངག་ལས་
@ིན་Äབས་ཆེན་པོ་དགོངས་བlད་འཕ-་འ/ང་བའི་l་མཚན་ཡིན་ས་རེད། དེ་‘་`་ཉམས་བཞེས་
མཛད་པ་གལ་ཆེ་ཁི་རེད། དེ་ཆོས་ཉན་པའི་Qས་ཡིན་འo། ¿བ་པའི་Qས་ཡིན་ན་འo། བTེད་
$ོགས་ཉམས་ལེན་གང་@ེད་ན་ཐོག་མ་ཉིད་Q་>་མ་ལ་མོས་Šས་གནད་ཆེ། མོས་Šས་@ེད་པའི་‡ལ་
དེ་ཉིད་ལའང་སངས་Eས་ཐམས་ཅད་གཅིག་n་འQས་པའི་བདག་ཉིད་>་མ་རེད། šག་པ་Q་gམ་པ་
Š་‹་རིན་པ-་ཆM་ཡིན་པ་ལ་ང-་བ/་རང་གི་{་བའི་>་མར་ད@ེར་མེད་Q་གསོལ་བ་གཏབ་ན། Qས་ངན་
1ིགས་མ་ƒ་བད-་h7་ནད་མཚŒན་མི་གེ་Yག་བWལ་ཐམས་ཅད་ལས་Tོབ་པ་དང་ཉོན་མོངས་པ་¦གས་
ཆེ་བ་Vོབས་འཇོམས་པ་དང་། བTེད་$ོགས་ཟབ་མ-འ7་ཉམས་©ོང་lད་ལ་Tེ་བ་@ེད་པ་ལ་Š་‹་རིན་
པ-་ཆM་Jགས་Kེ་šག་པ་ཆེ་ཞིང་། ཆེ་བ་‘ར་Q་ཞལ་བཞེས་གནང་བ་1ིགས་མའི་སེམས་ཅན་མགོན་
Tབས་ཡིན་པའི་དེ་ལ་མོས་Šས་hི་གསོལ་བ་ཡང་ནས་ཡང་Q་བཏེག དེའི་x་གRང་Jགས་ལས་
དབང་བཞི་ལེན། དེ་འoའི་@ས་ན། ད་‘་བཀའ་oིན་ཅན་9ི་>་མ་དེ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས་པ་དེ་
16/144
Cན་$ོབ་—ི་ཡི་>་མ་དེས་Jགས་Kེའི་@ིན་Äབས་lད་ལ་འཕོས་འོང་ན། དོན་དམ་ནང་གི་>་མ་རང་
རིག་བདེ་བ་ཆེན་པ-འ7་ཡེ་ཤེས་དེ་མངོན་Rམ་Q་ཤར་འོང་l་རེད། དེ་ཤར་བའི་ཐབས་R་Iར་བ་ལ་
ཤིན་n་གལ་ཆེ་བ་ཡིན། དེའི་ཆོས་Bས་ན་འo། ¿བ་ན་འo། རང་གི་ཉམས་ལེན་@ས་ན་འo། ཚ€་
འདིའི་བVོད་པ་དང་1ན་eགས་—ི་གyགས་བན་ཆེན་པོ་གཅིག་ལ་མི་བསམ་པ། ནང་གི་བདམ་
ཉམས་ནི་རང་གི་lད་ལ་ཁམས་གRམ་འཁོར་བ་Yག་བWལ་9ི་རང་བཞིན་ཤེས་པའི་ངེས་འrང་།
དལ་འ@ོར་9ི་མི་}ས་འདི་ེད་པ་བཀའ་བའི་འQ་ཤེས། >་མ་ལ་སངས་Eས་དངོས་hི་འQ་ཤེས།
ཆོས་ཐོས་པ་E་ཆེ་པ-་ཞ7ག་ལ་བསམ་ལ-་མ7་བཏང་བ་ཐོས་པའི་དོན་དེ་རང་གི་སེམས་lད་ལ་kར་ˆེ།
ཆོས་དང་རང་lད་གཅིག་n་འoེས་པའི་ ོ་ནས་བསམ་པ་ཡག་པ-་ཞ7ག་མ་བཏང་ནས་བyང་Vེ།
ཆོས་ག-་ལ-་ཐ/ས་ལ-འ7་འཁོར་བ་ལས་མི་eོལ། །གyགས་རབ་rང་ཙམ་9ིས་ཉན་ཐོས་ནི་མ་ཡིན། །
གRངས་བ་དེ་རེད། ཕན་ཐོག་གཏན་ནས་ཡོད་མ་རེད། དེའི་—ིར་ན་ཐོག་མ་ཉིད་ནས་ཁ་ནང་Q་qོར།
རང་གི་རང་བསམ་ལོ་བཏང་། རང་གི་སེམས་lས་མ་ལེན་ན་རང་གི་སེམས་འདི་Qས་ག་n་འཇིག་
ེན་འཁོར་བའི་@་བ་ལ་གཡེང་སོང་བས། ཚ€་འདིའི་1ན་པ་eགས་པ་E་ཆེ་པོ་ལས་དཀའ་འvབ་l་
མེད་པ་ཞིག་ལ་བསམ་ལོ་བཏང་འQག་པ་མ་གཏོགས་ཆོས་1ིང་པ-་L/ག་Lོག་ཅིག་ཆོམས་ནས་ཉམས་
ལེན་གནད་ནས་གཞལ་ཤེས་མ་རེད། ཇ-་བ-་KM་དང་ལ-་ཆMན་རིན་ཆེན་བཟང་པོ་གཉིས་བཀའ་མོལ་
གནང་བ་འo། ཐོས་པ་E་ཆེ་བ་ལས་hང་མན་ངག་1ིང་པོ་གནད་Q་འདེབས་པ་ཤིག་rང་ན་ཚNག་
གRམ་གནད་Q་འདེབས་ཞེས་པ་‘ར་Q། ཆོས་hི་1ིང་པོ་གཅིག་n་oིལ་ཏེ་ཉམས་R་ལེན་དགོས་
རེད། ཉམས་R་ལེན་པ་@་བའི་ཆོས་དེ་ལ། $ོགས་པ་ཆེན་པ-་ཞMས་qད་eགས་ཆེན་པ-་ཞ7ག་ཡོད་རེད།
ཆོས་$ོགས་པ་ཆེན་པ-་རMད་དེ། གང་ཟག་$ོགས་པ་ཆེན་པོ་ལ་མ་སོང་ན་ཆོས་$ོགས་པ་ཆེན་པ-་ཡ7ན་
པའི་ཕན་ཐོག་ཡོད་མ་རེད། གང་ཟག་$ོགས་པ་ཆེན་པོ་མ་སོང་རང་གི་lད་ཉམས་©ོང་གི་oི་ཙམ་
ཡང་མ་Tེས་ན། དཔེར་ན་ཁང་པའི་ལོགས་tིས་ལ་མཚŒན་རི་མོ་ཡག་པ-་t7ས་པའི་gམ་པ་ཡག་པ-་
ཡ/ད་རེད་དེ། དོན་ངོ་མ་@ས་ན་Eབ་ས་ཡིན་པ་དཔེར་དེ་དང་འo་བ་—ི་ནས་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ཆོས་
མང་པོ་Bས། $ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ ོམ་པའི་འQ་ཤེས་@ས་ནའང་ནང་གི་lད་hི་ཉོན་མོངས་པ་ཇེ་
mང་། ཉམས་དང་ོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་lད་ལ་མ་Tེས་ནས་བyང་Vེ། ཁོག་པ་‹ལ་སོང་བ་ཡིན་པའི་
ཕན་ཐོག་ཡོད་མ་རེད། དཔེར་ན་མི་གཙང་བ་དར་དཀར་མཛŒད་ཅིག་གི་ནང་ན་Àན་པ་འo་རེད།
རང་གི་སེམས་ལ་རང་གི་བxལ། རང་གི་གཉེན་པོ་རང་གི་བེན། རང་གི་བདག་ཉམ་རང་གི་འvབ་
17/144
ཨི་འŠ་མི་འŠ་‘་དགོས་རེད་མ་གཏོགས་ཕན་ཐོག་ཡོད་མ་རེད། དེ་‘་བ་@ེད་པ་ལ་གདམས་ངག་
གནད་Q་lས་པ་ཞིག་དགོས་Qས།
དེ༷་ལ༷་འདི༷ར་ཡ༷ང་ད༷ག་པ༷ར་$ོ༷གས་པ༷འི་ས༷ངས་E༷ས་C༷ན་n༷་བཟ༷ང་པོ༵འི་ཆོས་xས་ཆོས་བVན། ཞེས་པ་
དཔེར་ན་ང་‘་`་ས-་ས-འ7་Tེ་བ-་ཆ/ས་བVན་པ་‘ར། དང་པ-་ཆ/ས་འདི་འo་ཞིག་བཤད་དགོས། འདི་
བཤད་ན་འo་ཆགས་པོ་འQག འདི་བཤད་ན་འo་མི་ཆགས་པ། འདི་བཤད་ན་སེམས་ཅན་འདི་ལ་
ཕན་ཐོག་ས་རེད་བསམ་པ་gམ་ོག་མང་པོ་འcོ་དགོས་མ་རེད། Qས་ག་n་ཆོས་ཉིད་$ོགས་པ་
ཆེན་པ-འ7་.ོང་ནས་དགོངས་པ་མི་གཡོ་བ་བBགས་ཡོད་པར། དེའི་ངང་ནས་ཆོས་ཉིད་hི་རང་X།
རང་Vོང་སེམས་ཅན་gམས་ལ་རང་¦གས་hིས་¡ང་བར། ིང་མ་བ་gམས་ལ་Eལ་བ་དགོངས་
པའི་བlད་པ་ཞེས་པ་ཡོད་རེད། Eལ་བ་དགོངས་པའི་བlད་པ་ཞེས་གང་རེད་ཅེ་ན། ཆོས་Vོན་པ་
པོ་Cན་n་བཟང་པོ་དང་། ཉན་པ་པ-་ར7གས་ƒའི་སངས་Eས་སམ་འtས་`་སངས་Eས་ƒ་ཞེས་པ་དེ་
རེད། ཆོས་བVན་ཞེས་པ་རིགས་ƒའི་སངས་Eས་སངས་Eས་རེད། Cན་n་བཟང་པོ་སངས་Eས་
རེད། Cན་n་བཟང་པ-འ7་Jགས་lད་ལ་ཟག་མེད་hི་ཡོན་ཏན་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ཆོས་hི་གནད་དོན་
ག་འoའི་ཡོད་ན། རིགས་ƒའི་སངས་Eས་hི་Jགས་ལ་པར་བཏབ་པ་བཞིན་Q་ཡོད་རེད་མ་
གཏོགས། Vོན་པ་དང་འཁོར་གཉིས་བཟང་ངན་གཏན་ནས་ཡོད་མ་རེད། དེ་མེད་པས་Cན་n་བཟང་
པ-འ7་Jགས་མངོན་ཤེས་hིས་མར་གཟིགས་ན། རིགས་ƒའི་སངས་Eས་hི་ཟག་མེད་ཡེ་ཤེས་hི་Jགས་
hི་དགོངས་པ་དེ་མDེན། རིགས་ƒའི་སངས་Eས་hིས་ཡར་གཟིགས་ན་Cན་n་བཟང་པ-འ7་Jགས་hི་
དགོངས་པ་མDེན་པས་gམ་པ་གཅིག་ལ་གཙŒ་དང་འཁོར་བVན་པ་རེད་མ་གཏོགས། ང-་བ/་Cན་n་
བཟང་པོ་གཅིག་མ་གཏོགས་རེད་ཡོད་མ་རེད། དེའི་དགོངས་པའི་.ོང་Q་Qས་ག་n་མཉམ་པ་
བཞག་པ་མ་གཏོགས་སངས་Eས་ལ་མཉམ་བཞག་དང་Kེས་ཐོབ་hི་ད@ེ་བ་ཡོད་མ་རེད། དེ་མེད་
པའི་ངང་ལས་ཆོས་འཁོར་བqོར་བ་དེ་Eལ་བ་དགོངས་པའི་བlད་པ་ཟེར་རེད། དགོ༷ངས་པ༷་ཆོ༷ས་hི༷་
ད@ི༷ངས་ལ༷ས་མ༷་གཡོ༷ས་བཞི༷ན་Q༷། ཉི༷ད་ལ༷ས་མི༷་གཞ༷ན་པ༷འི། ཞེས་པ་Cན་n་བཟང་པོ་དང་Eལ་བ་
རིགས་ƒ་གཉིས་གཅིག་མ་གཏོགས་པའི་ས-་ས/ར་ཡོད་མ་རེད། དཔེར་ན་མི་གཅིག་ད`ས་ལ་བ“ད།
—ོགས་བཞི་ལ་མེ་ལོང་བཞི་བཞག་ན་མེ་ལོང་བཞིའི་ནང་ལ་མི་བཞི་ཤར། ད`ས་དེ་དང་ƒ་ཡོད་རེད་
དེ། ཐམས་ཅད་མི་གཅིག་གི་གyགས་མ་གཏོགས་མི་གཙ་བ-་དM་མེད་པ་ཆགས་སོང་ན། མེ་ལོང་ནང་
18/144
གི་གyགས་hང་མེད་པ་ཆགས་འe-་རMད། དེ་བཞིན་Cན་n་བཟང་པ-་ཉ7ད་ལས་མི་གཞན་པའི་འt༷ས་
`༷འི་ས༷ངས་E༷ས། ཞེས་པ་Cན་n་བཟང་པོ་དང་དགོངས་པ་འo་འo་ཡིན་པས་Eལ་བ་སངས་Eས་
ƒ༷། སངས་Eས་འo་འo་ཡིན་ན་—ེ་དགོས་པའི་l་མཚན་གང་རེད་ཟེར་ན། སངས་Eས་hི་Jགས་དེ་
ལ་ཆོས་hི་ད@ིངས། མཉམ་པ་ཉིད། ས-་ས/ར་ོགས་པ། མེ་ལོང་‘་`། @་བ་vབ་པའི་ཡེ་ཤེས། ཡེ་
ཤེས་hི་ང-་བ/་ƒ་ཡོད་རེད། ཡེ་ཤེས་ƒ་བོ་Eལ་བ་རིགས་ƒའི་ང-་བ/་ཤར་བར། ཆོས་hི་ད@ིངས་hི་ཡེ་
ཤེས་དེ་gམ་པ་¡ང་མཛད། མེ་ལོང་‘་`་ཡེ་ཤེས་ལས་མི་བTོད་པ། མཉམ་པ་ཉིད་hི་ཡེ་ཤེས་ལས་
རིན་ཆེན་འrང་aན། ས-་ས/ར་ོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལས་¡ང་བ་མཐའ་ཡས། @་བ་vབ་པའི་ཡེ་ཤེས་
ལས་དོན་ཡོད་vབ་པ་ཤར་འོང་Qས། gམ་པ་ཙམ་Q་Eལ་བ་རིགས་ƒ་ཟེར་x་མདོག་hང་དཀར།
སེར། དམར། ~ོང་། མཐིང་ཁ་ƒ། —ག་མཚན་ལ་L-་KM། འཁོར་ལོ། ནོར་`། རིན་པ-་ཆM། པO་¡ོམ་
པའི་gམ་པ་ཡོད་རེད་དེ། ང-་བ/་གཅིག་ཡིན་པས། གཅིག་གི་གཅིག་ལ་བL་ཚNག་གི་ ོ་ནས་གRང་
དགོས་མ་རེད། དགོ༷ངས་པ༷ས་ལེ༷གས་པ༷ར་བl༷ད་དེ༷། ཟ༷བ་ཅི༷ང་E༷་ཆེ༷་བ༷འི་ཆོ༷ས་•༷ན་R༷མ་ཚŒ༷གས་པ༷་དེ་
སངས་Eས་hི་Jགས་hི་དགོངས་པ་ལ་oང་དོན་དང་ངེས་དོན་ཐམས་ཅད་མ་འoེས་པ་ཡོད་པས།
སངས་Eས་འtས་`་སངས་Eས་རེད་སོང་བས་ངེས་དོན་9ི་དགོངས་པ་Jགས་ལ་ཤར་ཚར་Qས་
oང་དོན་དགོངས་པ་རང་¦གས་དེའི་Vེང་ནས་འོང་l་རེད་Qས། •ན་Rམ་ཚŒགས་པའི་ཆོས། ^ིར་
སངས་Eས་x་ཡི་ཆོས་འཁོར་དེ་གས༷ང་W༷གས་Lོ༷་Kེ༷་ཐེ༷ག་པ༷། ནང་lད་ཡོ་ག་གRམ་9ི་ཆོས་མ་
གཏོགས་གཏན་ནས་ཡོད་མ་རེད། དེའི་ནང་ནས་hང་Jན་མོང་མ་ཡིན་པ་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ཆོས་
འཁོར་རེད། དེ་ལ་l༷ད་མ་¸་ཡོ་ག }༷ང་ཨ་´་ཡོ་ག མ༷ན་ང༷ག་$ོགས་པ་ཆེན་པ-་ཆMན་པོ་ཨ་ཏི་ཡོ་ག་
གRམ་9ིས་བYར་བ་@་Qས། དཔེར་ན་གQལ་@་ཞེ་“ང་ཅན་ཐམས་ཅད་འQལ་བ་@་བའི་—ིར་Q་
མ་¸་ཡོ་ག འདོད་ཆགས་ཅན་ཐམས་ཅད་འQལ་བའི་—ིར་Q་ཨ་´་ཡོ་ག གཏི་Èག་ཅན་ཐམས་ཅད་
འQལ་བའི་—ིར་Q་ཨ་ཏི་ཡོ་ག lད་}ང་མན་ངག་གRམ་9ི་ ོ་ནས་བVན། དེ་ལའང་lད་ཅེས་པ་
གང་རེད་ཅེ་ན། གཞི་ལམ་འtས་གRམ་9ི་gམ་བཞག་ཐམས་ཅད་Eས་ཤིང་Eས་པ་བVན་པ་དེ་ལ་
lད། གཞི་ལམ་འtས་གRམ་9ི་gམ་བཞག་ཇི་‘ར་ཡོད་པ་དེ་གང་ཟག་རང་གི་lད་ལ་ཉམས་R་
ལེན་@འི་ཐབས་R་Iར་བ་དབང་དང་བ¿བ་ཐབས། བTེད་རིམས། $ོགས་རིམས་བVན་པ་དེ་ལ་
}ང་། དེ་ལས་hང་1ིང་པོ་Iར་བ་མཐར་Jག་གི་མན་ངག་aོག་aོག་བVན་པ་དེ་ལ་མན་ངག་ཟེར་
རེད། lད་}ང་མན་ངག་གRམ་ཟེར་ན། མ་¸། ཨ་´། ཨ་ཏི་གRམ་ཟེར་ན་གསར་ིང་Jན་མོང་གི་
19/144
ཆོས་qད་@ས་ན་ཕ་lད། མ་lད། གཉིས་མེད་hི་lད་གRམ་ཟེར་ན་གཅིག་པ་རེད། ¡༷ང་བ༷ས་
གQ༷ལ་བ༷ར་@༷་བ༷འི་སེ༷མས་ཅ༷ན་9ི༷་ཁ༷མས་ར༷ང་བཞི༷ན་9ི༷ས་eོ༷ལ་བ༷་མཛ༷ད་པ༷་ལ༷ས། ཞེས་དཔེར་ན་ད་
‘་>་མ་gམས་hི་འe-་ད/ན་མཛད་པ་‘ར། སེམས་ཅན་¡ོད་དང་aན་པ་ཡིན་ན་དེས་ཡག་པ-་@Mད་
བཞིན་འQག་དགོངས་ནས་Jགས་མཉེས། ¡ོད་དང་མི་aན་པ་ཆོས་ལོག་@ས་ན་དེས་ཡག་པ-་རMད་མ་
སོང་དགོངས་ནས་ཁོང་;-་TM་བ་དེ་འo་ཡོད་མ་རེད། སངས་Eས་ཁོང་རིག་གི་ནམ་མཁའ་དང་
མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་E་ཆད་—ོགས་uང་མེད་པ། དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་འདི་ལ་¡ོད་
བzད་བེན་པ་‘ར་སངས་Eས་hི་གQལ་@་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་Jགས་hིས་བyང་བས།
གQལ་@་སེམས་ཅན་དེའི་ནང་ནས་ལས་hི་Xིབ་པ་ˆ་པ་ཐམས་ཅད་ཡར་སངས་Eས་དགོངས་པ་
བཞིན་Q་ཆོས་རང་¦གས་¿བ་པ། སངས་Eས་hིས་ཆོས་hི་འཁོར་ལོ་བqོར་བ་དེ། དབང་པོ་ཐ་མ་
gམས་ལ་lད་hི་ཆོས་འཁོར། དབང་པོ་འtིང་gམས་ལ་}ང་གི་ཆོས་འཁོར། དབང་པོ་རབ་gམས་
ལ་མན་ངག་གི་ཆོས་འཁོར་རང་བཞིན་གིས་རེད་མ་གཏོགས། སངས་Eས་hིས་འདི་གQལ་@་¡ོད་
དང་aན་པ་རེད་འQག་ཆོས་ཟབ་མ-་དM་བVན་དགོས་ས་རེད། འདི་གQལ་@་¡ོད་དང་མ་aན་པ་
རེད་འQག ཆོས་E་ཆེ་བ་བVན་དགོས་ས་རེད་བསམ་པ། སངས་Eས་ལ་དེས་དགོངས་པ་ཡོད་མ་
རེད། སེམས་ཅན་9ི་དོན་མཛད་པ་དེ་ལ་དཀའ་ཚད་ངལ་Qབ། སེམས་ཅན་9ི་དོན་མJས་ཤོར་སོང་
བ། Jགས་Kེས་མི་གཟིགས་པ་གཏན་ནས་ཡོད་མ་རེད། ད་རེས་qབས་R་བབ་པའི་ཆོས་བཤད་l་
དེ་གང་རེད་ཟེར་ན། གོང་Q་བཤད་པ་བཞིན་བTེད་པ་མ་¸་ཡོ་ག་ཞེས་པ་གསང་Wགས་L-་KM་ཐེག་
པའི་གཞི་¸་ཡོ་ག གཞི་ཡིན་པའི་l་མཚན་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་9ི་ཁམས་ལ་གདོད་ནས་གནས་
པ། དག་མཉམ་བདེན་པ་ད@ེ་མེད་ཆོས་ཉིད་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་1ིང་པ-་དM་‘་བའི་ ོ་ནས་
བVན་ཏེ། ཆོས་ཅན་‘་བའི་‘་བ། ཆོས་ཉིད་‘་བའི་‘་བ། རང་རིག་‘་བའི་‘་བ་ཟེར། \་འZལ་
tལ་བའི་དག་མཉམ་བདེ་བ་ད@ེ་མེད་hི་‘་བ། དེས་‘་བ་དེ་མངོན་Q་@ེད་པའི་ཐབས་ལ་དབང་།
དབང་དེ་ལ་—ི་`མ་དབང་། ནང་གསང་དབང་། ཡང་གསང་ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་hི་དབང་། —ིན་n་
གསང་དབང་དབང་བཞི་བ། དེ་gམས་ལ་—ི་ཕན་པའི་དབང་བz། ནང་དངོས་པ-འ7་དབང་ƒ།
གསང་བ་ཟབ་མ-འ7་དབང་གRམ། དེ་འoའི་གནང་བ་Iར་བ་E་ཆེ་པ-འ7་ ོ་ནས་བVན་པ་དེ་lད་མ་
¸་ཡོ་ག་ཟེར་བ་དེ་རེད། }ང་ཨ་´་ཡོ་ག་ཞེས་པ་གཞིའི་དོན་1ིང་པ-་དM་རང་གི་lད་ལ་གཞལ་བཞག་
Qས། དབང་དང་། དhིལ་འཁོར། བ¿བ་ཐབས་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་—ིའི་¡ང་བ་འདི་ལ་གཙ་
20/144
བ-་མ7་‘ོས་པ། སེམས་ཅན་རང་གི་ང-་ཤMས་ན། ^ིར་རང་ཅག་}ས་འདི་L-་KMའི་•ང་པ-འ7་eོང་Dེར།
ཞེས་པ་•ང་པོ་ƒ་Eལ་བ་རིགས་ƒ། འrང་བ་ƒ་‡མ་ƒ། བTེད་མཆེད་སེམས་དཔའ་སེམས་མ་
བཅོམ་tལ་ང-་བ/། གདོད་ནས་gམ་པ་དག་པ་རེད་བ“ད་ཡོད་རེད། གདོད་ནས་gམ་པ་དག་པ་དེ་
kར་གསལ་འདེབས་@ེད་@ེད་hི་ཐབས་རང་གི་L-་KM་•ང་པོར་kར་ªར་ནས་བཞག་Qས་}ང་ཨ་´་
ཡོ་ག་ཞེས་པ་—ི་Fོས་བཅས་ལ་མི་ེན་པ། དཔེར་ན་མ་¸་ཡ-་ག7ས་Kེས་R་བVན་པ་]ལ་ཚŒན་9ི་
དhིལ་འཁོར། `མ་པ་ལ་སོགས་པ་དབང་$ས་ལ་མི་‘ོས་པ། ནང་L-་KM་_ོབ་དཔོན་9ི་}ས་ལ་‘ོས་
པ་དང་ནི། L-་KM་_ོབ་དཔོན་ལས་གསང་དབང་དབང་བxར་ཐོབ་ནས་_ོབ་མ་རང་རང་གི་ཉམས་R་
ལེན་པ་@ས་ན། ^ིར་མིའི་}ས་འདི་ཆོས་hི་ེན་Dད་པར་Q་འཕགས་པ་རེད། དེའི་ནང་ནས་hང་
རང་ཅག་འཛམ་`་Sིང་ལ་Tེས་པའི་མི་ཐམས་ཅད་ཡིན་ན་L-་KM་ཁམས་|ག་དང་aན་པ། ཞེས་པ་l་
མཚན་ཉིད་ཐེག་པའི་ལམ་ནས་@ས་ན་ཟག་བཅས་ཉེར་ལེན་9ི་•ང་པོ་ƒ། ཞེས་Yག་བWལ་བདེན་
པའི་མཚན་གཞི་བཞག་དགོས་པ་དེ་འo་རེད་དེ། དེ་འ¥ལ་¡ང་ལ་དགོངས་ཏེ་གRངས་བ་རེད། མ་
འ¥ལ་བ་•ང་པོ་ƒ་བ-འ7་གཤིས་hི་གནས་}གས་hི་དབང་Q་@ས་ན། གÅག་མའི་L-་KM་གRམ།
ཞེས་དང་པ-་སMམས་ཅན་kར་འ¥ལ་བའི་qབས་R་ཤིན་n་c་བ་ཞིག་གི་སངས་Eས་hི་x་གRང་
Jགས་གRམ་9ི་´ས་པ་ཞིག་ཡོད་རེད། ´ས་པའི་ང-་བ-་དM་kར་¡ང་འོང་Qས་´ས་པ་དེ་ཉིད་སངས་
Eས་hི་x་གRང་Jགས་དང་། སེམས་ཅན་9ི་}ས་ངག་ཡིད་གRམ་ད@ེར་མེད་པ་རེད། གÅག་མའི་
L-་KM་གRམ། ཞེས་པ་l་¬ེན་9ིས་གསར་Q་མ་@ས་པ། ཆོས་ཉིད་རང་གི་རང་གདངས་ནས་ཡེ་ནས་
ཤར་བ་ཡིན་པས། གÅག་མའི་L-་KM་གRམ་ཞེས་པའི་ང-་བ/ར། དེ་kལ་བཞིན་Q་བVན་པ་Iར་བའི་
དེ་ལས་དེས་དབང་དང་མན་ངག་ཉམས་R་ལེན་པ་དེ། རང་ཅག་འཛམ་`་Sིང་གི་སེམས་ཅན་འདི་
ལ། ས། m། མེ། Éང་། ནམ་མཁའ། ཡེ་ཤེས་hི་ཁམས་|ག་n་ཡོད་Qས། L-་KM་•ང་པ-འ7་eོང་Dེར་
ཟེར་དབང་གིས་¤ིན་‹ང་རེད། དཔེར་ན་གཞན་དག་ཡིན་ན། ཤར། ´བ། @ང་གRམ་9ི་མི་དང་།
Vེང་གི་Rམ་བz་{་གRམ་9ི་š། འདོད་ཁམས་hི་š་ལ་སོགས་པ་དང་། གyགས་ཁམས་hི་š་
ཡིན་ན་གསང་Wགས་L-་KM་ཐེག་པའི་དབང་$ོགས་པ་བxར་ན། དབང་$ོགས་པ་བxར་ས་{་Éང་
ཐིག་ལེའི་ཁམས་རག་པ་དེ་ཡོད་མ་རེད། ཉན་ཐོས་hི་ཐེག་པའི་དབང་Q་@ས་ན་སོ་ཐར་“ོམ་པ་
མཚན་ཉིད་པ་ཞིག་lད་ལ་Tེ་བ་ཡོད་མ་རེད། འཛམ་`་Sིང་པའི་མི་ཁམས་|ག་aན་ཡིན་པར་དེའི་
དབང་གི་ད་‘་སངས་Eས་ཐམས་ཅད་Tེ་བ་བཞེས་Qས། མིའི་Tེ་བ་བཞེས་པ་མ་གཏོགས་š་ཡི་Tེ་
21/144
བ་མི་བཞེས་པ་དང་། š་མིན་9ི་Tེ་བ་མི་བཞེས་པ་མིའི་ེན་š་ལས་šག་པའི་}ས། ཟེར་ེན་Dད་
པ་Q་འཕགས་པ་ཡིན། ེན་Dད་པ་འཕགས་པ་དེ་དང་མJན་པ་གདམས་ངག་Dད་པ་འཕགས་པ་
རང་གི་lད་ལ་ཉམས་R་ལེན་ཤེས་ན། གདམས་ངག་Dད་པ་འཕགས་པ་L-་KMའི་ཁམས་|ག་དེ་ལ་
ªོང་@། ªོང་@ེད། ªོང་kལ་9ི་དབང་Q་@ས་ན་དཔལ་Qས་hི་འཁོར་ལ-འ7་lད་ལས་ཁམས་Rམ་
བz་སོ་|ག། འrང་བ་|ག ཡེ་ཤེས་|ག ཁམས་|ག་ཟེར་དེ་འoའི་ད@ེ་བ་ཡོད་རེད། དེས་ད@ེ་བ་
དེ་¤ིན་@ེད་hི་ཐབས་R་Iར་བ་དེ་}ང་ཨ་´་ཡོ་གའི་བVན་པ་རེད། དེ་ལས་hང་ནང་L-་KM་•ང་
པ-འ7་eོང་Dེར་9ི་{་Éང་ཐིག་ལེའི་gམ་པ་འo་མིན་ཡོད་པ་དང་། Éང་ªོར་བ་ལ་སོགས་པ་{ོལ་
བཅས་རེད། {ོལ་བཅས་ལ་‘ོས་མི་དགོས་པ་རང་རིག་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་1ིང་པ-་ཡ/ད་པ་དེ་
ཁོང་རིག་གི་གནས་kལ་ག་འoའི་ཡོད་ན། གནས་kལ་དེ་དང་མJན་པའི་ ོ་ནས་{ོལ་¿བ་ལས་
འདས་པའམ་l་¬ེན་ལས་འདས་པའི་‘་ ོམ་^ོད་གRམ་བVན་པ་དེ་$ོགས་པ་ཆེན་ཡིན་པས།
འདི༷ར་བTེ༷ད་པ༷་ད༷ང་$ོ༷གས་པ༷་ལ༷་མི༷་‘ོ༷ས་པ༷ར་གRང་Qས། $ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ལམ་བTེད་རིམས་
མ་¸་དང་ཨ་´་ཡི་ཆོས་qད་Qའང་དེ་ཡོད་མ་རེད། དེ་ལས་šག་པ་རེད། དེ་ལས་šག་པ་བVན་@་
གང་རེད་ཟེར་ན། སེམས་ཞེས་པ་གyང་འཛNན་དང་བཅས་པར་འ¥ལ་བའི་སེམས་ད་‘་gམ་ཤེས་
ཚŒགས་བEད། སེམས་rང་ƒ་བz་{་གཅིག་ཟེར་བ་དེ་རེད། སེམས་ཉིད་ཅེས་པ་སེམས་hི་ཆོས་
ཉིད་རེད། སེམས་hི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་Qས་Jན་མོང་གི་མདོ་gམས་ལས་hང་། སེམས་ལ་སེམས་མ་
མཆིས་ཏེ། སེམས་hི་རང་བཞིན་ནི་འོད་གསལ་བའོ། །ཞེས་སེམས་hི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་བ་དེ་
སེམས་ཉིད་ཟེར་བ་ཡིན་རེད། Cན་@ེད་Eལ་པ-འ7་lད་ལས། རིག་པ་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་1ིང་པོ་
འདི་@ང་mབ་hི་སེམས་ཞེས་གRངས་ཡོད་རེད། @ང་mབ་hི་སེམས་མ་གཞི་Vོང་ཉིད་1ིང་Kེ་1ིང་
པོ་ཅན་9ི་Cན་$ོབ་@ང་mབ་hི་སེམས་ ོམ་ན་@ང་mབ་སེམས་རེད་དེ། དོན་དམ་@ང་mབ་སེམས་
hི་གནས་}གས་དེ་ལ་སེམས་ཆེ་པ-་ཟMར་རེད། སེམས་ཉིད་དེ་རེད། སེམས་ཉིད་hི་ང-་བ/་འདི་སེམས་
hི་མངོན་Rམ་Q་མ་ོགས་པ་རེད། ོགས་ན་ཡེ་ནས་སངས་Eས་པའི་རང་བཞིན་རེད་བ“ད་ཡོད་
རེད་མ་གཏོགས་པ་སངས་མ་Eས་པའི་སེམས་ཅན་གཅིག་¬ང་ཡོད་མ་རེད། དེ་མེད་པ་ལ་དགོངས་
ཏེ། འདི་ནི་¡ོད་མིན་སེམས་ཅན་གང་ཡང་མེད། །གRངས་པའི་l་མཚན་ཡང་དེ་རེད། ཡེ་ནས་
སངས་Eས་པའི་གནས་}གས་དེ་ས-་TMས་hིས་ཤེས་R་ཡོད་མ་རེད། མི་ཤེས་པའི་l་མཚན་གང་རེད་
ཟེར་ན། འ¥ལ་བ་ཞིག་གི་Xིབ་འe-་རMད། དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ཡིན་ན་ཁ་དོག་Wོན་པོ། ཐམས་ཅད་
22/144
ལ་གོ་འ@ེད་པ། ལག་པའི་བyང་l་གཏན་ནས་མེད་པ་ནམ་མཁའ་Vོང་པ་ཞིག་ཡོད་རེད། ནམ་
མཁའ་Vོང་པ་ཡིན་ནའང་དེ་Fིན་པ་འ;ིག་Qས་ནམ་མཁའ་Vོང་པ་དེ་ཕར་Xིབ། Èན་པ་འo་ཞིག་
འ;ིག དེ་ལས་ཆར་བ་འོང་། འÊག་eགས་Sོགས་འËག་པ་དེ། ནམ་མཁའ་Xིབ་@ེད་Q་Iར་སོང་
བ་རེད། དཔེར་དེ་‘་`་སེམས་ཉིད་ང-་བ-་དM་གནས་}གས་hི་Xིབ་པ་ཕར་གསལ་@ེད་hི་ཆེད་Q་ཡེ་
ནས་སངས་Eས་པའི་རང་བཞིན་འདི་རེད་ཟེར། Éང་¦གས་oག་པ-་ཞ7ག་འོང་ནས་Fིན་ཐམས་ཅད་
གཏོར་སོང་ན་ནམ་མཁའ་ཁོ་རང་མདོག་དེ་མ་འoེས་པ་kལ་གསལ་འོང་l་རེད། དེ་Vོན་@ེད་དེ་
གང་རེད་ཅེ་ན། ཀ་དག་;ེགས་ཆོད་hི་དགོངས་པ་དེ་རེད། ཡེ༷་ན༷ས་ས༷ངས་E༷ས་པ༷འི་ར༷ང་བཞི༷ན་Q༷་
Vོ༷ན་པ༷་སེམས་hི་གནས་}གས་མཐར་Jག་པ་དེ་ལ་ཀ༷་ད༷ག་Vོང་པ་ཆེན་པ-་ཟMར། སེམས་ལ་ད@ིབས་
མེད། དངོས་པ-་མMད། དགེ་བ་མེད། “ིག་པ་མེད། སངས་Eས་མེད། སེམས་ཅན་མེད་གཉིས་བཅོས་
hི་ད@ེ་བ་ཐམས་ཅད་ཟད་པ། གཞོན་´་`མ་པའི་x་ཟེར་ན་འo། ཆོས་hི་ད@ིངས་ཟེར་ན་འo།
ཟབ་གསལ་གཉིས་R་མེད་པའི་གནས་}གས་ཟེར་ན་འo། དག་མཉམ་བདེན་པ་ད@ེ་མེད་hི་‘་བ་
ཟེར་ན་འo། མཆོག་n་མི་འIར་བའི་བདེ་བ་ཆེན་པོ་gམ་Cན་མཆོག་aན་9ི་Vོང་ཉིད་ཟེར་ན་འo།
དེ་ཐམས་ཅད་hི་གནས་}གས་མཐར་Jག་པ་དེ་ཀ་དག་རེད། ཀ་དག་Vོང་པ་ཆེན་པ-་ཞ7ག་མ་རེད་
ནས་བyང་Vེ། ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་Xིབ་པའི་Xིབ་l་ཡོད་རེད། ཀ་དག་དངོས་པོ་མཚན་མའི་
ཆོས་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་ན། gམ་པ་Cན་9ི་མཆོག་aན་Vོང་པ་ཉིད། །ཞེས་པ་དང་gམ་ཐར་ ོ་
གRམ་9ི་སངས་Eས་བཅོམ་aན་འདས་hི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ང-་བ-་V/ང་པ་ཉིད། ལམ་མཚན་མ་མེད་
པ། འtས་`་¤ིན་པ་མེད་པའི་གནས་}གས་བVན་པས། ཀ་དག་གི་གནས་}གས་དེ་ལ་གཙ་བŽ་
བVན། དེས་ཆོས་hི་ད@ིངས་hི་ང-་བ-་དM་སངས་Eས་འཕགས་པའི་མཉམ་བཞག་གིས་ཡོངས་R་
$ོགས་པ་ོགས་པ་མ་གཏོགས། ས་བzའི་lན་མཐའ་ལ་གནས་པའི་@ང་mབ་སེམས་དཔའ་ཞིག་
ཡིན་ནའང་། ཁབ་མིག་གི་`་ག་ནང་ནས་བ‘ས་ན་ནམ་མཁའ་mང་mང་ཞིག་མ་གཏོགས་མཐོང་མ་
རེད། སངས་Eས་མངོན་Rམ་Q་འtས་`་མི་_ོབ་པའི་ས་ལ་གཤེགས་ཚར་Qས་དེས་ཀ་དག་
དགོངས་པ་གནས་འོང་ན། ིང་མ་པ་gམས་hིས་ཟབ་ཞི་གཞོན་´་`མ་པའི་x་ཞེས་པ་དེ་རེད། ཡེ་
ཤེས་ནང་གསལ་ཟེར་མཁན་དེ། བསམ་9ི་མི་Dབ་པའི་གནས་}གས་གཙ་བ-་V/ན་པ་དེ་ལ་ཀ་དག་
ཟེར། ཀ་དག་གི་ང-་བ-་དM་Vོང་པ་Vོང་¬ང་རེད་ཨེ་ཡོད་ཅེ་ན། Vོང་པ་Vོང་¬ང་གཏན་ནས་རེད་ཡོད་
མ་རེད། Vོང་པ་Vོང་¬ང་རེད་སོང་ན་ཆད་‘་uང་འe-་རMད། Vོང་མི་Vོང་གཉིས་R་ད@ེ་བ་ཡོད་
23/144
འོང་l་རེད། Vོང་པ་Vོང་¬ང་མ་ཡིན་པ་ཀ་དག་གི་རང་གཤིས་hི་ང-་བ-་དM་ཡེ་ནས་ཟག་པ་མེད་པའི་
ཆོས། x་དང་ཡེ་ཤེས་སངས་Eས་འཕགས་པ་ལ་བསམ་9ི་མི་Dབ་པའི་ཟག་མེད་hི་ཡོན་ཏན་ཡོད་
པ་དང་། ཀ་དག་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་གཤིས་}གས་དེ་ཡེ་ནས་uན་9ིས་vབ་བ“ད་ཡོད་རེད།
གསར་མ་བ་gམས་hིས་ིང་མ་བ་gམས་ལ་ཆོས་qད་@ེད་པ། ིང་མ་བའི་བདེ་གཤེགས་1ིང་པོ་ད་
‘་ནས་སེན་མོ་དམར་པ-་རMད། ད`་ག„ག་ཏོར་aོག་aོག་ཡར་Tེ་དེ་ལ་འོད་ཟེར་ཡོད་གRང་གི་ཡོད་
རེད་དེ། དངོས་པོ་མཚན་མའི་ང-་བ-་ཨM་ཡོད་ཟེར་ན། ཡོད་མ་རེད། མཚན་བཟང་པོ་Rམ་བz་{་
གཉིས། དཔེ་@ད་བཟང་པོ་བEད་བz་kར་¡ང་ན་¡ང་ཆོག་ཆོག་གི་´ས་པ་དེ། འོད་གསལ་བའི་ཡེ་
ཤེས་དེ་ལ་ཡོད་རེད། འོད་གསལ་བའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ལ་ཡོད་པའི་དབང་གི་ཟབ་གསལ་གཉིས་R་མེད་
པའི་ཡེ་ཤེས་ཟེར་མཁན་དེ་དེ་རེད། ཡེ་ཤེས་དེའི་¡ང་ཆ་ལ་@ས་ན་སངས་Eས་འཕགས་པ་ལ་x་དང་
ཡེ་ཤེས་¡ང་བ་མ་གཏོགས་མ་དག་ཐ་མའི་¡ང་བ་གཏན་ནས་ཡོད་མ་རེད། དེ་མེད་པ་ཡེ་ནས་སངས་
Eས་པའི་ང-་བ-་རMད། ཡེ་ནས་སངས་Eས་པའི་ཆོས་ཉིད་ལ་@ས་ན། སངས་Eས་ཆེན་པོ། ཞེས་པ་
སེམས་ཅད་ཟེར་བ་གཏན་ནས་ཡོད་མ་རེད། དག་པ་མ་གཏོགས་མ་དག་པ་ཞིག་གཏན་ནས་ཡོད་མ་
རེད། དག་པ་དང་མ་དག་པ་གཉིས་hི་¹ས་—ེ་བར། དཔེར་ན་xད་པ་དཀར་ནག་གཉིས་འo་རེད་
འོང་ན་གཉིས་ཆོས་ཡིན་པས། ཀ་དག་དང་uན་vབ་hི་མཚན་ཉིད་མཚŒན་Jབ་མ་རེད། སངས་Eས་
པའི་གན༷ས་}༷གས་དེ་ད༷ང་། ད་‘་མངོན་Q་@ེད་པའི་ཐབས་དེ་མ་གཞི་ཆོས་•ང་བEད་;ི་བཞི་Vོང་
ཐམས་ཅད་དེ་མངོན་@ེད་hི་ཐབས་རེད་དེ། $ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ལམ་ནས་ཐོད་བwལ་ཞེས་པ་གང་
རེད། དེས་གནས་}གས་hི་རང་བཞིན་མཚŒན་@ེད་མཐར་Jག་པ་དེ་གང་རེད་ཟེར་ན། ཡེ༷་ཤེ༷ས་hི་
གདངས་དེ་ལ་‘་བར། uན་vབ་hི་གདངས་དེས་མར་འ¥ལ་@ེད་hང་@ེད་རེད། ཡར་eོལ་@ེད་
hང་uན་vབ་hི་གདངས་དེ་ལ་བ‘ས་ན་·ར་Q་eོལ་རེད། མི་eོལ་བའི་ཐབས་ཡོད་མ་རེད།
དཔེར་ན་མི་ཞིག་ཡིན་ན་དེས་1ིང་ཐག་པ་ནས་>-་ཞ7ག་བཏད་རོགས་@ེད་ན། ལས་ཀ་གང་@ས་ན་
ཆོས་འཇིག་ེན་གཉིས་ཀའི་@་བ་ལ་ཕན་གནོད་‘ོས་པ་ཞིག་@ེད་པ། དཔེར་དེ་བཞིན་Q་ཐོད་བwལ་
9ི་ལམ་དེ་ ོམ་ན་ཆོས་ཉིད་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་1ིང་པ-འ7་གནས་}གས་དེ་སངས་Eས་ཐབས་
མཁས། Jགས་Kེ་ཆེ། རང་ཅག་གི་}སའདིར་L-་KM་•ང་པ-་e/ང་Dེར་ལ་{་དཀར་ཏིག་ཤེལ་9ི་Ì་Š་
ཞེས་པ་དེ། ཡེ་ཤེས་hི་{། ཡེ་ཤེས་hི་¡༷ང་བ༷། ཡེ་ཤེས་hི་Xོན་མེ་ཡོད་པས་མངོན་Q་@ེད། དེ་ལ་མིག་
གི་‘་འོང་Qས་མངོན་Rམ་Q་©ིག་གི་‘་l་ཡོད་པ་དངོས་པོ་མཚན་མ་ཅན་མ་རེད་དེ། ཁོ་རང་རང་
24/144
བཞིན་ལ་uན་vབ་ཤར་འོང་Qས། དེ་ལམ་Q་@ེད་པས་འ¥ལ་བ་ཐམས་ཅད་རང་¦གས་hིས་དག་
མི་འeོ་བའི་ཐབས་ཡོད་མ་རེད། དཔེར་ན་མེ་¦གས་ཆེ་པ-་ཞ7ག་ནགས་ཚལ་Q་འབར་Éང་¦གས་ཆེ་
པ-་ཞ7ག་རེད་འོང་ན། ནགས་དེའི་ནང་ཤིང་བÄོན་པ་qམ་པ-་སMམས་ཅན་རི་¢གས་གང་ཡིན་ཡང་ཚNག་
པ་མ་གཏོགས་མེ་བསད་Jབ་མཁན་གཅིག་ཡོད་མ་རེད། དེ་བཞིན་འོད་གསལ་Xོན་མ་|ག་གི་¡ང་
བ་དེ་གནད་ནས་(གཟིགས།?) ཐོད་བwལ་དགོངས་པའི་ཅིག་(གཟིགས?)་འོང་Qས་འ¥ལ་བ་
རང་དག་མི་འeོ་ཐབས་ཡོད་མ་རེད། དེའི་—ིར་ན་དེ་ལ་ཐོད་བwལ་ཟེར་རེད། ཐོད་བwལ་དེ་ལམ་
རིམ་ཅན་Q་བeོད་མི་དགོས་པའི་—ིར་ན་ཐོད་བwལ། vབ་མཐའ་ཐམས་ཅད་གནས་}གས་ངོ་མའི་
ང-་བ/་@ས་ན་སངས་Eས་hིས་hང་ཚNག་X་ངག་གི་ལམ་ནས་མི་མཚŒན་གRངས་བ་དང་། འདི་དོན་
བKོད་ལ་Eལ་བའི་~གས་hང་Yག་གRངས་བ། གནས་}གས་$ོགས་པ་འདི་འo་རེད་གRང་བ་
སེམས་ཅན་ལ་བVན་ ོས་ན་སངས་Eས་ཚངས་པའི་ད@ངས་དང་aན་པ་ཐམས་ཅད་མDེན་པའི་ཡེ་
ཤེས་རེད་དེ། བKོད་པའི་‡ལ་Q་འོང་ད་ལེ་མ་རེད། མི་འོང་Qས་v༷བ་མཐ༷འ་ཚN༷ག་ད༷ང་ཡི༷ད་ད­ོ༷ད་
ལ༷་མི༷་‘ོ༷ས། དེ་མ་‘ོས་ན་ག་འoའི་དགོས་རེད་ཅེ་ན། སངས་Eས་ཐབས་མཁས་པས་Vོང་པའི་ཆ་ལ་
ནམ་མཁའ་‘་`་བཞག གསལ་བའི་ཆ་དེ་ལ་ཉི་མ་‘་`་བཞག ཏིལ་ཆེ་mང་མེད་པ་མར་9ིས་ཆ་པ་
ནང་བཞིན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བདེ་གཤེབས་1ིང་པ-འ7་Dབ་པས། ཁ་ཤས་ཁ་ཤས་བVན་པའི་
དཔེར་ན་`མ་རམ་གོར་གོར་ཞིག་ཡོད་ན་ཤར་šོ་´བ་@ང་ག་ནས་ཟོས་ན་རོ་མངར་མ-་ཡ7ན་པ་དེ་
བཞིན་Q་མཐར་མངོན་Rམ་རང་ཐོག་དེའི་Vེང་ན་ཐོན་Qས་དགོངས་lད་hི་ཡེ་ཤེས་`་ལ་འཕ-་ཟMར།
འོ་་་ཆོས་ཉིད་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་1ིང་པ-་ཟMར་བ་འདི་འoའི་རེད་འQག་བསམ་དེ་ཉམས་©ོང་གི་
 ོ་ནས་ངོས་ཟིན། ངོས་ཟིན་དེ་ཡར་{ལ་$ོགས་Qས་ཁང་པའི་ནང་ན་ཉི་མ་ཤར་Qས་ལ-་V/ང་cག་གི་
Èན་པ་ཡིན་ན་qད་ཅིག་གསལ་འeོ་བ། དཔེར་དེ་བཞིན་Q་གསལ་བའི་ཐབས་R་Iར་བ་དེ་ལ་ཆོས་
ཉིད་རང་གི་གནས་kལ་དེ་Kེན་མའི་ ོ་ནས་E་ཆེ་ས་ནས་མ་གRང་། ཟབ་ས་ནས་མ་གRང་། མངོན་
Rམ་རང་ཐོག་n་ང-་F/ད་པ། ཞེས་པ་དེ་རེད། དཔེར་ན་¤ན་པ་gམས་hི་¤ན་བཅོས་ཡོང་Qས་ནད་
hི་གསང་དེ་གང་ན་འQག་བ‘ས་ནས། བོད་hི་}གས་ˆོལ་@ས་ན་མེ་{་བཞག cག་‘ར། gག་
འདོན་@ེད། E་གར་9ི་}ས་ˆོལ་@ས་ན་(¶་པ་‹་ཤས?)@ས་ན་ནད་དེ་ཐད་ཀ་oག་པ། དེ་བཞིན་
Q་མཐར་Jག་གནད་དེ་བVན་འོང་Qས་མངོན་Rམ་རང་ཐོག་n་ང-་F/ད་པ། སངས་Eས་hིས་ཆོས་
ཉིད་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་1ིང་པ-་དM་མངོན་Rམ་Q་ཆོས་ཉིད་hི་དགོངས་པ་མངོན་Rམ་Q་ོགས་
པས། དེས་དགོངས་པའི་oོད་དེ་སེམས་ཅན་ལ་མར་གཏད་པ་ནམ་མཁའ་ནས་ཉི་མ་¦གས་ཆེ་པ-་
25/144
ཞ7ག་རང་¦གས་hིས་ཤར་འོང་Qས་ས་གཞིའི་eང་šག་མེད་པ་}ས་oོས་པ་དཔེར་དེ་བཞིན་Q་
དགོངས་པའི་oོད་དེ་ཐོབ་འོང་Qས་སེམས་ཅན་9ི་ཁམས་དེ་ལ་བདེ་གཤེགས་1ིང་པ-་དM་ཡེ་ནས་ཡོད་
པའི་´ས་པ་དེ་ˆོ། སོས་ཀ་¡ོད་བzད་ཐམས་ཅད་ལ་oོད་བབ་Qས་མཐའ་ཡས་Eལ་མཚའÁ་mས་རི་
ཐམས་ཅད་Äོན་པ་རེད། Vེང་ནས་ཉི་མའི་oོས་པས་{ི་ཤིང་ནགས་ཚལ་ཐམས་ཅད་དཀའ་ལས་ངལ་
Qབ་མི་དགོས་པ་རང་¦གས་Eས་པ་དེ་བཞིན་མངོ༷ན་R༷མ་ར༷ང་ཐོ༷ག་n༷་ངོ༷་Fོ༷ད་པ༷་དེ་རེད། ཡེ་ཤེས་དེ་
ང-་F/ད་པའི་ཐབས་དེ། Wར་འད༷ས་པ༷འི་ས༷ངས་E༷ས་ཐ༷མས་ཅ༷ད་hང་ཡེ་ཤེས་དེ་མངོན་Q་མཛད་ནས་
ཟག་མེད་hི་ཆོས་ལ་ལོངས་^ོད། མ་འོངས་པའི་སངས་Eས་ཐམས་ཅད་ག་ཚད་@ོན་ནའང་དེ་ཐམས་
ཅད་hི་བ¿བ་@་ཆོས་ཉིད་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་‘་བ་འདི་མ་གཏོགས་བ¿བ་@་ལོགས་R་ཡོད་མ་
རེད། མ༷་འོ༷ངས་པ༷འི་ས༷ངས་E༷ས་ཐ༷མས་ཅ༷ད་hི༷་བ¿༷བ་@༷། ད༷་‘༷་བ༷འི་ས༷ངས་E༷ས་ཐ༷མས་ཅ༷ད་hི༷ས་
བeོ༷ད་པ༷་གཅི༷ག་པ༷འི་ལ༷མ། ཞེས་འeོ་ས་E་གར་L-་KM་གདན་ཡིན་ན་ལམ་ལ་མི་བེན་འe-་ཤMས་མ་
རེད། དཔེར་དེ་བཞིན་ལམ་དེ་ནོར་འ¥ལ་མེད་པ་ཞིག་རེད་སོང་ན། བeོད་པ་གཅིག་པའི་ཐམས་
ཅད་དེ་ནས་འeོ་བ། བeོད་པ་གཅིག་པའི་ལམ་ཡ༷ང་ད༷ག་པ༷་ཐེ༷ག་པ༷་བE༷ད་hི༷་>ོ༷འི་v༷བ་མཐ༷ས་མ༷་
རེ༷ག་པ༵་ཨ་´་མན་9ི་ཐེག་པ་ཇི་‘ར་ཟབ། ཇི་‘ར་E་ཆེ་གRང་ནའང་སེམས་hི་vབ་མཐའ་མ་
གཏོགས་ཡེ་ཤེས་hི་vབ་མཐའ་གཏན་ནས་མ་རེད། $ོགས་པ་ཆེན་པ-་ཡM་ཤེས་hི་vབ་མཐའ་ཡིན་
པས་སེམས་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་hི་དགོངས་པ་དེ་ཚNག་གི་ ོ་ནས་hང་བVན། དོན་9ི་ཉམས་R་
ལེན། ལམ་བeོད་ནའང་གཞི་ལམ་འtས་`་ཐམས་ཅད་ཡེ་ཤེས་ཉག་གཅིག་གི་Vེང་ནས་འeོ་དགོས།
ཡེ་ཤེས་ཉག་གཅིག་Vེང་ནས་འeོ་ཚར་Qས། ཡེ་ཤེས་hི་དགོངས་པ་ལ་ཇི་‘ར་ཇི་1ེད་གཉིས་ཡོད་པ་
དེས་སངས་Eས་hི་ད་‘་གཞི་ལམ་འtས་གRལ་9ི་ ོ་ནས་གཏན་ལ་ཕབ་ལམ་ལ་བeོད་Qས་མཐར་
Jག་གི་ཐེག་པ་རེད། ཡེ་ཤེས་ཞེས་པ་འtས་`་རེད་མ་གཏོགས་ཐེག་པ་མ་རེད་གRང་ཡོད་རེད་དེ།
དེ་མ་རེད། ཡེ་ཤེས་hི་ོགས་@ེད་hི་ཤེས་པའི་ཆ་དེ་ལ་ཐེག་པའི་gམ་བཞག་བཞག་པ་རེད། ཡིད་
ད­ོད་hི་vབ་མཐས་>-་ཡ7་མ་རེག་པ་ཐེག་པ་C༷ན་9ི༷་{ེ༷་མོ༷ར་—ི༷ན་པ། ཐེག་པ་Cན་9ི་{ེ་མོར་—ིན་
པའི་l་མཚན་གང་རེད་ཅེ་ན། ཆོས་ཐམས་ཅད་གཏན་ལ་ཕབ་འོང་Qས། Cན་$ོབ་བདེན་པ་དང་
དོན་དམ་བདེན་གཉིས་རེད། དོ༷ན་ད༷མ་བདེན་པ་དེ་ལ་ཐེག་པ་ཆེན་པ-འ7་ལམ་ནས་X་ཇི་བཞིན་པའི་
དོན་དམ་གང་རེད་ཟེར་ན། ཆོས་ཉིད་བསམ་9ིས་མི་Dབ་པ་སངས་Eས་དགོངས་པ། ཟབ་ཞི་Fོས་
tལ་འོད་གསལ་འQས་མ་@ས། །བQད་{ི་‘་`་ཆོས་ཞིག་བདག་གིས་ེད། །དེས་དོན་Vོན་པའི་
དགོངས་པ་རེད། སངས་Eས་hི་དགོངས་པ་ོགས་མཁན་R་རེད་ཟེར་ན། Cན་n་བཟང་པ-་ཉ7ད་
26/144
རེད། C༷ན་n༷་བཟ༷ང་པོ༷འི་དགོ༷ངས་པ༷འི་.ོ༷ང་ཆེ༷ན་པོ༷འི་ར༷ང་བཞི༷ན་ག༷ང་ཡི༷ན་པ༷་དེ། གQལ་@་སེམས་
ཅན་gམས་ལ་བགས་པའི་—ིར་Q། དཔེར་ན་ལ༷ག་པ༷འི་མཐི༷ལ་Q༷་ནས་འÊ་གཅིག་བཞག་ན་དེ་མིག་
གི་བ‘ས་ན་ཐག་ཉེ་བའི་ནས་འÊ་ལ་རི་མོ་ག་ཚད། ཆེ་mང་ག་ཚད། ད@ིབས་ག་ཚད་ཡོད་པ་གསལ་
བ-་ཤMས་རེད། མཚན་Èན་པའི་ནང་ནས་ནས་འÊ་དེ་(ོག)་བ“ད་ན་ནས་འÊ་མཚན་ཉིད་ོགས་
འོང་l་རེད། དཔེར་དེ་བཞིན་Q་ཡེ་ཤེས་>་མ་ཞེས་པ་འདི་འང་Cན་མDེན་རིགས་འཛNན་འཇིགས་
མེད་Sིང་པའི་རང་ཉིད་hིས་$ོགས་ཆེན་དགོངས་པ་མངོན་Q་Iར་ནས་Cན་n་བཟང་པོ་དང་gམ་
ད@ེ་གཏན་ནས་མེད་པར། gམ་པར་མིའི་གyགས་R་ཡོད་ནའང་ང-་བ/་སངས་Eས་དང་དགོངས་པ་
མཉམ་པ་དེས་དགོངས་པ་དེ། མ་འོངས་པ་ཞལ་མ་མཇལ་གRང་མ་ཐོས་པ་gམས་ལ་ཁོང་གིས་འo་
འབག་འo་x་ཟེར་ན་ཡེ་ཤེས་>་མ་འདི་བVན་པ་ཡིན་གRང་། ད་‘་>་མའི་x་བཞེང་l་དང་གསེར་
Eབ་པ་དེ་xན་ཡིན་¡ང་ཤར་རེད་དེ། དེ་>་མའི་འo་འབག་མ་རེད། ཡེ་ཤེས་>་མ་འདི་‘་`་ཞིག་
ཡིན་ན་>་མའི་འo་འབག་རེད། Cན་མDེན་མངོན་Rམ་Q་མཇལ་ནའང་འདིས་བVན་l་མ་
གཏོགས་པའི་འདི་ལས་šག་པ་དགོངས་lད་ཟེར་བ་aོག་aོག་གསལ་རིལ་རིལ་ཞིག་གང་ཡང་
བVན་l་ཡོད་མ་རེད། ཁོང་གིས་དེ་གསལ་བ་@ེད་པ་ཡིན་གRང་། གསལ་བ་@ེད་པ་སངས་Eས་hི་
དགོངས་པ་མཐར་Jག་དེ་བVན་སའི་lད་དེ་གང་རེད་ཟེར་ན། ^ིར་གསང་Wགས་L-་KM་ཐེག་པ།
ཡོངས་R་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ཆོས་འ`མ་cག་|ག་བz་{་བཞི། གསང་Wགས་hི་ཆོས་ཐམས་ཅད་
བདག་པ-་@Mད་མཁན་གཉེར་བ་‘་`་R་རེད་ཟེར་ན། ཡེ་ཤེས་མཁའ་འeོ་མ་ཐམས་ཅད་རེད། མཁའ་
འeོ་མ་ཐམས་ཅད་hི་1ིང་;ག་འo་འདི་ཡིན་པས། གQལ་@་གཞན་ད་‘་ཆོས་འདི་བཤད་ན།
བཤད་པ་པོ་>་མ་མཚན་ཉིད་དང་aན་པ་མེད་པ་ང་འo་ཁ་མཁས་པ་གཅིག ཉན་པ་པ-་_/བ་མ་
ཐབས་ཅད་hང་¹་བ་གཅིག་གི་བར་Q་Íབ་ས་ལ་ག„གས་འQག་©ོང་མེད་མཁན་གཅིག དེ་ནས་
ཆོས་བཤད་པ་དེ་qད་eགས་Eང་eགས་འo་བཤད་པ་མ་གཏོགས་_ོབ་མའི་lད་ལ་ངེས་འrང་
དང་T-་ཤMས་Tེ་l་མེད་པ། >་མའི་དགོངས་lད་`་ལ་འཕོ་l་མེད་པ། ལོ་གཅིག་Bས་ནའང་X་ཇི་
བཞིན་མ་ཡིན་པ། ལོ་གཉིས་Bས་ནའང་X་ཇི་བཞིན་མ་ཡིན་པ། qད་པར་འཁོར་ལོ་‘ར་@ེད་འQག་
Qས། ཡེ་ཤེས་མཁའ་འeོ་མ་gམས་ད@ིངས་hི་དགོངས་པ་Jགས་འ¥ག་ད@ིངས་R་ད@ེ། དེ་འo་
རེད་ཀི་རེད། དཔེར་ན་Wར་ཀཿཐོག་མཁན་པོ་པO་Eལ་མཚན་ཟེར་མཁན་དེས་ིང་མ་lད་འ`མ་
}ང་གRང་Qས། >་མ་གོང་མ་ཚད་དགོངས་པ་མཐ-་པ-་ཡ7ན་རེད། ཉི་མ་གཅིག་ལ་ཡི་གེ་ཞལ་—ེ་འོང་
27/144
Qས་ཡི་གེ་འtི་རེ་རེ་ནས་Wགས་གསང་མ་རེད་ནས་ཡི་གེ་འtི་.ོག་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་rང་Qས།
དེ་ནས་ཡིག་བE་མང་པོ་གRང་བཤགས་པ་མཛད་Qས་མཐའ་Wགས་གསང་མ་ཡི་གེ་འtི་ལ་kར་
གནས་པ། དེ་འo་བདག་པོ་@ས་པ་རེད། མཁའ་འeོ་མ་gམས་hི་1ིང་གི་ནོར་དེ་Í་འeོ་Qས།
དཔེར་ན་རང་ཅག་གི་གསེར་(‘ོ་ལ་བE་{་)རེ་Í་ཤོར་ན། Íར་ཤོར་ཐས་ཟེར་qད་eགས་ག་ཚད་
འQག སངས་Eས་hི་དགོངས་པ་མཐའ་Jག་པ་ངེས་དོན་ཟབ་མ-འ7་‘་ ོམ་^ོད་གRམ་དེ། >་མ་ལ་
ཉམས་©ོང་མེད་ཞལ་རིས་དhིལ་འཁོར་འo་ཅིག་བཤད། _ོབ་མའི་ཡང་Xིབ་པ་1ིང་པ-་མ7་@ེད་པ་
ངའི་$ོགས་པ་ཆེན་པ-་ཐ/བ་ཡོད། ངའི་1ིང་ཐིག་ཡ་བཞི་ཐོབ་ཡོད། ངའི་ཡེ་ཤེས་>་མ་ཐོབ། qད་
eགས་hི་དོན་Q་Bས་པར་X་ཇི་བཞིན་པ་ལ་སངས་Eས་བVན་པ་བVན་ལེ་མ་རེད། སངས་Eས་
བVན་པ་མིན་པ་ཞིག་n་བVན་འQག་Qས་མཁའ་འeོ་མ་gམས་དགོངས་པ་མཚམ་ལེ་ཁག་ཡོད་l་
མ་རེད། མེད་ནའང་དེ་ཐམས་ཅད་Jགས་བ{ེ་བ་ཆེན་པ-འ7་ཡེ་ཤེས་དང་aན་པའི། Cན་མDེན་
འཇིགས་མེད་Sིང་པའི་ཡང་1ིང་Kེས་བ{མས་པའི་བVན་བཅོས་ཟེར་ནང་པ་སངས་Eས་པའི་>་
མ་gམས་པའི་བVན་བཅོས་བ{མས་པ་འདི་ཐམས་ཅད་མ་འོངས་པའི་Kེས་འ£ག་གི་གQལ་@་
gམས་ལ་སངས་Eས་དགོངས་པ་X་ཇི་བཞིན་Q་ོབས་ཐབས་དང་། སངས་Eས་hི་བVན་པ་ཡིན་
རིང་Q་གནས་ཐབས་R་1ིང་Kེའི་ ོ་ནས་བ{མས་པ་རེད། དེའི་—ིར་Cན་མDེན་འཇིགས་མེད་Sིང་
པ་ཉིད་hིས་ཆོས་ཉིད་དགོངས་པ་མངོན་Rམ་Q་ོགས་པ་དེ་Qས་ངན་1ིགས་མའི་སེམས་ཅན་
gམས་ལ་ག-་ཐ/ས་རིག་©ོང་ཞིག་rང་ན། མཐོང་ཐོས་oན་རེག་ཐམས་ཅད་ཐར་བའི་ལམ་Q་འགོད་པ་
@ེད་པའི་ཆེད་Q་Jགས་བ{ེ་བ་ཆེན་པ-འ7་ ོ་ནས་ཁོང་གིས་དགོངས་པ་དེ་འདི་ན་བ”ལ་བར། ཆོ༷ས་
བད༷ག་མཁ༷འ་འeོ༷་མ༷་g༷མས་hི༷ས་ཁོས་གིས་བVན་པ་དང་སེམས་ཅན་1ིང་Kེ་ཆེ་པ-འ7་ ོ་ནས་བ{མ་
པ་མ་གཏོགས་འདིའི་འ`ལ་བ་མང་པོ་རག་ས་རེད འདིའི་མཁས་པའི་qད་eགས་ཕོག་ས་རེད
དགོངས་པ་དེ་འo་གཏན་ནས་མེད་པས་གནང་བར་Bས་པ་རེད། ད་‘་རང་ཅག་གིས་hང་ང་ཆོས་
མཆད་པ་པ-འ7་hང་གནང་བ་B་ཀི་ཡོད། Dེད་gམ་པ་ཐམས་ཅད་hིས་hང་>་མ་མཁའ་འeོ་ལ་དད་
པ་འo་ཡོད་ན་གནང་བ་ཡག་པོ་B་དགོས་རེད་མ་གཏོགས དེང་སོང་ཐོབ་མི་ཐོབ་ང-་ཆM་mང་དང་
—ག་ཡང་~ིད་འo་གཅིག་_ོབ་མ་རང་གི་lད་ལ་¡ོད་aན་མི་aན། ཉམས་ལེན་@ེད་མི་@ེད་གཏན་
ནས་མི་བསམ་ཐོབ་དགོས་¡ང་ཤར་ནས། ¶་kགས་@ེད་ཕར་བཀག་བ“ད་ན་མི་འeོ་མཁན་འQག་
Vེ། དེ་‘་`་གན༷ང་བ༷་མཛ༷ད་Q༷་གསོ༷ལ། དེ༷་ལ༷་$ོགས་པ་ཆེན་པོ་བVན་པ་ལ་གད༷མས་ང༷ག་འ;ི༷ད་hི༷་
}༷གས་R༷་གད༷བ་པ༷། ཞེས་དབང་པོ་རབ་ཚ€་འདི་eོལ་བའི་གདམས་ངག འtིང་བར་དོར་eོལ་བའི་
28/144
གདམས་ངག ཐམ་མ་རང་བཞིན་›ལ་བའི་ཞིང་ཁམས་ལ་eོལ་བའི་གདམས་ངག་gམ་པ་གRམ།
འ;ིད་hི་}ས་R་གདབས་པ་ཞེས་པ་རེད། ;ིད་ཞེས་པ་གང་རེད་ཟེར་ན། དཔེར་ན་ལམ་ནས་སོང་
ན་ལམ་དེ་ཕར་kར་འཆལ་འDོག་ཡལ་ཡོལ་མེད་པ་ལམ་དེ་Éང་འཁོར་ལམ་བདེ་མ-་ཞ7ག་ཡོད་ན།
དེས་ནང་Éང་འཁོར་ཕར་སོང་ན་དང་པོ་བལ་‡ལ་འeོ། དེ་ནས་E་གར་—ིན། ལམ་རིམ་ཅན་Q་
བeོད་Qས་ས་L-་ར7་tག་ཐམས་ཅད་མཐོང་། eོང་པ་ཐམས་ཅད་hང་མཐོང་། དལ་མ-་_Mབས་འe-་
ཀ7་འQག་ཨ། དཔེར་དེ་བཞིན་དབང་པོ་རབ་འtིང་ཐ་གRམ་Q་ཉམས་ལེན་ཐམས་ཅད་མཐར་
ཆགས་R་བVན་འོང་Qས་;ིད་hི་}གས་R་གདབ་པ་ཞེས་པ་དེ་རེད། ངོ༷་Fོ༷ད་hི༷་}༷གས་R༷་གད༷བ་པ༷།
ཞེས་པ་དཔེར་ན་རིག་འཛNན་ི་སེས་Š་‹་རིན་པ-་ཆM་ལ་བདིག་མ°ག་ནམ་མཁའ་ལ་གཏད་དེ།
གང་ཤར་ཤར་ཤརཤར་མ་ཤར། །L-་KMའི་ཚNག་qང་དེ་གRང་འོང་Qས་Š་‹་རིན་པ-་ཆM་དང་ི་སེ་
གཉིས་དགོངས་པ་རོལ་གཅིག་n་མཉམ་སོང་རེད། དཔེར་དེ་‘་`་ཡིན་ན་>་མས་_ོབ་མ་ལ་
དགོངས་པ་ཞིག་ངོ་Fད། ང-་F/ད་དེས་Vེང་ནས་eོལ་བ་མ་གཏོགས། འདི་འo་ཐོན་ན་མ་ཐོན་ན་ཤེས་
ན་མ་ཤེས་ན་ཉབ་བེ་ཉོབ་བེ་ཞིག་བཤད། _ོབ་མའི་ཉན་ན་མ་ཉན་ན་ཉན་འདོག་@ེད་པ་འདི་འo་
ཞིག་ཡིན་ས་མ་རེད། ང-་F/ད་}གས་R་གདབ་པ་ཞེས་པ་དེ་རེད། མeོ༷ན་པོ༷་ལ༷་བw༷ལ་བ༷་ཚ༷ང་›༷གས་
R༷་གད༷བ་པ༷། ཞེས་པ་ཐག་རིང་པོ་ལ་མeོན་པ-་ཞ7ག་འeོ་བཞིན་ཡོད་ན་རང་གི་ཕ་‡ལ་‘་`་ལ་ལན་
ཞིག་བxར་དགོས་ན། qད་ཆ་Åང་Åང་མ་གཏོགས་མང་པོ་བཤད་ས་ཡོད་མ་རེད་ཨ། དཔེར་དེ་
བཞིན་Q་གང་ཟག་འཆི་ཁ་མ་ཞིག་ལ་འཆི་ཁ་བར་དོར། ཆོས་ཉིད་བར་དོར། ˆིད་པ་བར་དོར་
གRམ་9ིས་¡ང་བ་འདི་འo་ཞིག་ཤར་རེད། Dོས་དེ་རིག་པ་རང་¡ང་ཡིན་པ་ང-་ཤMས་པ་9ིས་ཟེར།
ང-་F/ད་དེ་བར་དོར་ཐོས་eོལ་9ི་གདམས་པ་འདི་gམས་རེད། དེ་ལ་བwལ་བ་ཚང་›གས་R་གདབ་
པ་ཟེར་qད་ཆ་Åང་Åང་གནད་འQས་པ་ཞིག་གདབ་པ་;ིད་kལ་gམ་པ་གR༷མ་Q༷་ཡོ༷ད་པ༷་ལ༷ས། ད་
རེས་hི་qབས་R་བབ་པ་འདི༷་ནི༷་ད༷ང་པོ༷འི(ཁོ༷ངས་R་)་གདམས་ངག་འ;ིད་hི་}གས་གདབ་འོང་
Qས་;ེགས་ཆོད་ཐོད་བwལ་གཉིས་ནི་རིག་པ་{ལ་དབང་གཉིས་ཡོད་རེད། ང-་F/ད་hི་}གས་R་
གདབ་པའང་དེ་རེད། བར་ད-འ7་གདངས་ངག་བVན་འོང་Qས་མeོན་པོ་ལ་བwལ་བ་ཚང་›གས་R་
གདབ་པའང་རེད། —ི༷་མ༷་གཉི༷ས་ཞ༷ར་ལ༷་ཚ༷ང་བ༷འི་;ིད་ཡིག་གཅིག་གི་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ལམ་
བVན་kལ་གRམ་ཀ་འQས་པ་དེ་མ༷ན་ང༷ག་གི༷་}༷གས་ཞེས་པ་དེ་རེད། མན་ངག་གི་}གས་R་བVན་
པ་Iར་བའི་དང་པ-་;7ད་hི་}གས་R་གདབ་པ་དེ་ལ་གང་ཟག་གི $ོགས་པ་ཆེ་པོ་འདི། Š་‹་རིན་པ-་
29/144
ཆMས། གསེར་ལ་མཐ-་སMམས་མི་འQག་Vེ། །ད`ལ་བ-འ7་ལག་n་གསེར་མི་གནས། །ཆོས་ལ་མཐ-་
སMམས་མི་འQག་Vེ། །བqལ་མེད་ལག་n་ཆོས་མི་གནས། །གRངས་ཡོད་རེད། གསེར་ཁོ་རང་གི་
སེམས་ལ་ང་™ག་པ-་ཞ7ག་གི་ལག་n་འeོ་དགོས་ད`ལ་བ-འ7་ལག་n་འeོ་l་མིན་བསམ་པའི་བསམ་
>-་ཡ/ད་མ་རེད། བསམ་>-་མMད་ནའང་གསེར་དེ་རིན་མཐོང་aན་པ་ཡིན་པས་™ག་པ-འ7་ལག་n་མ་
གཏོགས་ད`ལ་བ-འ7་ལག་n་འeོ་མ་རེད། གདམས་ངག་ཟབ་མོ་འདི་‘་`་ཅན་ཞིག་ཡིན་ན་དངོས་
གནས་oང་གནས་འཆད་པ་པ-འ7་འཆད། ཉན་པ་པ-འ7་ཐོས་བསམ་ ོམ་གRམ་@ས་ན་གང་ཟག་
བqལ་བ་aན་པ་ལག་n་འeོ་l་མ་གཏོགས། བqལ་མེད་ལག་n་འeོ་བ་ཡོད་མ་རེད། $ོགས་པ་
ཆེན་པ-འ7་ཆོས་འཆད་ཉན་ ོམ་གRམ་མཚན་ཉིད་པ་ཞིག་@ས་ན་དབང་པ-་g-་པ-་ཡ7ན་པ་རང་¦གས་
hི་vབ་ཚར་རེད། དབ༷ང་པོ༷་gོ༷་པོ༷། ཞེས་པ་Tེ་བ་W་མ་ནས་ªངས་བའི་Vོབས་hིས་Cན་མDེན་ཆོས་
hི་Eལ་པ-་ཁ/ང་གི་པཎ་ཆེན་བི་མ་མི་†་ལ་སོགས་པའི་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་Vོན་པ་མང་པ-འ7་Tེ་བ་
བཞེས་པས་ཚ€་འདི་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་‘་ ོམ་^ོད་གRམ་Jན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཐམས་ཅད་ག་འoའི་
བVན་དགོས་ན་ཐོགས་པ་མེད་གRངས། མཛŒད་བQན་ལས་གRང་འQག་ཨ། དཔེར་དེ་‘་`་རེད།
Tེ་བ་W་མ་ªོང་བའི་ད་‘་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ཆོས་ཤིག་ཐོས་ནའང་ཐོས་པ་ཙམ་9ིས། ས་T་པÏི་
ཏས། རིག་པ་ནང་པ་འཆི་ཡང་བ_བ། །ཚ€་འདི་མཁས་པ་མ་Iར་hང་། །Tེ་བ་—ི་མ་བཅོལ་བ་ཡིན།
།ནོར་ལ་རང་ཉིད་ལན་དང་མkངས། །གRང་ཆོས་ལ་ཐོས་བསམ་ ོམ་གRམ། དཔེར་ན་ཤི་wས་
གཉིས་ལ་Jག་འོང་R་ཡོད་ན་ཐོས་པའི་X་དེ་ཉན། བསམ་པའི་དེ་གཏན་ལ་ཕབ་དེ་འoའི་@ས་ན་Tེ་
བ་—ི་མ་ཡང་ཆོས་hི་Xོན་མེ་ལ་Tེ་བ་མ་གཏོགས་Èན་པའི་བqལ་བ་དང་དཀོན་མཆོག་གི་X་མི་
eགས་པ་ས་མི་Tེ་གRང་། šག་པ་Q་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ཆོས་འདི་འo་ཡིན་ན་g་བའི་ཐོས་ན་ཐོས་
eོལ། ཡི་གེ་མིག་གི་མཐོང་ན་མཐོང་eོལ། དཔེ་ཆ་}ས་ལ་འཆང་ན་བཏགས་eོལ་ང-་བ-་ཡ7ན་པ་དེས་
ན། Tེ་བ་W་མ་ªངས་བ་ཡག་པ-་ཡ/ད། འདི་ནས་ལམ་མཐར་མ་—ིན། >་མ་ལས་དམ་ཚNག་མ་ཉམས།
ཤི་སོང་ན་ཡང་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ཆོས་དར་ས་ཞིག་ལ་Tེ་དེ་ལ་མོས་པ་ཡོད། ཉམས་ལེན་@ེད་l་
རེད། Tེ་བ་W་མ་ªངས་བའི་Vོབས་ཡིན་པས་l༷འི་Vོ༷བས་ཅ༷ན་ཞེས་པ་དེ་རེད། l་ཡི་Vོབས་ཅན་དེ་
ལ་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ཆོས་ཞིག་བVན་ན། $ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ཆོས་བVན་པ་དེ་ལ་བེན་དེ། དེའི་
ཡན་ཆོད་Cན་_ོང་གདོད་མའི་eོལ་གཞི་ལ་གཤེགས་མི་འeོ་ཐབས་ཡོད་མ་རེད། W་འIར་རིག་
འཛNན་བlད་པ་དང་བཅས་པ་gམ་ཐར་ལ་གཟིགས་དང་། >་མ་བVེན། >་མའི་དགོངས་lད་_ོབ་
མ་ལ་འཕོས་ོགས་eོལ་Qས་མཉམ་རེད། ོགས་པའི་བདག་eོལ། Jགས་Kེའི་གཞན་eོལ་བའི་
30/144
མོས་པ་ཡན་ཆོད་rང་R་འŠ་ཨ། དེ་ཐམས་ཅད་lའི་Vོབས་ཅན་རེད། དེ་ཐམས་ཅད་ཚ€༷་འདི༷་ཉི༷ད་
ལ༷་གདོ༷ད་མ༷འི་གཞི༷་ད@ི༷ངས་R༷་ªོ༷ར་བ༷་@ེད་པའི་;ིད་དེ་བཤད་དགོས་གRང་རེད། དེང་སོང་Qས་
1ིགས་མ་ƒ་བདོ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཉོན་མོངས་པ་རགས། ཚ€་གཅིག་ལ་Xིབ་པ་1ིང་པ-་མ7་
´ས། gམ་གཡེང་དང་འQལ་འཛNན་ཁོ་ནས་དབང་Q་འeོ་བའི་གང་ཟག་ཡིན་ན། $ོགས་པ་ཆེན་
པ-འ7་ཆོས་ཐོས། ཉམས་ལེན་ཡང་@ེད་འདོག་འo་@ས་བ“ད་ན་ཚ€་འདིའི་Vེང་Q་སངས་Eས་པ་མ་
ཡིན་ཡང་། རབ་འཆི་ཁ། འtིང་ཆོས་ཉིད་བར་དོར། ཐ་མ་ˆིད་པ་བར་དོར་གང་‹ང་Q་eོལ་དགོས་
l་རེད། དེ་དབང་པོ་རབ་མ་རེད། དབ༷ང་པོ༷་འtི༷ང་ཡིན་པའི་བ༷ར་དོ༷ར་འཚ༷ང་E༷་བ༵འི་གདམས་ངག་
ཟེར། དབང་པོ་ཐ་མ་ཞིག་ཡིན་ན་བར་དོར་ནས་hང་སངས་Eས་མི་Jབ་པའི་Tེ་བ་—ི་མ་ལ། Eལ་
བ་རིགས་ƒའི་རང་བཞིན་›ལ་པའི་ཞིང་ཁམས་ƒ། ཟངས་མདོག་དཔལ་9ི་རི་བོ་ལ་སོགས་པ་ལ་Tེ་
ནས་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ཆོས་ཉམས་R་ལེན་ཏེ། སངས་Eས་hིས་དབང་པོ་ཐ༷་མ༷་ར༷ང་བཞི༷ན་›༷ལ་
པ༷འི་x༷འི་ཞི༷ང་ཁ༷མས་R༷་ད`༷གས་འ@ི༷ན་པ༷འི་རི༷མ་པ༷་gམ་པ་གR༷མ་9ི༷ས་Vོ༷ན་པ་@ེད་པ་ཡིན། ^ི༷་
དོ༷ན་ད༷ང་པོ༷་ལ༷འ༷ང་Wོ༷ན་Q༷་འeོ༷་བ༷་ད༷ང་གཅིག དངོ༷ས་གཞི༷་གཉི༷ས་ལ༷ས། Wོན་འe-་ཟMར་བ་དེ་གང་རེད་
ཅེ་ན། ཆོས་དངོས་གཞི་ལས་hང་Wོན་འeོ་ཟབ་ཞེས་པ་དེ་རེད། དཔེར་ན་¡ོད་བཟང་པ-་ཞ7ག་པ་
བzད་ཡག་པ-་ཞ7ག་Ðག་དགོས་ན། དང་པ-་¡/ད་དེ་བÑས་ནས་གཙང་མ་@ེད། ¡ོད་ཡང་རིན་ཐང་
ཅན་ཞིག་མེད་ན་དེའི་ནང་བzད་བཟང་པ-་ཞ7ག་Ðག་ན། དཔེར་ན་སེང་གེའི་འོ་མ་དེ་ས་¡ོད་ཅིག་n་
Ðག་ན་འོ་མ་དེ་བོར། ས་¡ོད་དེ་ཆགས་འeོ་བ་མ་གཏོགས་སེང་གེའི་འོ་མ་བzད་ཆེ་བས་འཛNན་
ཐབས་ཡོད་མ་རེད། དེ་བཞིན་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ཆོས་ཟབ་མོ་འདི་‘་`་ཉམས་R་ལེན་དགོས་ན།
Wོན་འe-འ7་ ོ་ནས་རང་གི་སེམས་lད་ཡག་པ-་ª/ང་བ་མ་@ས་ན། དངོས་གཞི་ཉམས་ལེན་@ས་
ནའང་གཏན་ནས་ཕན་ཐོག་པ་ཡོད་l་མ་རེད། དེའི་—ིར་Wོན་འeོ་ལ་‘ོས། Wོན་འe-་དM་ཉིད་ལའང་
Jན་མོང་—ི་ཡི་Wོན་འeོ། Jན་མིན་ནང་གི་Wོན་འe-་ཟMར་l་gམ་པ་གཉིས། དེའི་ནང་ནས་$ོགས་པ་
ཆེན་པ-འ7་Dད་པ་Q་Wོན་འeོ་དང་གRམ་ཡོད་རེད། Jན་མོང་—ི་ཡི་Wོན་འeོ། Jན་མིན་ནང་གི་Wོན་
འeོ་འདི་gམས་ོགས་དོན་ºh་ི་དང་ཨ་མཛŒམས་འÊག་པ་རིན་པ-་ཆM་_ོབ་མ་ལ་སོགས་པ་དང་།
དཔལ་›ལ་རིན་པ-་ཆMའི་_ོབ་མ། 1ོ་¦ལ་ལོངས་ོགས་འདི་gམས་hི་དང་པ-་>-་a/ག་gམ་པ་བཞི།
$ོགས་པ་ཆེན་པ-་སMམས་ཉིད་ངལ་བས-འ7་གནས་གRམ་དགེ་བ་གRམ་9ི་དོན་;ིད་hི་ ོ་ནས་ཉམས་
R་ལེན། ལོ་གRམ་རེ་ཚ་ཉམས་ལེན་@ེད། དེ་ནས་འཁོར་བ་ལ་ངེས་འrང་Tེ། དལ་འ@ོར་ེད་
31/144
དཀའ་lད་ལ་Tེ། ལས་l་འtས་ལ་ཡིད་ཆེས། ཐར་བའི་ཕན་ཡོན་ཡོད་པ་ཤེས། བཤེས་གཉེན་
བVེན་དགོས་པའི་l་མཚན་ཤེས་འོང་Qས། དེ་ནས་གཟོད་Tབས་འeོ། སེམས་བTེད། ཡིག་བE།
མÏལ། >་མའི་gལ་འ@ོར་9ི་;ིད་བསགས། >་མའི་gལ་འ@ོར་ཡིན་ན་བÒ་Š་‹་འ`མ་cག་བE་
ཐོན་པའི་བར་བཏོན། དེའི་Kེས་ནས་བTེད་རིམས་hི་ ོ་ནས་>་མ་རིག་འཛNན་འQས་པ་‘་`་ཞིག་
གི་བ1ེན་པ་བཞག དེའི་Kེས་$ོགས་རིམས་hི་ ོ་ནས་1ན་lད་ཡིད་བཞིན་ནོར་`འི་གnལ་མ-་ /མ།
དེའི་Kེས་ལ་$ོགས་པ་ཆེན་པོ་བVན་པ་མ་གཏོགས་གཏན་ནས་ཡོད་མ་རེད། $ོགས་ཆེན་བVན་
དགོས་ནའང་དང་པ-་;Mགས་ཆོད་གདམས་པ་ལོ་གRམ་རེད་ཚ་ཉམས་ལེན་@ེད། དེའི་མཐའ་ཐོད་
བwལ་9ི་གདམས་པ་བVན་པ་མ་གཏོགས། ད་‘་འདི་འo་༼ཉ་བཞག་m་Ðག་༽@ེད་པའི་}ས་
ˆོལ་གཏན་ནས་ཡོད་མ་རེད། དེ་མེད་པ་དེ་རིམ་པ་བཞིན་Q་;ིད་བ“ད་ན་_ོབ་མ་དེ་ལ་ངེས་འrང་
Tོ་ཤས་དང་ཉམས་©ོང་ཡོད་ངེས། ཉམས་ོགས་པ་ཞིག་l་ལ་Tེ་འོང་l་རེད། དཔེར་ན་ཞིང་ས་ལ་
ཞིག་ལ་ས་བོན་ཞིག་བཏབ་དགོས་ན། ཞིང་ས་དེ་ལ་དང་པ-་L/་དང་Ó་སོགས་དོན་མི་ལོ་བ་ཐམས་
ཅད་ཕར་སེལ། ཞིང་ས་གཤིན་པ-་ཞ7ག་དེའི་Vེང་Q་m་Ðག དེའི་Vེང་Q་}ད་Ðག དེ་ནས་ས་བོན་
ཞིག་བཏབ་ན་ས་བོན་ཡག་པ-་TM་བ་རེད་ཨ། dང་ ོག་ཅིག་ལ་ས་བོན་བཏབ་ན་འcོག་བÄག་འeོ་
བ་མ་གཏོགས་ཡོད་མ་རེད། དེའི་—ིར་ན་Wོན་འe-་ན7་ཤིན་n་ནས་hང་གནད་ཆེ་བ་རེད། ད་རེས་ཡེ་
ཤེས་>་མའི་ནང་གི་;ིད་hི་གRང་l་དེ་Dད་པར་Wོན་འe-་ཟMར། བTེད་རིམས་ ོམ་ན་འདི་དགོས་
མ་རེད། $ོགས་རིམས་ ོམ་ནའང་འདི་དགོས་མ་རེད། $ོགས་ཆེན་རང་ ོམ་Qས་འདི་དགོས་རེད།
དངོས་གཞིག་;ིད་༼ ༽གཉིས་ཡོད། Wོ༷ན་འeོ༷འི་ཆོ༷ས་;ིད་དེ་ལ༷འ༷ང་x༷་གR༷མ་9ི༷་¡༷་འ;ི༷ད་
པ༷་འr༷ང་བཞི༷འི་g༷ལ་འ@ོ༷ར་ལ༷་བ_༷བ་k༷ལ། ཞེས་པ་རིག་པ་གཏན་ལ་ཕབ་l་དེ་ལ་ང-་བ-་V/ང་པ་
ཆོས་x། རང་བཞིན་གསལ་བ་ལོངས་x། Jགས་Kེའི་འགག་མེད་›ལ་x་ཞེས་གRམ་ཡོད་རེད། x་
གRམ་9ི་ཉམས་©ོང་དང་པ-འ7་Qས་ནས་ཉམས་©ོང་$ོགས་པ་ི་སིས་Š་‹་རིན་པ-་ཆM་ལ་ངོ་Fད་
པར་བཞིན་ཡོད་ན་མ་གཏོགས་Tེ་མ་རེད། ཉམས་©ོང་ཆ་ཤས་ཤིག་གི་kར་¡་;ིད་དགོས་རེད།
དཔེར་ན་@ིས་པ་དེ་ཨ་མའི་´་མ་འJང་འQག་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན། དང་པོ་ཨ་མས་འོ་མ་¬ང་པ་
Ðད། zང་ཟད་ཡར་ཆེ་འོང་Qས་ཁ་ཟས་mང་mང་དཀར་གRམ་མངར་གRམ་འo། དེ་ནས་ཡར་ཆེ་
འོང་Qས་འtས་དང་ཤ་ལ་སོགས་པ་ཟ་Jབ་རེད་ཨ། དཔེར་དེ་‘་`་ ོ་ནས་དང་པ-་W/ན་འe-་ª/ང་བ་
@ེད། Wོན་འe-་ª/ང་བ་དེ་ལ་མིང་Wོན་འeོ་བཏགས་པ་རེད་དེ། ཐེག་པ་གཞན་ལ་‘ོས་ན་དངོས་གཞི་
32/144
;ིད་རེད་ཡོད་རེད། དེ་དངོས་གཞི་;ིད་དེ་ཉམས་ལེན་@ེད། དངོས་གཞི་ཡེ་ཤེས་hི་ཉམས་©ོང་ཆ་
ཤས་ཤིག་རང་གི་lད་ལ། དཔེར་ན་ཁང་པ་འདིའི་ནང་ཡིན་ན་qར་ཁང་ནང་ཉི་མའི་ཟེར་ཆ་ཤས་
ཤར་འོང་Qས། ¡ང་བ་གསལ་འོང་ཀི་འQག་ཨ། དཔེར་‘་`་ཞིག་ལ་བ_བ་Qས། རང་གི་lད་ལ་
Tེ་འོང་l་རེད། རང་གི་lད་ལ་Tེ་འོང་ན། ང-་བ-་V/ང་པ་ཞེས་པ་འདི། རང་བཞིན་གསལ་བ་ཞེས་པ་
འདི། Jགས་Kེའི་Cན་Dབ་ཞེས་པ་འདི་རེད་འQག་བསམ། >་མས་གRང་བ་ཡིན་l་རེད་བསམ་པ་
མ་ཡིན་པ། དངོས་གནས་oང་གནས་རེད་འQག་བསམ་རང་གི་སེམས་ལ་ངེས་ཤེས་འo་Tེ་འོང་l་
རེད། དེ་Tེ་བའི་ཐབས་དེ་ལ་ས། m། མེ། Éང་། འrང་བ་བཞིའི་X། དཔེར་ན་མཉམ་པ་བཞག་འོང་
Qས་tག་གཤིག་པའི་X་ཆེ་པ-་ཡ/ད་པ་དང་། m་ཆེ་པ-འ7་m་X། ནམ་མཁའ་ནས་Éང་X། མེ་ཆེན་པོ་
འབར་བའི་X་ལ་སེམས་བཏད་ནས་འrང་བཞི་gམ་འ@ོར་ལ་བ_བ་པ། དེ་འrང་བཞི་gལ་འ@ོར་
ལ་བ_བ་པའི་kལ་རེད། རི༷ག་པ༷འི་¡༷་འ;ི༷ད་པ༷། ཞེས་པ་x་གRམ་9ི་ཉམས་©ོང་Kེན་པ་དེ་>ོ་ལས་
འདས་པའི་རིག་པ་རེད། རིག་པ་དེའི་¡་འ;ིད་འོང་བ་ནས་བyང་Vེ། རིག་པ་དེ་གང་ལ་གནས་
ཡོད་ཟེར་ན་ད་‘ར་རང་ཅག་གིས་}ས་ངག་ཡིད་གRམ་པོ་འདི་ན་གནས་ཡོད་རེད། }ས་ངག་ཡིད་
གRམ་པོ་འདི་ªང་ན་སངས་Eས་hི་x་གRང་Jགས་ཡེ་ཤེས་L-་KMའི་གRམ་9ི་རང་བཞིན་Q་འeོ།
x་གRང་Jགས་ཡེ་ཤེས་L-་KM་གRམ་9ི་གནས་}གས་དེ་རེད་འོང་ན། ད་‘ར་ངས་Bས་པར་ཐོག་མ་
འ¥ལ་གཞི་@ེད་Qས་གÅག་མའི་L-་KM་གRམ་9ིས་Xིབ་lན་བཅོད་པ་དེའི་གནས་}གས་མངོན་Rམ་
Q་Iར་འོང་རེད། གནས་}གས་མངོན་Q་Iར་འོང་ན་ཉམས་©ོང་lད་ལ་Tེ་བ་ཐོགས་པ་ཡོད་མ་
རེད། l་མཚན་དེ་ཡིན་པའི་དབང་གི་ད་‘ར་ªོང་@ེད་L-་KM་གRམ་9ི་ས་བོན་ཡེ་ནས་གནས་པ་དེ།
ªོང་@ེད་ ོ༷་གR༷མ་ལས་ངག་ཡིད་གRམ་ªོང་བ་འདིའི། ªངས་འtས་གང་རེད་ཟེར་ན། འཁོར་
འདས་‹་ཤན་ད@ེ་བའི་འtས་བ་དེ་ཐོབ་རེད། འཁོ༷ར་འད༷ས་‹་༷ཤ༷ན་ད@ེ༷་བ༷་ཞེས་པ་གང་རེད་ཟེར་ན།
དཔེར་ན་འtས་དང་ནས་‘་`་ནང་ན་Lོ། ག‡ག་པོ། མི་གཙང་བ་མང་པོ་བˆེས་ན་ཟ་ལོ་མ་རེད།
དཔེར་དེ་བཞིན་Q་རང་ཅག་གི་}ས་ངག་ཡིད་གRམ་འདིའི་དགེ་བ་དང་“ིག་པ་མང་པ-་ཞ7ག་མཉམ་
Q་བསགས་དེའི་ནང་ནས་“ིག་པ་དེ་ཤས་ཆེ་@ས་བཞག་ན། དེ་ལ་དངོས་གཞི་ཉམས་©ོང་ཞིག་Tེ་
དགོས་ན་Tེ་ལོ་མ་རེད། དཔེར་ན། Lོ་དང་ས་ཟ་མི་ལོ་བ་ཐམས་ཅད་སེལ། འtས་¬ང་པ་@ེད། དེ་
m་ལ་བÑས་ནས་བཙŒས་ན་དེ་ཟ་ལ-་ཟ7ས་ཞིག་འོང་བར། དཔེར་དེ་བཞིན་Q་ ོ་གRམ་9ི་འཁོར་
འདས་‹་ཤན་དེ་@ས་ན། ཁམས་གRམ་འཁོར་བའི་འ¥ལ་བའི་@་བ་ཐམས་ཅད་དག ©་ངན་ལས་
33/144
འདས་པ་སངས་Eས་hི་x་གRང་Jགས་ཡེ་ཤེས་hི་ཡོན་ཏན་lད་ལ་རང་¦གས་hི་འོང་Qས་དེ་ཟ་
ལ-་ཟ7ས་འo་རེད་འོང་l་རེད། ཉམས་©ོང་ངོ་མ་ཞིག་lད་ལ་Tེ་བ་@ེད་པ་ལ་ལས་_་མ-་ཞ7ག་འོང་
རེད།  ོ་གRམ་འཁོར་འདས་‹་ཤན། ཞེས་འཁོར་བ་དང་©ང་འདས་hི་ལས་ཀ་འoེས་སོ་བར་ས-་
ས/ར་—ེད་ནས། འཁོར་བའི་@་བ་དེ་མེད་པ་@ས། ©ང་འདས་hི་ཡེ་ཤེས་དེ་Kེན་པ་བཞག དཔེར་ན།
ཁ་ཟས་ཤིག་ཟོས་ན་ཚ་བཏབ་མེ་ལ་ˆག་ཡག་པ-་ཞ7ག་@ས་ན་དེ་ཟ་ལ-་ཟ7ས་རེད་འོང་བ་དཔེར་དེ་‘་
`། སེ༷མས་hི༷་¡༷་;ི༷ད་པ༷་}༷ས་ང༷ག་ཡི༷ད་གR༷མ་ªོ༷ང་བ༷འི་k༷ལ། ཞེས་རིག་པ་དེ་Xིབ་@ེད་དེ་Rས་Xིབ་
བ“ད་ཡོད་རེད་ཟེར་ན། སེམས་hི་Xིབ་བ“ད་ཡོད་རེད། སེམས་hི་Xིབ་པ། དཔེར་ན། ནམ་མཁའ་
ནས་ཉི་མ་oོད་མ-་ཞ7ག་ཤར་Qས་ས་དེ་oོས། ས་གཞི་དེ་ལས་ན་`ན་9ི་Éང་པ་དེ་འོང་། Éང་པ་དེས་
ཉི་མ་དེ་Xིག་པར་དཔེར་དེ་བཞིན་Q་རིག་པ་རང་གི་{ལ་དེ་ལས་uན་vབ་hི་གདངས་དེ་ཤར། uན་
vབ་hི་གདངས་དེ་ལ་གyང་འཛNན་Q་ཞེན། གyང་འཛNན་ཞེན་པས་Xིབ་སོང་བ། Xིབ་@ེད་དེ་
སེམས་རེད། སེམས་དེ་ད་‘་རང་ཅག་ཡིན་ན། དཔེར་ན། Fེལ་བའི་ཐག་པའི་མ་བཏག་ཁང་པ་ཞིག་
གི་ནང་ན་བཏོང་བཞག་ཡོད་ན། ¡ོད་བཅག་l་ཡོད་ན་བཅག ཕོར་l་ཡོད་ན་ཕོར། ཟ་l་ཡོད་ན་ཟ་
འeོ་བར་དཔེར་དེ་‘་`། སེམས་དེ་རང་ཅག་གིས་E་ཡན་Q་བཏང་བཞག་Qས། དེ་ནས་འདོད་
ཆགས་ཞེ་“ང་གཏི་Èག་གི་ལས་མང་པ-་ཞ7ག་བསགས། ཚNག་བKོད་}གས་རེ་རེ་ལའང་gམ་འIར་
འo་མིན་མང་པ-་ཞ7ག་Vོན། ཡག་པོ་དང་1ན་མ-་ཞ7ག་བKོད་འོང་ན་དགའ། ངན་པ་དང་Yག་ཅག་
ཅིག་བKོད་འོང་ན་གནོད། ཆགས་“ང་གཉིས་hི་ལས་བསགས། དེས་ཆགས་“ང་གི་ས་བོན་དེ་ལས་
E་ཆེན་པ-་ཞ7ག་བÔན། ཁམས་གRམ་འཁོར་བ་ཞེས་པ་དེ་@ེད་འQག་མཁན་{་བ་སེམས་རེད།
སེམས་དེ་མེད་པ་རེད་Jབ་སོང་ན། སེམས་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ནང་ནས་མངོན་མི་འོང་པའི་
ཐབས་ཡོད་མ་རེད། དཔེར་ན།  ོ་ང་ཡིན་ན་༼ཨ་གམ་༽9ིས་རིམ། དེ་ནས་ ོ་ངའི་ནང་@ེÕ་}ས་པོ་
{ལ་$ོགས་འོང་Qས་@ེÕ་ ོ་ལ་ཐོན། @ེÕ་ལ་Ö་Tེ་ནམ་མཁའ་འ•ར་Jབ་མཁན་འོང་བར། དཔེར་
དེ་བཞིན་Q་སེམས་དེ་ཕར་བཤིག་ཚར་ན། སེམས་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་l་ལ་Tེ་མི་འོང་པའི་
ཐབས་ཡོད་མ་རེད། སེམས་ལམ་ལ་བཞག་པའི་ཐབས། དཔེར་ན། ་དང་Fེལ་`་ལ་སོགས་པ་ལ།
E་གར་བས་་˜ག་གིས་གBས་མང་པོ་བ_བ་པས་qད་གང་Eབ་ན་ལག་པ་ག‡ག་ཟེར་ན་ག‡ག
ཁ་གདངས་ཟེར་ན་ཁ་གདགས་ཤེས་པར་དཔེར་དེ་བཞིན་Q། སེམས་ལ་དགེ་wན་ཞིག་`ད་ནས་
བཟང་ཞིག་བ_བ་ན་རང་དབང་ཞིག་ཐོབ། དེ་ཐོབ་ནས་སེམས་དེ་ཕར་ཡག་པ-་ཞ7ག་ལམ་ལ་བཞག་
34/144
ནས་སེམས་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་སེམས་ཁོ་རང་ལ་བེན་ནས་kལ་མངོན་Q་@ེད་Jབ་རེད།
སེམས་དེ་གནས་ས་ག་ན་ཡོད་ཟེར་ན། }ས་ངག་ཡིད་གRམ་9ི་Vེང་ན་གནས་ཡོད་རེད། འོག་ནས་
འrང་འIར་རེད། }ས་ªོང་། ངག་ªོང་། ཡིད་ªོང་གRམ་—ེ་Qས། སེམས་དེ་འ¥ལ་བ་ཡིན་པ།
སེམས་དེ་མ་བགས་ཉམས་དགའ་བའི་qབས་ན་གང་ཡིན་ན་འཁོར་འདས་hི་འIར་བག་@ེད་Jབ་
མཁན། བག་བཞག་ན་གཞི་མེད་{ལ་tལ་ཡིན་པར། དཔེར་ན། Í་མ་ཡིན་ན་Í་མ་ཁོ་རང་གི་Í་
@ེད་Vངས་ཐམས་ཅད་ཤེས་འོང་Qས། དེ་སེམས་hི་Vེང་ནས་ཁ་མི་ཉན་པ་ཞིག་རེད་འོང་རེད། མི་
wན་པ་ཞིག་གིས་@ིས་པའི་{ེད་མ-་{Mད་ས་བ‘ས་བ“ད་ན། @ིས་པའི་{ེད་མོ་བཟང་ངན་གང་@ེད་
ན། མི་དེས་བཟང་ངན་རེ་དོགས་མི་@ེད་པ། དཔེར་དེ་བཞིན་Q་སེམས་ཁོ་རང་གིས་ཆོ་འ¥ལ་འo་
མིན་གང་བVན་ན་དེས་གཡོག་པོ་lག་མི་དགོས་པ་ཞིག་རེད་ན།
}ས་ངག་ཡིད་གRམ་ªོང་བའི་kལ་བཤད་པ་དང་gམ་པ་གR༷མ་ཡོད་པའི་ནང་ལ༷ས།
ད༷ང་པོ༷་འrང་བཞིའི་X་ལ་བ_བ་པ་དེ་ནི༷།
གང་ལས་བVན་ཡོད་ཞེ་ན། ར༷ང་བཞི༷ན་$ོ༷གས་པ༷་ཆེ༷ན་པོ༵འི་lད་×ོ༷་ཀ༷་འ`༷མ་c༷ག་|༷ག་བz༷་{༷་བཞི༷་
ལ༷ས་D༷ད་པ༷ར་Q༷་r༷ང་བ༷་X༷་ཐ༷ལ་འI༷ར་{༷་བ༷འི་l༷ད་ལ༷ས། ^ིར་བཏང་སངས་Eས་hིས་lད་གRང་
བ་{་བའི་lད་ཞེས་པ་གང་རེད་ཞེ་ན། དཔེར་ན། \་འZལ་གསང་བ་1ིང་པོ་‘་`་ཡིན་ན། དེས་
ནང་ན་བTེད་རིམ། $ོགས་རིམ། དབང། མན་ངག་གི་1ིང་པ-་ངMས་དོན་ཐམས་ཅད་མར་9ི་ཉིང་Ø་
‘་`་བVན་པས་དེ་ལ་{་lད་ཟེར་རེད། {་བlད་དེས་དགོངས་པ་ལ་ེན་དེ་གཅིག་ལས་དབང་
བVན། གཅིག་ལས་དམ་ཚNག་བVན། གཅིག་ལས་བTེད་རིམ་བVན། གཅིག་ལས་$ོགས་རིམ་
བVན། གཅིག་ལས་^ོད་པ་བVན། གཅིག་ལས་‘་བ་བVན། གཅིག་ལས་ ོམ་པ་བVན་པ་{་བའི་
lད་དེ་ལས་འcོས་སོང་བའི་ཡལ་ག་‘་`་ཡིན་པས་དེ་ལ་Tེ་lད་ཟེར་རེད། དེ་ཡང་Tེ་lད་hི་མན་
ངག་ཐམས་ཅད་གནད་གཅིག་Q་|ལ་བའི་aོག་aོག་གཅིག་࿉ཕར་—ིན་འeོ་Qས་མན་ངག་གི་lད་
ཞེས་པ་དེ་རེད། $ོགས་པ་ཆེན་པོ་lད་འ`མ་cག་|ག་བz་{་བཞི་འcོ་གཞི་དེ་གང་རེད་ཟེར་ན།
X་ཐལ་འIར་{་བའི་lད་ཞེས་པ་དེ་ཡིན་གRང་རེད། {་བའི་lད་ལས་ག་འoའི་གRང་བར། x༷་
གR༷མ་བ_༷བ་པ༷འི་རི༷མ་པ༷་ཉི༷ད། །འr༷ང་བ༷འི་ཡོ༷ན་ཏ༷ན་གཙŒ༷ར་@༷ས་ཏེ༷། །མཆོ༷ག་n༷་ས༷་m༷་མེ༷་É༷ང་གི༷ །
X༷་ལ༷་བ_༷བ་པ༷འི་ངེ༷ས་པ༷་འv༷བ། །ཅེ༷ས་གRངས་བ་དེ། རིག་པའི་ང-་བ/་ལ་x་གRམ་ཡོད་ཞེས་པ་དེ།
35/144
ད་‘་རང་གི་lད་ལ་ཉམས་©ོང་Tེ་མེད་Qས། ཉམས་©ོང་Tེ་བའི་ཐབས་R་Iར་བ་དེ་ལ། ས་m་མེ་
Éང་གི་འrང་བ་བཞི་ཡི་ཡོན་ཏན་བ_བ་ན་ོགས་པའི་ཉམས་©ོང་དེ་lད་ལ་Tེ་འོང་། ས་m་མེ་
Éང་ཟེར་ན་ད་‘་རང་ཅག་གིས་རང་ག་@ས་ན་¡ོད་བzད་hི་བེན་ཐམས་ཅད་@ེད་@ེད། ས་m་མེ་
Éང་ཟེར་རེད་དེ། ས་m་མེ་Éང་འདི་ཐམས་ཅད་ངོ་མ་གཏན་ལ་དབབ་ན། Eལ་བ་རིགས་ƒའི་‡མ།
ས་སངས་Eས་^ན་མ། m་མ་མ་C། མེ་གོས་དཀར་མོ། Éང་དམ་ཚNག་Xོལ་མ། ནམ་མཁའ་ད@ིངས་
hི་དབང་™ག་མ་ཟེར་བ་དེ་རེད། དེ་ཡིན་པའི་དབང་གི་མི་འཇེད་འཇིག་ེན་འདི་ཆགས་པའི་qབས་
ན་ནམ་མཁའ་Vོང་པ་གཅིག་གི་Vེང་ན་ཆགས་ཡོད་རེད། དེས་འོག་n་ཞི་བ་གསལ་བདག་གི་ནམ་
མཁའ་ཟེར་Qས། གཞལ་ཡས་ཁང་ ོམ་པའི་qབས་ནའང་ད@ིབས་v་གRམ་9ི་gམ་པ་ ོམ་དགོས་
པ་དེ་ནམ་མཁའ་རེད། ནམ་མཁའ་དེས་ངང་དེ་ལ་སས་¤ིན་པ་@ེད། mས་]ལ་པ་@ེད། མེས་¤ིན་པ་
@ེད། ?Éང་གིས་གཡོལ་བ་@ེད་Qས་འrང་བ་བཞིའི་´ས་པ་རང་¦གས་འོང་གི་རེད། འrང་
བཞིའི་´ས་པ་ཐམས་ཅད་གསང་Wགས་L-་KM་ཐེག་པའི་‘་ ོམ་མཐར་—ིན་པ་གཅིག་གི་བ‘ས་ན།
Eལ་བ་རིགས་ƒའི་‡མ་ƒ་རེད། དཔེར་ན། འཇིག་ེན་ན་ཨ་མ་ཞེས་པ་@ིས་པ་ཐམས་ཅད་འrང་
Øང་རེད་ཨ། དཔེར་དེ་བཞིན་Q་ས་m་མེ་Éང་དེ་Eལ་བ་རིགས་ƒའི་‡མ་ཡིན་Qས་¡ོད་བzད་hི་
¡ང་བ་ཐམས་ཅད་འrང་སའི་ཁམས་ས་m་མེ་Éང་ƒ་བོ་འདི་ལས་འrང་ཀི་རེད། ས་m་མེ་Éང་ƒ་
བོ་འདི་Eལ་བ་རིགས་ƒའི་‡མ་ƒའི་ཡེ་ཤེས་hི་ཆོ་འZལ་ཡིན་པ་ཤེས་ནས། ས་X། Éང་X། མེ་X།
m་X་དེ་gམས་ལམ་Q་@ས་ན། གནས་qབས་ཙམ་ལ་སེམས་ལ་ཞི་གནས་Tེ། ས་m་མེ་Éང་X་བཞི་
gལ་འ@ོར་Q་@ས་ན་མངོན་ཤེས་Tེ། མི་མ་ཡིན་པའི་qད་ཐམས་ཅད་གོ། མ་འོངས་པ་}ང་བVན་
ཤེས་པ། དཔེར་ན། {ིས་མཁས་པ་ཞིག་གི་ད@ངས་འཆར་9ིས་མི་གཅིག་ལ་{ིས་Eབ་འོང་Qས་མི་
དེས་ཚ€་འདིའི་བདེ་Yག་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་དེ་Qས་ལས་ཤེས་པ་རེད། Qས་ཤིན་n་ནས་hང་གནད་
ཆེན་པ-་ཞ7ག་རེད། གང་རེད་ཟེར་ན། ¡ོད་བzད་ཐམས་ཅད་Qས་hིས་མ་@ས་པར་གཅིག་hང་ཡོད་
མ་རེད། འདས་མ་འོངས་ད་‘་Qས་གRམ་9ིས་མ་བYས་པའི་འཁོར་འདས་ལམ་གRམ་9ི་ཆོས་
ཤིག་ཡོད་མ་རེད། འདས་མ་འོངས་ད་‘་Qས་གRམ་པ-་དM་མཐར་Jག་Q་@ས་ན། བསམ་9ི་མི་Dབ་
པའི་Qས། Qས་གRམ་ལས་འདས་Cན་n་བཟང་པ-འ7་Qས་ཟེར། ིང་མ་པའི་ཆོས་qད་མ་འo་བ་
ཞིག་གRང་བ་མཐར་Jག་གི་Qས་དེ་རེད། མཐར་Jག་གི་Qས་དེ་མངོན་Q་Iར་སོང་ན། Qས་གRམ་
པ-་དMས་འདས་པ་མ་འོངས་ད་‘་Qས་གRམ་9ི་@ེད་ལས་གང་ཡིན་པ་Ùོག་Iར་ཐམས་ཅད་hང་
36/144
མངོན་Rམ་Q་ཤེས་འོང་རེད། དེ་ཤེས་པའི་ཐབས་ལ་—ི་¡ོད་hི་འཇིག་ེན། ནང་བzད་hི་སེམས་
ཅན། གསང་བ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གRམ་བཞག་Qས། གསར་མའི་lད་ཐམས་ཅད་hི་{ེ་མོ་གཉིས་མེད་
Qས་hི་འཁོར་ལོ། Qས་hི་འཁོར་ལ-་ཟMར་མིང་བཏགས་པ་དེ་ཡི་རེད། དེའི་—ིར་ན་ས་m་མེ་Éང་Qས་
hི་འཕོ་འIར་ལ་བེན་࿉g༷ལ་འ@ོ༷ར་Q༷་@༷་བ༷ར་དེ། `་མ་1ིང་ཐིག་དང་ཐེག་མཆོག་མཛŒད་ལ་
སོགས་པ་ལས་གR༷ངས་ཡོད་མོད་h༷ང་། དེ༷ང་ས༷ང་ལ༷ག་ལེ༷ན་ལ༷་འདེ༷བས་པ༷་Å༷ང་བ༷ས། ཞེས་ཡེ་ཤེས་
>་མ་འདིའི་qབས་R་X་བཞི་gལ་འ@ོར་Q་@ེད་པའི་—ག་ལེན་འདེབས་R་མེད་པའི་ད་‘་མ༷་@༷ས་
h༷ང་‹ང་། དོན་9ི་གནད་གཅིག་པས་ས་བཅད་ལོགས་R་མ་བཞག་ན་‹༷ང་ངོ༷། །
གཉི༷ས་པ༷་འཁོ༷ར་འད༷ས་‹༷་ཤ༷ན་འ@ེ༷ད་པ༷་དེ་ལ༷་—ི༷་‘ར་འཁོར་འདས་‹་ཤན་འ@ེད་པ་དང་། ན༷ང་‘ར་
Q་འཁོར་འདས་‹་ཤན་འ@ེད་པ་གཉི༷ས་ལ༷ས། ད༷ང་པོ༷་—ི༷་‘༷ར་འཁོར་འདས་‹་ཤན་ད@ེ༷་བ༷་དེ་ནི༷།
བV༷ན་པ་`༷་གཅིག་གི་lད་སེམས་hི་ཉི་མ་རབ་n་¡ང་@ེད་ལ༷ས། Wོ༷ན་Q༷་}༷ས་ང༷ག་ཡི༷ད་g༷མས་
hི༷། །མངོ༷ན་པ༷ར་ཞེ༷ན་པ༷་བ¹ོ༷ག་པ༷འི་—ི༷ར། །Wོ༷ན་Q༷་^ོ༷ད་པ༷་བ{༷མ་པ༷་@༷། །ཞེ༷ས་འཁོར་འདས་གང་
@ས་ནའང་ ོ་}ས་ངག་ཡིད་གRམ་9ིས་ ོ་ནས་@ེད་པས། ཁམས་གRམ་འཁོར་བ་ལ་འDམ་@ེད་
{་བའང་གང་རེད་ཟེར་ན། དང་པོ་ང་མེད་པ་ལ་ང་ཞེས་མངོན་པར་ཞེན་པས་ང་མེད་ལ་ང་ཡོད་པ་
གཅིག་འཛNན། ཡོད་པ་དེ་ལ་‡ན་རིང་པ-་ཞ7ག་གོམས་ནས། དེ་ནས་ང་འQག་གནས་hི་བེན་འo་བོ་
གང་རེད་ཟེར་ན། }ས། དགེ་“ིག་གི་ལས་མང་པོ་གསོག་འQག་མཁན་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ལ་སེམས།
}ས་སེམས་གཉིས་པོ་šན་གཅིག་n་ཚŒགས་པ་དེ་ལ་ངག་ཞེས་@་བ་ཡིན། དཔེར་ན། ཤིང་གི་Ú་ཝང་
@ེད། དེ་ལ་་Üའི་lན་ཐག་@ེད། འZལ་འཁོར་བ”ིས་?འོང་Qས་དེ་X་1ན་མི་1ན་མང་པ-་འ/ང་
བར་དཔེར་དེ་བཞིན་Q།  ོ་}ས་ངག་ཡིད་གRམ་དམ་Q་རིག་པའི་ད­ད་ན་}ས་ངག་ཡིད་གRམ་
ཞེས་བདེན་པ་vབ་པ་ཡོད་མ་རེད་དེ། }ས་ངག་ཡིད་གRམ་ལ་འ¥ལ་བའི་ཞེན་པ་དེ་aོག་པ་@་
བའི་—ིར་Q། ཞེན་པ་དེའི་དབང་གི་ཁམས་གRམ་འཁོར་བ་འDམ་པར་རེད། འཁོར་འདས་‹ན་ཤན་
9ི་^ོད་པ་དེས་ཞེན་པའི་‡ལ་དེ་ཉིད་Tེ་བ་མེད་རང་བཞིན་Q་གཏན་ལ་ཕབ། ཞེན་པའི་འཛNན་པ་
དེའང་Tེ་འགག་གནས་གRམ་དང་tལ་བ་@ེད། དེ་@ེད་པའི་ཐབས་དེ་ལ། Wོན་Q་^ོད་པ་བ{མ་
པར་@། །ཞེས་གསང་Wགས་hི་^ོད་པ་‘་བ་དང་ ོམ་པ་བོགས་ཐོན་ཟིས་^ོད་པ་ཡིན་པས་དེས་
^ོད་པའི་རིམ་པ་བ{མ་པར་@་ཞེས་གRང་པ་ཡིན། ^ོད་པའི་རིམ་པ་ཇི་‘ར་@་བའི་kལ་ནི། X་
ཐལ་འIར་{༷་བ༷འི་l༷ད་ལ༷ས། }༷ས་ནི༷་འeོ༷་ད༷ང་འQ༷ག་པ༷་ད༷ང་། །གz༷ད་hི༷་འZ༷ལ་འཁོ༷ར་¡༷་ཚŒ༷གས་
37/144
ད༷ང་། །ཡ༷ན་ལ༷ག་འཕེ༷ན་ཅི༷ང་Y༷ད་པ༷་ད༷ང་། །@༷་@ེ༷ད་g༷མ་པ༷་¡༷་ཚŒ༷གས་བV༷ན། །o༷ན་པ༷འི་སེ༷མས་
hི༷ས་མངོ༷ན་>༷ངས་ཏེ༷། །འeོ༷་|༷ག་གy༷གས་hི༷་^ོ༷ད་པ་༷g༷མས། །སེ༷མས་hི༷་>༷ངས་ཏེ༷་}༷ས་hི༷་@༷། །ཞེ༷ས་
གRངས་བ་དེ་རེད། གང་ཞེ་ན། འeོ་|ག་གyགས་hི་^ོད་པ་gམས། །སེམས་hི་>ངས་ཏེ། ཞེས།
དཔེར་ན། ད©ལ་བ་ཡི་¢གས་^ོད་པ་@ེད་Qས། མངོན་Rམ་Q་དེ་ན་རང་ཉིད་Tེ་ཡོད་སེམས། Yག་
བWལ་དེ་©ོང་གི་ཡོད་བསམས་ནས་སེམས་hི་࿉Iར་ཐོག་འo་ལེན་ན། ངེས་འrང་དང་Tོ་ཤས་ཆེ་
བ་དང་། འ¥ལ་བའི་{་བ་དེའང་ཆོད་འeོ་པས་དེ་@་ཞེས་པ་དེ་གR༷ངས་པ༷ས། ལ༷ས་ད༷ང་བ༷ག་
ཆ༷གས་hི༷ས་ཁམས་གRམ་འཁོར་བའི་འ¥ལ་¡ང་བTེ༷ད་པ༷འི་མ་དག་པའི་ ོ༷་གR༷མ་9ི༷་@༷་བ༷་འདིར་
^ོད་པ་མང་པོ་@ས་ན་དམ་མེད་འ¥ལ་བ་རེད་འQག་བསམས་པའི་ཞེན་པ་ར༷ང་ལོ༷ག་ཅི༷ང་། —ི༷་ན༷ས་
འeོ་བ་རིགས་|ག་གི་^ོད་པ་མི་དགོས་པ་དེ་འག༷གས་པ༷ར་@༷་བ༷འི་—ི༷ར་Q༷་^ོད་པ་@ས། ^ོད་པར་
@ེད་པ་དེ་གསང་Wགས་hི་^ོད་པ་ཡིན་པས། ཐམས་ཅད་hིས་མཐོང་རིག་བ“ད་ན་^ོད་པ་@ེད་
མཁན་རང་ཉིད་ལ་གསང་Xོགས་hི་ཉེས་པ། ‘་མཁན་gམས་ལའང་ལོག་‘་Tེ་བས། དེའི་གས༷ང་
བ༷འི་^ོ༷ད་པ༷་ལ༷་{༷་Ý༷ང་བQ༷ན་པ༷འི་ཉེ༷ས་པ༷་འགོ༷ག་—ི༷ར་ངེ༷ས་པ༷ར་མི༷འི་འeོ༷་འོ༷ང་ད༷ང་མཐོ༷ང་ཚŒ༷ར་མེ༷ད་
པ༷འི་གན༷ས་དབེན་པ་}ང་Vོང་ཞིག་n་—ི༷ན་ཏེ༷། ‡༷ལ་དེ༷འི་གཞི༷་བད༷ག་ལ༷་ཆབ་བསང་དང་“ེ་བEད་
གསེར་Tེམས་ལ་སོགས་པའི་གཏོ༷ར་མ༷་@ི༷ན་ན༷ས་9༷་ཚŒ༷མ་9ི༷་^ོ༷ད་པ༷་ཟེར་སེམས་ལ་གང་oན་པ་དེ་
ལག་n་ལེན་པ་ཡིན་པས། 9་ཚŒམ་9ི་^ོད་པ་ལ་ཀོ༷་ལོ༷ང་དང་cག་དོག་མི༷་@ེ༷ད་པ༷ར་cི༷ན་ལ༷ས་གསོ༷ལ།
དེ་Kེས་^ོད་པ་དེ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པ-འ7་^ོད་པ་ཡིན་པས་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེ༷མས་ཅ༷ན་
ཐ༷མས་ཅ༷ད་དོ༷ན་Q༷་ ོ༷་}ས་ངག་ཡིད་གR༷མ། ཁམས་གRམ་འཁོར་བའི་^ོད་པ་ལ་ཞེན། དེར་ཆགས་
པའི་དབང་གི་འཁོར་བ་འDམ་པས། ད་‘་>་མའི་གདམས་ངག་ལ་ེན་ཏེ་ཁམས་གRམ་འཁོ༷ར་བའི་
^ོད་པ་དེ་ཉིད་ཕར་དོར། ©་ངན་ལས་འད༷ས་པའི་x་གRམ་9ི་^ོད་པ་དེ་k་རང་གི་ལེན་ཏེ་དེ་གཉིས་
ཤ༷ན་—ེ༷་བར་@་བའི་—ིར་@ས་ཏེ། —ི༷་ན༷ས་ཁམས་གRམ་འཁོ༷ར་བ༷ར་—ི་མི༷་aོ༷ག་པ༷ར་@༷འོ་1༷མ་Q༷་@ང་
mབ་མཆོག་n་སེ༷མས་བTེ༷ད་པའི་Cན་_ོང་@ས་ན༷ས། }༷ས་གཅེ༷ར་`༷་™༷ང་། ད©༷ལ་བ༷་པ༷འི་ཚ༷་e༷ང་།
ཡི༷་¢༷གས་hི༷་བ”ེ༷ས་qོ༷མ། Q༷ད་འeོ༷འི་བཀོ༷ལ་^ོ༷ད། མི༷འི་Tེ༷་w༷་ན༷་འཆི༷། š༷་མི༷ན་9ི༷་འཐ༷བ་{ོ༷ད། š༷འི་
འཕོ༷་Ý༷ང་ལ་སོ༷གས་པའི་གང་དང་གང་@ེད་ན། དེའི་གནས་རིགས་དེ་ན་མངོན་Rམ་Q་Tེས་ཡོད་
བསམ་པའི་རང་གི་l་ལ་སེམས་hི་Iར་ཐོག་འo་བོ་k་བཀ༷ལ་ཞི༷ང་དེ༷་ད༷ག་གི། དཔེར་ན། ད©ལ་བ་
ཡང་སོས་ཡིན་ན་འཐབ་{ོད་hི་gམ་པ། ཐིག་ནག་ཡིན་ན་གyགས་པོ་ལ་ཐིག་ནག་པོ་Eབ་ནས་སོག་
ལེའི་བཤག་པ་ལ་སོགས་པའི་g༷མ་འI༷ར་དང་། གཞ༷ན་ཡ༷ང་མ་ངེས་པ་སེམས་ལ་གང་oན་ཚད་l༷ག་
38/144
པ༷་ད༷ང་། མཆོ༷ང་བ༷་ད༷ང་། གz༷ད་པ༷་ད༷ང་། ཡ༷ན་ལ༷ག་འཕེ༷ན་Y༷ད་སོ༷གས་མདོ༷ར་ན༷་སེམས་hི་o༷ན་ཚ༷ད་
hི༷་འདི་‹ང་འདི་མི་ཉན་བསམ་པ་མེད་པ་^ོ༷ད་པ༷ས་¡༷ང་བ༷་གཏ༷ད་མེ༷ད་Q༷་བཏ༷ང་ཞི༷ང་། དེ༷་བཞི༷ན་Q༷་
ང༷ག་‹༷་ཤ༷ན་ད@ེ༷་བ༷འི་—ི༷ར་Q་ཐ༷ལ་འI༷ར་ལ༷ས། ཅི༷་¨༷ས་aོ༷ག་པ༷་མེ༷ད་པ༷འི་—ི༷ར། །ཞེས་འདི་‘་`་ངག་
‹་ཤན་ད@ེ་ན་ཁམས་གRམ་འཁོར་བ་—ི་མི་aོག་པའི་དགོས་པ་དང་aན་པའི་—ིར་ན། š༷་ཡི་qད་
ད༷ང་། Þ༷་ཡི་qད་ད༷ང་། གནོ༷ད་ªི༷ན་9ི་qད་ད༷ང་། oི༷་ཟ༵འི་qད་དང་། v༷ལ་`༷མ་9ི་qད་དང་། D༷བ་
འ£༷ག་གི༷་q༷ད། བཟ༷ང་པ-འ7་ ོ་ནས་Wགས་བ¹་བ། གསོལ་བ་འདེབས་པ། ང༷ན་པའི་ ོ་ནས་ཚNག་
§བ་»ན་ལ་སོགས་པ་@ེ༷་t༷ག་ཐམས་ཅད་བKོ༷ད་དེ། མདོ༷ར་ན༷་འeོ༷་བ༷་རིགས་|༷ག་གི༷་q༷ད། སེ༷མས་
hི༷་o༷ན་བས༷མ་ང༷ག་གི༷ས་བKོ༷ད། །ཅེ༷ས་པ༷་‘༷ར་ཅ༷་ཅོ༷་ད༷ང་X༷་q༷ད་¡༷་ཚŒ༷གས་པ༷་>༷ང་དོ༷ར་མེ༷ད་པ༷ར་
Xོ༷གས་ལ༷། སེ༷མས་hི༷་^ོ༷ད་པ༷་ལའ༷ང་། ས༷ངས་E༷ས་ˆ༷ས་གཅི༷ག་ལ༷ས། དག༷འ་ད༷ང་མི༷་དག༷འ་བདེ༷་Y༷ག་
ད༷ང་། །༷ག་ད༷ང་མི༷་༷ག་ལ༷་སོ༷གས་པ༷། །‘༷་ ོ༷མ་^ོ༷ད་པ༷འི་བས༷མ་པ༷་ད༷ང་། །ཆོ༷ས་ད༷ང་ཆོ༷ས་མི༷ན་ལ༷་
སོ༷གས་ད༷ང་། །འདོ༷ད་ཆ༷གས་ཞེ༷་“༷ང་གn༷་È༷ག་ད༷ང་། །དགེ༷་ད༷ང་མི༷་དགེ༷་ལ༷་སོ༷གས་པ༷འི། །བས༷མ་^ོ༷ད་
g༷མ་པ༷་¡༷་ཚŒ༷གས་@༷། །ཞེ༷ས་གR༷ངས་པ༷་‘༷ར་འདས་མ་འོངས་ད་‘་Q༷ས་གR༷མ་9ི༷་སེམས་hི་o༷ན་པ།
བས༷མ་པ། དགེ༷་བའི་དད་པ། མོས་Šས། 1ིང་Kེ། མི༷་དགེ༷འི་ཆགས་“ང་²ོངས་གRམ་9ི་ོག་པ་k་
མ་འcོ༷་ན་Fོ། ཕར་འQ༷་བ་ཐ༷མས་ཅ༷ད་བཙ༷ན་ཐ༷བས་R༷་བ_༷ངས་པ༷ར་@༷ས་པ༷ས། དེ་‡ན་རིན་པ-་
ཞ7ག་དང་མང་པ-་ཞ7ག་@ས་པས་ ོ༷་}ས་ངག་ཡིད་གR༷མ་ང༷ལ་Q༷བ་hི་g༷མ་པ༷ར་ཤ༷ར་ཏེ༷། ^ོད་པ་དེ་
@ེད་མི་མོས་པ་འོང་གི་རེད། @ེད་མི་མོས་འོང་ན་དེའི་ཐད་ནས་1ེ༷མས་ཐ༷ག་ཆོ༷ད་ལེ་རེད། དེའི་Vེང་
ནས་སེམས་gལ་Q་ཕབ་མ་ཡེངས་པའི་ཙམ་9ིས་རིག་པའི་རང་ང-་V/ང་པས་Kེ༷ས་ཤེ༷ས་hི༷་ངོ༷་བོ༷་ལ༷་
བ‘༷་ཞི༷ང་ང༷ལ་བསོ༷་དགོས་པ་ཡིན་གRངས། དེ༷་བཞི༷ན་Q༷་དེའི་^ོད་པ་དེ་འcོ་འJད་Jབ་ན། འད༷ས་
Kེ༷ས་ལ༷ས། དཀོ༷ན་མཆོ༷ག་གR༷མ་9ི༷་^ོ༷ད་པ༷འ༷ང་^༷ད།༔ ཅེ༷ས་པ༷ས་ན། ཡ༷ང་Tི༷ལ་Ñ༷ང་ད༷ང་བཅ༷ས་པ༷འི་
ས༷་གནོ༷ན་མཉ༷མ་གཞ༷ག་@ས་ཏེ། མངོན་པ་$ོགས་པ་སངས་Eས་པའི་kལ་‘་`་དང་། རང་མཆོག་
x་›ལ་བའི་x་ཡིན་པས་¤ིན་མཚམས་ནས་མཛŒ༷ད་Ö༷་ན༷ས་འོ༷ད་ཟེ༷ར་བhེ༷་Vེ་ཆོས་hི་འཁོར་ལོ་བqོར་
བའི་གQལ་@་འQ༷ན་འཁོར་Q་མ་འQས་པ་ཐམས་ཅད་འཁོར་Q་འQས་བསམ་པ་དང་། >༷་གོ༷ས་
སམ་ཆོས་གོས་དེ་à༷མ་པོ༷ར་བགོ༷་བ༷་དང་། མི༷ག་གཉ༷འ་ཤི༷ང་ག༷ང་ཙམ་Q་བ‘༷་བ༷་ལ༷་སོ༷གས་པ༷འི་ཉན་
ཐོས་ཞི༷་Q༷ལ་^ོ༷ད་ལ༷མ་དང་། དེ༷འི་ང༷ག་གི༷་^ོ༷ད་པ༷འང་ཤེ༷ས་ར༷བ་1ི༷ང་པོ༷་ལ༷་སོ༷གས་པ༷འི་མ༷དོ་འདོ༷ན་པ༷་
@ེད་པ་ད༷ང་། ཡི༷ད་ད­ོ༷ད་hི༷་ ོ་ནས་‘་ ོམ་^ོད་གRམ་གཏན་ལ་འབབ་པ་@ེད་པའི་ཚN༷ག་ད༷ང་ཐ༷ལ་
39/144
འI༷ར་9ི༷་དག༷ག་བཞ༷ག་{ོད་པ་བYས་á་‘་`་དང་། དེ༷་བཞི༷ན་Q༷་རང་ཉིད་;-་བ-་ /མ་ནས་;ོ༷་བོ༷འི་
V༷བས་V༷ངས་མིག་“ང་མིག་Q་བeད་པ་དང་།  ེག་པ། དཔའ་བ། མི་Yག wོད་པ། 1ིང་Kེ།
མངོན་དང་། ཞི་བ་ལ་སོགས་པ་ག༷ར་དŠ༷འི་རོ༷ལ་{ེ༷ད། ང༷ག་གི༷་^ོ༷ད་པ༷འང་;-་བ-འ7་â། ‹༷་}༷འི་X༷་ཨã་
‹་}་‹་}་äྃ་æོ་äྃ་ཞེས་ད༷ང་། ä༷ྃ་ä༷ྃ་ཕ༷ཊ་ཕ༷ཊ་ལ༷་སོ༷གས་པ༷་}༷ས་ང༷ག་གི༷་g༷མ་འI༷ར་¡༷་ཚŒ༷གས་པ༷་ལ༷་
{༷ལ་ªོ༷ང་བ༷་ཡི༷ན་ཏེ༷། l༷ད་ལ༷ས། W༷གས་ད༷ང་ཁ༷་ཏོ༷ན་ཆོ༷ས་hི༷་X༷། །ཡོ༷ད་ད༷ང་མེ༷ད་ད༷ང་¡༷ང་བ༷་ད༷ང་། །
ཡི༷ད་ད­ོ༷ད་ཚN༷ག་ནི༷་¡༷་ཚŒ༷གས་བKོ༷ད། །ཅེ༷ས་གR༷ངས་པ༷འི་—ི༷ར་རོ༷། །དེ༷་‘༷ར་@ས་ནས་དེའི་མཚམས་
བཞག ཡང་འདིའི་^ོད་པ་བཤད་རེན་ཁ་འདིའི་Wོན་འeོ་gམ་མDེན་ལམ་བཟང་ཚར་གཅིག་གཏོན།
དམིགས་ ོམ་࿉?དེའི་Kེས་R་^ོད་པ་@ེད་དགོས་རེད། ;ིད་ཡིག་འགའ་རེས་ནང་འདི་‘ར་}༷ས་
ང༷ག་ཡི༷ད་གR༷མ་‹༷་ཤ༷ན་ཐ༷་ད༷ད་—ེ། དང་པོ་}ས་‹་ཤན། དེ་ནས་ངག་‹་ཤན། དེ་ནས་སེམས་‹་ཤན་
@ེད་པ་ད༷ང་། དེ་ནས་}ས་ªོང་། ངག་ªོང་། སེམས་ªོང་གRམ་ཡོད་རེད། དང་པོ་}ས་hི་‹་ཤན་
@ེད། དེའི་Kེས་ནས་}ས་ªོང་@ེད། ཡང་ངག་གི་‹་ཤན་@ེད། ངག་ªོང་@ེད། སེམས་hི་‹་ཤན་
@ེད། སེམས་ªོང་@ེད་པ་Wོ༷ན་འeོ༷་dེ༷ལ་ན༷ས་@ེ༷ད་པ༷འི་}༷གས་ལ་སོ༷གས་པ་ཡོ༷ད་h༷ང་། མར་འཁོ༷ར་
བའི་འ¥ལ་བའི་¡ང་བ་ཡིན་ན་འo། ©་ངན་ལས་འད༷ས་པའི་དག་པའི་¡ང་བ་༼g༷མ་པ༷་ཅ༷ན་༽ག༷ང་
ལ༷འ༷ང་མ་དག་པའི་¡ང་བའི་qབས་ ོ༷་}ས་ངག་ཡིད་གR༷མ་ད༷ང་། དག་པ་x༷་གR༷ང་J༷གས་hི༷་རོ༷ལ་
པ༷་ཅི་@ས་ནའང་}ས་ངག་ཡིད་གRམ་མཉམ་Q་@ེད་བཞིན་ཡོད་པས་¦༷གས་འr༷ང་Q༷་འཆ༷ར་བས་
ས-་ས/ར་མ་རེད། ད་རེས་hི་qབས་ཡེ་ཤེས་>་མ་འདིའི་ནང་ནས་ ོ་}ས་ངག་ཡིད་གRམ་Vབས་
གཅིག་n་@ེད་པས་Z༷གས་གཅི༷ག་n༷་@ེ༷ད་པ༷་འདི༷་ལ༷ག་ལེ༷ན་ལ༷་འདེ༷བས་_༷་ཞི༷ང་འm༷ན་ཆེ༷་བ༷་གནད་Q་
འe-་ཆM་བ་ཡི༷ན་ནོ༷། །དེ༷་‘༷་`༷འི་‹༷་ཤ༷ན་འ@ེ༷ད་པ༷་ལ༷་རིང་ཐ་¹༷་བ༷་—ེ༷་ད༷ང་། ཞ༷ག་བz༷་གཅི༷ག་ག༷མ། ཉི༷་
མ༷་བQ༷ན་ལ༷་སོ༷གས་པ༷ར་འབ༷ད་པ༷ས། འབད་པས་l་མཚན་གང་ཡིན་ཟེར་ན། གན༷ས་q༷བས་R༷་ ོ༷་
}ས་ངག་ཡིད་གR༷མ་བཟང་པོ་ངན་པ་གཉིས་ཀའི་ཞེ༷ན་པ༷་ཡོད་པས། དེའི་ཞེན་པ༼ར༷ང་ལོ༷ག་པ༷༽་
ད༷ང་། དཔེར་ན། མི་ཁ་ཤས་གཏམ་བཤད་l་ལ་དགའ་མཁན། ཁ་ཤས་འeོ་l་ལ་དགའ་མཁན་དེ་
འo་འQག་ཨ། དེ་‘་`་འཁོ༷ར་བ༷འི་འtེ༷ལ་l༷ན་ཐམས་ཅད་ཆོ༷ད། མཐ༷ར་J༷ག་དགོས་པ་ཅི་ཡོད་ཟེར་
ན། རང་གི་}༷ས་འདི་འོད་གསལ་འཇའ་}ས་L-་KMའི་x་རེད་དགོས་པས་འོ༷ད་གས༷ལ་Q༷་¤ི༷ན། ང༷ག་ཡི༷་
གེ༷་འཁོ༷ར་ལོ༷་དག་ཟེར་ངག་གི་X་ཚNག་འདི་ཐམས་ཅད་ད@ངས་གསལ་ཡི་གེའི་རང་བཞིན་Q་Iར་ཏེ།
བKོད་མེད་བKོད་པ་ཆེན་པ-འ7་དོན་ོགས་པ་@ེད། སེ༷མས་རི༷ག་ཐོ༷ག་n༷་eོལ་ཟེར་སེམས་ད་‘་Qས་
40/144
གRམ་Q་gམ་པ་ོག་པ་དེས་རིག་པ་Xིབ་པ་ཡིན་པས། སེམས་འ¥ལ་བའི་Ìབས་གཏོར་ཏེ། རིག་
པ་Kེན་པ་`ད་ནས་དེའི་ཐོག་n་eོ༷ལ་བ༷་ལ༷་སོ༷གས་པའི་ཕ༷ན་ཡོ༷ན་དཔ༷ག་n༷་མེ༷ད་པ༷ར་གR༷ངས་པ༷་ཡོ༷ད་
དེ༷་མདོ༷ར་བY༷་ན༷་དབ༷ང་ཉེ༷་བ༷་ོ༷གས་པ༷་ལ༷ས། ‹༷་ཤ༷ན་ག༷ང་གི༷་—ེ༷་བ༷་ཉི༷ད། །གRངས་ ོ་}ས་ངག་
གRམ་‹་ཤན་གང་གི་—ེ་བ་དེ་ཉིད། དེ་ནས་བyང་Vེ་ཁ༷མས་གR༷མ་འཁོར་བའི་@་བ་ལ་—ི་aོ༷ག་པ༷་
མ༷་ཡི༷ན་ནོ༷། །ཞེས་གRངས་སོ། །
༢༽ གཉི༷ས་པ༷་ན༷ང་‘༷ར་‹་ཤན་ད@ེ༷་བ༷་ནི་༷l༷ད་.ོ༷ང་གས༷ལ་9ི༷་དགོ༷ངས་པ༷་ཡི༷ན་ཏེ༷།
དེ༷་ཉི༷ད་ལ༷ས། ^ི༷་བོ༷ར་མeི༷ན་པ༷་1ི༷ང་ག༷་ད༷ང་། །‘ེ༷་བ༷་གས༷ང་གན༷ས་µ༷ང་མཐི༷ལ་Q༷། །ཨ༷་R༷་éྀ༷་†ི༷་ëེ༷་Q༷་
གན༷ས། །ཞེ༷ས་པ་དེ་བདག་ཅག་gམས་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་བསགས་པའི་བ༷ག་ཆ༷གས་hི༷་}༷ས་
འདི༷་v༷བ་པ༷་ཙ༷མ་ན༷ས་ཉོན་མོངས་པ་Qག་|ག་གི་རང་གyགས་རི༷གས་|༷ག་Q༷་འཕེ༷ན་@ེ༷ད་hི༷་ལས་ས༷་
བོ༷ན་l༷ན་ཆ༷གས་Q༷་གན༷ས་པ༷་Iར་བ་དེ། Jན་མོང་གི་l་མཚན་ཉིད་ཐེག་པའི་}གས་‘ར་Q་ཡིན་ན།
Cན་གཞི་ཁམས་ནས་དགེ་“ིག་གི་བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་བསག་པ་Iར་ཚ€། gམ་པར་¤ིན་པ་དེ་
¤ིན་པའི་Qས་ལ་བབ་པའི་ཚ€་´ས་པ་མངོན་Q་¡ང་བ་གRངས། གསང་Wགས་L-་KM་ཐེག་པའི་
}གས་‘ར་Q་@ས་ན། L-་KMའི་}ས་འདི་ཉིད་ལ། མ་དག་རིགས་|ག་གི་ས་བོན་|ག་གནས་པ་Iར་
བ་དེ་ལ། ཞེ་“ང་གི་ལས་བསག་ན་ད©ལ་བའི་ས་བོན་དང་། སེར་¡འི་ལས་བསག་ན་ཡི་¢གས་hི་
ས་བོན་དེ༷འི་Vེ༷ང་Tེ་བ་ལ༷ས་W༷་མ༷ར་གསགས་པ་དེ་ལས་hི་བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་Kེ༷ས་R་ཆ༷གས་
ཤི༷ང་། —ི༷་མ༷་གནས་རིས་དེ་དང་དེར་Tེ་བའི་ཉེ༷་བ༷ར་ལེ༷ན་པ༷འི་¬ེ༷ན་@ེ༷ད་པ༷ས་ན་ད་‘་དབང་པོ་}ས་
སེམས་hི་ཚŒགས་པ་འདི་ལ་šན་གཅིག་n་9ེས་པའི་?འཆི༷་བ༷འི་ཚ€༷ན༷འང་Éང་སེམས་hི་¢ངས་ངོ་
ཐམས་ཅད་ཡི༷་གེ༷འི་{༷་ཁ༷མས་དེ༷་g༷མས་ག༷ང་༷Q༷་དཔེར་ན་µང་མཐིལ་Q་}ས་hི་oོད་ཐམས་ཅད་aོག་
Vེ། དེ་‹་འQས་ན་ད©ལ་བ་འeོ་བ་དང་། གསང་གནས་R་འQས་ན་ཡི་¢གས། ‘ེ་བ་‹་འQས་ན་
Qད་འe-་ཡ7ན་པས་É༷ང་སེ༷མས་ག༷ང་Q༷་འQ༷ས་པ༷་དེ༷་ད༷ང་དེ༷ར་ལས་འeོ་བ་རིགས་|ག་དེ་དང་དེར་
འཕེ༷ན་པ༷ར་@ེ༷ད་པ༷འི་—ི༷ར། འeོ་བ་རིགས་|ག་གི་བག་ཆགས་དེ་དག་ད༷་‘༷་ལ༷མ་9ི༷་གན༷ས་q༷བས་ན༷་
ªོ༷ང་k༷ལ་D༷ད་པ༷ར་Q༷་འཕ༷གས་པ༷་འདི༷་ནི༷། དཔེར་ན་ཞི་;-འ7་གནས་འoེན་དབང་བxར་ན་—ི་ཡི་
གནས་འoེན་རེད། འདིའི་དམིགས་པ་@ེད་ན་ནང་གི་གནས་འoེན་ཡིན་པས་Dད་པར་Q་འཕགས་
པ་འདི་ནི་བTེད་$ོགས་hི་ཐ༷བས་མ༷ང་བ་དང་དཀ༷འ་བ༷་མེ༷ད་པ༷་དང་>༷་ན༷་མེ༷ད་པ༷་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་
ཐེ༷ག་པ༷་འདི༷འི་འཕ༷གས་ཆོ༷ས་ཡི༷ན་ཏེ༷། རིགས་|ག་གི་ས་བོན་ཇི༷་‘༷ར་ªོ༷ང་ཞེ་ན༷། འད༷ས་Kེ༷ས་ལ༷ས།
41/144
}༷ས་ནི༷་མ༷་རི༷ག་l༷ས་བTེ༷ད་—ི༷ར། །རི༷གས་|༷ག་ས༷་བོ༷ན་ཉི༷ད་Q༷་གན༷ས་། །རི༷ག་པ༷་x༷་གR༷མ་དངོ༷ས་
ཡི༷ན་—ི༷ར། །x༷་གR༷མ་ཡི༷་གེ༷་གR༷མ་Q༷་ཤ༷ར། །ཡི༷་གེ༷ས་{༷ལ་ª༷ངས་‹༷་ཤ༷ན་ད@ེ༷། །ཞེ༷ས་གRངས་པ༷་
‘༷ར་Q། བདག་ཅག་gམས་hིས་ཆོས་ཉིད་བདེ་གཤེགས་1ིང་པ-་དM་སེམས་hི་Ìབས་R་ཐིམ། སེམས་
དེ་གང་Q་གནས་ཡོད་ཟེར་ན། }ས་ལ་གནས། }ས་འདི་གང་གིས་Tེས་ཟེར་ན་šན་Tེས་དང་Cན་
བགས་hི་མ་རིག་པའི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་བསག་པ་Iར་བའི་མ་རིག་པའི་lས་@ེད་མེད་
ན། ? རང་གི་}ས་hི་གནས་|ག་n་འeོ་བ་རིགས་|ག་གི་ས་བོན་|ག་པ-་ཉ7ད་Q་གནས་པ་ཡིན་ལ།
དེའི་མ་རིག་པ་དེ་ªོང་བ་@ེད་པའི་གཉེན་པ-་དM་གང་རེད་ཟེར་ན། རིག་པ་རེད་རིག་པའི་ང-་བ/ར། ང-་
བ-་V/ང་པ་ཆོས་x། རང་བཞིན་གསལ་བ་ལོངས་x། Jགས་Kེ་འགག་པ་མེད་པ་›ལ་བའི་x་ཡིན་
པས་x་གRམ་དངོས་ཡིན་པའི་—ིར། x་གRམ་པ-་དM་ནི་L-་KM་ཐེག་པ་ཐབས་ལ་མཁས་པའི་gམ་པར་
ལམ་@ེད་དང། @ིན་Äབས་ལམ་@ེད་ཡོད་པའི་—ིར་ན་སངས་Eས་x་གRམ་Vེ། ›ལ་བའི་x་ཡི་ང-་
བ-་ཨ/ྃ་དཀར་པོ། ལོངས་^ོད་$ོགས་པའི་ང-་བ/་ìཿདམར་པོ། ཆོས་x་ང-་བ/་äྃ་མཐིང་ག་གRམ་ཡི་གེ་
གRམ་9ི་གyགས་R་ཤར། x་གRམ་9ི་ཡི་གེ་དེའི་འོད་ཟེར་Fོ་Yད་{ལ་ªོང་Vེ། མ་དག་པར་
རིགས་|ག་གི་ས་བོན་དེ་ªངས་བ་@ས་ནས་རིགས་|ག་གི་ས་བོན་9ི་བག་ཆགས་ªངས་ཟིན་Qས་
འཁོར་བ་‹་lད་མི་དགོས། x་གRམ་9ི་ཡོན་ཏན་{ལ་$ོགས་Qས་©ང་འདས་ལ་རང་¦གས་hིས་
འ£ག་པས་རི་ཤན་བEད?་@ས་པར་‘ར་Q་དགོས་པས། དམིགས་པ་གསལ་འདེབས་པ་ལ། ཐོག་
མ་Wོན་འe-་ª/ང་བ་གནད་Q་¤ིན། དེ་Kེས་Wོན་འe-་^7་དང་Dད་པར་Q་>་མའི་gལ་འ@ོར་9ི་ ོ་
ནས་སངས་Eས་དངོས་མཐོང་གིས་>་མ་ལ་མོས་Šས་oག་པ-་@Mད། ཐེག་མཆོག་$ོགས་པ་ཆེན་པོ་
ལམ་ལ་ªོང་བ{ོན་@ས་ནས་འtས་`་·ར་Q་Tེ་བ་དང་། ?གསོལ་འདེབས་ཡང་ནས་ཡང་Q་@།
>་མ་ལས་དབང་>ངས། ^ི་བོ་ནས་>་མ་རང་ལ་ཐིམ་Qས་རང་གི་}ས་ཟག་བཅས་hི་རང་བཞིན་
འདི་མ་གཏོགས་š་ཡི་gམ་པར་‘་`་ ོམ་དགོས་མ་རེད། ཟག་བཅས་ཐ་མའི་}ས་འདིའི་ª༷ང་@༷་ཡི་
ང-་བ-་ན7། ^ི༷་བོ༷ར་š༷འི་ས༷་བོ༷ན་ཡི་གེ་ཨ༷་དཀ༷ར་པོ༷། མeི༷ན་པ༷ར་š༷་མི༷ན་9ི༷་ས་བོན་R༷་~༷ང་སེ༷ར། 1ི༷ང་
ག༷ར་མི༷འི་ས་བོན་éྀ༷་Wོ༷་T༷། ‘ེ༷་བ༷ར་Q༷ད་འeོ༷འི་ས་བོན་†ི༷་དམ༷ར་ན༷ག གས༷ང་བ༷ར་ཡི༷་¢༷གས་hི༷་ས་
བོན་ëེ༷་ཐ༷ལ་T༷། µ༷ང་མཐི༷ལ་Q༷་ད©༷ལ་བ༷འི་ས་བོན་Q༷་Q༷ད་ཁ༷་g༷མས་hི༷་g༷མ་པ༷ར་གན༷ས་པ༷་Iར་བ་དེ།
ªང་@་ཡིན་པའི་དབང་གི་དཔེར་ན་ད©ལ་བ་ལ་ཞེ་“ང་གི་བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་རི་ན་`ན་9ི་
གzད་པ་བཞིན་Q་ªང་@འི་གཞི་ཐམས་ཅད་མི་གསལ་བ་དང་~ིད་གོག་ཚ་བོ་ཡར་གཏད་དཀའ་མ-་
˜7་ཞིང་ངང་•གས་gམ་པར་ཅན་Q་གསལ། དེ་ལ་ªོ༷ང་བ་@ེ༷ད་པའི་ཡི་གེ་ས༷ངས་E༷ས་ཐ༷མས་ཅ༷ད་x་
42/144
གRང་Jགས་ད༷ང་གཉི༷ས་R༷་མེ༷ད་པ༷འི་རི༷ག་པ༷འི་ཡེ༷་ཤེ༷ས་࿉ཨã་དཀར། ìཿདམར་ äྃ་མཐིང་གR༷མ་
9ི༷་ར༷ང་བཞི༷ན་ཤར་བ་Iར་བ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་ªོང་@ེད་hི་གཉེན་པ-་ཡ7ན་པའི་Vོབས་hིས་ཉི་མ་དང་
¹་བ་‘་`ར་འོད་ཟེར་དཔག་n་མེད་པ་འcོ་བ་གཟི་བKིད་ཆེ་པོ་དང་aན་པ་ ོམ་Vེ། g༷མ་པ༷ར་ཤ༷ར་
བ༷འི་^ི༷་བོ༷ར་š་ཡི་ས་བོན་ཨ་དཀར་པ-འ7་Vེང་Q་ཨོ༷ྃ་དཀ༷ར་པོ༷། མeི༷ན་པ༷་š་མིན་9ི་ས་བོན་R་~ང་
སེར་9ི་Vེང་Q་ì༷ཿདམ༷ར་པོ༷། 1ི༷ང་ག༷ར་མིའི་ས་བོན་éྀ་Wོ་T་ཡི་Vེང་Q་ä༷ྃ་མཐི༷ང་ག༷ དེ་ཐམས་ཅད་
ཉི་མ་‘ར་མིག་གི་བ‘་མི་བཟོད་པར་འོད་ཟེར་བ”༷ག་མད༷ངས་གཟི༷་@ི༷ན་ད༷ང་a༷ན་པ༷་བས༷མ། དེའི་
Kེས་ཨã་ìཿäྃ་ཞེས་ངག་གི་འÊ༷་གR༷མ་བ¹༷ས་པ༷འི་¬ེ༷ན་9ི༷ས་དེ༷་ལ༷ས་r༷ང་བ༷འི་འོ༷ད་ཟེ༷ར་9ི༷ས་རི༷གས་
|༷ག་གི༷་ས༷་བོ༷ན་བ༷ག་ཆ༷གས་ད༷ང་བཅ༷ས་པ༷་དངོ༷ས་མེ༷ད་Q༷་ª༷ངས་པ༷ར་བས༷མ་བཞི༷ན་Q༷། དམིགས་པ་
ཞིབ་Q་@ས་པ་ལ། š་ཡི་ས་བོན་ཨ་དཀར་པོ་ལས་འོད་ཟེར་དཀར་པོ་དཔག་n་མེད་པ་འcོས། µང་
མཐིལ་Q་ད©ལ་བའི་ས་བོན་Q་Qད་ཁ་ལ་ཕོག་ནས་}ས་hི་ ོ་ནས་ད©ལ་བ་ལ་འeོ་བའི་ཞེ་“ང་གི་
ལས་དང་བག་ཆགས་གང་ªངས་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཉི་མའི་འོད་ཟེར་9ི་བབ་མོ་ªངས་བ་བཞིན་
Q་ªངས་བ་བསམ། དེ་ནས་ìཿདམར་པོ་ལས་འོད་ཟེར་དམར་པ-་ཉ7་མ་འཆར་ཀའི་ཟེར་ཐག་‘་`་
འcོས་Vེ་ཡང་ད©ལ་བའི་ས་བོན་ལ་ཕོག་Vེ། ངག་གི་ ོ་ནས་ད©ལ་བར་Tེ་བའི་ས་བོན་བག་
ཆགས་དང་བཅས་པ་ªང་བ་བསམ། Jགས་hི་äྃ་མཐིང་ག་དེ་ལས་འོད་ཟེར་Wོན་པོ་ནམ་མཁའ་
¢ངས་བའི་མདོག་‘་`་འcོ་Qས་µང་མཐིལ་Q་ལ་ཕོག་Qས་ད©ལ་བར་Tེ་བའི་སེམས་hི་བག་
ཆགས་ཐམས་ཅད་མེད་པར་ªང་བ་བསམ། ད©ལ་བའི་ས་བོན་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་ªངས་
ཚར་Qས་µང་མཐིལ་ནས་གསང་གནས་མན་ཆོད་}ས་]ས་བཅས་ཤ་cག་གི་དངོས་པོ་འདི་ཡང་
ªངས་ཏེ། —ི་གསལ་ནང་གསལ་འོད་hི་རང་བཞིན་Iར་བ་བསམ། དེ་ནས་རིམ་བཞིན་ཡང་གསང་
བར་ཡིད་¢གས་hི་ས་བོན་ལ་ཨã་ìཿäྃ་དམིགས་པ་དེ་‘ར་Q་@ེད། དེ་ªངས་ཚར་Qས། ‘ེ་བ་Qད་
འe-འ7་ས་བོན། 1ིང་གར་མི་ཡི་ས་བོན། མeིན་པ་š་མིན་9ི་ས་བོན། ^ི་བོ་š་ཡི་ས་བོན་དང་
བཅས་པ་ªངས་ཏེ། འeོ་བ་རིགས་|ག་གི་ས་བོན་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་ªངས་ཚར་Qས། རང་
གི་}ས་འདིའང་—ི་གསལ་ནང་གསལ་འོད་hི་རང་བཞིན་མ་གཏོགས་]ས་བཅས་ཤ་cག་གི་•ང་པོ་
འདི་‘་`་མེད་པ་བསམ་Vེ། འོད་hི་རང་བཞིན་Q་Iར་ནས་ཨã་ìཿäྃ་གRམ་པ-འ7་འོད་ཟེར་དཀར་
དམར་མཐིང་གRམ་དེ་རང་གི་}ས་ཐམས་ཅད་འཁོར་བ“ད་ཡོད་པ་བསམ། eངས་qར་ནི་ཨã༷་ì༷ཿ
ä༷ྃ་ª༷ང་@༷འི་ས༷་བོ༷ན་འeོ་བ་རིགས་|ག་པ-་རM༷་རེ་ལ་འ`༷མ་རེ༷། འ`མ་|ག་པ-་^7་ཡི་ཁ༷་qོ༷ང་Q་འ`མ་
གཅིག་བཅ༷ས་Dོ༷ན་འ`༷མ་c༷ག་བQ༷ན་Q༷་ལོ༷ངས་པ༷ར་བ¹༷འོ། དམིགས་པ་དེ་ªང་བའི་ཚ€་ན་དངོས་
43/144
དང་ཉམས་དང་²ི་ལམ་གང་‹ང་Q་¥ས་@ེད་པ་དང་། ནམ་མཁའ་ལ་འ•ར་བ་དང་། རི་བོ་ལ་9ེན་
Q་འཛ€ག་པ་དང་། ཉི་¹་‘་`་འོད་ཤར་ཏེ་ཁོག་པའི་ནང་གི་Èན་པ་གསལ་བ་ལ་སོགས་པ་“ི༷ག་པ༷་
ད༷ག་པ༷འི་༷གས་ད༷ང་ཐ༷་མ༷ལ་9ི༷་ཞེ༷ན་འཛN༷ན་ཉོན་མོངས་ཆགས་“ང་²ོངས་གRམ་དངོས་R་¦༷གས་
mང་བ་དག་པར་rང་ན་གས་ཐོན་པ་ཡིན་པས་ད༷ག་པ༷ར་འI༷ར། .ོ༷ང་གས༷ལ་ལ༷ས། ‹་༷ཤ༷ན་ན༷ང་
‘༷ར་R༷ས་—ེ༷་བ༷། །འ¥༷ལ་l་༷འཁོ༷ར་བ༷འི་ས༷་བོ༷ན་Vོ༷ངས། །འཁོར་འདས་‹་ཤན་ནང་‘་Q་Rས་@ས་ན་
ཁམས་གRམ་འཁོར་བར་འ¥ལ་བའི་l་དེ་གང་རེད་ཟེར་ན་ཉོན་མོངས་Qག་|ག་པ-་ཡ7ན་ལ་དེས་ས་
བོན་Vོང་ཞེས་@་བ་གRངས་བ་ཡིན། དེ་‘ར་དམིགས་པར་ཡང་Q་ཡང་Q་གས་མ་ཐོན་བར་Q་
ªངས་བ་@ེད་པ་ཡིན་གRངས། གཉི༷ས་པ༷་སེ༷མས་hི༷་¡༷་འ;ི༷ད་པ༷་ ོ༷་གR༷མ་ªོ༷ང་པ༷འི་Wོ༷ན་འeོ༷་
ལ༷འ༷ང་གR༷མ་ལ༷ས། ད༷ང་པོ༷་}༷ས་ªོ༷ང་བ༷་ནི། ཐལ་འIར་ལས། }ས་hི་Wོན་Q་འeོ་བ་ལས། །ས-་
ས-འ7་@ེད་པའི་l་འགགས་པ། །L-་KMའི་Tིལ་Ñང་དང་བཅས་ཏེ། །}ས་ªངས་སེམས་ལ༷་ཕ༷ན་པ༷འོ། །
ཞེ༷ས་པར་དེ་}ས་hི་Wོན་Q་འeོ་བ་དེ་ལ་ªོང་@ེད་བག་ཆགས་hི་}ས་འདི་ཡིན་གRངས། ˆོག་
གཅོད་པ་མ་@ིན་པ་ལེན་པ་མི་ཚངས་པ་^ོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལས་མང་པོ་བསགས་@ེད་ལས་ངན་9ི་
l་འཁོར་བའི་ས་བོན་དེ། འགག་པ་@ེད་པར་L-་KMའི་Tིལ་Ñང་ཟེར་ན་}ས་L-་KMའི་འQག་Vངས་
@ས་ལ་ªང་l་}ས་ཡིནའང་ཕན་པ་སེམས་hི་ཏིང་ངེ་འཛNན་རིག་པ་ཡེ་ཤེས་ངོ་འcོད་པ་@ེད་པ་ལ་
ཤིན་n་ཕན་པ་@ེད་པ་ཡིན་གRངས། གཙ་བ-་སMམས་hི་ཉམས་ལེན་ཡིན་པའི་དབང་གི་}ས་L-་KM་
Wོན་པ-་{M་ƒ་བ་ ོམ་པ་དེ་སངས་Eས་ཐམས་ཅད་hིས་Jགས་གཉིས་R་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་མཚŒན་
@ེད་ཡིན་པས་དེ་དང་། འQག་Vངས་hང་L-་KMའི་འQག་Vངས་དགོས་གRང་པ་རེད། Lོ༷་Kེ༷འི་འQ༷ག་
V༷ངས་དེ་ལ༷་ཡར་ལ༷ངས་ཏེ་L-་KMའི་འQག་Vངས་@ེད་པ་དང་། མར་བ“ད་ནས་L-་KMའི་འQ༷ག་Vངས་
@ེད་པའི་—ོ༷གས་གཉི༷ས་R༷་བཞེ༷ད་པ༷འི་W༷་མ༷་ལོངས་x་L-་KMའི་འQག་Vངས་དེ་ནི༷་Vན་མJག་པ-་ཞ7ག་
བཏིང་། Šས་གཞན་མེད་པ་གཅེར་`་དབང་oག་ཙམ་9ིས་Fས། µང་པའི་ི༷ང་པ་གཉི༷ས་F༷ད་ཅི༷ང་
སོར་{ེ་ས་ལ་ག„གས་Ú༷ས་མོ༷་ཕལ་བe༷ད་དེ་qེ༷ད་པ༷་o༷ང་པོ༷ར་བˆ༷ང་། ལ༷ག་པ༷་གཉི༷ས་hི༷་v༷་མོ༷་
E༷ངས་བཞི༷ན་Q༷་ཐ༷ལ་མོ༷་ªར་བ་དེ་^ི༷་བོ༷ར་ལ༷་མ་རེ༷ག་པ༷ར་‘ར་Q་ªར། ༡༡/༢༣མeི༷ན་པ༷་zང་ཙམ་
འŠག་Vེ་ཨོ༷ལ་མQ༷ན་ནོ༷ན་པ༷་@༷ས། སེམས་གང་གི་l་རེད་ཟེར་ན་རང་གི་}༷ས་འདི་ཟག་བཅས་hི་
}ས་འདི་‘་`་མ་ཡིན་པར་སངས་Eས་ཐམས་ཅད་hི་Jགས་གཉིས་R་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་hི་ང-་བ/།
དེ་ཡང་གནམ་˜གས་ལས་vབ་པའི་Lོ༷་Kེ༷་Wོ༷ན་པོ༷་{ེ༷་གR༷མ་པ༷་མེ༷་ཡི་ཚ་ཚ་དམར་ལམ་ལམ་Q་འབ༷ར་
བ༷་ཞི༷ག་n༷་བ ོ༷མ།  ོམ་པ་དང་མཉམ་Q་སེམས་{ེ་གཅིག་n་རིག་པ་མ་ཡིན་པར་L-་KM་དེ་ལ་
44/144
དམིགས་པ་གཏད། µང་པའི་སོར་{ེ་ག„གས་མི་Jབ་པར་ཁ་Ìབས་གན་¬ལ་གཡས་གཡོན་གང་
‹ང་Q་uང་l་རེད་དེ་uང་ནའང་uང་ས་དེ་ན་uང་བ་ལས་བཟོ་བཅོས་མི་@ེད། གང་Q་uང་ཡོད་ན་
དེས་Vེང་Q་zང་ཙམ་འQག དེ་ནས་ངལ་སོས་Qས་སེམས་hི་ང-་བ/་མ་བཅོས་པ་zང་ཙམ་Tོང་།
ཡང་དེ་མ་ཐག་n་ལངས་ཏེ་L-་KMའི་འQག་Vངས་@ེད་Qས་གyགས་པོ་ལ་དཀའ་ལས་མང་ཙམ་࿉།
དེ༷ས་Q༷བ་ན༷་W་མ་‘ར་L-་KMའི་འQག་Vངས་ཡར་ལངས་མ་Jབ་ན་—ི༷་མ༷་མི༷་འI༷ར་Lོ༷་Kེ༷འི་འQ༷ག་
V༷ངས་@ེད། x་ƒ་ལ་འQག་Vངས་ƒ་ཡོད་པ་ལས་མི་འIར་L-་KMའི་འQག་Vངས་གནམ་˜གས་hི་
L-་KM་‘་`་བ ོམ། Lོ༷་Kེ༷་‘༷་`༷་ལ༷ས་}༷ས་^ི༷་བˆ༷ངས་པ༷ས་འI༷་@ེ༷ད་hི༷་É༷ང་འག༷ག་ཞེས་པར་སེམས་
‡ལ་9ི་Vེང་ནས་ཕལ་གཡ-་@Mད་དེ། ལས་hི་Éང་གིས་གཡོ། Éང་གི་´ས་པ་དེ་}ས་^ི་བˆངས་པས་
ཕལ་འགག་འeོ་གRངས། µ༷ང་མཐི༷ལ་ཁ༷་ª༷ར་བ༷ས་འQན་Q་ཕལ་¬ོང་གཡས་ནས་l་བ་ཕོ༷་ཞེ་“ང་
གི་Éང་། གཡོན་ནས་l་བ་མོ༷་འདོད་ཆགས་hི་Éང་། གཉིས་ཀ་ནས་l་བ་མ་ནིང་གི་Éང་དེ་དག་
Vོངས་ཏེ་ཞེས་པ། ཆགས་“ང་²ོངས་གRམ་Tེ་བའི་Éང་གི་´ས་པ་དེ་Vོངས་ཏེ་འོ༷ད་གས༷ལ་9ི་ཡེ༷་
ཤེ༷ས་hི༷་ང༷ང་Q༷་ར༷ང་¦གས་hི་གནས། ི༷ང་པ༷་གཉི༷ས་གས༷ང་བ༷་y༷ག་པ༷ར་གཏ༷ད་པ༷ས་ཉོན་མོངས་པ་
འདོ༷ད་ཆ༷གས་hི༷་གཞི༷་Vོངས། ཐལ་མ-་^7་བོར་Wར་‘ར་མ་རེག་པ་ªར་བས་}ས་hི་གནད་ཐམས་
ཅད་ªོང་བ་@ེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་Cན་མDེན་ཆེན་པོས་>་མ་ཡང་ཏིག་ཡིད་བཞིན་ནོར་`འི་lད་
hི་ནང་ནས་གRང་པས་བཞེ༷ད་ལ༷། L-་KMའི་འQག་Vངས་@ེད་པ་དེ་ལ། ད༷ག་པ༷་o༷ན་པ༷ར་@༷་བ༷་ནི༷། L-་
KMའི་ཡ༷ར་9ི༷་{ེ༷་གR༷མ་པ-་དM་དག་ངོ༷་བོ༷་Vོང་པ་རང་བཞིན་གསལ་བ་J༷གས་Kེ༷་འགག་མེད་x་གRམ་
9ི་མཚན་ཉིད་དེ་ཉིད་མཚŒ༷ན་པར་@ེད་པ་ཡིན་ལ༷། མ༷ར་9ི་{ེ༷་མོ་གR༷མ་དེས་ཆོས་x་ལོངས་x་›ལ་
x༷་གR༷མ་མཚན་གཞི་དེ་མཚŒ༷ན་པ་དང་། L-་KMའི་qེ༷ད་པ༷་གཅི༷ག་n༷་འoི༷ལ་བ༷་དེ་x་གRམ་དེ་དག་
ཐམས་ཅད་ང-་བ/་ཀ༷་ད༷ག་ད༷ང་རང་བཞིན་u༷ན་འv༷བ་ངོ༷་བོ༷་ད@ེར་མེད་པ་གཅི༷ག་n༷་འtེལ་བ་ལ༷མ་
@ེ༷ད་Q་མཚŒ༷ན་པ༷་Iར་བ་ཡིན། L-་KMའི་འQག་Vངས་དེ་ཡང་འQག་པའི་L-་KMའི་འQག་Vངས་ངལ་
སོས་ན་དེ་ནས་ཡར་ལངས་ཏེ་L-་KMའི་འQག་Vངས་@ེད། རིས་མ-འ7་དེ༷་‘༷ར་བ9ི༷ས་པས་}ས་hི་ªང་
བ་@ས་པ༷་ལ༷་དགོ༷ས་པ༷་gམ་པར་གR༷མ་ཡོད་དེ། J༷ན་མོ༷ང་Q༷་ང༷ལ་Q༷བ་hི༷ས་}༷ས་hི་Xི༷བ་པ་འད༷ག
D༷ད་པ༷ར་Q་ཡང་རང་གི་}ས་འདི་གནམ་˜གས་ལས་vབ་པའི་Lོ༷་Kེ༷་མེ༷་འབ༷ར་བ༷ར་མཐོ༷ང་བ༷ས་š་
འoེ་བཞི་བདག་gམས་hི་}ས་ལ་གནོད་པ་@ེད་པའི་གདོ༷ན་བགེ༷གས་ཐམས་ཅད་དང་}ས་གདོན་
ཐམས་ཅད་ཞི། མཐ༷ར་J༷ག་}༷ས་hི་ཞེ༷ན་པ་aོ༷ག་Vེ༷་སངས་Eས་ཐམས་ཅད་hི་x༷་Lོ༷་Kེ༷ར་མངོན་Q་
འv༷བ་པ༷ར་འI༷ར་བ་ཡིན་ལ༷། འདི༷འི་ཚ€༷་ེ༷ན་འtེ༷ལ་}༷ས་ལ༷་བXི༷གས་པ༷ས་ོ༷གས་པ༷་སེ༷མས་ལ༷་
45/144
འཆ༷ར་ཟེར་བ་‘ར་—ིའི་{་Éང་ཐིག་ལེ་ཐམས་ཅད་L-་KMའི་འQག་Vངས་དང་བÀན་Qས་ནང་གི་
སེམས་དེ་ཡང་ང༷ལ་Q༷བ་ལ༷་སོ༷གས་པ་ཞི་(་བའི་¬ེ༷ན་9ི༷ས)ནས་འI༷་o༷ན་r༷ང་ཚŒ༷ར་9ི༷་Ö༷ན་ཐ༷ག་ཆ༷ད་
ཞེས། gམ་ོག་མང་པ-་མ7་ཤར་བ་ïད་ཅིང་ཆད། དེས་ཐ༷ད་ཀ༷ར་རི༷ག་པ༷་ེན་མེད་Q་}ས་པའི་ཚ€།
ངལ་Qབ་མང་པ-་ཡ/ད་འོང་ན་࿉ཐམས་ཅད་gམ་ོག་མང་པོ་འགག་པའི་སེམས་མ་བཅོས་པའི་ང-་བ-་
དM་ལ་ེན་ན་རིག་པ་ེན་མེད་ངོ་འcོད་པ་ཡིན་པས་ེ༷ན་མེ༷ད་Q༷་}༷ས་པ༷ས་ངོ༷་Fོ༷ད་hི༷ས་གཟེ༷ར་
འདེ༷བས་_༷་བ༷་ཡི༷ན་ནོ༷། །ཞི་གནས་ཡག་པོ་འrང་བའི་གས་ཅན་ལ་ང-་F/ད་ན་šག་མཐོང་གི་ཡེ་
ཤེས་lད་ལ་Tེ་བ་ཡིན། གཉི༷ས་པ༷་ང༷ག་ªོ༷ང་བ༷་@ེད་པ་ནི༷། ཐ༷ལ་འI༷ར་ལས༷། ང༷ག་ནི༷་ä༷ྃ་
ཞེ༷ས་གན༷ས་པ༷་ལ༷ས། །E༷ས་འད༷བ་པ༷་ད༷ང་{༷ལ་ª༷ང་ད༷ང་། །མཉེ༷ན་བཙ༷ལ་ལ༷མ་Q༷་གB༷ག་པ༷་ཡི༷། །དེ༷་
‘༷ར་ང༷ག་ª༷ངས་སེ༷མས་ལ༷་ཕ༷ན། །ཞེ༷ས་པ་དེ་རང་གི་ངག་འདི་ཐམས་ཅད་X་ཚNག་བKོད་པ་ཡོད་པར་
ཐམས་ཅད་ཐད་ཀ་བKོད་མེད་Q་གཏན་ལ་ཕབས་པ་མ་གཏོགས་ཡོད་མ་རེད། བKོད་Q་མེད་པ་དེ་
སངས་Eས་hིས་Jགས་hི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ལ་Jགས་hི་ཡེ་ཤེས་དེ་äྃ་གིས་མཚŒན་པས། ངག་ནི་äྃ་ཞེས་
གནས་པ་ལས། །ཞེས་ངག་gམ་པར་དག་སོང་ན་ངག་གི་མཚན་ཉིད་དེ་ཡེ་ནས་äྃ་གི་རང་བཞིན་Q་
གནས། äྃ་གིས་རང་བཞིན་གནས་པ་དེ་མངོན་Q་@ེད་པར་དེ་ལ་དམིགས་པའི་རིམ་པ་ལ་Eས་
གདབ་པ་དང་གཅིག {ལ་ªོང་བ་དང་གཉིས། མཉེན་བཙལ་བ་དང་གRམ། ལམ་Q་གBག་པ་དང་
བཞི་ཡི་ཏིང་ངེ་འཛNན་མི་འo་བ་བཞི་བ ོམ། དེ་འo་བ ོམ་པ་གང་ལ་ཕན་རེད་ཟེར་ན། ངག་གི་
ལས་»ན། c་མ། ཚNག་§བ། ངག་འཆལ་9ི་Xིབ་པ་ªངས། ངག་འrང་@ེད་hི་Éང་དེ་ཕལ་ªངས་
འeོ་བ་དེ་ལ་བེན་དེ་སེམས་gམ་ོག་མང་པ-་མ7་འcོ་བས་ཕན་པ་སེམས་ལ་ཕན་པ་ཡིན། དེ་‘ར་
ངག་ªང་ལ་g༷མ་པ༷་བཞི༷ར་བV༷ན་པ༷་ལ༷ས། ད༷ང་པོ༷་E༷ས་གད༷བ་པ༷་ཡིན་དེ་ལའང་g༷མ་པ༷་གཉི༷ས། —ི་
¡ང་བ་ལ་Eས་གདབ་པ་དང་། ནང་•ང་པོ་ལ་Eས་གདབ་པ་གཉིས་ཡོད་པ་ལས། ཐོག་མ་—ི༷་¡༷ང་
བ༷་ལ༷་E༷ས་གད༷བ་པ༷་ནི༷། gམ་གཡེང་དང་འQལ་འཛNན་མེད་པ་དབེ༷ན་པ༷་ཡི་གནས་R་སོང་། Wར་མ་
Bས་པ་བཞིན་Wོན་འe-་^7ར་དང་Dད་པར་Q་>་མའི་gལ་འ@ོར་མོས་Šས་གནད་Q་ðན་པ་ཉམས་
R་ལེན། དེ་ནས་}ས་པོ་oང་པོ་བˆང་། µང་པ་Tི༷ལ་མོ༷་Ñ༷ང་བཅ༷ས་ཏེ༷། ང༷ག་གི་ ོ་ནས། ä༷ྃ་ä༷ྃ་ä༷ྃ་ä༷ྃ།
ཞེ༷ས་äྃ་oག་པོ་མ་ཡིན་པ་äྃ་གི་གད༷ངས་འI༷ར་རི༷ང་པོ༷ས་ ོ་ནས་â་ལེན་པ་‘་`་བKོ༷ད་པ༷ས་—ི༷འི་
མིག་ལམ་Q་¡༷ང་བ༷་Iར་བ་གyགས། རི། ར་བ། ཁང་Dིམ།  ོ། ཤིང་ལ་སོགས་པ། ངག་གིས་äྃ་
བKོད་པ་དང་མཉམ་Q་äྃ། äྃ་ཡིག་དེ་དག་ཐམས་ཅད་hང་ཁ་དོག་Wོན་པ-འ7་gམ་པར། ཆེ༷་m༷ང་
དཔེར་ན་རི་‘་`་ཡིན་ན་རི་དེས་ཆེ་mང་དང་། ཤིང་ཡིན་ན་ཤིང་གི་རིང་Jང་‘་`། `མ་པ་དང་ཀ་
46/144
བ་ཡིན་ན་དེས་རིང་Jང་གི་gམ་པར་ཐམས་ཅད་äྃ་གི་རང་བཞིན་Q་Iར་བའི་—ི་བ༷ན་པ་¡ོད་hི་
འཇིག་ེན་དང་། ནང་གཡོ༷་བ་བzད་hི་སེམས་ཅན་‘་`་Sང་དང་Tེས་པ་`ད་མེད་ཐ༷མས་ཅ༷ད་ä༷ྃ་
ཡིག་༼ཁ་དོག་ƒ་aན་?༽Q༷་ལ༷མ་ལ༷མ་སོ༷ང་བ༷་བས༷ལ་ལ། དེ་ལ་དམིགས་པ་{ེ་གཅིག་n་གཏད་དེ་
སོ༷་ད༷ང་མm༷་མ༷་རེ༷ག་ཙ༷མ་9ི༷་ང༷ང་ན༷ས་ཁ་ནས་l་བའི་É༷ང་ད༷ང་གཅིག äྃ་ལ་དམིགས་པ་གཏད་@ེད་
hི་ཤེ༷ས་པ༷་དེ་དང་གཉིས། —ི་ཡི་¡༷ང་བ༷་ཐམས་ཅད་äྃ་གི་རང་བཞིན་Q་Iར་བ་གR༷མ་གཅི༷ག་n༷་
བˆེས་པ་@ས་ནས་‡ན་རིང་པ-་ཏ7ང་ངེ་འཛNན་བ ོམས། ´ས་པའི་{ལ་$ོགས་འོང་ན་¡ང་བ་ཐམས་
ཅད་äྃ་གི་རང་བཞིན་Q་ཤར་ཡོང་l་རེད་ལ། དེས་ན་བˆེ༷ས་ལ༷་མ༷་ཡེ༷ངས་པ༷ར་@༷འོ། །ཡང་ནས་ཡང་
Q་ ོམ་པ་Iར་པའི་¡༷ང་བ༷་འདིའི་ས་L-་ར7་tག་ཐ༷མས་ཅ༷ད་མངོན་Rམ་Q་མི་མཐོང་བ་ä༷ྃ་Q༷་ལ༷མ་
ལ༷མ་འཆ༷ར་ཞི༷ང་། äྃ་གིས་རང་བཞིན་དེའང་äྃ་འཇའ་མཚŒན་ཁ་དོག་མཐིང་གའི་gམ་པར་རེད་འeོ་
Qས་¡ང་བ་འདི་ˆ་ཤིང་འཐིག་པ་མེད་པར། ¡ང་ལ་(མི་)མ་ངེས་པར་²ི་ལམ་9ི་ད@ིབས་‘་`་
བ༷ན་`༷ན་—༷ད་—ོ༷ད་Q༷་སོ༷ང་ན༷། —ི་¡ང་བ་ལ་E༷ས་ཐེ༷བས་པ༷འི་ཚ༷ད་གས་ཐོན་པ་ཡིན་གRངས། Eས་
ཐེབས་པ་ལ་དགོས་པ་གང་ཡོད་ཟེར་ན། དེ༷ས་‡༷ལ་9ི་¡༷ང་བ༷་ཐམས་ཅད་(རང་བཞིན)མེ༷ད་པ༷་¡ང་
ཙམ་མ་ངེས་པ་Cན་$ོབ་hི་¡ང་བ་མ་བགས་ཉམས་དགའ་བ་ཤེས་པ་དེ་དང་འtེལ་བའི་(eོལ་
བའི)དགོ༷ས་པ༷་ཡོ༷ད་པས་དེ་‘ར་@། ༡༧/༤༨གཉི༷ས་པ་ན༷ང་•༷ང་པོ༷་ལ༷་E༷ས་གད༷བ་པ༷་ནི༷། ཡ༷ང་ä༷ྃ་
ཞེ༷ས་བKོ༷ད་པ༷ས་—ི༷་རོ༷ལ་9ི༷་ä༷ྃ་g༷མས་Wར་མ་‘ར་སོ་དང་མm་མ་རེག་པའི་ ོ་ནས་äྃ་གི་â་དལ་`་äྃ་
äྃ་äྃ་ཞེས་བKོད་པས་—ི་རོལ་ས་L-་ར7་tག་{ི་ཤིང་ནགས་ཚལ་ཐམས་ཅད་äྃ་Q་Iར། äྃ་gམས་
གཅི༷ག་r༷ང་གཉི༷ས་r༷ང་ཐ༷མས་ཅ༷ད་}༷ས་hི༷་མིག་ལ་སོགས་པ་དབ༷ང་པོ༷འི་ ོ༷་དང་བ་Öའི་`་ག་ཐམས་
ཅད་ན༷ས་äྃ་ཁོང་པའི་ནང་Q་B༷གས་ཏེ༷་ཁོ༷ང་བ༷འི་ན༷ང་Q༷་äྃ་r༷ང་པ་དང་མཉམ་Q། 1ིང་། Sོ་བ།
འཆིམ་པ། ཤ། པགས་པ། ‹ས་པ་ན༷ང་;ོ༷ལ་ཤ༷་c༷ག་ད༷ང་བཅ༷ས་པ༷་ཐམས་ཅད་äྃ་གི་མི༷་དམི༷གས་
པ༷ར་ª༷ངས་ཏེ(࿉Kེས)། }༷ས་hི༷་ན༷ང་ཐ༷མས་ཅ༷ད་ä༷ྃ་གི༷ས་རོ༷ང་ངེ༷་བqང་། དཔེར་ན་¡ོད་Q་འÊ་Ðག་
པ་ནང་བཞིན། Vོང་པ་ལ་སོགས་དམིགས་པ་ཡང་མི་གསལ། དེས་ན་མི་བདེ་བའི་gམ་འIར་ཡོང་
གRང་བས། äྃ་དེ་ཉིད་རོང་ངེ་བ་@ས་ནས་དམིགས་པ་ཡག་པོ་གསལ་Jབ་པ་དང་}ས་hི་ནང་
ཐམས་ཅད་äྃ་གིས་གང་ཡོད་བསམ་པའི་¡ང་བ་@ས་ན། དེ་ནས་Vེང་É༷ང་གནན་ཅིང་འོག་Éང་
བqང(བ“༷མ)་Vེ་`མ་པ་གཅིག་བyང་ན་དམིགས་པ་དེ་šག་པ་མJ་ཆེ་འeོ་བ་ཡིན་པའི་དེ་‘ར་
གན༷ད་དོ༷། །}ས་hི་ནང་•ང་པོ་ལ་Eས་གདབ་པའི་ཕན་པ་གང་ཡོད་ཟེར་ན། —ིའི་ས་L-་ར7་tག་ཐ་
མའི་¡ང་བ་དང་། རང་གི་Lོས་བཅས་ཤ་cག་གི་•ང་པོ་࿉(}༷ས)འདི་Lོས་བཅས་དེ་དག་འr༷ང་བ༷་
47/144
ད༷ག་Vེ༷་Lོ༷ས་བཅ༷ས་ཟ༷ག་པ༷་མེ༷ད་པ༷ར་འཇའ་}ས་L-་KMའི་x་‹་eོ༷ལ་བ༷འི་དགོ༷ས་པ༷་ཡོ༷ད་པ་ཡིན།
གཉི༷ས་པ༷་{༷ལ་ªོ༷ང་བ༷་དེ་ལའང་གཉི༷ས་ལས། ད༷ང་པོ༷་—ི་¡༷ང་བ༷་ལ་{ལ་ªོ༷ང་བ་དེ་ནི༷། ད་རེས་ངག་
ནས་äྃ་དལ་`་མ་བKོད་པ། ä༷ྃ་ä༷ྃ། äྃ་äྃ་ཞེ༷ས་པ་‘་`་o༷ག་ལ༷་གn༷མ་པ༷་བKོ༷ད་པ༷འི་¬ེ༷ན་9ི༷ས་ན༷མ་
མཁའ་ལ༷ས་Sོ༷ག་འË༷ག་པ༷་བཞི༷ན་Q་སངས་Eས་ཐམས་ཅད་hིས་Jགས་གཉིས་R་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་
hི་ངང་ä༷ྃ་ཡིག་ཁ་དོག་མཐི༷ང་ན༷ག་ཡིན་པ་དང་གཅིག äྃ་དེས་ཕར་གང་མེད་པར་@ེད་དགོས་ན་´ས་
པ་gོ༷་¦གས་ཐོག་‘་`་ཡིན་པ་དང་གཉིས། དེ་ཡང་དེ་མ་ཐག་རི་དང་ས་Lོ་tག་ལ་སོགས་བཤིག་
དགོས་ན་·༷ར་Q་བཤིག་Jབ་པ་དང་གRམ། Vོབས་¦༷གས་ད༷ང་a༷ན་པ་Vེ། äྃ་Dད་པར་བཞི་aན་
བ ོམ་ལ། ག༷ང་ལ༷་དམི༷གས་པ༷འི་‡༷ལ། དཔེར་ན་རི་ཡིན་ན་རི་དེས་ཆེ་mང་‘་`་äྃ། ཤིང་ཡིན་ན་
ཤིང་“ོང་པ-་ཆM་mང་དང་མཉམ་པ་དང་། མི་ལ་སོགས་པ་དེས་}ས་ཆེ་mང་དང་མཉམ་པ་äྃ་‡ལ་
ད༷ང་མཚ༷མས་པ༷། དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ནས་གན༷མ་˜༷གས་བ༷བས་པ༷་བཞི༷ན་Q་r༷ང་ན༷ས་རི༷་ད༷ང་ཁ༷ང་
Dི༷མ་ཐོ༷གས་རེ༷ག་གི༷་དངོས་པོ་¡༷ང་བ༷་ཐམས་ཅད་ལ་äྃ་དེ་ཤ༷ར་བ༷ས་མཐ༷འ་ད༷ག་;༷ལ་;ོ༷ལ་ཁལ་ཁོལ་
མེད་པ་ཞེས། ཕར་གཏོར་ནས་]ལ་cན་‘་`་Iར་ཏེ་äྃ་གིས་¡ང་བ་ཁོ་ན་མ་གཏོགས་མེད་པའི་ཁ༷ལ་
ཁོ༷ལ་མེ༷ད་པ༷ར་ད`༷ག་པ༷ར་བས༷མ་མོ༷། །དེ་‘ར་äྃ་གིས་—ི་¡ང་བ་ལ་Eས་གདབ་པའི་དགོས་པ་ཅི་
ཡོད་ཟེར་ན། ཚŒགས་|ག་གི་¡༷ང་བ༷་འདི་ཐམས་ཅད་ད་‘་རང་ཅག་གིས་དངོས་པོར་བདེན་པ་vབ་
པ་ལ་ཞེན་Vེ་བཟང་པོ་ལ་ཆགས། ངན་པ་ལ་“ང་བཞིན་ཡོད་པའི་äྃ་གིས་གཏོར་བའི་དངོས་ཞེན་དེ་
འཇིག་པས་¡ང་བ་བདེ༷ན་མེ༷ད་Q༷་ཤེ༷ས་པ༷འི་དགོ༷ས་པ༷་ཡོ༷ད་དོ༷། །
གཉི༷ས་པ༷་ན༷ང་•༷ང་པོ༷་ལ༷་{༷ལ་ª༷ང་བ་༷ནི༷། W་མ་‘ར་ä༷ྃ་མཐི༷ང་ན༷ག་མཐོ༷་ག༷ང་བ་ཞིག་རང་གི་མQན་
9ི་ཐད་ཀ་ནས་äྃ་äྃ་ཞིག་â་oག་པོ་བKོད་པའི་ར༷ང་གི༷་}ས་—ི༷་ནས་ནང་Q་ཐ༷ལ་ན༷ང་ནས་—ིར་ཐ༷ལ་
ཕལ་ཐལ་kར་ཐལ་9ི་ཁོ༷ལ་{ེ༷་མེ༷ད་པ༷ར་äྃ་གིས་མ་གཏོར་བ་མེད་པར་•༷ག་པ༷ས་}ས་ཐམས་ཅད་—ི་
ནང་མེད་པ་]༷ལ་c༷ན་ད༷ག་པ༷ར་བར་¡ང་Vོང་པ་གཅིག་n་Iར་བ་བས༷མ་ཞི༷ང་ä༷ྃ་o༷ག་པོ༷ར་བKོ༷ད།
དེ་‘ར་དམིགས་པ་ཡང་ནས་ཡང་Q་གསལ་བཏབ་ནས་äྃ་oག་པོར་བKོད་པས་äྃ་གི་ªང་བ་དེ་
འ@ོ༷ངས་པ༷འི་༷གས་R་}༷ས་hི༷་ཤ༷་ཁོ༷ལ་`༷ར་འཕ༷ར་བ༷་ད༷ང་། མེ༷་ལོ༷ང་ནང་Q་རང་གི་@༷ད་ཤར་ཡོད་ན་
@ད་དངོས་ཡིན་བསམ་པ་དང་ལག་པ་ལ་སོགས་hིས་བyང་Q་ཡོད་པའི་འཛNན་པ་མེད་པར།
དཔེར་དེ་བཞིན་Q་རང་གི་}ས་འདི་¡ང་ཙམ་མ་གཏོགས་གཅེས་Fས་དང་འཛNན་པ་མེད་པ་དང་།
ན་ཚ་གདོན་བགེགས་ལ་སོགས་པ་མེད་པའི་ཉ༷མས་འཆ༷ར་བ་འIར་བ་ཡིན། དེ་‘ར་ ོམ་པ་དེ་གང་
ཡིན་ཞེ་ན། ནང་ལ་•ང་པོ་༼གི་ƒ་ལ་གཤེད་པར་Iར་བའི་}ས་གདོན་ཞེས་པ༽ནད་དང་། ²་ལ་
48/144
སོགས་པའི་}ས་ལ་Bགས་པ་དེ་ཐམས་ཅད་མེད་པ་B་བ་དང་། མཐར་Jག་}ས་འོད་གསལ་Q་eོལ་
བའི་དགོས་པ་ཡོད་དོ། །གR༷མ་པ༷་མཉེ༷ན་བཙ༷ལ་བ༷་ནི༷། རང་གི་མQ༷ན་Q༷་མིག་གི་ཐད་ཀ་བ‘་བ་དང་
མཉམ་པར་ཤི༷ང་`༷་མདའ་ལ་སོགས་པའི་ཤིང་གི་མཚ༷ན་མ༷་བ„༷གས། ང༷ག་n༷་ä༷ྃ་ä༷ྃ་ཞེ༷ས་བKོ༷ད་པ༷ས་
དང་པ-་ཤ7ང་གི་༼lས་པགས་hི་{་བ་དེ་ལ༽äྃ་ཁ་དོག་མཐིང་ག་གཅིག་rང་བསམ། äྃ་བKོད་པ་
དང་མཉམ་Q་དེ་མཐོ་འeོ་Qས་äྃ་གཉིས་པ་ཞིག་rང་གཉིས་པ་དེའི་Kེས་R་གRམ་པ་rང་Qས་ä༷ྃ་གི༷་
cེ༷ང་བ༷། དེ་ཡང་äྃ་W་མའི་ཞབས་ô་ནང་Q་äྃ་Kེས་མའི་.ད་ཀོར་བzག་པར་˜གས་ཐག་གིས་
ད”ིས་པ་‘་`་Iར་ཏེ་}༷་Š༷་l༷ད་Q༷་འtེ༷ལ་བ༷ར། (lས་པགས་ མཆན་དམི༷གས་ེ༷ན་)hི༷་{༷་བ༷་ལ་
གཡས་བqོར་9ི་རིམ་པ་བཞིན་Q་äྃ་äྃ་ཞེས་བKོད་པ་དང་མཉམ་Q་གཅིག་ལས་གཅིག་༼འཐེན་༽
རི༷མ་པ༷ར་ད”ི༷ས་ཤི༷ང་lས་པགས་hི་{ེ༷་མོ༷ར་äྃ་W་མ་དེ་ཁབ་བ„གས་པ་‘ར་ཐོག་མ་_ེ༷བ་པ༷་ད༷ང་
མཉམ་Q་ä༷ྃ་W༷་མ༷་དེ༷་{ེ༷་མོ༷ར་མQ༷ང་k༷གས་R༷་གན༷ས་པ༷་ལ༷་ཤེ༷ས་པ༷་གཏ༷ད་དེ༷། སེམས་@ིང་བའམ་wོད་
པ་མ་rང་གི་བར་ä༷ྃ་གི༷་â༷་ད༷ལ་བོ༷ས་ལེ༷ན་ནས་དེ་ལ་དམིགས་པ་གཏད། དམིགས་པ་བyང་མི་´ས་
པ་དང་གཉིད་Øག་པ་ལ་སོགས་(Tོ༷་བ༷་)rང་ན། ཡ༷ང་äྃ་äྃ་ཞེས་བKོད་པའི་äྃ་དང་པོ་གཉིས་པར་
ཐིམ་གཉིས་པ་གRམ་པར་ཐིམ་གRམ་པ་བཞི་བར་ཐིམ་ནས་གཅི༷ག་ལ༷་གཅི༷ག་ཐི༷མ་ནས་མཐའ་lས་
པགས་hི་{་བ་äྃ་ལ་ཐིམ། äྃ་དེ་ཉིད་རང་གི་1ིང་གར་ལ་kལ་བYས་ན་དེས་࿉འ£༷ག་པ༷་ལ༷་ཤེ༷ས་པ་
གz༷ར་ན༷ས་མཐ༷ར་äྃ་དེ་རང་གི་1ི༷ང་ག༷ར་kལ་བY༷ས་ཏེ༷་ང༷ལ་བསོ༷། དེ༷་‘༷ར་དམིགས་པ་ཡ༷ང་ནས་
ཡ༷ང་Q་བ9ི༷ས་པ༷ས་འདི་ཞི་གནས་ཡིན་པའི་Éང་—ི༷་ན༷ང་གི༷་འeོ༷་aོ༷ག་ལ༷མ་Q༷་ལོ༷ངས་ན༷ས་སེ༷མས་ལ༷་
gམ་ོག་མང་པ-་མ7་འཆར་བ་དང་། སེམས་ལ་བདེ་གསལ་མི་ོག་པའི་ཉམས་Tེ་བ་ལ་སོགས་པའི་
ཤི༷ན་n༷་ª༷ངས་པ༷འི་ཡོ༷ན་ཏ༷ན་ཐོ༷བ་Vེ༷། རང་གི་སེམས་hིས་དམི༷གས་པ༷་གང་ལ་གཏད་ན་དམིགས་པ་
འ£ག་རོགས་མི་@ེད་པ་‘་`་དང་། འ£ག་ནའང་@ིང་wོད་hི་དབང་Q་ཤོར་བ་‘་`་མ་ཡིན་པར་
ག༷ང་Q༷འ༷ང་བ\༷ར་J༷བ་པ༷་འོ༷ང་ངོ༷་། །བཞི༷་པ༷་ལ༷མ་Q༷་གB༷ག་པ༷་ནི༷། ར༷ང་གི་གyགས་པ-་དM་ཉི༷ད་ä༷ྃ་Q༷་
@༷ས། äྃ་དེ་གང་རེད་ཟེར་ན། ཁ༷་དོ༷ག་མཐི༷ང་ག༷་སངས་Eས་hི་Jགས་ཡེ་ཤེས་ང-་བ/་མཚŒན་@ེད། ¥༷་
ག༷ང་བ༷་ཞི༷ག་ཕ༷ར་འDོ༷ག་k༷ར་འDོ༷ག་ˆི༷ན་`༷འི་འeོ༷ས་hི༷ས་g༷མ་པ༷་ཐ༷མས་ཅ༷ད་པ༷འི་ལ༷མ་ལ༷་B༷གས་
ཤི༷ང་ཞེས། དང་པོ་རང་གི་}ས་མལ་ས་ནས་འe-་འ/ང་Qས་དཔེར་ན་ -་ཐMམ་‘་`་བwལ་དགོས་ན་äྃ་
ཞེས་བKོད་ནས་བwལ། ཡང་ˆིན་འeོས་‘ར་གཡས་འDོག་གཡོན་འDོག་ངང་—ི་རོལ་Q་འeོ། —ི་
རོལ་Q་qས་ཐེམ་ཡོད་ན་qས་ཐེམ་རེ་རེ་ནས་མལ་བབས་པ་ན་äྃ་äྃ་ཞེས་བKོད། དེ་ནས་ལམ་ཆེན་
ལ་ངོ་མ་ལ་Bགས་Qས་༼ཕར་E་ཁབ་`་ཡི་ལན་གRམ་ལམ་ལམ་Q༽སོང་Vེ། མཐའ་འཇིག་ེན་9ི་
49/144
ཁམས་ཟད་ནས་ནམ་མཁའ་Vོང་པ་གཅིག་n་མ་རེད་hི་བར་Q་äྃ་རང་སོང་བ་བསམ། མཐོ༷ང་‡༷ལ་
9ི༷་རི༷་ད༷ང་‡༷ལ་~ོ༷ངས་ན༷ས། མི༷་མཐོ༷ང་ཞི༷ང་l༷ས་ཡོ༷ད་པ༷འི་ས༷་—ོ༷གས་ཐ༷མས་ཅ༷ད་Q་མeོ༷ན་པོ༷་ཚŒང་
དོ༷ན་Q་གཉེ༷ར་བ་ལ༷མ་Q༷་B༷གས་པ༷་བཞི༷ན་Q་སོ༷ང་བ༷ར་བས༷མ་ལ། m་ལ་སོགས་པ་ཆེན་པོ་ཕར་བwལ་
དགོས་ན་ཡང་äྃ་རེ་བKོད། འeོ༷་}༷གས་ད༷ང་མJ༷ན་པ༷འི་äྃ་དེ་ཡང་äྃ་X་ཆེན་པོ་མ་ཡིན་པ་ä༷ྃ་ཞེས་
ད༷ལ་`༷ར་བKོ༷ད། མཐའ་ནམ་མཁའ་Vོང་པ་གཅིག་ན་_ེབ་འeོ་Qས་äྃ་བKོད་པ་དང་མཉམ་Q་རང་
གི་}ས་äྃ་Q་@ས་པ་དེ། —ིའི་ནམ་མཁའ་ལ་ཐིམ་སོང་བསམ་Vེ་མཉམ་པ་བཞག དེ་མ་ཡིནའང་äྃ་
བKོད་པ་དང་མཉམ་Q་ད©ལ་བ་ཡིད་¢གས་ལ་སོགས་པའི་གནས་R་སོང་། འeོ་བ་རིགས་|ག་ས-་
ས-འ7་Yག་བWལ་ªོང་། Yག་བWལ་ªངས་ཚར་Qས་རིགས་|ག་ས-་ས-འ7་གནས་ན་གནས་པའི་སེམས་
ཅན་དེ་ཐམས་ཅད་པོར་äྃ་གི་gམ་པར་W-་མM་རེ࿉Iར། ད©ལ་བ་ཚ་eང་གི་Yག་བWལ་ཐམས་ཅད་
äྃ་གི་རང་བཞིན་äྃ་ཁ་དོག་མཐིང་ག་Q་Iར་བསམ་Vེ། äྃ་ཞེས་â་ལེན་པ་དང་། དེ་‘ར་རིམ་པ་
བཞིན་Q་ཡི་¢གས་hི་‡ལ་Q་äྃ་ཁ་དོག་སེར་T་སེར་པོ་? Qད་འe-འ7་‡ལ་Q་äྃ་ཁ་དོག་མཐིང་ག
མིའི་‡ལ་Q་äྃ་ཁ་དོག་~ང་Wོན། š་མ་ཡི་‡ལ་Q་äྃ་ཁ་དོག་~ང་སེར། š་ཡི་‡ལ་Q་äྃ་ཁ་དོག་
དཀར་པ-འ7་རང་བཞིན་Q་Iར་ཏེ་འeོ་བ་རིགས་|ག་གི་¡ོད་བzད་ཐམས་ཅད་äྃ་གི་རང་བཞིན་Q་
Iར་ཏེ་ངལ་བསོ། དེ་ནས་ཡང་äྃ་ཞེས་བKོད་པ་དང་མཉམ་Q་ཤར་—ོགས་མངོན་པ་དགའི་ཞིང་Q་
འeོ། L-་KM་སེམས་དཔའི་ཞལ་མཐོང་། དེ་ནས་äྃ་ད་‘འི་ངག་ནས་བKོད་པ་བཞིན་Q་བKོད་Qས་
ཞིང་ཁམས་དེའི་ེན་དང་བེན་པ་བཅས་པ་äྃ་ཡིག་ཁ་དོག་དཀར་པོ་གཅིག་n་Iར་ཏེ། äྃ་གི་X་དི་
རི་རི་ཡོད་པ་བསམ། དེ་བཞིན་Q་šོ་ ´བ་ @ང་ ད`ས་ཐམས་ཅད་ལས་Eལ་བ་རིགས་ƒ་ཡི་x་
མདོག་དང་མJན་པར་äྃ་གི་རང་བཞིན་Q་ ོམ་པ་བསམ། མཐའ་äྃ་ཐམས་ཅད་hང་མི་དམིགས་པ་
Fོས་tལ་9ི་ད@ིངས་R་Iར་པ་བསམས་ཏེ་སེམས་¡ང་མེད་hི་ངང་Q་zང་ཟད་མཉམ་པ་བཞག དེ་
‘ར་བཞག་པར་Iར་བའི་äྃ་ªོང་དེ༷ས་དགོས་པ་ཅི་ཡོད་ཟེར་ན། གནས་རིས་མཐོ་དམན་9ི་‡ལ་
མང་པོར་འeོ་འQག་@ས་པའི་བ༷ག་ཆ༷གས་ªོ༷ང་ཤི༷ང་}༷ས་ང༷ག་གི༷་ལ༷མ་ˆོ༷ལ་Q༷་m༷ད་དེ་}ས་དང་ངག་
ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པ་{ེ་གཅིག་Q་གཏད་དགོས་ན་དེ་ན་གནས࿉་མི་Jབ་པ་མེད་པར་དགོ༷ས་
འtེ༷ལ་ཡོ༷ད་ལ༷། _༷ར་ཡ༷ང་ä༷ྃ་ä༷ྃ་ཞེ༷ས་ཤ༷ར་—ོ༷གས་མངོ༷ན་པ་དག༷འ་བ་ལ༷་སོ༷གས་པ༷་ད༷ག་པ༷འི་ཞི༷ང་
g༷མས་R༷་ཕར་འDོག་kར་འDོག་མེད་པར་དཔ༷ག་ཆེ༷ན་9ི༷་མད༷འ་འཕང་བ་བཞི༷ན་Q༷་—ི༷ན་པ༷་
བས༷མས། ཡང་ནས་ཡང་Q་@ས་ན་རིགས་ƒ་བ-་དM་དག་གི་ཞི༷ང་ཁ༷མས་འ@ོ༷ངས་བ༷འི་ེ༷ན་འtེ༷ལ་
ཞེས། Tེ་བའི་ེན་འtེལ་Xི༷ག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་‘ར་ངག་ªོང་@ས་པ་དེ་C༷ན་ལ༷་É༷ང་དང་གཅིག
50/144
སེ༷མས་དང་གཉིས། ä༷ྃ་དང་གR༷མ། äྃ་དེས་X་དེ་བཞི་ལ་{ེ་གཅིག་n་དམིགས་པ་གཏད་པ་མ་
གཏོགས་ཁས་äྃ་ཞེས་བKོད་hང་སེམས་gམ་གཡེང་གི་ངང་Q་སོང་ན་äྃ་ªོང་གནད་Q་འeོ་l་མ་
རེད། {ེ༷་གཅི༷ག་n༷་oི༷ལ་ན༷ས་ཡང་ནས་ཡང་Q་@ས་ནས་ཞི་གནས་hི་ཉམས་ªངས་Vེ། མQ༷ན་པ༷་
ག༷ང་ལ་གཏ༷ད་(Q༷་བy༷ང་བ༷ས)པ་དེ་ལ་སེམས་འQག་པ་མ་གཏོགས་@ིང་wོད་ལ་སོགས་མི་འrང་
བའི་འ¥ལ་བའི་g༷མ་ོ༷ག་དེ་ཕར་འག༷ག་པ་@ེད་པའི་Vོ༷བས་ལ་གཞ༷ན་ལ༷ས་ཆེ༷་བ་Iར་བ་ཡི༷ན་ནོ༷། །
དེ་‘ར་ངག་ªངས་@ས་པ་དེ༷ས་ནི༷་ང༷ག་གི༷་(Xི༷བ་པ༷་)ལས་»ན་c་མ་ཚNག་{ིབ་མ་}ས་པ་འད༷ག་
ཅི༷ང་། ང༷ག་gམ་པར་དག་པ་སངས་Eས་ལོ༷ངས་^ོ༷ད་$ོ༷གས་པ༷འི་x༷་ཡི་རང་བཞིན་ཐོབ་པའི་དགོས་
པ་ཡིན་པས་དེ་དག་eོ༷ལ་བ༷ར་@ེ༷ད་དོ༷། །
གR༷མ་པ༷་སེ༷མས་ªོ༷ང་བ༷་;ིད་hི་རིམ་པ་བཤད་པ་དེ་ནི༷། ཐ༷ལ་འI༷ར་ལ༷ས། སེ༷མས་ནི༷་ཐོ༷ག་མ༷་r༷ང་ས༷་
ད༷ང་། །བ༷ར་Q༷་གན༷ས་ས༷་ཐ༷་མ༷་འeོ༷། །དེ༷་‘༷ར་སེ༷མས་ལ༷་བ༷ག་ད­༷ད་ན༷། །སེ༷མས་ª༷ངས་སེ༷མས་hི༷་
གན༷ས་}༷གས་ཤེ༷ས། །ཞེ༷ས་པ་དེ་^ིར་སེམས་hི་རང་བཞིན་X་ཇི་བཞིན་Q་ོགས་སོང་ན་©་ངན་ལས་
འདས་པའི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་hང་སེམས་hིས་ཐོབ་@ེད་ཅིང་སེམས་hི་གནས་}གས་དེ་མ་
ོགས་འ¥ལ་བ་}་Š་lད་Q་འDམས་སོང་ན་འཁོར་བའི་འ¥ལ་¡ང་ཐམས་ཅད་rང་བ་སེམས་hི་
@ེད་པ་ཡིན་པའི་—ིར། ^ིར་}ས་ངག་ཡིད་གRམ་šན་གཅིག་n་ཚŒགས་པ་མ་གཏོགས་མེད་ལ་དེས་
ནང་ནས་´ས་པ་ཆེ་བ་དེ་སེམས་རེད། སེམས་དེ་ཉིད་ལའང་ནང་གསེས་ལ་ད@ེ་བ་@ས་ན། སེམས་
འQལ་བ་ནི་ལེགས་པ་Vེ། །སེམས་འQལ་བ་ནི་བདེ་བ་ཡིན། །ཞེས་གRངས་པ་‘ར། ནང་པ་སངས་
Eས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནང་སེམས་འQལ་བ་གཙ་བŽ་@ས་པ་མ་གཏོགས་—ི་}ས་ངག་གི་^ོད་པ་
དེ་གཙ་བŽ་བVན་@་མ་རེད། སེམས་འQལ་བ་@ེད་པ་དེ་ལའང་། སེམས་ཐོག་མ་rང་ས། བར་Q་
གནས་ས། ཐ་མ་འeོ་ས་གRམ་ལ་བག་ན་འ¥ལ་བའི་སེམས་hི་བག་ཆགས་དེ་ªོང་བ་རེད།
སེམས་hི་གནས་}གས་ཤེས་ཟེར་ན་སེམས་hི་Ìབས་Q་རིག་པ་ཡེ་ཤེས་hི་ང-་བ-་ཡ/ད་པ་དེ་སེམས་hི་
གནས་}གས་R་མངོན་Rམ་Q་ོགས་པ་@ེད་པ་ཡིན་པའི་ན། སེམས་ªོང་དགོས་པའི་l་མཚན་དེ་
ཡིན། སེམས་ªོང་བ་དེ་ལའང་སེ༷མས་ªོ༷ང་དངོ༷ས་ད༷ང་། ª༷ངས་པ༷་g༷ལ་Q༷་དབ༷བ་k༷ལ་གཉིས་ཡོད་པ་
ལས། ད༷ང་པོ༷་སེམས་ªོང་དངོས་hི་རིམ་པ་བཤད་པ་ལ། དེལའང་ནང་གསེས་གR༷མ་9ི༷་ཐོ༷ག་མ༷་r༷ང་
ས༷་ད༷ང་r༷ང་མཁ༷ན་ལ༷་བ༷ག་པ༷་ནི༷། སེམས་ཞེས་པ་དེ་འ¥ལ་བ་>ོ་`ར་བ་Q་ཟིན་དེ་>ོ་`ར་བ་མ་
གཏོགས་པའི་སེམས་རང་བཞིན་9ི་ག་པ་བན་པ་གང་ཡང་ཡོད་མ་རེད། དེ་མེད་པའི་—ིར་ན་
སེམས་འདི་ཉིད་ལ་gམ་ོག་གཅིག་ཤར་ན་འདས་པ་ད་‘་མ་འོངས་པའི་gམ་ོག་གRམ་པོ་འདི་
51/144
དག་ཐམས་ཅད་ཤར་ཀི་ཡོད་རེད། Qས་གRམ་9ི་gམ་ོག་ཐམས་ཅད་ཐོག་མ་kར་rང་Qས་rང་
སའི་གནས་དེ་གང་ཡིན། rང་མཁན་སེམས་དེ་གང་ཡིན་རིགས་པའི་བག་ན་སེམས་དེ་འ¥ལ་བ་
ཡིན་པའི་དེའི་—ིར་ན་ད­ད་མི་བཟོད་པ་ཡིན་པས། སེམས་hི་གནས་}གས་དེ་གཏན་ལ་ཕབ་Jབ་
འོང་l་རེད། སེམས་དེ་ཐོག་མ་rང་ས་rང་མཁན་ཇི་‘ར་བག་བསམ་ན། སེ༷མས་འདི༷་ཡོ༷ད་ཙ༷མ་
ན༷ས་¡ོ༷ད་བz༷ད་ད༷ང་། —ི༷་ན༷ང་¡༷ང་བ༷་ད༷ང་། Vོ༷ང་པ༷་ལ༷་སོ༷གས་ཡོ༷ད་མེ༷ད་hི༷་—ོ༷གས་ག༷ང་ན༷ས་r༷ང་
ཞེས། རང་གི་སེམས་འདིར་gམ་ོག་མི་འཆར་དŠ་འཆར་ཡིན་པས། སེམས་འདི་—ི་¡ོད་བzད་
འཇིག་ེན་ས་L-་ར7་tག་ལས་rང་བ་ཡིན་ནམ་ནང་བzད་hི་སེམས་ཅན་Tེས་པ་`ད་མེད་ཕ་དང་
མ་ལ་སོགས་པ་ལས་rང་བ་ཡིན། ཡང་ན་—ིའི་གyགས་X་oི་ར-་རMག་@་ཡི་¡ང་བ་ལས་rང་བ་ཡིན་
ནམ་ནང་གི་མིག་g་བ་¡་˜ེ་ལ་སོགས་དབང་པ-་ /་ƒ་ལས་rང་བ་ཡིན། ཡང་ན་ནམ་མཁའ་Vོང་པ་
ལས་Fིན་Lོལ་བ་‘ར་Vོང་པ་སོགས་ཡོད་མེད་hི་—ོགས་གང་ལ་བག་ད­ད་@ས་ན། ཡོ༷ད་པ༷་
དངོ༷ས་པོ༷འི་—ོ༷གས་སེམས་འདི་དངོས་པོ་ཀ་བ་དང་`མ་པ་‘་`་གཅིག་གི་—ོ༷གས་ན༷ས་r༷ང་ཟེ༷ར་ན༷།
rང་ས་ཀ་བ་‘་`་དེ་རིགས་པའི་ད­ད་ན་གང་ནས་བཤད་པ་‘ར་]ལ་cན་—ོགས་hི་ཆ་མེད་ཞིག་
མ་གཏོགས་གཏན་ནས་འeོ་ས་ཡོད་མ་རེད། ]ལ་cན་ཆ་མེད་འeོ་ཚར་Qས་ཀ་བ་རང་ཉིད་རང་
བཞིན་མ་vབ་པ་དངོས་མེད་རེད་ཚར་རེད། དེ་ནས་སེམས་hིས་ཀ་བ་དེ་དངོས་པོ། གQང་མ་
འདེབས་མཁན་T་ཤང་ངེ་བ་གཅིག་ཡོད་པ་ལ་སེམས་ལ་དེ་བཞིན་Q་ཀ་བའི་ཟོར་‘ར་ཡོད་མེད་
བག་ན་སེམས་ཡོད་l་མ་རེད་ལ། དེའི་—ིར་ཀ་བ་དངོས་ཡོད་གཅིག་དང་སེམས་དངོས་མེད་
གཉིས་l་དང་འtས་`་གཏན་ནས་vབ་l་མ་རེད། —ི་¡ང་བ་ཡོད་པ་དངོས་པ-འ7་ཆོས་ཐམས་ཅད་
rང་ས་ཁོ་རང་ལ་བག་ན་]ལ་cན་ཆ་མེད་ཅིག་n་Iར་བར་ཉ༷ན་ཐོ༷ས་hི༷་v༷བ་མཐ༷འ་ལེགས་པ་
གཏན་ལ་ཕབ་པ་རེད། ཀ་བ་དང་`མ་པ་ཞེས་པ་ད་‘་བདག་ཅག་ཐ་མ་བ་gམས་hིས་¡ང་ངོར་
@ས་ན། ¡༷ང་བ༷་འདི་ལ་བདེ༷ན་པ་ཞེ༷ན་ནས་ཀ་བས་གQང་མ་འདེབས་`མ་པས་m་Tོར་བ་ˆ་
མ;ེགས་hི་gམ་པ་‘་`་ཤར་བ་རེད་ལ། ཤར་ཡོད་ན་ཡང་ཀ་བ་ཁོ་རང་]༷ལ་c༷་ར༷བ་hི༷་བར་Q་ཆ༷་
ཤ༷ས་ཙ༷མ་Q༷འ༷ང་བཤི༷ག་Vེ༷་ོ༷གས་པ་@ས་ན། ཀ་བ་ཞེས་པའང་ˆ་མ;ེགས་hི་gམ་པ་ཅན་ཞིག་ཡོད་
མ་རེད། བ༷ག་ད­ད་@ས་པའི་]ལ་c༷ན་ཆ༷་མེ༷ད་hི༷་ཁོ༷ང་Q་བཙ༷ལ་བ༷ས་སེ༷མས་hི༷་r༷ང་ས༷་མ༷་ེ༷ད་
པའི་—ིར་ན་²ི༷་ལ༷མ་‘༷ར་ར༷ང་བཞི༷ན་མ༷་v༷བ་པ༷ར་ཤེ༷ས་h༷ང་ཞེས། འ¥ལ་བའི་¡ང་ངོ་ལ་ཀ་བ་ཞེས་
གQང་མ་འདེབས་མཁན་ཞིག་འQག་མ་གཏོགས་དོན་Q་ཀ་བ་འདི་བདེན་པ་vབ་པར་ཞིག་མི་འQག་
བསམས་ནས་\་མ་‘་`་ཞིག་གཏན་ལ་ཕབ་ནའང་། r༷ང་མཁ༷ན་9ི༷་སེམས་ལ་kར་བ‘ས་ན་(ཤེ༷ས་
52/144
པ༷)སེམས་འདི་ཤ༷་ར༷་ར༷་འོད་ལེ་བ་ཞེས་དཔེར་ན་གyགས་ཡིད་Q་འོང་བ་ཞིག་rང་ན་དེ་ལ་དགའ་བ་
དང་ཆགས་པའི་སེམས། ཡིད་Q་མི་འོང་པ་ཞིག་rང་ན་དེ་ལ་“ང་བའི་སེམས། ཡིད་འདིའི་¬ེན་ཅིག་
ལ་བེན་ནས་m་ལས་ཉ་ཕལ་པ་བཞིན་ཤེས་པ་rང་ན། སེ༷མས་དེ་ཉིད་ལའང་གཙ་བŽ་gམ་ཤེས་
ཚŒགས་བEད་དང་སེ༷མས་r༷ང་ƒ་བz་{་གཅིག་n་ཤར་བ་དེ་སེམས་ཞེས་པ་དེ་རེད། སེམས་དེ་ལ་
འདས་མ་འོངས་ད་‘་Qས་གRམ་9ི་ཆ་ནས་—ེས་ན། འདས་པའི་སེམས་ཐམས་ཅད་དངོས་མེད་Q་
ཞིག་ཚར་རེད། ད་‘་བའི་སེམས་ཡན་འགའ་བ་ཞིག་རང་གི་སེམས་¡ང་བ་དེ་ཤར་བཞིན་པའི་
qབས་ལ་ད་‘འི་སེམས་ཤིག་ཡོད་རེད། མ་འོངས་པའི་སེམས་ད་‘་རང་གི་སེམས་ལ་གང་ཤར་འོང་
རང་ལ་lས་ཡོད་l་མ་རེད། དེའི་ན་འདས་པའི་སེམས་དེས་ད་‘འི་སེམས་དེ་Tེ་བ་རེད་ཟེར་ན།
འདས་པའི་སེམས་ཞིག་པ་དངོས་མེད་རེད་ཚར་Qས་ད་‘འི་སེམས་Tེ་བའི་ཐབས་གཏན་ནས་ཡོད་
l་མ་རེད། གང་རེད་ཟེར་ན་འདས་པའི་སེམས་དང་ད་‘འི་སེམས་གཉིས་šན་གཅིག་འcད་ན། ད་
‘འི་སེམས་འདི་འདས་པའི་སེམས་འIར་བ་དང་། ཡང་ན་འདས་པའི་སེམས་དེ་ད་‘འི་སེམས་
འIར་དགོས་l་རེད། ད@ེ་གཞི་གཏན་ནས་ཡོད་l་མ་རེད། མ་འོངས་པའི་སེམས་དེ་དང་ད་‘འི་
སེམས་གཉིས་hང་šན་གཅིག་n་cད་དེ་མ་འོངས་པའི་སེམས་Tེ་བ་རེད་ཟེར་ན། མ་འོངས་པ་ད་‘་
ག་འoའི་མ་Tེ་བ། དཔེར་ན་རི་བོང་གི་õ་དང་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་‘་`་Iར་བ་དངོས་མེད་དེ། ད་
‘ར་སེམས་བཟང་པོ་ལ་ཆགས་ངན་པ་ལ་“ང་བའི་སེམས་དེ་དང་གཏན་ནས་འcད་l་མ་རེད།
དེའི་ན་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་གཉིས་མ་vབ་ན་ད་‘་9ི་སེམས་ཡན་འགའ་བ་ཞེས་པ་ཞིག་འ°མ་
མོ་uང་བཞག་འo་གཏན་ནས་ཡོད་མ་རེད། སེམས་འདི་ཡང་རིགས་པའི་མ་ད­ད་ན་སེམས་འདི་
ཡོད་པ་མ་གཏོགས་རིགས་པའི་ད­ད་པར་འདས་མ་འོངས་ད་‘་Qས་གRམ་9ི་ཆ་ནས་ད­ད་ན་
སེམས་ཞེས་@་བ་གཏན་ནས་མེད་ལ། མེད་བཞིན་Q་སེམས་ཁོ་རང་¡ང་འQག་མཁན་ཞིག་འQག་
བསམས་ན་དེ་ད`༷་མ༷་སེ༷མས་ཙ༷མ་པ༷འི་‘་བའི་Vེང་ན་—ིན་སོང་བ་རེད། སེམས་དེ་གཏན་ནས་
དངོས་མེད་Vོང་པ་རེད་བསམས་ན་དེ་མེ༷ད་དག༷ག་ཞེས་པ་Vོང་པ་—ོགས་གཅིག་གི་ཆ་ལ་_ོང་སོང་
བ་རེད། དེའང་མ་རེད། མ༷་ཡི༷ན་དག༷ག་ཞེས་སེམས་དེ་ཡོད་ཟེར་ན་ད@ིབས་དང་ཁ་དོག་མེད་ངེས།
མེད་ཟེར་ནའང་ཐམས་ཅད་འཆར་བས་•ང་གRམ་པ་ཞིག་ཡིན་ན་མ་ཡིན་དགག་རེད། སེམས་hི་
གནས་}གས་དེ་ང-་ཤMས་དགོས་ཟེར་གན༷ས་}༷གས་རེ༷་བ༷འི་—ོ༷གས་ལ༷་འ—༷ན་Q༷་ཡོ༷ད་པ༷ས། འཚŒ༷ལ་
མཁ༷ན་9ི༷་སེ༷མས་ལ༷་k༷ར་‘ོ༷ས་ཤི༷ག་ཞེས། འཚŒལ་མཁན་ཡང་སེམས་རེད། འཚŒལ་lའང་སེམས་རེད།
གཉིས་ཀ་ལ་བེན་ན་འཚŒལ་མཁན་9ི་སེམས་དེ་དང་འཚŒལ་l་ཡི་སེམས་དེ་གཉིས་‡ལ་དང་དབང་
53/144
པ-་ཤMས་པ་‘ར་Q་གཉིས་—ེ་ལོ་མ་རེད། མི་ལོ་པའི་l་མཚན་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན། qད་ཅིག་མ་གཅིག་གི་
ཐོག་ནས་སེམས་གཉིས་ཡོད་པའི་ཐབས་གཏན་ནས་ཡོད་མ་རེད། སེམས་གཅིག་ལ་རང་གི་རང་ལ་
@་@ེད་ལས་གRམ་འགལ་བ་ཡིན་པས་དེའི་kར་ལ་‘ོས་ཤིག བ‘༷ས་པ༷ས་ཞེས་སེམས་དེའི་འཚŒལ་
མཁན་9ི་‡ལ་དེ་དང་འཚŒལ་l་སེམས་གཉིས་ཀ་ལས་བ‘ས་པའི་སེམས་ཞེས་པ་དེ། ར༷ང་གསལ་
བའི་ཆ་ཞིག་འQག་བསམས་ནས་གས༷ལ་ཙ༷མ་Q༷་འQ༷ག་པ༷འ༷མ་འI༷ར་o༷ན་¡༷་ཚŒ༷གས་R༷་ཤ༷ར་བ༷ར་
མཐ༷ར་J༷ག་n༷་སེམས་དེ་Vོང་པ་¬ང་པ་རེད་མི་འQག་གསལ་ཆ་ཞིག་འQག གསལ་བའི་ཆ་དེ་ལས་
འIར་oན་9ི་gམ་ོག་¡་ཚŒགས་པ་ཞིག་ཤར་འQག་བསམས་ན། དེ་Cན་གཞི་gམ་ཤེས་Vེང་—ིན་
སོང་བ་རེད། སེམས་དངོས་གནས་མ་རེད། $ོགས་པ་ཆེན་པོ་ལའང་སེམས་“ེ། .ོང་“ེ། མན་ངག་
གི་“ེ་གRམ་ཡོད་པའི་ནང་ནས་སེ༷མས་“ེ་དང་.ོ༷ང་“ེ་གཉིས་པ-་དM་ཁ༷་འ@༷མས་ཟེར་ཁ་ནས་མ་
གཏོགས་Vེང་གི་Vོང་གསལ་ད@ེར་མེད་hི་ང-་བ/་ཀ་དག་uན་vབ་yང་འ£ག་ོགས་ཡོད་མ་རེད།
སེམས་“ེས་གསལ་ཆ་དེ་གཙ་བŽ་མཛད་རེད། .ོང་“ེས་Vོང་ཆ་དེ་གཙ་བŽ་མཛད་རེད། ‘་བ་ཁ་ནས་
ªོང་སོང་བ་ཡིན་པའི་གཞི༷་t༷ལ་ལ༷་གདེ༷ང་འཆ༷འ་བ༷་ད༷ང་འo༷་བ༷ས་ད༷་Q༷ང་སེམས་hི་ཆོས་ཉིད་རི༷ག་པ༷་
མངོ༷ན་R༷མ་Q༷་མ༷་མཐོ༷ང་བ། ཡ༷ང་ན་སེམས་འདི་གསལ་བ་ལས་rང་མི་འQག་Vོ༷ང་པ༷འི་—ོ༷གས་
གཅིག་ན༷ས་r༷ང་ཟེ༷ར་ན༷། rང་l་མཁ༷ན་པོ༷་ཁོ་རང་ཡོད་པ་སེམས་ཟེར་མཁན་ཞིག་མཐོ༷ང་བ༷ས་rང་
l་སེམས་དེ་ལ་ད@ི༷བས་ད༷ང་། ཁ༷་དོ༷ག ༷གས་མཚ༷ན་དང་། ཆེ༷་m༷ང་—ོ༷གས་ཆ༷་ལ༷་སོ༷གས་པ༷འ༷ང་
གཅིག་མེད་ན་rང་‡ལ་9ི་སེམས་དེ་གཏན་ནས་ཡོད་མི་ཤེས་l་མ་རེད་པའི་(ངེ༷ས་པ༷ར)ཡོ༷ད་དགོ༷ས་
པ༷ས། སེམས་དེ༷འི་ར༷ང་བཞི༷ན་ལ་ད@ིབས་ག་འoའི་འQག ཁ་དོག་ག་འoའི་འQག E་ཆེ་mང་ག་
འoའི་འQག ཁོ་ཕར་འགག་Qས་གང་ན་འགག་གི་འQག་¡ང་Qས་གང་ལ་¡ང་། རིགས་པའི་རང་
བཞིན་9ིས་དེ༷་‘༷ར་ཡང་ནས་ཡང་Q་བ༷གས་པ༷ས། འཚŒ༷ལ་ས༷་ད༷ང་འཚŒལ་མཁན་གཉིས་པོ་འཚŒལ་ས་
ཡང་སེམས་རེད་ལ། འཚŒལ་མཁན་དེ་ཡང་སེམས་རེད། འཚŒལ་ས་དང་འཚŒལ་མཁན་གཉིས་གཅིག་
n་འoེས་པ་མ་གཏོགས་ས-་ས/ར་ཡོད་མ་རེད། འཚŒམ་ས་འཚŒལ་མཁན་གཉིས་ཀ་Vོང་པ་ཉིད་ཡིན་
པས། འཚŒ༷ལ་མཁ༷ན་Q༷་¡༷ང་བ༷འི་གy༷ང་འཛN༷ན་‡༷ལ་མེ༷ད་ེ༷ན་t༷ལ་ཟེར་སེམས་ལས་‡ལ་གཏན་ནས་
ཡོད་མ་རེད། དཔེར་ན་མིག་གིས་གyགས་འo་མཐོང་ན་གyགས་དེ་—ི་ལ་ཡོད་རེད། gམ་ཤེས་དེས་
མཚམས་ªར་རེད། ཡིད་ཤེས་ནང་Q་ཡོད་རེད་དེ། སེམས་ལ་དེ་‘་`་‡ལ་གཏན་ནས་ཡོད་མ་རེད།
‡ལ་མེད་ེན་tལ་ཟེར་སེམས་གནས་R་ེན་‡ལ་{་བ་འདི་འo་རེད་ཟེར་བ་གཏན་ནས་ཡོད་མ་
རེད། ‡ལ་མེད་ེན་tལ་རེད་ཚར་Qས། ¨་བསམ་བKོད་མེད་ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་—ིན་ཟེར་བ་མཐར་
54/144
Jག་དེ་ལ་—ིན་འe-་རMད། ¨༷་བས༷མ་བKོ༷ད་མེ༷ད་ལ་—ིན་པ་ཡིན་པས་སེམས་འདི་ཡོད་པ་ལ་ཁས་ལེན་
མི་ཤེས། མེད་པ་ལ་ཁས་མི་ལེན་ཤིང་ཁ༷ས་ལེ༷ན་ཐ༷མས་ཅ༷ད་ད༷ང་t༷ལ་བ༷འི་ད`་མའི་‘་བ་མཐར་Jག་
གི་ང༷ང་Q༷་ཧ༷་—༷ད་དེ༷་}༷ས་པའི་ཚ€་ན༷། སེམས་ཞེས་@་བ་འདི་ད­ད་པའི་གཞི༷་དང་ེན་པའི་{༷་བ་གང་
Q་ཡང་vབ་པ་མེ༷ད་པ་Vོང་སོང་ངེ་བ་Iར་བ་དེ་ང-་བ-་V/ང་པ་ཆོས་x་ཟེར་བ་དེ་རེད། ཆོ༷ས་x༷་Tེ༷་བ༷་
མེ༷ད་པ༷འི་དོ༷ན་དེ་ཁོ༷ང་Q༷་m༷ད་སོང་ན། ད`༷་མ༷་ཐ༷ལ་འI༷ར་ལ༷ས། ང༷་ལ༷་ཁ༷ས་ལེ༷ན་མེ༷ད་པ༷འི་ན༷། །ང༷་ནི༷་
Tོ༷ན་མེ༷ད་ཁོ༷་ན༷་ཡི༷ན། །ཟེར་ད`་མ་ཐལ་འIར་བའི་མཉམ་བཞག་གི་གནས་qབས་ན་ཁས་ལེན་གང་
ཡང་ཡོད་མ་རེད། ཁས་ལེན་མེད་པའི་‘་བ་དེ་ལ་Tོན་གཏན་ནས་བབ་པ་མ་ཡིན་ཞེ༷ས་པ༷འི་ཐོ༷ག་n༷་
_ེ༷བ་པ་ཡིན་ལ། _ེ༷བ་k༷ལ་འདི་ཡ༷ང་དེ༷ང་ས༷ང་v༷བ་པ༷འི་མཐ༷འ་འདི༷་ཉི༷ད་འཛN༷ན་པ༷་Äོ༷མ་པ༷་g༷མས་
‘༷ར་ཡི༷ད་ད­ོ༷ད་hི༷་>ོ༷ས་བཞ༷ག་པ༷་མ་ཡི༷ན་པ༷ར་ཞེས། ད`་མའི་‘་བ་མཐའ་Jག་གི་Vེང་Q་_ེབ་l་
དེའང་}ང་དང་རིག་པ་ོག་གེ་གི་རིག་པའི་དེ་འoའི་ཞིག་ཡིན་l་རེད་བསམ་ཡིད་ད­ོད་hི་>ོས་
ཐོག་ནས་བཞག་པ་མ་ཡིན་པར། དངོས་གནས་ཉམས་©ོང་གི་ཐོག་ནས་རང་གི་སེམས་ལས་ཁས་
ལེན་དང་tལ་བ་རེད་བསམ་ཉམས་R་©ོང་བའི་ོགས་ན་ར༷ང་བཞི༷ན་$ོ༷གས་པ༷་ཆེ༷ན་པོ༷འི་ཆོ༷ས་ཉི༷ད་
hི༷་དོ༷ན་མཐོ༷ང་བ༷འི་_ེ༷བས་པ༷་ཡི༷ན་ཟེར། དེའི་ང-་བ-་དM་རང་གི་ཉམས་©ོང་Lོ་བར་འcོད་པ་རེད་སོང་
ན། རིག་པའི་ང-་བ/་མཐར་Jག་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ཡིན་ཞེ༷ས་བད༷ག་ཉི༷ད་hིས་¨༷འོ༷། །
གཉི༷ས་པ༷་སེམས་ཞེས་@་བ་གན༷ས་ས༷་གང་Q་གནས་གན༷ས་མཁ༷ན་སེམས་དེ་གང་འo་འQག་བ༷ག་
པ༷་ནི༷། སེམས་ཞེས་@་བ་ཡོངས་ནས་ཆོས་qད་‘ར་Q་@ས་ན། གཙ་སÃམས་gམ་པ་|ག་དང་འཁོར་
སེམས་rང་ƒ་བz་{་གཅིག་ཡོད་རེད་དེ། མདོར་བYས་ན་འ¥ལ་བའི་gམ་པ་ོག་པར་ཤར་བའི་
gམ་ོག་འདི་རེད། gམ་ོག་ཟེར་བའི་སེ༷མས་འདི༷་ད༷་‘༷་དཔེར་ན་—ི༷་‹༷་མིག་ལམ་Q་གyགས་མཐོང་
ན་š་ཡི་གyགས་‘་`་ཡིན་ན་དེ་ལ་སེམས་དགའ་བ་ཤར་Qས། ཤར་བ་དེ་ཉིད་—ི༷འི་‡༷ལ་9ི་Vེང་ན་
འQག་གམ། ན༷ང་ནས་རང་བཞིན་9ི་བསམ་ལོ་བཏང་ན་འདས་མ་འོངས་ད་‘་Qས་གRམ་9ི་@་བ་
@ེད་པ་ཐམས་ཅད་hི་gམ་ོག་࿉ན༷ང་རང་གི༷་}༷ས་ལ་འQག་གམ། ཡང་ན་དེ༷་ད༷ག་གི༷་བར་ལ་སོགས་
པ་འQག —ི༷་‡ལ་9ི་Vེང་‘་`ར་ཡོད་ན་‡ལ་གཅིག་གི་Vེང་ན་འQག་གམ་‡ལ་མང་པ-འ7་Vེང་ན་
འQག་བ‘། ན༷ང་ནས་རང་གི་}ས་hི་གནས་ཤ་‹ས་པ་པགས་པ་1ིང་ལ་སོགས་པའི་གང་Q་གནས།
གནས་ནའང་དེ་རེ་རེ་བཞིན་Q་}ས་hི་Vོད་¤ད་བར་—ི་ནང་གང་ན࿉་བ‘ས་ཏེ། རིམ་པ་བཞིན་Q་
Vོ༷ད་¤༷ད་མགོ༷་མ£༷ག་ལ༷་སོ༷གས་པ༵ར་གང་Q་གནས་བག་པ་Iར་པའི་སེམས་འདི་‹་གནས་འQག་
བསམ་ནས་དཔེར་ན་མིག་གི་གyགས་མཐོང་Qས་མིག་གི་ནང་Q་གནས་ས་མཐོང་ན། གནས་ས་དེའི་
55/144
ད@ིབས་དང་ཁ་དོག་@ེད་ལས་ལ་སོགས་པ་ལ་རིག་པའི་ོ༷ག་ད­ོ༷ད་@ས་པ་དང་། ཡང་ནས་ཡང་Q་
oི༷་བ{༷ད་hི༷་ ོ་ནས་བཏེག་མོ་@ས་ན་དངོས་གནས་hི་ེན་ནི་ེད་ˆིད་l་མ་རེད། དེའི་—ིར་ན་
འ¥ལ་བའི་»༷ན་•༷གས་དེ་ཉིད་གཏི༷བ་ཅི༷ང་། —ི༷་ན༷ང་ག༷ང་Q༷འ༷ང་མ༷་མཐོ༷ང་ན༷ས་ཞེས། —ི་‡མ་9ི་Vེང་
དང་ནང་gམ་ཤེས་ལ་སོགས་པ་གང་གི་Vེང་ནའང་མ་མཐོང་ནས་གན༷ས་མཁ༷ན་9ི༷་ཐོ༷གས་n་ད­༷ད་
པ༷འི་ཚ€༷་ཞེས། གནས་མཁན་སེམས་ཁོ་རང་གི་ཐོག་n་ད­ད་པའི་ཚ€་ན་སེམས་ཞེས་@་བ་དེ་C༷ན་
གཞི༷འི་g༷མ་པ་ཤེ༷ས་པ་(རང)གས༷ལ་རིག་ཙ༷མ་Q་ཤར་བ་དེ་གསལ་ཆའི་རིག་པ་དེ་བདེ༷ན་v༷བ་རེད་
འQག་བསམ་པ་ཞིག་ཤ༷ར་ན༵་སེ༷མས་ཙ༷མ་g༷མ་»༷ན་པ༵འི་—ོགས་R་ཉེ༷་བ་ཡིན་ལ༷། འདི༷ར་སེ༷མས་ལ༷་l༷་
མཚ༷ན་མེ༷ད་པ༷ས་ཞེས་སེམས་ལ་ད@ིབས་ཁ་དོག་དངོས་པོ་མཚན་མ་༢/༤༠:༦l་མཚན་གང་ཡང་
བག?་n་མེད་པའི་ན་m༷་ལ༷་ཡི༷་གེ༷་tི༷ས་པ༷འི་ཚ€༷་ན་ཡི་གེ་གyགས་$ོགས་པ་tི་Qས་མགོ་ནས་tིས་
ན་མ£ག་ཡལ་མ£ག་ནས་tིས་ན་མགོ་ཡལ་བའི་(ར༷ང་ས༷་ན༷)Kེ༷ས་མེ༷ད་Q༷་ཞི༷ག་པ༷འ༷ང་། m་ནང་Q་v༷་
Lི༷བ་ཚ€༷་qམ་ས་—ིན་པ་འདོད་དེ་m༷་ལ་འ£༷ས་(‘༷ར)ནའང་འ£་བའི་གནས་ཡོད་མ་རེད། དེ་‘ར་
སེམས་གན༷ས་ས༷་བཙ༷ལ་བ༷འི་མོ༷ད་ལ༷་འཚŒ༷ལ་མཁ༷ན་9ི་སེམས་དེ་ཉིད་hང་ར༷ང་ཞི༷ག་པ༷ས་ན་གན༷ས་
@ེ༷ད་hི༷་མཁ༷ན་པོ༷་དེའང་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་དངོས་པོ་དང་དངོས་མེད་ལ་སོགས་པ་ངོ༷ས་བy༷ང་ད༷ང་
t༷ལ་བ༷ར་གཏ༷ན་ལ༷་ཕེ༷བས་པ༷་Iར་བ་དེ་ནི༷། དོན་Q་སེམས་ཁོ་རང་གིས་གནས་}གས་hི་དབང་Q་
@ས་ན་གནས་ས་དང་གནས་མཁན་གཉིས་ཀ་ཡོད་མ་རེད། ད་‘་འ¥ལ་བའི་Xོ་བཏགས་པ་ཙམ་ནི་
གནས་པ་‘ར་མཐོང་ནའང་། འ¥ལ་བའི་»ན་•གས་དེ་ཉིད་རིག་པའི་ད­ད་བཞག་ན་གནས་ས་
མེད་པ་གཏན་ལ་ཕེབས་པ་དེ་ནི་ལོངས་^ོད་$ོགས་པའི་x་རང་བཞིན་གསལ་བ་ལོ༷ངས་x༷་འག༷ག་པ༷་
མེ༷ད་པ༷འི་དོ༷ན་ཁོ༷ང་Q༷་m༷ད་པ༷་ཡི༷ན་ནོ༷་ཞེས། སེམས་Vོང་ཉིད་hི་ང-་བ-་TM་བ་མེད་ནའང་Vོང་ཉིད་hི་
རང་{ལ་ེན་འtེལ་Q་ཤར་བ་དེ་ཉིད་གཏན་ནས་འཁོར་འདས་hི་¡ང་བ་¡་ཚŒགས་པ་ཤར་Qས་
Vོང་པ་ཉན་ཐོས་འགོག་པ་ལ་Bགས་པ་‘་`་འགག་Q་?ཡོད་མ་རེད། འགག་པ་མེད་པའི་{ལ་དེ་
གང་ལས་ཤར་རེད་ཟེར་ན། དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ནས་ཆར་བ་དང་ནི་Fིན་པ་གཅིག་གི་—ོགས་ནས་
ཉི་མ་དེ་gམས་མཐོང་འོང་ན་ནམ་མཁའ་ལ་འཇའ་འཚŒན་ཤར་འོང་རེད། འཇའ་འཚŒན་ཁོ་རང་གནས་
ས་དང་གནས་མཁན་གཉིས་ཀ་མེད་པ་བཞིན་Q་l་¬ེན་ེན་འtེལ་ཚŒགས་Qས་སེམས་འQག་བསམ་
པ་དང་། གནས་འQག་བསམ་པ་ཞིག་ཡོད་རེད་དེ། རིགས་པའི་ད­ད་ན་གང་Qའང་གནས་པ་ཡོད་
མ་རེད། ནམ་མཁའ་Vོང་པ་རེད་ལ་Vོང་པ་དེ་ལ་འཇའ་འཚŒན་ལ་སོགས་པ་ཇི་‘ར་ཤར་ན་ཡང་‹ང་
རེད། དཔེར་དེ་བཞིན་Q་སེམས་hི་རང་བཞིན་Vོང་པ་ཡིན་པའི་{ལ་མ་འགག་པར་ཇི་‘ར་ཤར་ན་
56/144
ཡང་། གང་ལ་Vོང་པ་ཉིད་‹ང་བ། །དེ་ལ་ཐམས་ཅད་‹ང་བ་ཉིད། །ཞེས་པ་དེ་གནས་ས་གནས་
མཁན་མེད་པ་Vོང་ཉིད་hི་དོན་ཁོང་Q་mད་སོང་ན་རོལ་བ་འགག་པ་མེད་པ་ཟེར་བ་དེ་ཤེས་པ་ཡིན།
ད༷་‘༷་བ༷འི་གནས་q༷བས་ན༷་དཔེར་ན་}ས་ལ་ཚ€༷ར་མ༷ས་བཏ༷བ་པ༷་ལ༷་སོ༷གས་པ་Iར་བའི་ ོ༷་གR༷མ་9ི༷་
Vེ༷ང་Q༷་ཚŒ༷ར་པ༷འི་ཉེ༷ར་ལེ༷ན་ལ༷ས་©ོ༷ང་རེ༷ག་གི༷་མཚ༷ན་མ༷་གཏན་Q་འཆར་བ་Iར་བའི་ཚ€་ན་ག༷ང་ད༷ང་
ག༷ང་Q༷་ཤ༷ར་བ༷་ཞེས་དཔེར་ན་ལག་པ་‘་`་ཚ€ར་མ་yག་ན་ཚ€ར་མས་གyགས་པོ་ཚ་rང་བསམ་པའི་
ཉམས་R་©ོང་མཁན་སེམས་རེད། ©ོང་མཁན་སེམས་ཡིན་པས་ཚ€ར་མ་yག་སའི་མཐེབ་མོ་‘་`་
གཅིག་ཡིན་ན་དེའི་—ི་ཤ་སེན་མོ་པགས་པ་གང་Q་སེམས་འQག་བ‘ས་ན་དངོས་པ-་Mད་l་མ་རེད།
གནས་qབས་ཙམ་ཚ€ར་མས་ཚ་yག་@ས་Qས་སེམས་ཁོ་རང་ཉམས་R་©ོང་མཁན་འo་ཞིག་ཡོད་
རེད། དེ༷་ད༷ང་དེ༷ར་ཡོ༷ད་པ༷་‘༷ར་¡༷ང་བ༵འི་l་མཚན་གང་རེད་ཟེར་ན༷། •ང་པོ་ƒ་šན་གཅིག་n་
ཚŒགས་པའི་@ེད་ལས་དེ་ལ་བེན་ནས་སེམས་hི་ཚŒར་བ་དེ་འོང་གི་རེད། དེ་གང་རེད་ཟེར་ན། འQ༷་
@ེ༷ད་hི༷་•༷ང་པོ༵་ཟག་བཅས་hི་རང་བཞིན་ཡོད་པ་དེས་Yག་བWལ་ཉམས་R་©ོང་བའི་l༷་@༷ས། c༷ལ་
r༷ང་གི༷་g༷མ་པ༷ར་ོ༷ག་པ༵་ངའི་གyགས་པོ་ལ་ཚ€ར་མ་yག་rང་ན་རེད་བསམ་པའི་gམ་ོག་རང་ག་
ཤར་བའི་¬ེ༷ན་@༷ས། —ི་གy༷ང་བ༷འི་‡༷ལ་}ས་ལ༷་ཚ€ར་མ་yག་པ་དེ་ལ་བེན་ཏེ་ནང་འཛN༷ན་པ༷འི་
སེ༷མས་རང་གི་}ས་འདི་གཅེས་འཛNན་@ས་པ་རེད། དེའི་དབང་གི་ང་ལ་ཚ་བའི་yག་ø་འདི་Eས་R་
འQག་བསམ་Qས་སེམས་ཆ༷གས་པ༷ས་བད༷ག་པོ༷འི་འt༷ས་`༷ར་¤ི༷ན་པ༷་Vེ༷། l་¬ེན་ེན་འtེལ་མང་པ-་
ཞ7ག་ཚŒགས་འོང་Qས་࿉ནམ་མཁའ་ལ་འཇའ་ཚŒན་ཤར་བ་ཞིག?་འོང་གི་རེད། དེ་འོང་ན་ཡང་དཔེར་
ན་yག་སའི་}ས་ལ་@ས་ན་ཤ་པགས་hི་བར་ན་]ལ་cན་དེ་གཏན་ལ་ཕབ་ན་ཡོད་མ་རེད། yག་l་
ཚ€ར་མ་ཁོ་རང་hང་]ལ་cན་རེད། }ས་དང་ཚ€ར་མ་གཉིས་པོ་šན་གཅིག་n་ན་ཚའི་yག་ø་འོང་བ་
དེའང་]ལ་cན་‘་`་རེད། དེ་ཐམས་ཅད་Vོང་ཉིད་Tེ་མེད་hི་ངང་ནས་གཏན་ལ་ཕབ་པ་Iར་ན་—ི་
གyང་བའི་‡ལ་དང་ནང་འཛNན་པའི་སེམས་ཟེར་ད་‘་འཁོར་བའི་འ¥ལ་¡ང་གི་ཆགས་“ང་འདི་
ཐམས་ཅད་—ིའི་‡ལ་དེ་དང་གཅིག ནང་གི་དཔེར་ན་མིག་ལ་སོགས་པའི་gམ་ཤེས་དེ་དང་གཉིས།
ཡིད་hི་ཤེས་པ་གRམ་šན་གཅིག་འཛŒམ་Qས་‡ལ་དབང་ཤེས་གRམ་šན་གཅིག་n་ཚŒགས་པ་དེ་ལ་
བེན། ཆགས་“ང་གི་ལས་མང་པ-་ཞ7ག་འོང་གི་རེད། དེ་ཐམས་ཅད་རེ་རེ་ནས་ཕར་—ེས་ན་—ི་‡ལ།
བར་9ི་དབང་པོ། ནང་གི་སེམས་ཐམས་ཅད་hང་Vོང་ཉིད་གི་ང-་བ/་ཤར་ན། ‡ལ་‡ལ་ཅན་ཐམས་
ཅད་Vོང་པ་རེད་ཚར་Qས། གyང་འཛNན་Tེ་བའི་l་ཞིག་གཏན་ཡོད་མ་རེད། མེད་པ་Iར་ཚ€་གy༷ང་
འཛN༷ན་‡༷ལ་Vོ༷ངས་པ་མཐར་Jག་Iར་ན་$ོགས་པ་ཆེན་པ-་ཆ/༷ས་ཉི༷ད་ཟ༷ད་ས༷ར་འDོ༷ལ་བ༷འི་གང་ཟག་
57/144
གཅིག་ལ། དེ་ལ་གཤེ༷ད་མ༷་བE༷ས་བqོ༷ར་ཏེ་མེ་འདའ་ལ་སོགས་པའི་གསོད་བཅས་@ེད་ན་ཡ༷ང་ང་
གསོད་ས་འQག་བསམ་པ་དང་། མེ་འདའི་ང་འཆི་བའི་yག་ù་འོང་l་རེད་བསམ་པའི་ཉ༷མ་ང༷་བ༷་
ད༷ང་བ༷ག་ཚ༷་བ༷་མེ༷ད་པ༷འི་གོ༷་དོ༷ན་ཡ༷ང་འདི༷ས་šོ༷ངས་པ་Iར་བ་ཡིན་པའི་ན་དེ་‘ར་Q་གཏན་ལ་
ཕབས་དགོས་པ་ཡི༷ན་ནོ༷། །
གR༷མ་པ༷་སེམས་འeོ༷་ས༷་དང་འeོ༷་མཁ༷ན་ལ༷་བ༷ག་པ༷་དེ་ནི༷། འདས་མ་འོངས་ད་‘་Qས་གRམ་9ི་
gམ་ོག་ནང་ནས། འདས་པའི་gམ་ོག་ཐམས་ཅད་ཕར་མེད་པ་Iར་བ་དེ་གང་Q་སོང་། མེད་པ་
Iར་Vངས་ག་འoའི་ཡིན། འeོ་ས་གང་Q་འQག་དེ་རིག་པའི་བག་ན། —ི༷་¡ང་བ་¡ོ༷ད་hི་འཇིག་
ེན། ན༷ང་ˆིད་པ་བz༷ད་hི་སེམས་ཅན། ¡༷ང་བ་དང་Vོ༷ང་པ་ཡོ༷ད་པ་དང་མེ༷ད་པ་ལ༷་སོ༷གས་པ༷་ག༷ང་
གི༷་—ོ༷གས་R༷་སོང་། ཡ༷ང་ནས་ཡང་Q་བ༷གས་པ༷ས་ཚ€་འeོ་བའི་‡ལ་འདས་པའི་སེམས་ཐམས་ཅད་
དཔེར་ན་ད་‘་མི་དངོས་པ-་ཞ7ག་ཡོད་ནས་ཤར་šོ་´བ་rང་དེ་ལ་སོང་ཟེར་འeོ་བ་བཤད་l་ཡོད་
རེད། སེམས་ཁོ་རང་འeོ་སའི་‡ལ་གང་ཡིན་བག་ན་འeོ༷་ས༷་མ༷་ེ༷ད་པ༷ས་འt༷ས་`༷་ལ༷་རེ༷་༷དོ༷གས་R༷་
འཛNན་པའི་>ོ༷་aོ༷ག་ཅེས། འtས་`་སངས་Eས་hི་གོ་འཕང་ཞེས་པ་དེ་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་དབང་Q་
@ས་ན་རང་གི་སེམས་འདི་མ་གཏོགས་Wར་མེད་པའི་གསར་པ་ཞིག་འtས་`་ལོགས་R་འཚŒལ་
དགོས་l་མ་རེད། འtས་`་ལོགས་R་འཚŒལ་མི་དགོས་པ་དེ་གང་རེད་ཟེར་ན་འeོ་ས་འe-་འ/ང་མེད་
པ་མཐར་Jག་གི་གནས་}གས་hི་དོན་དེ་རེད། དོན་དམ་པའི་གནས་}གས་མངོན་Rམ་Q་ོགས་
སོང་ན། ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་འo་བ་འདི། །བདག་འtས་ཡོངས་R་གyང་བ་9ིས། །ཞེས་པ་དེ་
རེད། འtས་`་ཨི་ཐོབ་བསམ་པའི་རེ་བ། མི་ཐོབ་བསམ་པའི་དོགས་པ་ཡོད་l་མ་རེད། དེའི་>-་དM་
aོག་རེད། ག༷ལ་ཏེ༷་འeོ་ས་གཅིག་ེ༷ད་ན༷་འeོ༷་མཁ༷ན་ཁོ་རང་གི་སེམས་ཞེས་@་བ་དེ་@༷ད་དང་བཞི༷ན་
Tེས་པ་`ད་མེད་་Sང་པོ་wས་པ་གཞོན་པ་ལ༷་སོ༷གས་པ༷འི་དེའི་མཚ༷ན་ཉི༷ད་h༷ང་ཤེ༷ས་དགོ༷ས་པ༷ས་ན་
དེ་‘ར་བ༷གས་ཤིང་ད­ད་པ༷འི་ཚ€༷་ན་དེ༷་‘༷ར་མི༷་འQ༷ག་1མ་པ༷ས་@༷ས་པ༷འི་ཆོ༷ས་hི༷་འཚ༷ང་མི༷་E༷་བ༷ར་
ཡི༷ད་ཆེ༷ས་ཞེས། འtས་`་སངས་Eས་hི་གོ་འཕང་ཟེར་བ་དེ་‘ར་l་ཞིག་གི་གསར་Q་Tེ་བ་གཏན་
ནས་མ་རེད། l་མཚན་ཉིད་ཐེག་པའི་ལམ་‘་`་ཡིན་ན་@ང་mབ་སེམས་དཔའི་ཕ་རོལ་n་—ིན་པ་
|ག་བཤད་པ་ལ་བེན་ནས་འtས་`་ཐོབ་པ་གRང་ཡོད་རེད་དེ། ཕ་རོལ་n་—ིན་པ་|ག་གི་འtས་
`་རང་ལ་ཡོད་པ་དེ་མངོན་Q་@ེད་པའི་l་@ེད་རེད་མ་གཏོགས། འtས་`་Wར་མེད་པ་ཞིག་གསར་
Q་ས་Lོ་ལ་བqོས་པ་‘་`་མ་རེད། དེའི་—ིར་@ས་པའི་ཆོས་ལས་འཚང་མི་Eལ་བ་ཤེས་ནས་$ོགས་
པ་ཆེན་པོ་@་མིག་གི་དོན་གཏན་ལ་ཕབ་པ་དེ་ཡིན་པའི་དེ་‘ར་བཞེད་ཅིང་། ༣༽
58/144
དེ༷་‘༷ར་འeོ༷་ས་ཟེར་བའི་‡ལ་མེ༷ད་པ༵་དང་། ‡༷ལ་¡༷ང་ཐམས་ཅད་འeོ་ས་འQག འQག་ས་འQག
བདེ་བ་རེད། Yག་བWལ་རེད་བསམ་པ་དེ་དང། སེམས་ཁོ་རང་གི་མེད་བཞིན་ཡོད་པ་Xོ་བཏགས།
དཔེར་ན། Lོ་ལ་སོགས་པ་གཅིག་ལ་Éང་་མང་པོ་པར། འདི་ན་š་Þ་གནས་ཡོད་བསམ་སེམས་
hིས་Xོ་བཏགས་Qས་དངོས་གནས་གནས་པ་འo། དེ་མཆོད་ན་གQང་eོགས་@ེད་པ། མ་མཆོད་ན་
Š་དོགས་འོང་ངེས་འo་འོང་ˆིད་པ་རེད། དེ་ཕར་སེམས་hིས་Xོ་བཏགས་བཞག་པ་རེད། འ¥ལ་
¡ང་འདི་ཐམས་ཅད་སེ༷མས་hི༷ས་བཟོ༷ས་པ༷་ཐ༷ག་ཆོ༷ད། དེ་ནས་སེམས་ཁོ་རང་འeོ༷་མཁ༷ན་མེ༷ད་པ༷ས་ན་
‡༷ལ་ཅ༷ན་འདས་མ་འོངས་ད་‘་Qས་གRམ་9ི་ོག་པ་ཐམས་ཅད་hང་ར༷ང་བཞི༷ན་མེ༷ད་པ༷འི་གདི༷ང་
ེ༷ད་པ། དེ༷འི་ཚ€༷་རི༷ག་Vོ༷ང་འeོ༷་འོ༷ང་མེ༷ད་པ༷་›ལ་པའི་x་Jགས་Kེ་འགག་པ་མེད་པ་›༷ལ་པ༷འི་x༷ར་
གཏ༷ན་ལ༷་ཕེ༷བས་ཤི༷ང་། ཞེས་Jགས་Kེའི་{ལ་དེ་འཁོར་འདས་གང་ལ་ཤར་ནའང་འགག་པ་གཏན་
ནས་ཡོད་མ་རེད། མེད་པ་དེས་ན་མ་དག་འཁོར་བའི་ ོ་‘ར་Q་བཞག་ན་འ¥ལ་བའི་སེམས་ཅན་
9ིས་Jགས་Kེ་རང་གི་རིག་པ་རང་གི་¡ང་བ་ཡིན་པ་མ་ཤེས་པས་གyང་འཛNན་གཉིས་R་ཞེན་ཏེ་
ཁམས་གRམ་འཁོར་བར་འ¥ལ་སོང་བ་རེད། མ་འ¥ལ་བའི་སངས་Eས་gམས་hིས་Jགས་Kེ་རིག་
པའི་{ལ་དེ་འགག་པ་མེད་པ་ཆོས་x་ཞི་བ་Fོས་པ་tལ་བའི་.ོང་Q་སངས་Eས་ཚར་Qས། མཚན་
མའི་ོག་པ་མེད་ནའང་ལོངས་x་ཟག་མེད་hི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཆོས་x་.ོང་Q་$ོགས་ཡོད་པར་
དེའི་{ལ་¡ང་གི་—ི་རོལ་སེམས་ཅན་ལ་ཤར་འོང་Qས། སེམས་ཅན་འ¥ལ་¡ང་ཡོད་པ་དེ་ལ་སངས་
Eས་Jགས་Kེའི་ཆེད་Q་བསམ་ལོ་བཏང་མི་དགོས་པ་རང་¦གས་hི་འ£ག་འོང་པར། དཔེར་ན།
ནམ་མཁའ་ནས་ཉི་མ་ཤར་ཚ€་ཉི་མའི་འབད་{ོལ་དགོས་མ་རེད། ཉི་མ་ཁོ་རང་གིས་འོད་ཟེར་Sིང་
བཞི་ཐམས་ཅད་Dབ་Vེ་Èན་པ་སེལ་བར། དཔེར་དེ་བཞིན་Q་སངས་Eས་hི་Jགས་Kེ་དེའང་{ོལ་
བ་མེད་པ་uང་། {ོལ་མེད་Q་uང་སོང་བར་དེའི་´ས་པ་ལ་བེན་ཏེ་སངས་Eས་Jགས་Kེ་ལ་Jགས་
hི་ཡོལ་བ་གQལ་@་འQལ་l་མ་སོང་བ་‘་`་གཏན་ནས་མེད་པ་རེད། དེའི་—ིར་ན་གཏན་ལ་ཕེབས་
ཤིང་། འདི༷་‘༷ར་r༷ང་གན༷ས་འeོ༷་གR༷མ་J༷ན་མོ༷ངས་མ༷་ཡི༷ན་པ༷འི་ཁོ༷ངས་R༷། ཞེས་དམ་Q་སེམས་hི་
གནས་}གས་མཐར་Jག ཐོག་མ་rང་བ་མེད། བར་Q་གནས་པ་མེད། ཐ་མ་འeོ་ས་མེད་པ་Jན་
མོང་མ་ཡིན་པ་ད་‘་}ང་དང་རིག་པ་ད`་མ་ལ་སོགས་པ་ལས་ད­ད་ན་སེམས་hི་Tེ་འགག་མེད་
པར། ད་‘་གདོད་མའི་ད­ད་པ་ལ་གནད་Q་ཟབ་l་རེད་མ་གཏོགས་ཉམས་©ོང་ངོ་མ་དེ་Tེ་Jབ་l་
མ་རེད། འདི་‘་`་མན་ངག་གི་ཡི་གེ་ལ་བ‘ས་ན། སེམས་Tེ་འགག་གནས་གRམ་དང་tལ་བ་ཟེར་
བ་ཉམས་©ོང་གི་ ོ་ནས་གཏན་ལ་ཕབ་འོང་ཟིས་རེད། ^ིར་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ལམ་9ི་Wོན་འe-་ང-་
59/144
F/ད་དེ་ལ་སེམས་rང་གནས་འeོ་གRམ་འདི་གཏན་ལ་ཕབ་Qས། སེམས་དེ་rང་གནས་འeོ་གRམ་
དང་tལ་བ། རིག་པ་rང་བ། གནས་པ། འeོ་བ་གཅིག་hང་མེད་པ་འོད་གསལ་འQས་མ་@ས་པ་
ཡིན་པ་དེ་འདིའི་ཉམས་©ོང་གི་Vེང་ནས་ངོ་འcོད། ངོ་འcོད་པ་@ེད་པ་དེ་ལ་གང་ཟག་ལས་དང་པོ་
བ་ཞིག་ཡིན་ན། འདིའི་rང་གནས་འeོ་གRམ་དེ་>་མ་ཉམས་©ོང་ཅན་ཞིག་གིས་;ིད། _ོབ་མས་
hང་ཡང་ནས་ཡང་Q་ ོམ་ནས་ཞི་མཐའ་འo་བཅད་ན་མ་གཏོགས་གཏན་ལ་ཕབ་zང་ཙམ་དཀའ་
རེད། ད`་མ་{་བ་ཤེས་རབ་hིས་རབ་@ེད་ཉི་¦་{་ƒ་བའི་ནང་། འe-་འ/ང་བག་པ་Tེ་འགག་
གནས་པ་དེ་འo་མང་པ-་ཡ/ད་པ་དང་། ད`་མ་འ£ག་པའི་ནང་ན་ཤིང་་gམ་བQན་9ི་རིག་པ་ཡོད་
l་དེས་གཏན་ལ་ཕབ། དང་པ-་དM་ལ་ཐོས་བསམ་9ི་གོ་བ་ཡག་པ-་@Mད། དེ་ནས་rང་གནས་འeོ་
གRམ་ཉམས་©ོང་གི་ ོ་ནས་གཏན་ལ་ཕབ་ན། rང་གནས་འeོ་གRམ་9ི་གོ་བ་©ོང་བ་གཉིས་ཀ་
བན་ཆགས་པ་ཞིག་འོང་ཀི་རེད་>་མ་gམ་པའི་གRངས་འQག དེ་མ་rང་ན་རང་ག་_ོབ་དཔོན་
9ིས་ཞལ་;ིད་ཅིག་གི་སེམས་rང་གནས་འeོ་གRམ་དེ་ཉམས་©ོང་མཐའ་Jག་པ་ཞིག་གཏན་ལ་
ཕབ་Jབ་མ་རེད་གRངས་འQག $ོགས་ཆེན་Wོན་འeོ་ལ་བVན་བཅོས་ད`་མ་འ£ག་པ་དང་{་བ་
ཤེས་རབ་དཔེ་ཆ་B། བ‘། ད`་མའི་རིག་པ་ཤེས་པ་@ས། དེ་ནས་$ོགས་ཆེན་སེམས་;ིད་གནང་བ་
ཁམས་hི་ཞིབ་ཆ་—ག་ˆོལ་དེ་འo་ཡོད་རེད། དེ་ཡིན་པའི་དབང་གི་Jན་མོང་མ་ཡིན་པ་དེ་Kོགས་
ཆེན་9ི་‘་བ་དེ། དཔེར་ན། $ོགས་ཆེན་འདི་ལས་‘་ ོམ་^ོད་གRམ་གང་@ས་ན་རིག་པ་དེ་ལམ་Q་
@ས། སེམས་“ེ། .ོང་“ེ། —ག་E་ཆེན་པོ་གསང་Wགས་hི་སེམས་དེ་ལམ་Q་@ེད་དགོས་རེད།
སེམས་དེ་ལམ་དེ་@ེད་པ་དེ་ལ་རིག་པ་དེ་མཐར་Jག་གཏན་ལ་ཕབ། $ོགས་ཆེན་མན་ངག་དེ་དང་པོ་
ནས་རིག་པ་དེ་ལ་༼དམར་འIར༽@ེད་པ་དེ། མཁས་པ་ཤེས་རབ་ཅན་ཞིག་དང་། >་མ་ཉམས་©ོང་
ཅན་ཞིག་གིས་ཡང་ནས་ཡང་Q་ཞི་མཐའ་འo་མང་པོ་བཅད་མ་Jབ་ན་ཚNག་གཅིག་གཉིས་Bས་པས་
དེའི་ཉམས་©ོང་དེ་kལ་བཞིན་གཏན་ལ་ཕབ་Jབ་མ་རེད་གRངས། Cན་མDེན་ཆེན་པ-འ7་>་མ་ཡང་
ཏིག་ཡིད་བཞིན་ནོར་`་ནང་ལ་ཡང་། སེམས་hི་ཁང་`་གཤིག་པའི་མན་ངག་དེ་ད`་མའི་རིག་པའི་
rང་གནས་འeོ་གRམ། Tེ་འགག་གནས་པ་མེད་པ་འོང་l་དེ། རིམ་པ་བཞིན་Q་;ེགས་ཆོད་hི་
Eབ་ཡིག་ནམ་མཁའ་ལམ་ལམ་ལ་སོགས་པ་ལས་Eས་པ་གRངས་ཡོད་Qས། དེ་‘་`་གཏན་ལ་
ཕབ་ན་གོ་བ་དང་©ོང་བ་གཉིས་ཀ་Dད་པ་ཅན་ཞིག་l་ལ་Tེ་ཀི་རེད་གRངས། ལས་དང་པོ་བ་ཐོས་
བསམ་མི་©ོང་བ་E་ཆེ་བ་མི་@ེད་པའི་གང་ཟག་ཡིན་ན། —ག་ཆེན་9ི་གནས་འIར་རིག་གRམ་དེ་
60/144
ཡག་པོ་བ_བ། དེ་གནས་པ། འIར་བ། རིག་པ་ད་‘་སེམས་དེ་ཉམས་©ོང་ཡོད་པས་Tེ་འགག་
གནས་གRམ་དང་tལ་བ་འདིའི་rང་གནས་འeོ་གRམ་9ི་Vེང་Q་_ེབས་Jབ་རེད། —ག་ཆེན་
གནས་འIར་རིག་གRམ་དེ་བ_བ་Qས་གོ་_་བ་དང་། ཉམས་©ོང་Tེ་_་བའི་དེའི་གནས་འIར་
རིག་གRམ་གཏན་ལ་ཕབ་ན་རིག་པ་གཏན་ལ་ཕབ་རེད་གRངས་རེད། གནས་འIར་རིག་གRམ་
དེའང་—ག་ཆེན་ལ་;ིད་kལ་མང་པ-་ཡ/ད་རེད་དེ། དཔལ་›ལ་རིན་པ-་ཆMའི། གནས་པའི་Vེང་ལ་
འIར་བའི་Kེས་མJན་ཆོས། །འIར་བའི་Vེང་ལ་གནས་པའི་རང་བཞིན་Vོང་། །གནས་འIར་
གཉིས་མེད་ཐ་མ་ཤེས་པ་@། །{ེ་གཅིག་ཉམས་hི་ངང་ནས་ཡིག་|ག་འདོན། །གRངས་བ་དེ་རེད།
སེམས་hི་གནས་པའི་Vེང་ནས་gམ་ོག་མང་པ-་ཞ7ག་འདས་མ་འོངས་ད་‘་Qས་གRམ། Wོན་སོང་
བགས་ཆགས་hི་Kེས་ཆོད། མ་འོངས་gམ་ོག་གི་འQན་བR། ད་‘་རིག་པ་Kེན་ཡན་Q་ཤོར་Qས།
དང་པོ་gམ་ོག་གཅིག་Tེ། གཅིག་ལས་གཉིས་Tེ། གཉིས་ལས་གRམ་Tེ། གRམ་ལས་བཞི་Tེ་ནས་
འ¥ལ་རེད། འIར་བ་དེ། དཔེར་ན། cེང་བ་Xང་བ་བཞིན་Q་གཅིག་གི་ལག་པར་གཅིག་བeེད་
བའི་ཐག་པ་དེ་བཅད་ན། གནས་པའི་Vེང་ན་_ེབས་མི་འོང་བའི་ཐབས་ཡོད་མ་རེད་གRང་། སེམས་
གནས་པའི་རང་kགས་མ་ཤོར་བཞིན་Q་གནས་པའི་Vེང་ནས་འIར་བའི་རང་ང-་‘/ས་གRང་བས།
སེམས་འIར་བ་དེ་གནས་པའི་Vེང་ནས་འIར་འོང་R་ཡོད་རེད། གནས་པ་དེ་མ་ཉམས་པའི་གོང་
ནས་འIར་བ་ཁོ་རང་‘ས་ན། འIར་བའི་ཐག་པ་དེ་རང་¦གས་hི་ཆད། སེམས་གནས་པ། འIར་
བ། རིག་པ་གRམ་ཟེར། མིང་གRམ་བགས་རེད་དེ། དོན་ལ་སེམས་གཅིག་མ་གཏོགས་མི་གཅིག་
གི་ཤེས་lད་ལ་སེམས་གRམ་ཡོད་པའི་ཐབས་གཏན་ནས་ཡོད་མ་རེད། དེའི་—ིར་ན་གནས་པ་འIར་
བ་རིག་པ་གRམ་ཀ་དེ་སེམས་ཉིད་གཅིག་རེད། སེམས་ཉིད་གཅིག་གི་Vེང་ན་‘་འོང་Qས། གནས་
པ་དེ་གནས་ས་གནས་མཁན་མི་འQག འIར་བ་དེ་འIར་ས་འIར་མཁན་མི་འQག རིག་པ་དེ་རིག་
ས་རིག་མཁན་མི་འQག་བསམ་པའི་‡ལ་དང་‡ལ་ཅན་གཉིས་R་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཤིག་ཤར་འོང་ན།
rང་གནས་Tེ་འགག་གནས་གRམ་དང་tལ་བ། rང་གནས་འeོ་གRམ་དེ་རང་¦གས་hི་གཏན་ལ་
ཕབ་འོང་རེད། ལས་དང་པོ་བའི་གང་ཟག་སེམས་དེ་gམ་ོག་རང་གི་རང་ལ་བL་ཡག་པ-་ཞ7ག་Fད་
ན་འcོད་འeོ་l་རེད། གོ་_་མཁན་འo་དང་། $ོགས་ཆེན་;ིད་hི་ནང་ནས་དང་པོ་—ག་ཆེན་9ི་
གནས་འIར་རིག་གRམ་བ_བ། དེ་ནས་༼ ࿉ ༽གཏན་ལ་ཕབ། དབང་པོ་རབ་དང་དཔེ་ཆ་ཡག་
པ-་ཤMས་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན་དང་ནས་rང་གནས་འeོ་གRམ་ད`་མའི་རིག་པའི་གཏན་ལ་ཕབ་ན་
61/144
སེམས་hི་Vོང་ཆ་དེ་ངོས་ཟིན་འོང་རེད། Vོང་ཆ་དེ་གཏན་ལ་ཕབ་ཚར་Qས་Vོང་པ་དེ་འ¥ལ་བའི་
Xིབ་བ“ད་ཡོད་Qས། འ¥ལ་བ་དེའང་Tེ་འགག་གནས་གRམ་དང་tལ་བ་རེད། སེམས་hི་ང-་བ-་
V/ང་པ་དེ་ཤེས་སོང་ན་Vོང་པའི་ང-་བ/་ལས་འོད་གསལ་བ་x་དང་ཡེ་ཤེས་hི་རང་¦གས་hི་kར་ངོམ་
འོང་བ། དཔེར་ན། Fིན་དེ་ནམ་མཁའ་ནས་Éང་གི་གཏོར་སོང་ན་ཉི་མའི་འོད་རང་¦གས་ཤར་འོང་
l་དེ་རེད། དེ་‘་`་rང་གནས་འeོ་གRམ་>་མས་;ིད། _ོབ་མའི་ཉམས་©ོང་@ེད། {ལ་བཏོན་
བཅད། ཡང་ནས་ཡང་Q་•ག་བཅད། དེ་འoའི་@ས་ན་Jན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁོངས་R་སེ༷མས་hི༷་
ཁ༷ང་`༷་(Lི༷བ་པ༷འི་)བཤིག་པའི་མ༷ན་ང༷ག་ཟེར། >་མ་ཡང་ཏིག་ཡིད་བཞིན་ནོར་`་ལ་སོགས་པ་ནང་
ལས་སེམས་hི་ཁང་`་བཤིག་ཟེར་བ། སེམས་དང་པ-་ཡ7ག་འtི་ལ་‘ོས་ཏེ། སེམས་¡ང་བ་ལ་སོགས་
པའི་ཞི་གནས་བ¿བ། šག་མཐོང་གི་ ོ་ནས་Tེ་འགག་གནས་གRམ་དང་tལ་བ་བཏབ་པ་དེ་འoའི་
ཡོད་l་རེད། ཐམས་ཅད་hི་མན་ངག་rང་གནས་འeོ་གRམ་དེ་ཡག་པ-་ཞ7ག་གཏན་ལ་ཕབ་ན་
སེམས་hི་ཁང་`་བཤིག་པའི་མན་ངག་ཟིར་Q་མ་ ོམ་ནའང་དེའི་ཆོག་པ་གRང་ཡོད་རེད། དེའི་
—ིར་ན་ཚ༷ང་བ༷ས་གཞན་ལས་D༷ད་པ༷ར་Q་འཕ༷གས་པ༷འི་·༷ར་ལ༷མ་ཡི༷ན་ནོ༷། །ཞེས་སེམས་hི་ཁང་`་
བཤིག་པའི་མན་ངག་ལོགས་R་ ོམ་མི་དགོས་པ་མན་ངག་གཅིག་གི་ནང་ན་ཐམས་ཅད་འQས་སོང་
བ་ཡིན་ཟེར། དེ༷་‘༷ར་ན་སེ༷མས་hི༷་Wོ༷ན་འeོ༷འི་^ོ༷ད་པ༷་དེ་@༷ས་པ༷ས་ན་J༷ན་མོ༷ང་Q༷་སེ༷མས་hི༷་“ི༷ག་Xི༷བ་
མནའ་སེམས། གནོད་སེམས། ལོག་‘་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་འད༷ག་ཅི༷ང་། འ¥ལ་བའི་རང་བཞིན་
ལ་1ིང་པ-་མ7་འQག་བསམ་པ། Vོང་ཉིད་མངོན་Rམ་ོགས་ན་“ིག་པ་རང་¦གས་འདག་པས་བ༷ར་
ཆ༷ད་ཞི༷། མངོ༷ན་ཞེ༷ན་aོ༷ག ཞེས་པ་འ¥ལ་བའི་gམ་ོག་དེས་སེམས་ལ་yག་ù་ཡང་ནས་ཡང་Q་Tེ་
བས། ས་ར་ཧས། བnལ་9ི་™གས་མར་བཙŒན་ལས་yག་ù་འrང་། །ནམ་ཡང་Yག་བWལ་འབབ་
ཞིག་Tེ་བ་@ེད། །ཅེས་གRངས། སེམས་hི་Cན་ོག་དེ་Tེ་མེད་གནས་མེད་འགག་མེད་Q་ོགས་
སོང་ན། སེམས་hི་yག་ùའི་སེམས་hི་འŠལ་hོག་Jབ་l་མ་རེད། དེའི་ན་‡ལ་དང་‡ལ་ཅན་‡ལ་
དབང་ཤེས་གRམ་9ི་འ¥ལ་བ་དེའང་རང་¦གས་hི་གyང་འཛNན་9ི་མངོན་ཞེན་aོག D༷ད་པ༷ར་Q༷་
འཁོར་འདས་‹་ཤན་—ེད་ཟེར་ནང་གི་འཁོར་འདས་‹་ཤན་ངོ་མ་དེ། སེམས་དང་རིག་པ་གཉིས་ཤན་
—ེད། སེམས་འདིས་འཁོར་བའི་l་@ེད་hང་rང་གནས་Tེ་འགག་གནས་གRམ་དང་tལ་བ་ཞིག
རིག་པ་མ་བhོས་པ་རེད་བསམ་ན་དེ་འཁོར་འདས་‹་ཤན་—ེད་ཚར་རེད། འཁོ༷ར་འད༷ས་‹༷་ཤ༷ན་—ེད་
བ༷ས་སེ༷མས་hི༷་མཚ༷ན་ཉི༷ད། ཞེས་པ་འ¥ལ་བའི་སེམས་hི་མཚན་ཉིད་དེ་ཕར་བཤིག མ་འ¥ལ་བ་
62/144
རི༷ག་Vོ༷ང་࿉མÅག་མའི་ཡེ༷་ཤེ༷ས་སོགས་མངོན་Rམ་Q་eོ༷ལ་བ་Iར། མཐ༷ར་J༷ག་ཡིན་ན་ས༷ངས་E༷ས་
C༷ན་ད༷ང་གཉི༷ས་R་༷མེ༷ད་པ༷འི་J༷གས་Lོ༷་Kེ༷་མངོན་Q་@ེད་པའི་qལ་བ་ཅན་ཡིན་ཟེར། ད་‘་རང་ཅག་
འ¥ལ་བའི་སེམས་ཅན་ནང་གི་}ས་ངག་ཡིད་གRམ་ཞེས་འདི་འང་། ཐོག་མ་གཞི་ལས་གཞིག་¡ང་
ཤར་འོང་Qས་མÅག་མའི་L-་KM་གRམ་ཟེར། བདེ་གསལ་མི་ོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆ་c་བ་ཞིག་Iར།
བདེ་གསལ་མི་ོག་པ་དེ་མས་གཞི࿉་ལས་གཞི་¡ང་ཤར་འོང་Qས། དེར་གཞི་¡ང་རང་¡ང་Q་མ་
ཤེས་ན་བདེ་གསལ་མི་ོག་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ཡར་རགས་པ་རེད་འeོ་Qས། {། Éང་། ཐིག་ལེ་གRམ་
Q་འIར་འeོ། {་Éང་ཐིག་ལེ་དེ་ལ་བེན་ནས། དེ་རགས་པའི་}ས་དེ་རང་¦གས་hི་vབ་པ་རེད།
རགས་པའི་}ས་དེ་ªོང་བ་@ེད་པ་ལ་}ས་ལ་མངོན་ཞེན་དེ་aོག་ན་ཤིན་n་c་བ་ཟེར་ོགས་དཀའ་
བའི་དོན་རེད། མÅག་མའི་L-་KM་གRམ་9ི་ཡེ་ཤེས་མངོན་Q་Iར་Qས་རང་གི་}ས་ངག་ཡིད་གRམ་
འདིའང་སངས་Eས་hི་x་གRང་Jགས་L-་KM་དང་གཉིས་R་མེད་པ་འIར་ལ། གཉིས་R་མེད་པ་དེ་
Iར་ན་འtས་`་མཐར་Jག་དེ་མངོན་Q་Iར་འe-་རMད། དེའི་—ིར་ན་$ོགས་ཆེན་འདིའི་}ས་ªོང་གི་
x། ངག་ªོང་གི་གRང་། སེམས་ªོང་གི་Jགས་L-་KM་ཡེ་ཤེས་མངོན་Q་Iར་བའི་ཕ་རོལ་n་གདོ༷ད་
མ༷འི་གཞི༷་ཐོ༷ག་n༷་—ི༷ན་པ༷་ཡི༷ན་ནོ༷། །ཞེས་^ི་བཏང་འ¥ལ་eོལ་གཉིས་ཀ་འོང་ས་དེ་གང་རེད་ཞེ་ན།
ཆོས་ཉིད་hི་ང-་བ/་གཞི་ཟེར་བ་$ོགས་ཆེན་9ི་གཞི་ཞིག་ཡོད་རེད། དེས་གཞི་དེ་དང་པོ་གཞི་ལས་གཞི་
¡ང་མ་གཡོས་གོང་ཡིན་ན། མར་འ¥ལ་གཞི་@ེད་དམ། ཡར་eོལ་གཞི་@ེད་གཏན་གཏན་མ་ངེས་པ་
ཞིག་ལ་ཐོག་མའི་གཞི། དེས་གཞི་དེ་ལས་གཞི་¡ང་zང་ཟད་མར་གཡོལ་{ལ་འo་ཞིག་kར་ཤར།
དཔེར་ན། ཉི་མ་ལས་འོད་ཤར་བ་‘ར་འོང་ན། དེས་གཞི་ཡི་¡ང་བ་དེ་རིག་པ་རང་གི་ཐོག་མ་རེད་
འQག་མ་གཏོགས་¡ང་བ་—ི་རོལ་Q་མི་འQག་བསམ་པ་ཐག་ཆོད་སོང་ན། དེ་མ་ཐག་གཞི་ཐོག་ནས་
eོལ་བར་Cན་n་བཟང་པ-་ཆM་ཆོས་|ག་གི་སངས་Eས་ཟེར་བ་དེ་རེད། ཁམས་གRམ་སེམས་ཅན་ལ་
གཞི་¡ང་དེ་གཞི་ལ་ཤར་Qས། ¡ང་བ་དེ་ལ་ཕར་སེམས་བཏད་ནང་གི་རིག་པའི་{ལ་ཡིན་པ་མ་ཤེས་
པས། —ི་¡ང་བའི་བúས་སོང་བའི་‡ལ་གཅིག་—ི་ལ་འQག ‡ལ་ཅན་གཅིག་ནང་ལ་འQག་བསམ།
དེ་གཉིས་གི་དབང་པོ་མཚམས་ªོར་@ས། འ¥ལ་བ་དེ་རགས་པ་རགས་པ་kར་¡ང་འོང་རེད། དེ་
རགས་པ་རགས་པ་¡ང་བ་དེ། གོང་ནས་rང་གནས་འeོ་གRམ་ཚ་བ་‘་`། Tེ་བ་མེད་པ། གནས་
པ་མེད་པ། འགག་པ་མེད་པའི་རང་བཞིན་གཏན་ལ་ཕབ་སོང་ན། དེ་ཐོག་མ་kར་འ¥ལ་སའི་གཞི་
དེའི་Vེང་_ེབས་མི་འeོ་བའི་ཐབས་ཡོད་མ་རེད། གཞིའི་¡ང་བ་དེ་Tེ་འགག་གནས་གRམ་དང་tལ་
63/144
བ་རེད་འQག་བསམ་ན་གཞི་¡ང་དེ་རང་¡ང་Q་eོལ་འeོ་Qས་Cན་n་བཟང་པོ་དང་དགོངས་པ་
མཉམ་པ་འIར་ལ། མཐར་Jག་གི་འtས་`་དེ་‘་`་ཐོབ་པ་@ེད་དོ། །
༼དེབ་ངོས་བz་གཅིག་པ༽
གཉི༷ས་པ༷་ªོང་བ་gལ་Q་དབབ་kལ་ལ༷་གཉི༷ས། g༷ལ་Q༷་དབ༷བ་པ༷་ད༷ང་། སོ༷ར་གB༷ག་པ༷འོ། །ད༷ང་པོ༷་
gལ་Q་དབབ་པ་ནི༷། ཐ༷ལ་འI༷ར་ལ༷ས། འདི༷་Q༷ས་}༷ས་ང༷ག་སེ༷མས་hི༷་གན༷ད། །g༷ལ་འ@ོ༷ར་a༷ན་པ༷འི་
g༷ལ་དབ༷བ་@༷། །གRངས་བ་དེ། འཁོར་འདས་‹་ཤན་9ི་^ོད་པ་Tོང་བ་དང་། }ས་ངག་གི་སེམས་
ཐམས་ཅད་oན་པའི་kལ་བzན་ཏེ། {ོལ་བ་@ས་པ་དེ་ཕར་šོད་ན་ཡང་ཆོས་ཉིད་hི་ངང་Q་གནས་
ལ། དེའི་—ིར་ན་}ས་ངག་སེམས་hི་གནད་gལ་འ@ོར་aན་པས་gལ་Q་དབབ་པ་@། ཞེས་པ་དེ་
$ོགས་ཆེན་࿉ནང་ལམ་9ི་D༷ད་པ༷ར་ཅ༷ན་9ི༷་Wོ༷ན་འeོ༷འི་^ོ༷ད་པ༷་དེ༷་g༷མས་hི༷ས་}ས་hི་ཁ༷མས་ད༷ང་
འr༷ང་བ༷་འ¥༷གས་པ༷ར་I༷ར་པ༷་g༷ལ་མ༷་མ༷་བཅོ༷ས་པ༷འི་གཤི༷ས་R༷་གཏ༷ན་ལ༷་དབ༷བ་པ༷འི་—ི༷ར། }༷ས་hི༷་
གན༷ད་བཟ༷ང་ང༷ན་>༷ང་དོ༷ར་ལ༷ས་འད༷ས་པ༷་Q༷ད་;ོ༷ད་hི༷་མི༷་རོ༷་བཞི༷ན་Q༷་ཅི༷་བདེ༷ར་གཞ༷ག གRངས་པ་
}ས་gམ་¡ང་ཆོས་བQན་ལ་སོགས་དང་། མཉམ་བཞག་‘་`་ལ། ཉལ་བ་དང་། Wས་པ་ལ་སོགས་
པ་འདམ་ག་མེད་པ་རང་གི་གང་མོས་པ་དེ་ཉིད་ལ། དཔེར་ན། Qད་;ོད་hི་ནང་ལ་རོ་གཞག་ན་དེ་ལ་
ག་འoའི་གཞག་ན་Dད་ཡོད་l་མ་རེད། དཔེར་དེ་བཞིན་Q་ཅི་བདེར་གཞག ང༷ག་གི་¨༷་བKོ༷ད་ད༷ང་
t༷ལ་བ༷འི་གཤི༷ས་ལ། ཞེས་བཏམ་¨་བ་དང་བKོད་པ་མང་པོ་dངས་ཏེ། ¨་བKོད་དང་tལ་བའི་
གཤིས་ལ་ཁ་ནས་ད`གས་hི་འe-་འ/ང་ཙམ་ཡང་དལ་བར་@ས་ན། དེ་དེས་་@ས་ནས་སེམས་དེ་མི་
གནས་པའི་‘་`་ཞོན་བ“ད་ཡོད་པས། དེའི་—ིར་ན་སེམས་དལ་`་བ_ད་Q་ད`༷གས་hི༷་འeོ༷་འོ༷ང་
ཙ༷མ་ཡ༷ང་ད༷ལ་བ༷ར་བ_༷བ། ཡི༷ད་hི་o༷ན་ོ༷ག་g༷མ་གཡེ༷ང་ལ༷ས་eོ༷ལ་བ༷། ཞེས་གོང་Q་}ས་ངག་ཡིད་
གRམ་པོ་ཐང་ཆད་སོང་བས་gམ་ོག་མར་Åང་བ་ཡིན་ས་རེད། Åང་བས་gམ་ོག་ལས་eོལ་བ་
Fི༷ན་དེ༷ངས་པ༷འི་ན༷མ་མཁ༷འ་‘༷ར་འཇོ༷ག་པ༷་Vེ༷། }ས་ངག་ཡིད་གRམ་9ི་@༷་བ༷་ད༷ང་@ེ༷ད་པ༷་མེ༷ད་པ༷འི་
g༷ལ་འ@ོ༷ར་ད༷ང་a༷ན་པ༷ས་g༷ལ་Q༷་དབ༷བ་པ༷་ལ༷་ཞ༷ག་ཉི༷་¦༷་{༷་གཅི༷ག་ག༷མ། ཡང་ན་ཞག་བQ༷ན་ན༷མ་
གR༷མ་ལ༷་སོ༷གས་པ༷་@༷་དགོས་Vེ༷། དེ་‘ར་@ས་པའི་དགོ༷ས་པ༷་དེ་ནི༷། .ོ༷ང་གས༷ལ་ལ༷ས། འདི༷་‘༷ར་
g༷ལ་Q༷་R༷ས་ཕ༷བ་པ༷། །འr༷ང་འ¥༷གས་ན༷ད་¬ེ༷ན་ཞི༷་བ༷་ད༷ང་། །འཛN༷ན་པ༷་ར༷ང་eོ༷ལ་ཉི༷ད་Q༷་འI༷ར། །
ཞེས་འདི་‘ར་R་ཡིས་gལ་Q་དབབ་པ་ ོ་གRམ་gལ་དབབ་Q་@ས་ནས་འrང་བའི་ཁམས་
འ¥གས་པ་ཐམས་ཅད་ཞི་བ་དང་། ནད་ལ་སོགས་པ་ལ་ཕན་པ། }ས་ངག་ཡིད་གRམ་9ི་བཟང་པོ་
དང་ངན་པ་ལ་འཛNན་པ་ཡོད་པ་དེ་ཉིད་རང་eོལ་འIར། ཞེ༷ས་སོ༷། །
64/144
གཉི༷ས་པ༷་སོར་བBག་པ་ལ༷་?གཉིས།
འད༷ས་Kེ༷ས་ལ༷ས། ཉ༷ན་ཐོ༷ས་@༷ང་སེ༷མས་;ོ༷་བོ༷་ཡི༷། །‘༷་V༷ངས་ཉི༷ད་hི༷ས་སོ༷ར་ཡ༷ང་གB༷ག །དེ༷ས་ནི༷་
གR༷མ་པོ༷་སོ༷ར་m༷ད་ན༷ས། །ཉ༷མས་ལེ༷ན་ཉི༷ད་ལ༷་བ{ོ༷ན་པ༷་འI༷ར། །ཞེ༷ས་འདིའི་ཡང་kར་}ས་ངག་
ཡིད་གRམ་}ས་གནད་Q་བཅང་འོང་རེད། དེ་བཅང་འོང་Qས་ཉན་ཐོས་དང་གཅིག @ང་སེམས་
དང་གཉིས། ;-་བ-འ7་‘་Vངས་གRམ་ཡོད་པ། Wར་ཕར་ ོ་གRམ་.ོད་@ས་པ་དེ། kར་oན་པ་ཤེས་
བཞིན་9ིས་“ོམ་Vེ། སོར་Q་གBག་ནས་ཉམས་ལེན་ཉིད་ལ་བ{ོན་པ་འIར་ཞེས། དང་པོ་ཉ༷ན་ཐོ༷ས་
hི༷་‘༷་V༷ངས་གང་ཡིན་ཞེ་ན། }ས་L-་KM་Tིལ་Ñང་། ལག་པ་མཉམ་བཞག  ལ་ཚNགས་མདའ་‘ར་
ˆོང་བ། མeིན་པ་ཡིད་ཙམ་འŠག་པ། མིག་¡་{ེ་‹་ཕབ་པ། ˜ེ་ཡ་µན་ལ་ªར་བ་Vེ། g༷མ་¡༷ང་
གི་ཆོ༷ས་བQ༷ན་ད༷ང་a༷ན་པ༷ས་སེམས་hི་r༷ང་ཚŒ༷ར་9ི༷་gམ་པ་ོ༷ག་པ༷་དེ་ལ༷་ཆེད་Q་འབད་པ་དང་{ོལ་
བ་མེད་པའི་ ོ་ནས་བཟོ༷་འཆོ༷ས་མི༷་@ེད་པ༷་རང་འབབ་ཉི༷ད་Q༷་གཞ༷ག་པ་@ེད་ལ། Wར་ ོ་གRམ་.ོད་
ཆེ་པ་དེ་སོར་mད་འོང་བ་ཡིན་པའི་—ིར་ན་དེ་‘ར་@ེད། དེ་Kེས་གཉི༷ས་པ༷་@༷ང་m༷བ་སེ༷མས་དཔ༷འི་‘༷་
V༷ངས་དེ། }ས་gམ་¡ང་ཆོས་བQན་Wར་དང་࿉འeོ་བ་དེ་ལ་མི༷ག་ཧ་ཅང་མར་¡་{ེ་མི་ཕབ་པ་
གཉ༷འ་ཤི༷ང་ག༷ང་དེ་ཐད་ཀ་ཙ༷མ་Q་ེ༷ན་མེ༷ད་Q༷་གཞ༷ག ࿉ དེའི་Kེས་R་(གRམ་པ)x་;ོ༷་བོ༷འི་‘༷་
V༷ངས་hི་µ༷ང་བ༷་9༷ད་hི༷་དོ༷ར་V༷བས་R༷་བe༷ད། མི༷ག་“༷ང་མི༷ག་Q༷་གཡོ༷་ཞི༷ང་ནང་གི་སེམས་དེ་ཉིད་
རིག་པ་དེ་མིག་ལ་བཏད། མིག་བ༷ར་¡༷ང་Vོང་པ་ལ་(བ‘༷)བཏད་དེ། ང༷ག་n༷་ཧ༷་ཧ༷་ཞེ༷ས་;ོ༷་བོ༷འི་ག༷ད་
མོ༷་ཆེན་མོ་གཡས་R་?Xོགས་པ་ད༷ང་། ཧི༷་ཧི༷་ཞེ༷ས་;ོ༷་མོ༷འི་E༷ང་â༷་བKོ༷ད་པ༷འི་ང༷ང་ན༷ས་¡༷ང་བ༷འི་
འ¥ལ་བ་ཐམས་ཅད་»༷ན་•༷གས་གཏི༷བ་པ༷འི་བû༷ལ་B༷གས་ལ༷་{༷ལ་ª༷ང་བ་Iར་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་‘ར་
gམ་Q་དབབ་པའི་དགོས་པ་གང་རེད་ཟེར་ན། .ོ༷ང་ག༷སལ་ལ༷ས། ཉ༷ན་ཐོ༷ས་ཞི༷་བ༷འི་‘༷་V༷ངས་hི༷ས། །
}༷ས་ང༷ག་ཡི༷ད་གR༷མ་g༷ལ་Q༷་ཕེ༷བས། །གRངས་བར་ཉན་ཐོས་ཞི་ཤིང་Qལ་བ་ཞི་šག་གི་ཏིང་ངེ་
འཛNན་ ོམ་པའི་‘་Vངས་hི་}ས་ངག་ཡིད་གRམ་གོང་Q་འcོས་པ་དེ་ཉིད་ཕར་ཧ་ཅང་.ོད་བཞག་
པ་དེ། k་སོད་mད་དེ་gལ་Q་དབབ། བོ༷་དྷི༷་ས༷་ý༷འི་‘༷་V༷ངས་hི༷ས། །g༷ལ་ཕེ༷བས་བདེ༷་བ༷་ཉི༷ད་ཐོ༷བ་
འI༷ར། །གRངས་བར་@ང་mབ་སེམས་དཔའི་‘་Vངས་hི་སོར་བBག་@ས་པ་དེ་ལ་བེན། སེམས་
gལ་Q་དབབ་པ་དེ་ལ་ཞི་གནས་hི་བདེ་བ་ཐོབ་Vེ། }ས་སེམས་ཤིན་ªོང་གི་བདེ་བ་ཐོབ་པ་འIར་
བ། ;ོ༷་བོ༷་ཉི༷ད་hི༷་‘༷་V༷ངས་hི༷ས། །g༷ལ་ཕེ༷བས་ཡོ༷ན་ཏ༷ན་གR༷མ་ཡ༷ང་འv༷བ། །གRངས་བར་;-་བ-འ7་
65/144
‘་Vངས་hི་རིག་པ་ལ་ང་Tེད་དེ་གཟིངས་བVོད་འོང་Qས། བདེ་བ། གསལ་བ། མི་ོག་པ། བདེ་
གསལ་མི་ོག་པའི་ཡོན་ཏན་ཡང་ཏིང་ངེ་གRམ་Q་འvབ་པ་འIར་བ་ཡིན། ཞེས་སོ། །ཡི༷་གེ༷་ི༷ང་
པ༷་ད༷ག་ལ༷་g༷མ་¡༷ང་ཆོ༷ས་བQ༷ན་ལ༷ས་ཐ༷་ད༷ད་པ༷འི་མིག་གི་ཉན་ཐོས་hི་‘་Vངས་ལ་མི༷ག་¡༷་{ེར་
གཏོ༷ར་པ༷་ད༷ང་། @༷ང་mབ་སེ༷མས་དཔའི་‘༷་V༷ངས་ཞི༷་བ༷ར་མི༷་གན༷ས་པ༷་ལ་སོ༷གས་ཡིན་ཏེ། དེ་¡༷ང་བ༷་
ཧོ༷ལ་l༷གས་མ་གཏོགས་lད་hི་དགོངས་པ་དང། >་མའི་མན་ངག་དང་འtེལ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་
གRངས། Wོན་འe-འ7་རིམ་པ་སོང་ཟིན།
གཉི༷ས་པ༷་དངོ༷ས་གཞི༷འི་;ི༷ད་k༷ལ་བཤད་པ་དེ་ལ༷་གཉི༷ས་ལ༷ས།
ད༷ང་པོ༷་x༷་བཞི༷འི་ས༷་བོ༷ན་འདེ༷བས་ཤི༷ང་·༷ར་ལ༷མ་ ོ༷མ་པ༷འི་¡ོ༷ད་Q༷་བ¿༷བ་—ི༷ར་གསང་Wགས་L-་KM་
ཐེག་པའི་ལམ་࿉ལས་སེམས་hི་ཆོས་ཉིད་བདེ་གཤེགས་1ིང་པ-འ7་ང-་བ/་ལ་x་བཞིའི་ཡོན་ཏན་ཡོད་
པར་དེའི་ས་བོན་དེ། དཔེར་ན། ས་བོན་བཟང་པ-་ཞ7ག་ཡོན་ན་ཞིང་ས་ལ་བཏབ་ན་·་Š་·ར་Q་Tེ་བ་
‘ར་Q། བདེ་གཤེགས་1ིང་པོ་x་བཞིའི་ས་བོན་ལ་དབང་གི་གསོས་འདེབས་འོང་Qས་x་བཞིའི་ཡོན་
ཏན་དེ་ཡར་{ལ་$ོགས། Xིབ་པ་བཞི་དག་འོང་l་རེད། དེའི་—ིར་ན་གསང་Wགས་དབང་ལ་མ་
བེན་པ་གཅིག་¬ང་ཡོད་མ་རེད། གསང་Wགས་དབང་གི་མཐར་བེན་ཟེར་རེད། ·ར་ལམ་ ོམ་
པའི་¡ོད་Q་བ¿བ་—ིར་དབ༷ང་Q་@ེད་པ་ཡིན་ལ། དབང་བxར་བ་དེ་ཡང་། `མ་དབང་། གསང་
དབང་། ཤེས་དབང་། ཚNག་དབང་gམ་པ་བཞི་Vེ། རང་རང་གི༷་དhི༷ལ་འཁོ༷ར་ཆེ༷ན་པོ༷ར་བཞི་ལས་
འ£༷ག་ཅི༷ང་¤ི༷ན་པ༷ར་@ེ༷ད་པ་ཡིན་ལ། ད་རེས་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་qབས་ལས་Fོས་མེད་hི་དབང་
བཞི་པ་དེ་ཉིད་{ལ་Q་བÔན་པ་མ་གཏོགས་`མ་པ་གསང་བ་ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་hི་དབང་གཙ་བŽ་
མཛད་མ་རེད། དཔེར་ན། གོང་Q་}ས་ངག་ཡིད་གRམ་ªོང་བའི་qབས་R་སེམས་rང་གནས་འeོ་
གRམ་Q་གཏན་ལ་ཕབ་Vེ། རིག་པའི་གནས་}གས་ཆ་ཙམ་©ོང་འོང་ན་དབང་མཐར་Jག་དེ་རེད།
དབང་མཆོག་རང་ལ་གནས་\ར་དེ། །བxར་བའི་ཐོབ་པ་མི་འIར་ཏེ། །t་ˆེན་འtས་R་དབང་
བxར་ཡང་། །དེ་ལ་འtས་hི་དངོས་མཐོང་མེད། །ཞེས་དབང་གི་´ས་པ་དེ་སེམས་ཅན་རང་རང་གི་
སེམས་lད་ལ་མེད་ན་—ི་ཡི་དབང་བxར་བས་ཐོབ་པ་མི་འIར་ཏེ། དཔེར་ན་t་བོ་དང་ˆེན་མ་ལས་
འtས་hིས་དབང་བxར་ན་འtས་¤ིན་པའི་´ས་པ་འོང་l་མེད་པར་དཔེར་དེ་‘་`་ཡིན་པའི་—ིར་
ན། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སེམས་hི་ཆོས་ཉིད་དབང་གི་´ས་པ་ཡོད་པར་དེར། >་མའི་‘་ ོམ་
ཏིང་ངེ་འཛNན་དང་གསང་Wགས་ཐབས་ཟབ་པའི་གནད་hིས་kར་སད་པར་Iར་པ་ཡིན་པའི་—ིར་
66/144
ན། དོན་9ི་དབང་གན༷ས་q༷བས་འདི༷་ཉི༷ད་Q༷་དོན་9ི་ཐོབ་པ་ཡིན་པའི་—ིར་ན། ཆེད་Q་`མ་པ་ལ་
སོགས་པ་Fོས་བཅས་ལ་མ་བེན་ནའང་ཆོག་གRང་རེད། གང་ཟག་Jན་མོང་བ་ལ་དགོངས་པའི་
དབང་Q་@ས་ན། Wར་དhིལ་འཁོར་ཆེན་པོ་གང་‹ང་ཞིག་n་`མ་པ་གསང་བ་ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་hི་
དབང་ཐོབ་ཚར་བའི་Kེས་R། $ོགས་ཆེན་;ིད་རིམ་གRང་། $ོགས་ཆེན་;ིད་རིམ་གRང་Qས་དོན་
9ི་དབང་བxར་གནང་བ་མཛད་པ་དེ་འoའི་རེད། ད་‘་ཡིན་ནའང་། lད་“ེ་ཆེན་མོ་དབང་གསལ་
@ེད་ཤ་ཏག་རེད། འདིའི་དོ༷ན་9ི༷་ཐོ༷བ་པ༷་ཡི༷ན་ལ༷། ;ི༷ད་hི༷་@༷་བ༷་མཐ༷ར་—ི༷ན་ན༷ས་དབ༷ང་བx༷ར་བ༷་
སོ༷གས་དོ༷ན་ལ༷་མི༷་གན༷ས་ཤི༷ང་། ཞེས་;ིད་Wོན་མ་@ས། དབང་Kེས་མ་@ས་ན་ཕན་མ་རེད། ;ིད་དེས་
¤ིན་པ་དེ་eོལ་དགོས་རེད། དབང་གི་¤ིན་དགོས་པས་མ་¤ིན་ན་eོལ་ཐབས་ཡོད་མ་རེད། དམ་པ་
གོང་མའི་—ག་ལེན་ལ་@ས་ན། དང་པོ་དབང་གིས་lད་¤ིན་པ་@ས། དེའི་Kེས་བTེད་$ོགས་རིམ་པ་
གཉིས་དབང་གི་´ས་པ་དེས་ཡ་སོས་པ་@ེད་པར་མ་གཏོགས། ;ིད་Wོན་Q་Bས་དབང་Kེས་R་@་བ་
ལ་སོགས་དོན་ལ་མི་གནས་གRང་། དངོས་གཞི་;ིད་kལ་དེ་ཉིད་དབང་བxར་བའི་Kེས་R་དགོས་
l་རེད། l༷ད་དོ༷ན་གཟི༷གས་པ༷འི་མཁས་vབ་gམས་hིས་hང་དབང་ཐོག་མ་མཛད་;ིད་Kེས་མ་
མཛད་པས། ;ིད་Wོན་མ་@ས་དབང་Kེས་མ་@ས་^༷ན་W༷ར་ཡ༷ང་མི༷་མཛ€༷ས་པ༷་ཉི༷ད་དོ༷། །
གཉི༷ས་པ༷་ ོ་གRམ་དབང་བxར་ཞེས་པ་དེ་ལ༷འང་སེམས་དང་རིག་པ་གཉིས་ཤན་འ@ེད། ཆོས་ཉིད་
hི་‘་བ་ཡང་དག་པ་ཞིག་lད་ལ་Tེ་བ་@ེད་རེད། དེ་Tེ་@ེད་དེ་ལ་ངེ༷ས་ཚN༷ག་གི༷་ ོ༷་ན༷ས་Lོ༷་Kེ༷་1ི༷ང་པོ༷་
>༷་ན༷་མེ༷ད་པ༷འི་ཐེ༷ག་པ༷་འདི༷། ཞེས་L-་KM་1ིང་པ-་ཞMས་ཆོས་ལ་ཚད་࿉བཞག་ཆོས་ཉིད་བདེ་བ་གཤེགས་
པའི་1ིང་པོ་འཕོ་འIར་དང་tལ་བའི་ང-་བ-་དM། འདིའི་བTེད་$ོགས་hི་ལམ་9ི་རིམ་པ་མངོན་Rམ་
Q་མཐོང་བ་@ེད་པ་དང་། ཐེག་པ་རིམ་པ་དŠ་པོ་ཐམས་ཅད་hི་{ེ་མ-་ཡ7ན་པའི་>་ན་མེད་པའི་ཐེག་
པ། ^ི་གསང་Wགས་L-་KM་ཐེག་པའི་ལམ་ཡིན་ནས་བyང་Vེ། འt༷ས་`༷་ལ༷མ་@ེ༷ད་མ་གཏོགས། l་
ལམ་@ེད་གཏན་ནས་ཡོད་མ་རེད། དེའི་ནང་ནས་hང་$ོགས་པ་ཆེན་པ-་དM། ཐེག་པ་བEད་ཐམས་
ཅད་ལས་འདས་པའི་ཐེག་པའི་{ེ་མ-་ཡ7ན་པས། རང་ལ་གནས་པའི་ཡེ་ཤེས་hི་ང-་བ-་དM་ད་‘་ནས་
མངོན་Rམ་Q་ལམ་Q་@ེད་པས་ན། ནང་པ་ས༷ངས་E༷ས་པ༷འི་ལ༷མ་ཐ༷མས་ཅ༷ད་hི༷་དངོས་གཞི་མཐར་
Jག་ཐེག་པ་རིམ་པ་བEད་པ-་དM་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ལམ་Vེབས་Wོན་འe-འ7་ཆོས་‘་`་ཡིན་པས།
དེའི་དངོ༷ས་གཞི༷་ཡི༷ན་པ༷འི་l་མཚན་གང་རེད་ཟེར་ན། འt༷ས་`༷་སངས་Eས་x་བཞིའི་ཡོན་ཏན་དེ་
གང་ལས་$ོགས་ཟེར་ན། རང་གི་རིག་པ་དེ་ལས་$ོགས་ཡོད་རེད། རི༷ག་པ་དེ་ཉིད་རང་གི་ཐོ༷ག་n༷་དེ་
67/144
སེམས་ཅན་རང་རང་གི་l་ལ་ཡོད་པ་དེ་ངོ༷་F༷ད་བཞག་Qས། དགའ་རབ་L-་KMའི་ཞལ་ཆེམས་ནང་
ནས་hང་། ངོ་རང་ཐོག་n་Fད་ཟེར་བ་དེ་རེད། དེ་རང་ལ་ཡོད་པ་དེ་རང་ལ་ངོ་Fད་པ་རེད་མ་
གཏོགས་། གཞན་ཞིག་ནས་kར་གསར་Q་¤ིན་པར་@་བ་མེད་པ་རེད།
ད༷ང་པོ༷་དངོས་གཞི་ཡིན་པའི་l་མཚན་བཤད་པ་དེ་ལ།
གཞི༷་ཡི༷ན་ལ༷་དངོ༷ས་མ༷་ཡི༷ན་པ༷། གRངས། ད`་མ་སེམས་ཙམ་པ་དང་། ད`་མ་ཐལ་འIར་པ་‘་`་
ཡིན་ན་གཞི་རེད། གཞི་ཡིན་པའི་l་མཚན་གང་རེད་ཟེར་ན། ཆོས་ཉིད་Vོང་པ་ཉིད་མཐའ་བEད་
Fོས་པ་དང་tལ་བ་དེ་རང་བཞིན་E་ཆེན་པ-འ7་ ོ་ནས་གཏན་ལ་ཕབ་པས་གཞི་རེད། དངོས་མ་ཡིན་
ཏེ། གང་རེད་ཟེར་ན། Vོང་ཉིད་hི་ཉམས་©ོང་ངོ་མ་དེ་རང་གི་l་ལ་Tེ་Jབ་hི་ཡོད་མ་རེད། དེའི་ན་
དངོས་མ་ཡིན། དཔེར་ན། š༷་ཁ༷ང་མཐོ༷ང་ཡ༷ང་š་ཁང་ནང་Q་ེ༷ན་གR༷མ་ག་འoའི་ཡོད་མ༷་མཐོ༷ང་བ་
‘༷་`༷། š་ཁང་གི་རོལ་ཙམ་མཐོང་ནས་དེའི་ནང་Q་ེན་གRམ་མ་མཐོང་‘་`་‡ལ་ཆོས་ཉིད་hི་ང-་
བ-་དM། ࿉ཟ༷བ་པ་Vོང་པ། གས༷ལ་བ་རིག་པ་རེད་ཞེས། }ང་རིག་གི་གཏན་ལ་ཕབ་པ་མ་གཏོགས་
ཉམས་©ོང་གིས་མ་གRང་བ་དེ་རེད། ¡༷ང་Vོ༷ང་ལ༷་སོ༷གས་པ༷་གཅི༷ག་ལ༷་གཅི༷ག་འtེ༷ལ་9ི༷་ཚN༷ག་ཙ༷མ་ལ༷་
‘༷་ ོ༷མ་ཡི༷ན་པ༷ར་ཡི༷ད་བ༷ན་འཆ༷འ་བ༷འ༷ང་མ༷་ཡི༷ན། ཞེས་¡ང་Vོང་yང་འ£ག་གི་ང-་བ/། ¡ང་བཞིན་
Q་Vོང་། Vོང་བཞིན་Q་¡ང་བ་གཏན་ལ་ཕབ་དགོས་l་རེད་མ་གཏོགས། ཡང་¡ང་ཆ་གཙ་བ-་@Mད་
པའི་ ོ་ནས་@ས་ན་ཆོས་ཉིད་དངོས་པོ་‘་`་ལ་འཛNན་འeོ་l་རེད། Vོང་ཆ་གཙ་བŽ་@ས་ན་ཆད་‘་
ལ་གོ་བ། ¡ང་བ་དང་Vོང་པ་གཉིས་¡ང་བ་ལ་‘ོས་པའི་Vོང་པ། Vོང་པ་ལ་‘ོས་པའི་¡ང་བ་ཟེར་
ན་ཚNག་ཙམ་རེད། $ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ད@ིངས་རིག་yང་འ£ག་ཟེར་ན་འo། ¡ང་Vོང་yང་འ£ག་
ཟེར་ན། ཡེ་གདོད་མ་ཉིད་ནས་གཟོད་བཅོས་མ་@ས་པ་uན་9ིས་vབ་པའི་ན་yང་འ£ག་ཆེན་པ-་
རMད། ང-་བ-་དM་འཕགས་པའི་མཉམ་བཞག་གི་X་ཇི་བཞིན་པ་རེད། དེའི་—ིར་ན་¡ང་Vོང་ཐ་དད་པ་
གཅིག་ཚNག་ཙམ་ལ་‘་ ོམ་ཡོན་ཏན་འཆར་བའང་མ་ཡིན། དངོས་ཡིན་ལ་གཞི་མ་ཡིན་པ་>་མ་
དགོགས་བlད་དང་aན་པ་གཅིག་གི་_ོབ་མ་དད་པ་དང་aན་པ་གཅིག་ལ་སེམས་hི་གནས་}གས་
ངོ་Fད་བཞག་ན། སེམས་དེའི་གནས་}གས་hི་ང-་བ/་ཉམས་©ོང་ཞིག་lད་ལ་Tེ་རེད་དེ། ཉམས་©ོང་
lད་ལ་Tེ་ནའང་ཐོས་པའི་མཐའ་E་མ་ཆོད་པའི་དེའི་—ིར་ན། གཞི་Fོས་པ་དང་tལ་བ་མཐའ་
བEད་དང་tལ་བ་དེ་གཏན་ལ་ཕབ་Jབ་མ་རེད། དེའི་—ིར་ན་དངོ༷ས་ཡི༷ན་ལ༷་གཞི༷་མ༷་ཡི༷ན་གRང་།
68/144
ེ༷ན་གR༷མ་མཐོ༷ང་ཡ༷ང་མཚ༷ན་ཉི༷ད་གཏ༷ན་ལ༷་མ༷་ཕེ༷བས་པ༷། š་ཁང་ཡང་མཐོང་š་ཁང་གི་ནང་གི་
ེན་གRམ་མཐོང་ན་སངས་Eས་hི་x་འདི་འo་འQག་@ང་mབ་སེམས་དཔའི་x་འདི་འo་འQག་
ཟེར་B་ཆ་གཏན་ལ་མ་ཕེབས་པ་‘་`འང་མ་ཡིན་གRང་། È༷་བཞི༷འ༷མ། ཞེས་དངོས་ཡིན་ལ་གཞི་མ་
ཡིན་པ་གཅིག དངོས་ཡིན་ལ་གཞི་མ་ཡིན་པ་གཅིག དངོས་དང་གཞི་གཉིས་ཀ་ཡིན་པ་གཅིག་དང་།
དངོས་དང་གཞི་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པ་¡ང་Vོང་གཅིག་ལ་གཅིག་འtེལ་9ི་È་གཞིའམ། མཐ༷འ་བE༷ད་
Fོ༷ས་t༷ལ་ོ༷ག་ད­ོ༷ད་hི༷ས་གོ༷་བ་ཡི༷ན་ན་ཡ༷ང་། ོག་ད­ོད་hི་གོ་བ་དེ་ཉིད། དཔེར་ན། ཉོན་མོངས་
‘་`་གཅིག་གི་གཉེན་པ-་Mན་འོང་ན་ë་ཡས་ཏེ། གཉེན་པ-་དMས་kགས་མི་Jབ་dོང་@་དེ་¦གས་ཆེ་
འeོ་l་རེད། ©ོ༷ང་ཐོ༷ག་n༷་མ༷་ཆ༷གས་པ༵་གRང་། མཐར་Jག་ངོ་མ་ཉམས་©ོང་དེས་གཏན་ལ་ཕབ་
དགོས་རེད། དེ་མ་ཆགས་པ་ë༷་ཡ༷ས་པ༷་ཡ༷ང་མ༷་ཡི༷ན། དངོ༷ས་ད༷ང་གཞི༷་གཉི༷ས་ཀ༷་མ༷་ཡི༷ན་པ༷་ས-་ས-འ7་
Tེ་བོ་ཐ་མ་བ་gམས་‘་`་རེད། འZ༷ལ་¡༷ང་ཟེར་ན་š་སའི་ག„ག་ལག་ཁང་ཆེན་པོ་º༷h༷་È༷་ནེ༷་དེའི་
ནང་Q་བBགས་པ་ཇོ་ཤག་gམ་པར་གRམ་པོ་ག༷ང་ཡ༷ང་མ༷་མཐོ༷ང་བ༷་‘༷་`༷་ཆོ༷ས་ཐ༷མས་ཅ༷ད་ར༷ང་
བཞི༷ན་མེ༷ད་དོ༷་ཞེས་Vོང་པ་ཉིད་ཁ་Vོང་པ་མ་གཏོགས་དོན་Vོང་པ་མ་རེད་པས་ཡི༷ད་ད­ོ༷ད་ཙ༷མ་9ི༷ས་
ལ༷མ་Q༷་@ེ༷ད་པ༷་ལ༷ས་ར༷ང་བཞི༷ན་མེ༷ད་པ༷འི་ངོ༷་བོ༷་ཟེར། ཆོས་ཉིད་ངོ་མ་Fོས་པའི་མཐའ་དང་tལ་བ་
ཉམས་©ོང་¨་བསམ་བKོད་མེད་དེ་བཅ༷ར་ཕོ༷ག་n༷་ངོ༷་མ༷་འcོ༷ད་པ༷ས། ཉམས་ལེན་ཡིན་པ་Äོམ་ནའང་
¬ེན་དང་འcད་པའི་ཚ€་ན། ¬ེན་དང་འcད་ཚ€་ཆོས་པའི་མཚŒན་གས་Vོན་ཟེར། འཆི་ཁར་ཡིན་
࿉གyང་འཛNན་ཐ་མལ་Q་}ས་པའི་vབ་པའི་མཐའ་མ་ཡིན་པར། qབས་འདི༷་ར༷ང་བཞི༷ན་$ོ༷གས་པ༷་
ཆེ༷ན་པོ༷་1ི༷ང་ཐི༷ག་‘༷་བ༷་དེ་དངོས་ཡིན་ཏེ། དགོངས་lད་hི་@ིན་Äབས་དང་aན་པའི་>་མའི་_ོབ་མ་
ལ་ངོ་Fད་འོང་Qས། >་མའི་ོགས་པ་_ོབ་མ་ལ་འཕ-་VM་དགོངས་lད་འཕ-་ཟMར། ཉམས་©ོང་kལ་
བཞིན་Q་Tེ་འོང་རེད། དེས་ཐོག་ནས་གཞིའི་Xོ་འདོགས་ཆོད་འeོ་Qས་དངོ༷ས་ད༷ང་གཞི༷་གཉི༷ས་ཀ༷་
ཡི༷ན་པ༷འི་ངོ༷་བོ༷་ེ༷ན་ག„ག་ལགས་ཁང་ད༷ང་བེ༷ན་པ་š་བཅས་པ༷འི་གན༷ས་k༷ལ་ཇི༷་‘་བ་བཞི༷ན་པ༷་
གཏ༷ན་ལ༷་ཕེ༷བས་པ༷་ད༷ང་འo༷་བ༷་‘༷་བ་དང་ ོ༷མ་པ་ཐམས་ཅད་ཚNག་n་མ་འཆོར་བ་ཉམས་©ོང་གི་
Vེང་ནས་ཡི༷ན་1༷མ་ལ༷་ར༷ག་མ༷་}༷ས་པ༷ར་ར༷ང་eོ༷ལ་མངོ༷ན་R༷མ་Q་Vོ༷ན་པ༵་@ེད་པ་ཡིན་།
གཉི༷ས་པ༷་དེ་ཡི་Kེས་R་ལམ་9ི་རིམ་པ་དངོས་བVན་པ་དེ་ལ་དབ༷ང་པོ༷་gོ༷་པོ༵འི་གང་ཟག་ཚ€་འདི་ལ་
eོལ་བའི་གདམས་པ་དེ་ལའང་gམ་པ་གཉི༷ས་ཡོད་རེད། གང་རེད་ཟེར་ན། ;ེགས་ཆོད་hི་ང-་བ-་དM་
ལ། ཆོས་ཉིད་hི་ང-་བ-་F/ས་པ་དང་tལ་བ་དེ་ལ་ཐེག་པ་གཞན་དང་ ོ་བÀན་ཏེ། ‘་བ།  ོམ་པ།
^ོད་པ་ཟེར་བ་མ་གཏོགས། བTེད་རིམ་ ོམ་པ་‘་`་དང་། $ོགས་རིམ་མཚན་བཅས་? ོམ་པ་‘་
69/144
`་ ོམ་@་ ོམ་@ེད་གང་ཡང་ཡོད་མ་རེད།  ོ༷མ་Q༷་མེ༷ད་h༷ང་ལ༷་བ¹༷་བ༷ས། གRངས་བ་རང་གི་
སེམས་hི་ཆོས་ཉིད་དེ་ཐེ་ཚŒམ་དང་tལ་བ་ཞིག་གཏན་ལ་ཕབ་Qས་ལ་བ¹་ཟེར། ལ་བ¹་བ་དེས་
eོ༷ལ་བ༷་ཐོབ་འeོ་Qས་དེ། ;ེ༷གས་ཆོ༷ད་hི༷་གད༷མས་པ༷། དཔེར་ན། ཤིང་Lོང་པ-་ཞ7ག་ཡོད་ན་དེ་འZལ་
འཁོར་འo་གཅིག་གི་;ིག་སེ་བཅད་བཞག་ན། ཤིང་Lོང་པོ་ཡལ་གལ་ལོ་མ་ཐམས་ཅད་རང་¦གས་
hི་ཕར་ཆོད་པ་མ་གཏོགས་yར་Q་བཅད་དགོས་མ་རེད། དཔེར་དེ་བཞིན་Q་ཆོས་ཉིད་hི་‘་བ་gལ་
མ་མ་ཡིན་པ་ཞིག་lད་ལ་Tེ་འོང་ན། དེ་ཐེག་པ་ཆེན་པ-འ7་ལམ་9ི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་དེས་རང་
¦གས་hི་$ོགས། ཉོན་མོངས་dང་@་ཐམས་ཅད་hི་གཉེན་པོ་རང་¦གས་hི་འeོ་བ་@ེད་པ་ཡིན་
པའི་—ིར་ན་;ེགས་ཆོད་hི་གདམས་པ་ཞེས་པ་དེ་རེད། ;ེགས་ཆོད་hི་‘་བ་དེ་ཡང་དག་པ་མཐར་
—ིན་པའི་གང་ཟག་གདིང་ཐོབ་པ་ཞིག་ཡིན་ན། དེས་འཇིག་ེན་ཚ€་འདིའི་ ོ་གRམ་9ི་@་བ་དŠ་
Zགས་R་བཏང་Vེ། Fོས་མེད་hི་ཉམས་ལེན་ཁོ་ན་ལ་ལ་བ¹་བ་@ེད་པའི་བ{ོ༷ན་འv༷ས་ཆེ༷ན་པོ༷ས་
ཐོ༷ད་w༷ལ་Q༷་ལམ་བ ོ༷མས་པ༷ས། Wོན་མ་ཆོས་ཉིད་hི་‘་བ་དེ་ལ་ཡར་བོགས་འདོན་@ེད་རེད།
བོགས་འདོན་པ་@ེད་པ་དེ་ལ་ཉམས་གོང་འཕེལ་དེ་ཉིད་›ལ་x་¡ང་བ། རིག་པ་ཚད་ཕེབས་ལོངས་
x་¡ང་བ། ཆོས་ཉིད་ཟད་ས་ཆོས་x་¡ང་བ་རེད། x༷་གR༷མ་9ི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ལ༷མ་9ི་ཆ་ནས་
ཡར་$ོགས་འeོ་Qས། དཔེར་ན། ཟག་བཅས་hི་•ང་པོ་འདི་ལ་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་མཐར་—ིན་སོང་
ན། šག་མེད་ཡེ་ཤེས་L-་KMའི་x་གཉེས་པ་`་མ་ལ་མི་†་དང་Š་རི་རིན་པོ་‘་`་རེད། •༷ང་པོ༷་š༷ག་མ་
མེ༷ད་པ་©་༷ང༷ན་ལས་འད༷འ་བའི་k༷ལ་9ི་གདམས་པ་གཉིས་ཡོད་ཟེར། དེའི་ནང་ནས།
ད༷ང་པོ༷་དབང་པ-་g-་པ-་ /མ་Q་མེད་hང་ལ་བ¹་བའི་eོལ་བ་;ེགས་ཆོད་hི་གདམས་པ་དེ་ལ༷འ༷ང་
གང་ཟག་གི་དབ༷ང་པོ༷འི་D༷ད་པ༷ར་9ི༷་ངོ༷་Fོ༷ད་}༷གས་གཉི༷ས་ཏེ། ད༷ང་པོ༷་J༷ན་མོ༷ང་གི་ངོ་Fད་པའི་གང་
ཟག་དེ་ནི༷། རང་བཞིན་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ཆོས་དང་Vོན་པ་ལ་ཡིད་ཆེས་hི་དད་པ་Jན་མོང་མ་ཡིན་
པ࿉་ད༷ད་པ༷་ད༷ང་a༷ན་པ༷ས་1ི༷ང་ཐི༷ག་གི༷་གQ༷ལ་@༷་ཡི༷ན་ན་ཡ༷ང་Tེ་བ་Wོན་མ་ལས་hི་¿བ་པ་ཤས་ཆེ་
བ་དང་། Dད་Q་བ{ོན་འvས་ཞན་པའི་གང་ཟག་དེ་ལ་g༷མ་པ༷ར་ཤེ༷ས་པ༷་Ùོ༷ག་n༷་I༷ར་པ༷འི་རི༷གས་
ཅ༷ན་g༷མས་ལ༷་ནི༷་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་lད་ངོ༷་Fོ༷ད་F༷ས་པ༷་ལ༷ས། ཨེ༷་མ༷་ཧོ༷། ¡༷ང་བ༷་སེ༷མས་R༷་ངོ༷་F༷ད་
པ༷ས་སེ༷མས་ལ༷་@༷ན་k༷ད། ཞེས་པ་འཁོར་འདས་¡ང་བ་དག་མ་དག་ཐམས་ཅད་སེམས་hིས་@ས་པ་
རེད་ཅེས་ངོ་Fད་འོང་Qས། སེམས་ཁོ་རང་འ¥ལ་བའི་གཞི་དེ་རེད་འQག་པས་སེམས་དེ་གཏན་ལ་
ཕབ་དགོས་འQག་བསམ། དཔེར་ན། ཕར་རོལ་X་གཅིག་ལ་དམག་གིས་wོལ་དགོས་ན་དe་བ-་དMས་
70/144
@ེད་}གས་ཅ་Vངས་ཐམས་ཅད་ཤེས་ནས་དམག་གིས་བཅོམ་ན་བཅོམ་Jབ་hི་རེད། དཔེར་དེ་‘་
`་སེམས་འདིའི་འཁོར་འདས་ཐམས་ཅད་hི་འ¥ལ་བའི་¡ང་བ་ཐམས་ཅད་@ེད་པ་ང-་ཤMས་ཏེ།
སེམས་དེ་Tེ་མེད། གནས་མེད། འགག་མེད་Q་གཏན་ལ་ཕབ་འོང་ན་སེམས་hིས་འ¥ལ་Jབ་མ་རེད།
སེམས་@ན་kད་ཅེས་པ་དེ་རེད། སེ༷མས་ཉི༷ད་Vོ༷ང་པ༷་ངོ༷་F༷ད། ཞེས་པ་སེམས་hི་ང-་བ/་གཏན་ལ་ཕབ་
བཞག་ན་ཁ་{ོང་གོང་Q་Bས་པ་‘་`་ད@ིབས་དང་དངོས་པོ་གང་ཡང་མེད་པ་Vོང་པ་ཉིད་Q་ངོ་
Fད་པ་དེ་རེད། Vོ༷ང་པ༷་དེ་ཡི་ང-་བ/་ལ་བཞག་བ“ད་ན་བདེ་བ་ཞིག་རང་¦གས་hི་འོང་བ། ཡང་ཟག་
བཅས་hི་བདེ་བ་‘་`་མ་རེད། སེམས་ཁོ་རང་གི་ང-་བ/་མ་བཅོས་མÅག་མ་ལ་བདེ༷་བ༵་ཡོད་པ་དེས་
E༷ས་གད༷བ། Vོ༷ང་པ༷་དང་བདེ་བ་yང་Q་འ£ག་པའི་རང་བཞིན་ཞིག་ང-་ཤMས་འོང་ན། དེ་རང་གི་རིག་
པའི་ཉམས་R་©ོང་བ་ཞིག་མ་གཏོགས་པ་Vོང་པ་—ང་ཆད་Q་མི་གནས་པ། Vོང་གསལ་རི༷ག་པ༵འི་
1ིང་པོ་ཅན་ངོ༷་F༷ད་པ༷ས་རི༷ག་པ༷་ཉི༷ད་ད@ི༷ངས་ད༷ང་གཉི༷ས་R༷་མེ༷ད་པ༷་དེ༷་ཁོ༷་ན༷་ཉིད་དོ། ཞེས་པ་འདི་
Jན་མོང་གི་གQལ་@་Kེས་R་འཛNན་@ེད་ཁ་{ོང་གོང་Q་—ག་ཆེན་9ི་གནས་འIར་རིག་གRམ་དང་
པ-་ང/་Fད། དེ་Kེས་$ོགས་ཆེན་གཏན་ལ་ཕབ་ཞེས་པ་འདི་‘་`་ཡིན་ས་རེད། དེ་ཁོ་ན་ཆོ༷ས་x༷འ-་ཞMས་
ངོ་Fད་པའི་—ི་‡ལ་དོན་Q་གཉིས་R་མེད་པ་ཞེ༷ས་པ༷་‘༷ར། ¡༷ང་བ༷་སེ༷མས་hི༷ས་བཟོ༷ས་པ༷ར་ངོ༷་F༷ད་
པ༷ས་¡ང་བ་འདི་ཐམས་ཅད་\་མ་དང་²ི་ལམ་‘་`། ནང་གི་སེམས་དེས་ཆོ་འZལ་9ིས་བཀོད་འོང་
ན་ཅི་ཡང་ཡོད་Qས། ད་‘་རང་ཅག་གི་གནས་དོན་}ས་གRམ་9ི་¡ང་བ་འདི་ཐམས་ཅད་བདེན་པ་
vབ་པ་རེད་བསམ་ཡོད་རེད། སེམས་hི་འ¥ལ་¡ང་Vོང་པ་རེད་འQག་བསམ་Qས་བདེ༷ན་འཛN༷ན་
ར༷ང་l༷ད་པ༷་aོ༷ག་Vེ། བདེན་འཛNན་ལ་ཞེན་པ་དེ་aོག་འeོ་བ་ཡིན་ཟེར། དེ༷་‘༷ར་བཟོ༷་@ེ༷ད་hི༷་སེ༷མས་
Vོ༷ང་པ༷ར་ངོ་F༷ད་པ༷ས། ཞེས་¡ང་བ་འ¥ལ་བ་དང་མ་འ¥ལ་བ་བཟོ་འQག་མཁན་དེ་སེམས་རེད།
སེམས་དེ་Vོང་པ་ངོ་Fད་འོང་Qས་འ¥ལ་བ་དེ་—ི་¡ང་བའི་མི་འཆིང་ནང་ཞེན་པའི་འཆིང་Qས། ¡ང་
བའི་མི་འཆིང་ཞེན་པས་འཆིང་། །ཞེན་པ་ཆོད་ཅིག་ན་རོ་པ། །གRངས་ལེ་རེད་Qས། —ི་‡ལ་Q་
བདེན་པ་འཛNན་ཚར་ན་¡ང་བ་དེས་དོན་Q་ཅི་@ས་ན་ཞེན་པ་ཞིག་འོང་གི་རེད། —ི་‡ལ་Q་Tེ་མེད་Q་
གཏན་ལ་ཕབ་ན་རང་གི་སེམས་hི་ཞེན་པ་དེ་རང་¦གས་hི་dོང་Jབ་འོང་རེད་Qས། དེའི་—ི་ན་ངོ་
Fད་པའི་—ི༷་‡༷ལ་དོ༷ན་Q༷་ཞེ༷ན་པ༷་dོ༷ང་། Vོང་པའི་ང-་བ-་དMའང་Vོང་པ་—ང་ཆད་དང་མེད་དགག་Vོང་
¬ང་‘་`་མ་ཡིན་པར། Vོ༷ང་པ༷་རི༷ག་པ༷ར་ངོ༷་F༷ད་པ༷ས་ཆོ༷ས་ཉི༷ད་ཆ༷ད་‘༷ར་མི༷་གོ༷ལ། ཞེས་མེད་པ་མེད་
¬ང་ཞིག་རེད་སོང་ན་Vོང་ཉིད་མེད་དགག་ཟེར། ཆད་‘་Q་མི་གོལ་བའི་གན༷ད་ཙ༷མ་ལ༷་ཁ༷་o༷ངས་ཏེ༷་
71/144
གQལ་@་རིམ་པ་;ི༷ད་པ་@ེད་པ༷འོ༷། །དེ༷་ནི༷་¡ང་བ་སེམས་R་ངོ་Fད། སེམས་ཉིད་Vོང་པ་ངོ་Fད།
Vོང་པ་རིག་པ་ལ་ངོ་Fད་པ་དེ་$ོགས་ཆེན་མན་ངག་1ི༷ང་ཐི༷ག་གི༷་དགོ༷ངས་པ༷འི་—ོ༷གས་ལ༷་ཉེ༷་བ༷་མ༷་
ཡི༷ན་པ༷ར་ད༷་གདོ༷ད་གོ༷་Vེ༷། ར༷ང་ཤ༷ར་ལ༷ས། ¡༷ང་བ༷་སེ༷མས་hི༷་g༷ལ་འ@ོ༷ར་ནི༷། །ཐ༷མས་ཅ༷ད་ང༷་ཡི༷་
སེ༷མས་ལ༷ས་r༷ང་། །སེ༷མས་ཉི༷ད་ོ༷གས་ན༷་ཅི༷་@༷ར་ཡོ༷ད། །དེ༷་q༷ད་C༷ན་n༷་Kོ༷ད་@ེ༷ད་པ༷། །ང༷་ཡི༷ས་eོ༷ལ་
བ༷ར་མ༷་བཤ༷ད་དོ༷། །མཐར་Jག་གི་eོལ་གཞི་དེ་དེས་བཤད་མི་Jབ་གRང་རེད། ཞེ༷ས་གR༷ངས་པ༷་
‘ར་Q། གཞ༷ན་Q༷་སེ༷མས་དོ༷ན་ད༷མ་Q༷་མེ༷ད། C༷ན་$ོ༷བ་Q༷་ཡོ༷ད་པ༷ར་བཏ༷གས་ད་‘་རང་ཅག་གི་¡ང་
ཆ་འདི་ཅི་@ས་ན་བདེན་པ་གཉིས་hི་ཞེན་པ་ཞིག་ཡོད་རེད། བདེན་པ་གཉིས་hི་ཞེན་པ་‡ལ་Qས་
Cན་$ོབ་n་l་¬ེན་ེན་འtེལ་ལས་¡ང་བའི་ཡོད་པ་གཅིག་¦གས་hི་འཆར་འe-་རMད། Cན་$ོབ་
n་Tེ་མེད་འགག་མེད་གཏན་ལ་ཕབ་བཞག་ན། སེམས་དོན་དམ་ལ་མེད་པ་ཞིག་ག-་རMད། Cན་$ོབ་
ཡོད་པ། དོན་དམ་མེད་པ་གཉིས་རེད་ན། བདེན་གཉིས་yང་འ£ག་ཡག་པ-་ཞ7ག་འོང་Jབ་མ་རེད།
Cན་$ོབ་n་¡ང་བཞིན་Q་Vོང་པ་ཡིན་པ་གཅིག་དང་། Vོང་པའི་{ལ་དེ་ལས་Cན་$ོབ་hི་¡ང་བ་
འགག་པ་མེད་པར་yང་འ£ག་གི་ང-་བ-་TM་ན། གཏན་ལ་ཕབ་l་vབ་མཐའ་མཐར་Jག་དེ་དེ་རེད།
Cན་$ོབ་ཡོད་པ་དོན་དམ་མེད་པ་ཞིག་གོ་དགོས་ན་‘༷་ ོ༷མ་དེ་སེམས་hི་འཛNན་Vངས་hི་དམིགས་པ་
ཞིག་ཡོད་l་རེད། དེས་དམི༷གས་གཏ༷ད་ཅ༷ན་ལ༷མ་Q༷་@ེ༷ད་ཅི༷ང་དེ༷་བཞི༷ན་༷Q་y༷ང་འ£༷ག་གི༷་ཆོ༷ས་q༷ད།
ཞེས་ད@ིངས་རིག་yང་འ£ག་ཟེར་ན་འo། ¡ང་Vོང་yང་འ£ག་ཟེར་ན་འo་དེ་གཉིས་h༷ང་xབ་པ་
དཀར་ནག་གཉིས་‘་`་ཡོ༷ད་པ༷་གཉི༷ས་གཅི༷ག་ལ༷་གཅི༷ག་འtེ༷ལ་9ི༷་y༷ང་འ£༷ག་འཆོ༷ས་པ༷་ད༷ང་།
འདི༷ར་$ོ༷གས་པ༷་ཆེ༷ན་པོ༵འི་ལམ་གནད་—ིར་ན་གདོ༷ད་ན༷ས་རི༷ག་Vོ༷ང་མཉ༷མ་$ོ༷གས་ཆེ༷ན་པོ༷ར་ང-་བ/་ལ་
ཡེ་ནས་yང་Q་འ£ག་པ་རེད་མ་གཏོགས། _༷ར་l་¬ེན་9ིས་འ£ག་མི་དགོས་Vེ། ཆེན་པ-འ7་X་ªར་
བ་དེའང་དེའི་—ིར་རེད། y༷ང་Q༷་འ£༷ག་l༷་མེ༷ད་པ༷་ཐ༷་ད༷ད་རི༷ས་མེ༷ད་ཆེ༷ན་པོ༷འི་D༷ད་པར་འQ༷ག་པ༷འི་
—ི༷ར་རོ༷། །དེ༷འི་—ི༷ར་ན༷་C༷ན་མDེ༷ན་9ི༷ས་¡༷ང་བ༷་སེ༷མས་R༷་ངོ༷་F༷ད་པ༷་ད༷ང་། སེ༷མས་ཉི༷ད་Vོ༷ང་པ༷་ངོ༷་F༷ད་
པ༷་མ༷ན་ང༷ག་གི༷་1ི༷ང་ཐི༷ག་གི༷་དགོ༷ངས་པ༷་མ༷་ཡི༷ན་པ༷ར་ཤེ༷ས་པ༷ར་@༷འོ༷། །མ༷ན་ང༷ག་འག༷འ་ཞི༷ག་n༷།
གRངས་Jན་མོང་གང་ཟག་Kེས་R་འཛNན་པའི་དོན་Q་མན་ངག་འགའ་ཞིག་n་དེ༷་‘༷ར་r༷ང་ˆི༷ད་
ན༷འ༷ང་གQལ་@་འོ༷ག་མ༷་Vེང་Q་ཁ་o༷ང་བ༷་ཙ༷མ་ལ༷ས་ངེ༷ས་དོ༷ན་མ༷་ཡི༷ན་པ༷ར་ཐ༷ག་བཅ༷ད་དོ༷། །ཞེ༷ས་
གR༷ངས་ལ༷། དེ༷་‘༷ར་¡༷ང་བ༷་འདི་སེ༷མས་མ༷་ཡི༷ན་པ༷་། ཞེས་པ་¡ང་བ་འདི་དང་སེམས་གཉིས་འoེས་
Qས་སེམས་hི་འ¥ལ་བ་རེད་འe-་རMད་མ་གཏོགས། —ིའི་¡ང་བ་འདི་སེམས་དངོས་ཨེ་ཡིན་ཟེར་ན་
མ་ཡིན་སེམས་དངོས་མ་ཡིན་པའི་ཚ༷ད་མ༷་ནི༷། དཔེར་ན། གཉི༷ད་ད༷ང་། བE༷ལ་བ༷་ད༷ང་། འགོག་པ་
72/144
དང་། ཁམས་གོང་མའི་1ོ༷མས་འ£༷ག་g༷མ་པ་གཉི༷ས་ད༷ང་། ༷ག་n༷་འQ༷་ཤེ༷ས་མེ༷ད་པ༷་Vེ༷་སེ༷མས་མེ༷ད་
པ༷འི་གན༷ས་q༷བས་ƒ༷ར་ད`༷ས་མཐ༷འ་ལ༷ས་བཤ༷ད་པ༷འི་Q༷ས་ན༷་¡༷ང་བ༷་དེ་སེམས་ཡིན་ན། ང་‘་`་
ཞིག་གཉིད་Øགས་སོང་ན་ཚŒགས་|ག་གི་¡ང་བ་དེ་གཉིད་hིས་དབང་གི་ཕར་བY་འeོ་བ་རེད།
¡ོད་བzད་hི་¡ང་བ་ཐམས་ཅད་ཕར་རང་¡ང་བ་མེད་པ་བཞིན་Q་ཐམས་ཅད་མེད་ཅིག་གོ་དགོས་
l་རེད། དེ་མ་ཡིན་པའི་¡ང་བ་འདི་ག༷ང་Q༷འ༷ང་མ༷་སོ༷ང་ཞི༷ང་། མད༷ང་གི༷་²ི༷་ལ༷མ་ན༷་ནོ༷ར་`༷་ེ༷ད་
པ༷འ༷མ་དག༷འ་མŠ༷ར་^༷ད་པ༷་¡ང་ནས་སེམས་དག༷འ་བ༷་ད༷ང་བདེ༷ན་པ༷་འཛN༷ན་པ༷་དེ༷། གཉིད་ས༷ད་པའི་
Q༷ས་R་ཅི༷་ཡ༷ང་མེ༷ད་པ༷ས་ན་དེ་‘་`་o༷ན་བས༷མ་ད༷ང་¡༷ང་བ༷་དཀ༷ར་དམ༷ར་Sོ༷་`༷ར་བ༷འི་¬ེ༷ན་ལ༷ས་
r༷ང་བ༷་རེད་མ་གཏོགས། སེམས་hི་བཟོས་པ་མ་རེད། Sོ་`ར་བ་¬ེན་ལས་rང་བ་དེ་ལ་སེམས་hིས་
བདེན་པ་ཞེན་Qས་དེས་འ¥ལ་སོང་བ་རེད་Qས། སེམས་hིས་བཟོས་པ་ངོ་མ་དེ་བདེན་ཞེན་དེ་རེད།
¡ང་བ་དེ་སེམས་hི་བཟོས་ཡོད་མ་རེད། Sོ་`ར་བའི་¬ེན་ལས་rང་བ་ངེ༷ས་པ༷འི་—ི༷ར་རོ༷། །དེ༷ང་ས༷ང་
$ོ༷གས་པ༷་ཆེ༷ན་པོ༷འི་བV༷ན་པ༷་ཉ༷མ་དམ༷ས་པ༷ས་དང་པོ་¡ང་བ་སེམས་R་ངོ་Fད། སེམས་ཉིད་Vོང་པ་
ངོ༷་Fོ༷ད་པ་འདི༷་ཁོ༷ར་ན༷ར་ཡི༷ད་བ༷ན་འཆ༷འ་བ༷་མ༷ང་བ༷འི་—ི༷ར་ན་ད་རེས་hི་qབས་འདི༷ར་$ོགས་པ་
ཆེན་པོ་རང་གི་Jན་མོང་མ་ཡིན་པའི་‘་ ོམ་^ོད་གRམ་ཐ༷ད་o༷ང་Q༷་བV༷ན་པ༷་ཡིན་ཏེ། lད་ར༷ང་
ཤ༷ར་ལ༷ས། སེ༷ང་གེ༷ས་ར༷ང་q༷ད་བཏོ༷ན་པ༷འི་གཅ༷ན་གཟ༷ན་ཐ༷མས་ཅ༷ད་བE༷ལ་ཞི༷ང་þ༷ག་གRངས།
དཔེར་ན། སེང་གེས་ངར་X་Xགས་འོང་ན་གཅན་གཟན་R་དང་R་ཡིན་ན་ང་Eལ་ཆགས་ཏེ་þག་
འe-་རMད། དཔེར་དེ་བཞིན་Q་$ོ༷གས་པ་ཆེ༷ན་པ-འ7་སངས་Eས་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་X་ཇི་བཞིན་Q་
ས-་ས-འ7་Tེ་བ-འ7་གཅིག་གི་lད་ལ་འཕོ་l་ཡོད་གRང་Qས། ཐེག་པ་དམན་པ་ཐམས་ཅད་དེ་>ོ་ལ་མི་
mད་དེ། ར༷ང་q༷ད་¨༷ས་པ༷ས་ཐེ༷ག་དམ༷ན་ཐ༷མས་ཅ༷ད་བE༷ལ་འeོ་བ་ཡིན་ཟེར། དེའི་—ིར་ན་ཞེ༷ས་པ༷་
‘ར་Q་l༷་འt༷ས་ངེ༷ས་དོ༷ན་Q༷་སེ༷མས་པ༷འི་q༷ལ་མེ༷ད་ཟེར་Cན་$ོབ་བདེན་པ་ཞེན་ཏེ། l་འtས་འདི་
མཐར་Jག་ལ་ངེས་དོན་Q་ཡོད་རེད་བསམ་བ“ད་ན་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་qལ་མེད་རེད། $ོགས་པ་
ཆེན་པ-འ7་ཆོས་qད་ངོ་མའི་དབང་Q་@ས་ན། l་ལས་མ་rང་བའི་སངས་Eས། }ང་ལས་མ་rང་
བའི་མན་ངག ཚNག་ལས་མ་rང་བའི་དགོངས་པ་ཞེས་པ་དེ་ཡིན་པས། l་འtས་hི་བTེད་@་བTེད་
@ེད་ཅན་ཞིག་ཅི་ནས་ཡོད་མ་རེད། འtས་`་ཡེ་$ོགས་ཆེན་པ-་ཡ7ན་པས། དེ་དངོས་R་ཉམས་©ོང་
གི་‘་བ་གཏན་ལ་ཕབ་མ་Jབ་ཡི༷ད་ད­ོ༷ད་ཙམ་ལ༷་$ོ༷གས་ཆེ༷ན་རེ༷་བ༷འི་ག༷ང་ཟ༷ག་g༷མས་འདི་‘་`་
ཐེག་པ་རིམ་པ་འདི་བVན་འོང་ན་འØ༷་ཞི༷ང་ག¦༷ང་བ༷ར་ˆི༷ད་ན༷འ༷ང་C༷ན་མDེ༷ན་ཆེན་པ-་./ང་ཆེན་རབ་
འ@མས་hི༵ས་¡༷ང་བ༷་སེ༷མས་R༷་འདོ༷ད་པ༷་འདི༷། ཐེག་མཆོག་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་དགོངས་པ་མཐར་
73/144
Jག་མ་ཡིན་པ་ལོ༷ག་ོ༷ག་གི༷་È༷ན་པ༷་ཆེ༷ན་པོ༷་ཡི༷ན་པ༷ས་བས༷ལ་དགོ༷ས་སོ༷། །ཞེ༷ས་Kེས་མ£ག་ལ་
གད༷མས་པ༵ར་མཛད་པར་‘ར་Q་འདིར་Eས་པ་Fོ༷ས་ཏེ༷་བཤ༷ད་པའི་ན་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ལ༷མ་ལ༷་@ི༷་
དོ༷ར་@༷ས་པ༷་ཡིན་མ་གཏོགས། གཞན་vབ་མཐའ་ལ་“ང་བའི་སེམས་hི་བཀག་པ་‘་`་མ་ཡིན་ནོ། །
ཞེས་གRངས་པའི་དེའི་—ིར་ན་དོན་Q་རིག་པ་>ོ་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་Kེན་པ་Vོན་འོང་ན་
$ོགས་ཆེན་vབ་མཐའ་ང-་F/ད་མཐར་Jག་དེ་དེ་ཡིན་ས་རེད། དེ་མ་ཡིན་པ་ལམ་རིམ་ཅན་Q་vབ་ན་
མན་ངག་འདིའི་$ོགས་ཆེན་མཐར་Jག་གི་དགོངས་པ་མི་འIར་བ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གRངས་སོ། །
༈ གཉིས་པ་Jན་མོང་མ་ཡིན་པ་དÈས་ལོང་མིག་—ེད་པ་‘ར་མངོན་Rམ་བཅའ་ཕོག་n་ངོ་Fད་པ་
ནི། _ོབ་མ་མི་འIར་L-་KMའི་འQག་Vངས་@ེད་Q་བzག་ལ། !་oིལ་དང་བཅས་བlད་པའི་གསོལ་
འདེབས་¡ང་བ་འIར་བའི་ད@ངས་hིས་བKོད་པའི་མཐར། hེ་Dེད་hི་ད་‘འི་རིག་པ་འདི་ལ་
བཅས་བཅོས་དང་Fོ་བY་མ་@ེད་པ་ཐད་ཀར་ཞོག་དང་། དེ་ལ་ཡོད་མེད་དང་—ོགས་ཆ་མ་vབ།
¡ང་Vོང་གི་Ö་རིས་མི་—ེད། ག་ཆད་hི་མཚན་མ་མ་vབ། མ་vབ་པ་འདི་ཀའི་ངང་ལ་‘་ ོམ་9ི་
{ོལ་བས་བས་འབད་མི་དགོས་ཤིང་། བ“མས་པ་བ”ོལ་བ་‘་`་མ་ཡིན་པའི་ཡེ་eོལ་ཆེན་པོ།
>ོས་མ་བཅོས་པའི་རང་གསལ། gམ་ོག་གིས་མ་བཟོས་པའི་ཡེ་ཤེས། ‘་ ོམ་9ིས་མ་_ད་པའི་
ཆོས་ཉིད། འཇོག་l་མེད་པའི་མཉམ་གཞག། །{ིས་གདབ་མེད་པའི་Kེས་ཐོབ། གསལ་བ་ལ་ང-་བ-་
མMད་པ། ཡངས་པ་ལ་—ལ་བར་མ་ཤོར། ཡེ་བབས་རང་གནས་hི་དགོངས་པ་འདི་‘་`་སེམས་ཅན་
ཐམས་ཅད་དང་qད་ཅིག་hང་འtལ་མ་©ོང་བར་ཡོད་hང་། དེ་ངོ་མ་ཤེས་པས་m་རང་eོལ་Q་ཡོད་
པ་འDགས་པས་བ“མས་པ་‘ར་ནང་འཛNན་པའི་སེམས་hིས་l་@ས། —ི་གyང་བའི་‡ལ་9ིས་¬ེན་
@ས། འཁོར་བ་མཐའ་མེད་Q་འDམས་པ་ཡིན་ཏེ། ད་ནི་>་མའི་གདམས་ངག་གིས་རིག་པ་qད་
ཅིག་མའི་མཚང་རིག་པ་ཙམ་ནས་ཡིན་}གས་hི་ཐོག་n་བཟ-་མ7་འཆོས་ཤིང་། འདི་ལས་གང་Qའང་
མ་ཡེངས། གང་Qའང་མི་ ོམ་པར་འཇོག་པ་ནི་གདོད་མའི་སངས་Eས་Cན་n་བཟང་པ-འ7་དགོངས་
པའི་མཐིལ་šག་གེར་བVན་པ་ཡིན་ཏེ། .ོང་|ག་པ་ལས། ག་ཆད་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །
བཟང་ངན་tལ་བའི་¡ང་བ་ནི། །dང་>ང་tལ་བའི་དགོངས་པ་ཞེས། །Cན་n་བཟང་པོ་ང་ཡིས་
བVན། །>ང་དོར་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །—ོགས་མེད་རང་eོལ་¡ང་བ་ནི། །Dབ་གདལ་ཆེན་
པ-འ7་དགོངས་པ་ཞེས། །Cན་n་བཟང་པོ་ང་ཡིས་བVན། །@ིང་wོད་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །
74/144
བཏང་1ོམས་ཆེན་པ-འ7་དགོངས་པ་ནི། །@ིང་wོད་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །བཏང་1ོམས་ཆེན་པ-འ7་
དགོངས་པ་ནི། །ཚŒགས་|ག་uག་པའི་དགོངས་པ་ཞེས། །རེ་དོགས་tལ་བའི་¡ང་བ་ནི། །ཡེ་བཞག་
གདེངས་aན་དགོངས་པ་ཞེས། །Cན་n་བཟང་པོ་ང་ཡིས་བVན། །ཡ་ང་མེད་པའི་སེསམ་ཉིད་ལ། །
རེ་དོགས་tལ་བའི་¡ང་བ་ནི། །ཡེ་བཞག་གདེངས་aན་དགོངས་པ་ཞེས། །Cན་n་བཟང་པོ་ང་ཡིས་
བVན། །ཅེས་དང་། རིན་པ-་ཆM་Öངས་པ་ལས། གཞི་{་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་འདི། །མ་བཙལ་ཞག་པ་
ངོ་མཚར་ཆེ། །ཡེ་གནས་ཆེན་པ-འ7་ཡེ་ཤེས་ལ། །གཉེན་པ-་མMད་པ་ངོ་མཚར་ཆེ། །ཞེས་དང་། Cན་
@ེད་ལས། W་རབས་འདས་པའི་སངས་Eས་gམས་hིས་hང་། །རང་གི་སེམས་ལས་གཞན་Q་ཆོས་
བཙལ་མེད། །ཇི་བཞིན་པ་ལས་འཆོས་པར་@ེད་མ་©ོང་། །ཏིང་འཛNན་gམ་པར་ོག་པ་ ོམ་མ་
©ོང་། །རང་སེམས་མི་ོག་པ་ཡིས་འvབ་པ་ཡིན། །ད་‘ར་བBགས་དང་_ད་hི་འ@ོན་པ་ཡང་། །
ོགས་མེད་མཉམ་པ་ཉིད་hིས་འvབ་པར་འIར། །ཞེས་ཐེག་པ་འདིའི་}གས་ལ་སེམས་hི་ང-་བ/་
དང་པ-་ཉ7ད་ནས་རང་eོལ་ཆེན་པོར་ཡོད་པ་དེ་ཉིད་ང-་ཤMས་པ་ལ་རིག་པར་eགས་པའི་lན་བTངས་
པས། བཙན་ཐབས་ཉིད་Q་སངས་E་བའི་—ིར་ལམ་གཞན་ལས་·ར་བ་ཡིན་ན-་ཞMས་Fོ་བ་བTེད།
ང-་F/ད་hི་རིམ་པ་སོང་ཟིན་པ་རེད།
ཞ༷ར་ལ༷་དོ༷གས་པ༷་གས༷ལ་ཞི༷ང་གེ༷གས་.ོ༷ལ་བ༷་ནི༷་ག1ངས། སེམས་4ི་ང5་བ5་ང5་67ད་པ་དེ་ལའང་
རིག་པ་ཡེ་ཤེས་4ི་དགོངས་པ་ངོ་6ད་པ་དང་། དགོངས་པ་ཆ་ཤས་ཙམ་ངོ་6ད་པར་གང་ཟག་
གི་དབང་པ5འ>་?ད་པར་མང་པ5་ཡ7ད་@་རེད་པས་དེས་ཐེ་ཚCམ་དོགས་པ་བསལ་ཞིང་གེགས་
.ོལ་བ་ནི། དེ༷་D༷ར་གན༷ས་E༷གས་ར༷ང་བབ་ཆེ༷ན་པོ༷འི་@༷ན་བF༷ངས་པ༷འི་ཚG༷་ན་རི༷ག་པ༷་དེ༷འི་ངོ༷་
བོ༷་ལ་བD་འོང་Hས་རིག་པ་ཞེས་པ་Iོ༷ང་པ༷་འH༷ག་J༷མ་ན༷། Iོང་པ་རེད་བསམ་པར་Iོ༷ང་པ༷ར་
.ོ་འདོ༷གས་མཁ༷ན་དེ་Lམ་Mོག་དང་བཅས་པའི་Oོ༷་རེད་མ་གཏོགས་རིག་པ་རང་མ་རེད་
ག1ངས། Oོ༷་ཡོད་ཚར་ནས་བQང་Iེ། འདི་ཡོད་པ། འདི་མེད་པ། སེམས་ངོ་ཡང་དག་པ་
ཤེས་བཞིན་འHག ཤེས་བཞིན་མི་འHག་བསམ་པའི་གཏ༷ད་སོ༷་ཡོ༷ད། གཏ༷ད་སོ༷་ད༷ང་བཅ༷ས་
པ༷འི་བས༷མ་གཏ༷ན་Rི༷ས་འཚ༷ང་མི༷་S༷་བ༷འི་T༷ལ། སེ༷ང་གེ༷་U༷ལ་Vོ༷གས་ལ༷ས། བས༷མ་གཏ༷ན་
བWོ༷མས་༷པས་ཆོ༷ས་༷ཉིད་དོ༷ན་མི༷་མཐོ༷ང་། །ར༷ང་Y༷ང་ཏི༷ང་འཛ[༷ན་བས༷མ་པ༷འི་\ོ༷གས་ད༷ང་
]༷ལ། །6ོ༷ས་]༷ལ་ཆོ༷ས་ཉི༷ད་ན༷མ་མཁ༷འི་མཐ༷འ་ད༷ང་མཉ༷མ། །དམི༷གས་པ༷་ད༷ག་གི༷་^༷ལ་ལ༷་
འཛ[༷ན་Mོ༷ག་མེ༷ད། །མཐ༷འ་བཞི༷་]༷ལ་བ༷འི་ས༷ངས་S༷ས་ར༷ང་རི༷ག་ཡི༷ན། །ཡོ༷ད་མེ༷ད་མཐ༷འ་ལ༷ས་
75/144
འད༷ས་པ༷་ཆོ༷ས་4ི༷་_༷། །ག1ངས། དེ་ཞི་གནས་དང་`ག་མཐོང་གི་འཇིག་Mེན་པའི་བདེ་
གསལ་མི་Mོག་པའི་བསམ་གཏན་བWོམས་པའི་ཆོས་ཉིད་Lལ་མ་མ་བཅོས་པའི་དོན་H་ཇི་
བཞིན་H་མི་མཐོང་། མི་མཐོང་བའི་@་མཚན་གང་རེད་ཟེར་ན། རིག་པའི་གནས་Eགས་
གཏན་ལ་ཕབ་པའི་རང་Yང་དེ་ཉིད་ལ་ཏིང་ངེ་འཛ[ན་cིང་dོད་དང་དམིགས་གཏད་4ི་བསམ་
པའི་\ོགས་དང་]ལ་བ་6ོས་པ་ཐམས་ཅད་དང་]ལ་བའི་ཆོས་ཉིད་ནམ་མཁའི་མཐའ་དང་
མཉམ་པར་ཡིན་པའི་དེ་ལ་ཡོད་པ་དང་མེད་པ། Iོང་པ་དང་མི་Iོང་པ་ལ་སོགས་པའི་
དམིགས་པ་དག་གི་^ལ་འཛ[ན་Mོག་གང་ཡང་མེད། མཐའ་བཞི་]ལ་བའི་སངས་Sས་རང་
རིག་ཆོས་4ི་_་མཐར་eག་ཡིན་པའི་\ིར་ན་ཡོད་མེད་མཐའ་ལས་འདས་པའི་ཆོས་4ི་_།
ཞེས་Iོང་པ་ཉིད་ལ་བD་ཉེས་ན། །ཤེས་རབ་fང་Lམས་འgང་བ་འhར། །ག1ངས་བ་དེ་
རེད། Iོང་པ་ཉིད་ལ་Iོང་པའོ་བསམ་པའི་འཛ[ན་པ་ཡོད་ན། དེས་འཛ[ན་པ་དེར་iགས་ཚར་
Hས། དཔེར་ན། ཁོག་པའི་ནང་H་ཕན་cེད་4ི་jན་བkང་ན་jན་\ི་ལ་བཤལ་མ་eབ་ནས་
Hག་k་འhར་བ་D་l། Iོ༷ང་ཉི༷ད་ལ༷་དེ༷ར་འཛ[༷ན་Rི༷་.ི༷བ་cེ༷ད་རེད་སོང་ན་ཤེས་cའི་.ིབ་པ་
མངོན་པ5་ཆm་ཡིན་པས་མཐ༷འ་nོ༷ལ་ཆེ༷ན་པོ༷ར་o༷ང་ཐ༷བས་1་བཤ༷ད་པ༷་ཡི༷ན་ནོ༷། །དེའི་\ིར་ན་
རིག་པ་ལ། ཡོད་པར་མ་ཡིན་Sལ་བས་4ང་མ་གཟིགས། །མེད་པར་མ་ཡིན་འཁོར་འདས་
pན་Rི་གཞི། །འགལ་འHལ་མ་ཡིན་Qང་འqག་དl་མའི་ལམ། །ག1ངས་བ་དེ་རེད། དེའི་
\ིར་ན་ཡ༷ང་ཡོ༷ད་མེ༷ད་མཐ༷འ་ལ༷ས་འད༷ས་པ༷འི་ངོ༷་བོ༷འི་བi༷གས་T༷ལ་དེ་ལ། དོན་H་ཡིད་
དrོད་དང་བཅས་པའི་སེམས་4ི་ཡོད་པར་དང་མེད་པར་འདི༷་D༷་l༷་ཞི༷ག་གོ༷་J༷མ་པ༷འི་ང༷ང་H༷་
གདེ༷ང་འཆ༷འ་ན༷འ༷ང་དེ༷་ཀ༷་ངེ༷ས་ཤེ༷ས་4ི༷ས་བཅི༷ངས་པ༷འི་ར༷ང་ས༷འི་.ི༷བ་པ༷་t༷མ་པོ༷་ཆེ༷་ཡི༷ན་ཏེ༷།
Vོགས་པ་ཆེན་པ5འ>་@ད་u༷ང་ཆེ༷ན་ལ༷ས། མི༷་མཐ༷འ་མེ༷ད་པ༷ར་Uོ༷ལ་བ༷་ག༷ང་ཡི༷ན་པ༷། །c༷་ལོ༷ང་
ན༷མ་མཁ༷འི་མཐ༷འ་འཚC༷ལ་འv༷་Iེ༷་wེ༷ད་པ༷་མི༷ན། །མི༷་wེ༷ད་དོ༷ན་འདི༷་ཉི༷ད་ལ༷་1༷ས་4༷ང་བཅོ༷ས་1༷་
མེ༷ད། །ཤེ༷ས་c༷་6ོ༷ས་མེ༷ད་འདི༷་ལ༷་མཐ༷འ་མ༷་མི༷་xི༷ད་དོ༷། །ཞེས་པ་དེ། དཔེར་ན། ནམ་མཁའ་
ལ་མཐའ་དང་y་ཚད་བQང་མེད་པར་བཞིན་H་ཆོས་ཉིད་4ི་ང5་བ7་ལ་འདི་ཡིན་དང་འདི་མིན་
Rི་གཟའ་གཏད་གང་ཡང་མེད་པའི་yན་མཐའ་མེད་པའི། y་དང་མཐའ་དམིགས་པའི་Uོལ་
བ་cེད་པ་དེ། དཔེར་ན། c་Eང་གིས་ནམ་མཁའི་མཐའ་འཚCལ་ན་c་Eང་རང་ཉིད་ངལ་
ཞིང་ཆད་པ་མ་གཏོགས་ནམ་མཁའི་མཐའ་མི་wེད་པ་དང་འv་བ་ཡིན། དེའི་\ིར་ན་མ་wེད་
པའི་དོན་H་ཉིད་ལ་1ས་4ང་O5་ཡ>ས་ཡོད་པར་དང་མེད་པར། Yང་བ་དང་Iོང་པ་ལ་སོགས་
76/144
པའི་བཅོས་1་མེད། བཅོས་1་མེད་པའི་དོན་ལ་6ོས་པའི་མཐའ་བSད་དང་]ལ་བ་ཡིན་
པའི་འདི་ལས་ཆོས་4ི་དcིངས་4ི་མཐའ་ཞིག་c་བ་གཏན་ནས་མི་xིད་དོ། །ཞེ༷ས་བཤ༷ད་དོ༷། །
དེ༷་བཞི༷ན་H༷་Mོ༷ག་པ༷ར་ཤ༷ར་ན༷ས་ག1ངས་འzལ་བའི་Lམ་Mོག་ཤར་Hས་དགེ༷་བ་དད་པ་དང་
མོས་{ས་Jིང་|ེ། མི༷་དགེ༷་བ་ཆགས་}ང་~ོངས་ག1མ་Rི་Mོག་པ་དང་། མིག་གི་གQ༷གས་
Y༷ང་བ་ལ༷་སོ༷གས་པ༷་དབ༷ང་པོ༷་༷ག་གི༷་^༷ལ་ལ་ག༷ང་H༷་ཤ༷ར་ཡ༷ང་། དེ་ཡིད་H་འོང་བ་ཞིག་Yང་
ན་དེ་ལ་ཆགས་སེམས་དང་། ཡིད་H་མི་འོང་པ་ཞིག་Yང་ན་དེ་ལ་}ང་སེམས་Fེ་ན། དེ་Yང་
བ་^ལ་Rི་ནང་གི་རིག་པ་དེ་€ན་བ་སོང་བསམ་པའི་Fོན་རེད་Hས། དེ༷་ལ༷་ཆེ༷ད་H༷་འཛ[༷ན་
པ༷་མ༷་ཡི༷ན་མོ༷ད་4ི༷། ཡི༷ད་དrོ༷ད་ཐེ༷ག་པ༷་D༷ར་ག1ངས། @་མཚན་ཉིད་ཐེག་པའི་‚བས་1་
བཤད་པ་D་l་Iོ༷ང་ཉི༷ད་འདི་ལ་Iོང་པ་\ོགས་གཅིག་k་ཞེན་པ་མེ༷ད་དག༷ག་ད༷ང་། Iོང་མི་
Iོང་གི་མཐའ་གང་ཡང་མ༷་ཡི༷ན་པའི་དག༷ག་པ་ལ༷་སོ༷གས་པ༷འི་Oོ༵་ཡི་ཆོ༷ས་4ི༷ས་^༷ལ་Y༷ང་ཆེ༷ད་
H༷་བཀ༷ག་པ༷་ཙ༷མ་Rི༷ས། ཞེས་པ་^ལ་འདིའི་གཉེན་པ5་ཞmན་པར་ངའི་སེམས་འདི་Iོང་པ་རེད་
འHག Iོང་པ་འཛ[ན་མི་ཉན་བསམ་ནའང་O5་ཡ>ས་འཛ[ན་Uོལ་ཡིན་པས་ཆེད་H་བཀག་པ་
ཙམ་Rིས་འཚ༷ང་མི༷་S༷་བ༷འི་T༷ལ་p༷ན་cེ༷ད་ལ༷ས། p༷ན་cེ༷ད་S༷ལ་པོ༷ས་c༷ས་པ༷་མི༷་ཆ༷་བ༷ར། །
དབ༷ང་པོ༷་༷ག་ལ༷་^༷ལ་༷ག་Y༷ང་བ༷་ལ༷ས། །„༷ག་བ…༷ལ་མཐོ༷ང་ན༷ས་དབ༷ང་པོ༷་འག༷ག་པ༷ར་cེ༷ད།
།དེ༷ས་ནི༷་p༷ན་cེ༷ད་c༷ས་པ༷་མི༷་ཆ༷་བ༷ས། །Fེ༷་འག༷ག་]༷ལ་བ༷འི་འ]༷ས་l༷་དེ༷་ལ༷་མེ༷ད། །ག1ངས་
པ། pན་cེད་Sལ་པ5་ཞmས་c་བ་དེ། རིག་པ་ཆོས་ཉིད་མ་བཅོས་པ་Lལ་མའི་ང5་བ5་དm་ཡིན་ལ།
དེ་ལ་cིས་པའི་ཆོས་4ི་O5་ཡ>་སངས་མ་࿉S་Iེ། ཡོད་པ་དང་མེད་པ་གང་དང་གང་H་འཛ[ན་
ན་སངས་མི་S་བ་ཡིན་ལ། དཔེར་ན། མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་ག་ལ་^ལ་གQགས་
.་vི་ར5་རmག་c་Yང་བ་དེ་ལས་^ལ་ཡིད་H་འོང་བ་ལ་ཆགས་སེམས་དང་ཡིད་H་མི་འོང་པ་
ལ་}ང་སེམས་Fེ་བའི། དཔེར་ན། @་མཚན་ཉིན་ཐེག་པའི་Eགས་Dར་H་cས་ན། དེ་གཉེན་
པ5་རmད་ཆེད་H་བUོན་ནས་ཞེ་}ང་Fེ་ན་བཟོད་པ་D་l་དང་། འདོད་ཆགས་Fེ་ན་མི་„ག་པ་
Wོམ་པ་ལ་སོགས་cེད་Hས་དབང་པ5འ>་W5་ཡ>་^ལ་དེ་ཕར་བཀག་གི་ཡོད་རེད། བཀག་པ་དེ་
ལ་Uོལ་‡བ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པས་Vོགས་པ་ཆེན་པ5འ>་ལམ་ནས་cས་ན་དེ་ཡིས་pན་cེད་
cས་པ་མི་ཆ་བས་ག1ངས་བ། ࿉བཀག་བཞག་དེས་ཆགས་}ང་གི་འཛ[ན་པ་དེ་གཏན་
བཤིག་མི་བཅོས་Hས་Uོལ་བའི་cས་པ་དེ་cེད་|ེས་མི་ཐོན་ཟེར། དེའི་\ིར་ན་Fེ་འགག་]ལ་
བའི་ཆོས་ཉིད་4ི་འ]ས་l་དེ་ལ་མེད་ཅེས་པ་ག1ང་པ་ཡིན་ནོ། །དེ༷་D༷་ན༷་Y༷ང་བ༷་ད༷ང་ཞེས་པ་
77/144
\ི་རོལ་ཚCགས་ག་གི་Yང་བ། Y༷ང་^༷ལ་ཞེས་དེས་Iེང་ནས་ཞེན་པ་Fེ་བ། Yང་བ་དང་Yང་
^ལ་གཉིས་པ5་ས5་ས7ར་\ེ༷ད་མ༷་ཤེས་ན་སེ༷མས་ཙ༷མ་L༷མ་བདེ༷ན་vི༷་བཅ༷ས་1༷་ཉེ༷་བ༷་མ༷་ཡི༷ན་ན༷མ་
ཞེ༷་ན༷། Yང་བ་དང་Yང་^ལ་ས5་ས7ར་\ེད་བ་ཡི། དཔེ༷ར་ན༷། མི༷ག་ལ༷མ་H༷་རི༷་མཐོ༷ང་བ༷འི་‚༷ད་
ཅི༷ག་མ༷་ད༷ང་པོ༷ར་ལ་ནི་ཆོས་ཉིད་མངོན་1མ་Mོགས་པའི་གང་ཟག་ཞིག་ཡིན་ན་འདི་རི༷འོ༷་J༷མ་
པ༵འི་Lམ་Mོག་མི་Fེ་བའི་ཐབས་ཡོད་@་མ་རེད་Hས། སོ༷་ས5འ>་Fེ༵་བ5འ>་ལ༷མ་ལ༷་མི༷་Fེ༷་བ༷འི་
དབ༷ང་མེ༷ད་4༷ང་། ‚༷ད་ཅི༷ག་མ༷་གཉི༷ས་པ༷ར་ནས་རི་བསམ་པའི་དེས་Lམ་Mོག་དེ་ལས་རི༷འི་
ར༷ང་བཞི༷ན་ལ༷་]ག་གི་རི་རེད་དམ་ཤིང་ནག་གི་རི་རེད། རི་དེ་ཡིད་H་འོང་བ་འHག་གམ་མི་
འHག་བསམ་Mོག་དrོད་མང་པ5་cmད་Hས་དrོ༷ད་པ༷འི་སེ༷མས་ད༷ང་སེ༷མས་ˆ༷ང་གི༷་U༷ལ་Vོ༷གས་
པ༷ས་…ར་མ་རི༵་བསམ་པའི་L༷མ་པ་Mོ༷ག་པ་དེ་ར༷ང་ཡ༷ལ་|ེ༷ས་མེ༷ད་H༷་སོ༷ང་ལ༷། དེ༷འི་ཚG༷་ན་རི༷འི་
རང་བཞིན་Rི་དrོད་པ་དེ་ལས་ཤར་nོལ་|ེས་མེད་H་Fེ་ན། དེའི་ཚG་རི་མིག་གི་མི་མཐོང་བ་
མ་རེད། Y༷ང་ཆ༷་མ༷་འག༷གས་4༷ང་རི་དེ༵་ལ་འདི་ནག་གི་རི་རེད་བསམ་པའི་འཛ[༷ན་པ་མེ༷ད་པ༷འི་
ཆོ༷ས་ཉི༷ད་ལ༷་གན༷ས་པ༷་དེ་ཉི༷ད་གོ༷མས་པ༷ར་h༷ར་(hར་པ་ལ)ན་…ར་མ་རི་བསམ་པའི་Lམ་Mོག་
དེ་ཤར་བ་དང་མཉམ་H་རིག་པའི་|ེས་ཐེད་སོང་ན། Lམ་Mོག་|ེས་མ་རིག་རང་བཞིན་ལ་
དrོད་པའི་སེམས་དེ་མི་Fེ་བ་ཤ༷ར་nོ༷ལ་H༷ས་མཉ༷མ་H༷་འhར་བ་ཡིན་པས་ད༷ག་ན༷ས་Y༷ང་
སེ༷མས་འvེ༷ས་པ༷། ག1ངས་…་མ་རི་བསམ་པའི་Lམ་Mོག་དེའི་འཆིང་དགོས་མ་རེད། དེ་རི་
ལ་བMག་དrད་མང་པ5་c7ས་པའི་Lམ་Mོག་དེ་…་མ་རི་བསམ་པའི་Lམ་Mོག་དེ་རིག་པའི་|ེས་
ཐེད་སོང་ན། |ེས་མ་རི་ལ་བMག་དrད་མང་པོ་cས་པས་Lམ་Mོག་དེ་མི་Fེ་བ་རང་ཤར་རང་
nོལ་H་འhར་ག1ངས། རང་ཤར་རང་nོལ་H་hར་སོང་ན་…་མ་རི་བསམ་པའི་Lམ་Mོག་
དེའི་.ིབ་eབ་མ་རེད། དེ་མ་cས་པ་…་མ་རི་བསམ་པའི་Lམ་Mོག་དེའི་|ེས་ལ་འདི་ཤིང་རི་
རེད་ནགས་རི་རེད། འདི་ལ་ལས་ཀ་འདི་འv་འHག་བསམ་ན། Lམ་Mོག་གཅིག་གིས་གཉིས་
cས་པའི་འ‰5་ས7ང་བ་རེད། དེའི་Vོགས་པ་ཆེན་པོ་ལ་.ིབ་འn5་རmད་Hས། |ེས་མeན་མེད་
པར་cེད་དགོས་པ་དེ་རེད། |ེས་མeན་མ་ཤར་བ་རི་བསམ་པའི་Lམ་Mོག་དེ་རིག་པའི་|ེས་
ཐེད་དེ་རང་ཡལ་cས་ན། ར༷ང་བཞི༷ན་Vོ༷གས་པ༷་ཆེ༷ན་པོ༷འི་ལ༷མ་མ༷་ནོ༷ར་པ༷་ཡིན་ཏེ༵། རི༷ག་
འཛ[༷ན་དག༷འ་ར༷བ་Šོ༷་|ེ༷ས། ཤ༷ར་བ༷འི་H༷ས་ན༷་མཉ༷མ་ཤ༷ར་བཟ༷ང་ང༷ན་མེ༷ད། །nོ༷ལ་བ༷འི་H༷ས་ན༷་
མཉ༷མ་nོ༷ལ་བཟ༷ང་ང༷ན་མེ༷ད། །ཅེ༷ས་ག1ངས་པ་སེམས་ལ་ཤར་བའི་Hས་ཡིན་ན་བཟང་པོ་
78/144
དགེ་བའི་Mོག་པ་ཡིན་ན་འv། ངན་པ་}ིག་པའི་Mོག་པ་ཡིན་ན་འv། གཉིས་ཀ་རིག་པའི་
|ེས་ཐེད་དེ་nོལ་དགོས་མ་གཏོགས། ཡང་དགེ་བའི་Mོག་པ་ཡར་ཆེ་‹་Iངས་@་དང་། }ིག་
པའི་Mོགས་པ་ཕར་ཆེད་H་བཀག་@་མེད་Hས་བཟང་ངན་Rི࿉་དcེ་བ་མེད་ག1ངས། nོལ་
སོང་ན་གཉིས་ཀ་རིག་པའི་Œོང་ལས་nོལ་eབ་ན་ཡག་པ5་རmད་མ་གཏོགས། མི་དགེ་བའི་Mོག་
པ་nོལ་མི་ཉན་བསམ་པ། དགེ་བའི་Mོག་པ་@་ལ་ཡོད་དགོས་བསམ་པའི་ཞེན་པ་མི་དགོས་
པས་nོལ་བའི་Hས་ནའང་མཉམ་nོལ་དགེ་}ིག་གི་Mོག་པའི་བཟང་ངན་མེད་པར། @་མཚན་
དེ༷འི་\ི༷ར་ན་ཁ༷མས་བདེ་བ་གཤེགས་པའི་Jིང་པོ་འདི་ལ་འzལ་བའི་Lམ་པ་Mོག་པ་དེ་ོ་lར་
བ་རེད། དེའི་ོ་lར་བ་དེ་ལ་Oང་c་དགེ་བ་དང་དོར་c་}ིག་པའི་འཛ[ན་པ་iགས། Oང་c་
དགེ་བ་ཡིན་ན་ཡར་དེ་ཆེ་‹་བཏང་། oང་c་}ིག་པ་ཆགས་}ང་གི་O5་ཡ>ན་ན་དེ་ཕར་ཡང་
གཉེན་པ5་ཆmད་H་6ད་པ་ཞིག་cེད་ན། vི་མ་)O༷ང་དོ༷ར་Rི༷་ངལ་Hབ་རེད་Hས། ང༷ལ་H༷བ་ད༷ང་
བཅ༷ས་པ༷ས་ལམ་Ž༷ང་བ༷ར་ལ་Dོ༷ས་མི་དགོས་ཏེ། བ༷ང་ཉ༷མས་4ི༷་འH༷་ཤེ༷ས་ད༷མ་པོ༷ས་དི༷ས་
པ༷་ཟ༷ག་པ༷་ད༷ང་བཅ༷ས་པ༷འི་T༷ལ་‘ི༷མས་ལ༷ས་ཆེ༷ས་འཕ༷གས་པ༷་ག1ངས། སོར་ཐར་དང་cང་
སེམས་ཡིན་ན་བང་c་དང་། ཉམས་c་ཡི་འH་ཤེས་མང་པ5་ཡ7ད་རེད། Vོགས་པ་ཆེན་པོ་ལ་
དེ་དང་]ལ་བ་ཡིན་པའི་\ིར་ན་Tལ་‘ིམས་ལས་ཆེས་འཕགས་པ། འདི༷ར་ར༷ང་བཞི༷ན་ཐེ༷ག་
མཆོ༷ག་S༷ལ་པོ༷འི་དགོ༷ངས་པ༷་ཆོས་ཉིད་ཐི༷ག་ལེ༷་ཉ༷ག་གཅི༷ག་གི་ང5་བ5་དm་ལ༷། ཐབས་ཕ༷་རོ༷ལ་k༷་
\ི༷ན་པ༷འི་ལ༷མ་Rི༷་ཐ༷བས་’ོ༷ད་པ༷འི་\ོ༷གས་Žིན་པ། Tལ་‘ིམས། བཟོད་པ། བUོན་འས།
བསམ་གཏན། “་ད༷ང། ཤེ༷ས་ར༷བ་ཏི༷ང་ངེ༷་འཛ[༷ན་Rི༷་\ོ༷གས་ཐ༷མས་ཅ༷ད་འཚCལ་མི་དགོས་པ་
v༷ན་མཆོ༷ག་S༷ལ་པོ༷་རི༷ག་པ༷་(ཆོས་ཉིད་ལ་)࿉གཅིག་k་ཕ་རོལ་k་\ིན་པ་ག་ཀ་ཚ༷ང་བ་ཡིན་
པའི་\ིར་ན། Vོགས་པ་ཆེན་པ5་ཆ7ས་ཉིད་བསམ་Rིས་མི་?བ་པའི་དོན་དེ་བཤད་འོང་Hས་
Yང་བཅས་བསོད་ནམས་4ི་ཆ་དེ་བཀག་བ}ད་པ་འv་ཡོད་རེད་དེ། དེ་ཆེད་H་བཀག་པར་
མ་རེད། དཔེར་ན། འHས་cས་4ི་ཆོས་4ི་O5་ཡ>ས་འཛ[ན་པ་cེད། Tལ་‘ིམས་བང་། D་
བ་མཆོག་k་འཛ[ན། དེ་འvའི་cས་སོང་ན་དེ་ལ་མཆོག་འཛ[ན་ཞིག་ཡོད་རེད། Vོགས་པ་ཆེན་
པ5འ>་དེའི་འཛ[ན་པ་དེ་ཕར་བཤིག་འn5་རmད། ཟག་མེད་4ི་Tལ་‘ིམས་དེར་རང་”གས་4ི་
@ད་ལ་ཚང་བ་ཡིན་ཏེ། vན་མཆོག་Sལ་པ5་ར>ག་པ་ལས་ཕ་རོལ་k་\ིན་པར་ག་ཚང་པ་
?༷ད་པ༷ར་Rི༷ས་ཆོ༷ས་i༷ས་པ༷འི་མདོ༷་ལ༷ས། མི༷་འཛ[༷ན་པ༷་ནི༷་Žི༷ན་པ༷། ཞེས་’ི་བཏང་Žིན་པ་
79/144
བཏང་དགོས་པ་གང་རེད་ཟེར་ན། རང་གི་@ད་ལ་འཛ[ན་པ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ཕར་བཤིག་པའི་
ཆེད་H་Žིན་པ་བཏང་བ་རེད། དེའི་\ིན་ན་|ེ་བ•ན་མི་ལས། བདག་འཛ[ན་oངས་བའི་ཕ་
རོལ་ན། །Žིན་པ་c་བ་ལག་ན་མེད། །ག1ངས་ང་དང་སེམས་ཅན་Rི་འཛ[ན་པ་མེད་ཚར་
Hས། ངའི་ནོར་བསོག་དགོས། སེམས་ཅན་ལ་ནོར་Žིན་དགོས་བསམ་པའི་འཛ[ན་པ་གཏན་
ནས་ཡོད་མ་རེད། མེད་ཚར་Hས་Žིན་པའི་ཕ་རོལ་k་\ིན་པ་དེའི་ངང་H་Vོགས་ཚར་བ་ཡིན་
ག1ངས། མི༷་གན༷ས་པ༷་T༷ལ་‘ི༷མས། ཞེས་རིག་པའི་གནས་Eགས་དེ་Mོགས་འོང་ན་ཉོན་
མོངས་པ་དང་ཤེས་cའི་‡བ་པ་ཟེར་བ་དེ་རིག་པའི་གཤིས་དེ་ལས་གཏན་ནས་ཡོད་@་མ་རེད།
འདི་ལ་གསལ་c་ཅི་ཡང་མེད། །གཞག་པ་c་བ་ཅི་ཡང་མེད། །ཡང་དག་ཉིད་ལ་ཡང་དག་
བD། །ཡང་དག་མཐོང་ན་Lམ་པར་nོལ། །ག1ངས་རེད། དེའི་\ིར་ན་ཉེས་པའི་Fོན་
ཐམས་ཅད་4ིས་མ་གོས་པ་ཤེལ་Wང་གཡར་དག་པ་D་l་ཡིན་པའི་\ིར་ན། དེ་ལ་Tལ་
‘ིམས་4ི་ཕ་རོལ་k་\ིན་པ་ཡིན་ག1ངས། དེ་ཆོས་ཉིད་རིག་པའི་ང5་བ5་དm་ལས་མཉམ་བཞག་
དང་|ེས་ཐོབ་ཐམས་ཅད་4ི་‚བས་ལས་མ་གཡ5འ>་ན། ཉོན་མོངས་–ེབས་ˆང་བསམ་པའི་
སེམས་vན་ཤིང་གི་བང་དགོས་མ་རེད། ཞེ་}ང་ལ་སོགས་པ་Fེ་ནའང་དེ་མ་ཐག་k་རང་
ཤར་རང་nོལ་རེད་Hས། ལས་བསག་གི་མ་རེད། མི༷་བ༷ང་བ༷་ལ་བཟོ༷ད་པ༷། ཆེད་H་Vོགས་
པ་ཆེན་པོ་ལ་Wོམ་c་Wོམ་cེད་4ི་`་ཡི་བFེད་རིམ་D་l་དང་། འོད་ཟེར་6ོ་བ„་ལ་སོགས་
པའི་འཛ[ན་པ་ཡོད་མ་རེད། མེད་ནའང་ངང་བཞག་f་བོ་@ན་Rི་Lལ་འcོར་ག1ང་བ། \ག་
S་ཆེན་པ5་W7མ་Hས་1་@ན་ཆད་མེད་པ་ན་རེ་ˆང་ག1ང་བ་དེ་རེད། དེའི་ངང་H་Mག་k་
Fེས་བ}ད་ན་Vོགས་ཆེན་Rིས་Lལ་འcོར་པ་དེས་—ང་|ེས་˜ལ་ཚCན་Rི་ཐིག་ལེ། ཉལ་
འHག་ད4ིལ་འཁོར་H་འnོ་བ། འ{ལ་’ོད་\ག་Sའི་རང་བཞིན། ཅི་Yང་ཐམས་ཅད་ཡེ་
ཤེས་4ི་རོལ་བ་ཤར་ཚར་Hས། དཔེར་ན། {་‹་རིན་པ5་ཆm་དང་བི་མ་ལ་མི་™་D་l་ཡིན་ན་
’ན་Rིས་འcེད་འšམ་དང་\ག་›ང་_མ་ཙམ་ལའང་སེམས་ཅན་དོན་H་མི་འhར་བ་གཅིག་
4ང་ཡོད་@་མ་རེད། དེ་ཆོས་ཉིད་4ི་དགོངས་པ་ལས་མ་གཡོས་པ་རེད་Hས། དེ་མི༷་བUོ༷ན་
པ༷་དེ་བUོ༷ན་འ༷ས་4ི་ཕ་རོལ་k་\ིན་པ་ཡིན་ག1ངས། མི༷་སེ༷མས་པ༷་བས༷མ་གཏ༷ན། ཞེས་ཞི་
གནས་དང་`ག་མཐོང་གི་མཚན་འཛ[ན་cས་ན་ནང་H་སེམས་cིང་བ་དང་dོད་པ་བསལ།
སེམས་Uེ་གཅིག་k་བQང་དེ་འvའི་དགོས་རེད་Hས། བWོམ་c་Wོམ་cེད་]ལ་བའི་ན་མ་
Wོམ་པ་ནི་མཆོག་ཡིན་ག1ངས་@་དེ་རེད། དེའི་\ིར་ན་གœག་མའི་སེམས་ལ་བWོམ་c་Wོམ་
80/144
cེད་དང་]ལ་བ་ཡིན་པའི་\ིར་ན་ཆེད་H་དམིགས་གཏད་དང་བཅས་པའི་Wོ་ནས་མ་སེམས་
པ་དེ་བསམ་གཏན་Rི་ཕ་རོལ་k་\ིན་པ་ཡིན་ག1ངས།
༤ མི༷་དམི༷གས་པ༷་ཤེ༷ས་ར༷བ་བོ༷། །༽ªིན་པ་ªིན་@་ལེན་པོ་གཏོང་པོས་དང་། །འཇིག་ེན་འདས་
པའི་ཕ་རོལ་—ིན་ཅེས་@། །གRང་བ་དེ་རེད། དེ་ཤེས་རབ་hི་མིག་ཐོག་ནས་བyང་Vེ། ཕ་རོལ་n་
—ིན་པ་|ག་པོའང་ཤེས་རབ་དང་šན་གཅིག་n་གནས་ན་འཇིག་ེན་ལས་འདས་པའི་ཕ་རོལ་n་
—ིན་པ་ཡིན། ཤེས་རབ་hིས་{ིས་མ་ཟིན་ན་འཇིག་ེན་པའི་ཕ་རོལ་—ིན་པ་ཡིན་གRང་པ་‘ར། ཕ་
རོལ་n་—ིན་པ་|ག་གང་@ས་ན་ཡང་། Tེ་@་Tེ་@ེད་འཁོར་གRམ་9ི་ོག་པ་དང་tལ་བའི་ཆོས་
ཉིད་མཉམ་པ་ཆེན་པོ་ངང་ལས་Tེ་འeོ་Qས། @ང་mབ་སེམས་དཔའ་gམས་hིས་qད་གཅིག་རེ་རེ་
ལའང་ཚŒགས་རང་¦གས་$ོགས་འeོ་བ་དེ། ཤེས་རབ་hི་ཕ་རོལ་n་—ིན་པ་ཡིན་ཟེར། ཚངས་པ་
Dད་པར་9ིས་Bས་པའི་མད-་ཐMག་ཆེན་9ི་མད-་“M་རེད་མ་གཏོགས་Wགས་hི་lད་མ་རེད། ཐེག་ཆེན་
9ི་མད-་“M་ཐམས་ཅད་hི་ནང་ནས་hང་གསང་Wགས་hི་–ས་དོན་ཐམས་ཅད་ཚNག་གི་yར་འདི་
འoའི་བVན་འོང་Qས། གང་ཟག་དབང་པོ་རབ་ཐམས་ཅད་དེ་ལ་བེན་ནས་Wགས་hི་དགོངས་པ་
kལ་བཞིན་Q་ོགས་བཞིན་ཡོད་གRང་། ཞེ༷ས་པ༷འི་}༷ང་གི༷་Eབ་བTོ༷ར་ན༷་མཁ༷ས་པ༷་ལ༷་ནི་མཛ€༷ས་
ཤི༷ང་²ོ༷ངས་པ༵འི་གང་ཟག་གིས་hང་$ོགས་པ་ཆེན་པོར་མཚན་བཅས་hི་དགེ་བ་ལ་ཆེད་Q་བསོད་པ་
‘་`་དང་། ¡ང་བཅས་ཐབས་hི་དགེ་བ་ཙམ་@ེད་མི་‹ང་བསམ་པའི་aོག་པར་འIར་Vེ། ཚŒགས་
གཉིས་yང་འ£ག་གི་དགོངས་པ་ད@ེར་མེད་པས་མི༷ག་—ེ༷་བ༷ར་འI༷ར་རོ༷། །དེ་‘་`་ང-་བ/་བཞག་པ་
@འོ། །
;ེགས་ཆོད་hི་རིག་པ་རང་གནས་hི་དོན་9ི་དགོངས་པ་ཀ་དག་Q་གཙ་བŽ་ཉམས་R་ལེན་པ་Iར་བ་
ཡིན་པས་ན། དེ༷་‘༷་`༷འི་ཆོ༷ས་ཉི༷ད་ཀ་དག་གི་དོན་ཉམས་R་ལེན་པ་དེ་ལ་འcད་ནས་$ོགས་པ་ཆེན་
པ-་ཆ/ས་ཉིད་ཉག་གཅིག་གི་དགོངས་པ་དེ་@ས་ན། ‘་ ོམ་^ོད་གRམ་ལས་འདས་པ་ཡིན་ནའང་
ཐེག་པ་Jན་མོང་དང་ ོ་བÀན་ཏེ། ཅོ༷ག་བཞ༷ག་ཆེན་པོ་g༷མ་པ༷་བཞི༵་ཡི་‘་ ོམ་^ོད་གRམ་Q་བY་
བའི་kལ་ཡོད་པས་ན། དེའི་u༷མས་R༷་འ£༷ག་པའི་kལ་ཞེས་ཅོག་བཞག་gམ་པ་བཞིའི་$ོགས་པ་
ཆེན་པ-འ7་;ེགས་ཆོད་hི་vབ་མཐའ་ཐམས་ཅད་བY་བའི་k༷ལ་ཡ༷ང་། Xོ༷ན་མ༷་¡༷ང་@ེ༷ད་ལ༷ས། རི༷་བོ༷་
ཅོ༷ག་བཞ༷ག་‘༷་བ༷འི་ཚ༷ད། །E༷་མཚŒ༷་ཅོ༷ག་བ༷ཞག་ ོ༷མ་པ༷འི་ཚ༷ད། །¡༷ང་བ༷་ཅོ༷ག་བཞ༷ག་^ོ༷ད་པ༷འི་ཚ༷ད། །
རི༷ག་པ༷་ཅོ༷ག་བཞ༷ག་འt༷ས་`༷་ཚ༷ད། །ཚ༷ད་བཞི༷་a༷ན་པ༷འི་g༷ལ་འ@ོ༷ར་དེ༷། །ངེ༷ས་པ༷འི་དོ༷ན་ལ༷་འoེ༷ས་
81/144
པ༷འོ༷། །ཞེ༷ས་པ་Vེ། ཅོག་བཞག་ཅེས་@་བ་དེ་ཉིད་ནི་མ་བཅོས་པའི་དོན་ཡིན་ལ། དེའི་—ིར་ན་;ེགས་
ཆོད་hི་གདམས་པ་འདི་ཆོས་ཉིད་gལ་མ་མ་བཅོས་པའི་ང-་བ-་ཡM་ནས་ཇི་‘ར་གནས་པ་དེར་š་དང་
Þ་ཡིས་བཟོ་བཅོས་གང་ཡང་མ་@ས་པའི་ང-་བ-་ཡ7ན་པའི་—ིར་ན། ‘་ ོམ་^ོད་གRམ་པོ་ཐམས་
ཅད་མ་བཅོས་uག་པོ་མཉམ་བཞག་གི་ངང་ནས་@ེད་དགོས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལས་hང་དང་པོ་བVན་
ལ་འབད་@་དེ་‘་བ་གཙ་ཆÃ་བའི་—ིར་ན་‘༷་བ༷་རི༷་བོ༷་ཅོ༷ག་བཞ༷ག་ཞེས་པ་དེ་རེད། རི་བ-་ཅ/ག་བཞག་
ཞེས་པ་དེ་དཔེར་ཡི་ ོ་ནས་Vོན་པ་@ེད་པ་Vེ། དཔེར་ན། ས་གཞི་Vེང་ན་རི་བ-་དM་ཡོད་ན་རི་བ-་དM་
བན་པོ་གནས་པས་Éང་དང་m་ལ་སོགས་པའི་འŠལ་ཅོག་Jབ་l་མ་རེད། དཔེར་དེ་བཞིན་Q་
ཆོས་ཉིད་hི་‘་བ་དེ་ལ་གདིང་ཐོབ་དེ་མ་བཅོས་གÅག་མའི་ང-་བ-་རMད་སོང་ན་དེས་‘་བ་དེ་ལ་ཉོན་
མོངས་དང་འ¥ལ་བའི་gམ་ོག་གི་འŠལ་ཅོག་མི་Jབ་པ་ཡིན་ལ། འŠལ་ཅོག་མི་Jབ་པ་དེའང་
ཆོས་ཉིད་རང་གི་ང-་བ/་གདོད་ནས་འIར་བ་མེད་པ་ཡིན་པའི་—ིར་ན། དེ་ཅོག་བཞག་ཞེས་@་བ་ཡིན།
ཅོག་བཞག་དེ་ལས་‘་བ་དེ་ཉིད་hང་}ང་དང་རིག་པའི་ ོ་ནས་‘་བ་བVན་ལ་ཕབ་པ་དང་།
$ོགས་རིམ་ཟབ་མ-་ /མ་Vེ་དཔེར་ཡེ་ཤེས་ལ་‘ོས་ནས་དོན་9ི་ཡེ་ཤེས་ ོམ་པ་‘་`་མ་ཡིན་པ། ཆོས་
ཉིད་གདོད་མའི་གནས་}གས་ཇི་‘ར་ཡོད་པ་དེ། གནས་}གས་དེ་ཉིད་མ་བཅོས་པའི་ང-་བ-་དM་ངོ་
Fད་པ་@ེད་པས་ན་ཡི༷ན་}༷གས་ཞེས་@་བ་ཡིན་ལ། བས༷མ་ངོ༷་t༷ལ་བ༷ར་ཞེས་པ་ཚNག་དང་ཡིད་ད­ོད་
hི་>-འ7་‡ལ་མ་ཡིན་པར་རང་གི་ཆོས་ཉིད་ཉམས་©ོང་གི་ ོ་ནས་གོང་Q་དངོས་དང་གཞི་གཉིས་ཀ་
ཡིན་པ་དེ་‘་`་ངོ༷་F༷ད་ནས། ངོ་Fད་པ་དེ་ཡི་ངང་དེ་བTང་ན་^ི་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་‘་བ་དེ། དང་
པ-་ང-་ཤMས། བར་Q་ངང་བTང་། མཐར་མ་{ལ་$ོགས་དགོས་པ་ཡིན་པའི་—ིར་ན། དང་པ-་ར7ག་པ་
ངོ་མ་ཤེས་ན་དངོས་@ས་ཡིད་བTང་གི་‘་བ་‘་`་དང་། དེ་gམས་hིས་ཆོས་ཉིད་མངོན་Rམ་Kེན་པ་
ོགས་མི་Jབ། l་མཚན་ཉིད་ཐེག་པའི་ལམ་‘་`་ཡིན་ན་ས་དང་པོ་མཐོང་ལམ་བདེན་པ་མ་ཐོབ་
བར་Q་ཆོས་ཉིད་Vོང་པ་ཉིད་hི་དོན་མངོན་Rམ་Q་ོགས་མ་རེད་དེ། གསང་Wགས་L-་KM་ཐེག་པ་^ི་
ན་ཐབས་ཟབ་པ་དགོངས་བlད་hི་འཕོ་བ་ཐོབ་པའི་>་མས་དགོངས་པ་གཏད་པ་དང་། དད་པ་
དང་བ{ོན་འvས་ཆོས་hི་¡ོད་དང་aན་པའི་_ོབ་མའི་མོས་Šས་གཉིས་ནང་མཛŒམ་སོང་ན་ཆོས་
ཉིད་hི་ང-་བ/་མངོན་Rམ་Q་མཐོང་Jབ་རེད། དེ་Jབ་པ་Iར་བ་དེ་ལ། དཔེར་ན། མཐའ་ཡིས་E་
མཚ་ཆÃན་པ-འ7་ནང་ན་m་ཐིག་པ་གཅིག་འJང་ན་E་མཚŒ་འJང་བའི་མིང་ཐོག་པ་བཞིན་Q་ཆོས་ཉིད་
hི་དོན་དེ་མངོན་Rམ་Q་ངོ་འcོད་རེད། ངོ་Fད་པ་དེ་ཉིད་hང་ཉམས་©ོང་གི་ཐོག་ནས་ངོ་Fད་པ་མ་
གཏོགས་མེད་པས་ན། ཉམས་©ོང་གི་‘་བ་དེ་ཉིད་ལ་འདས་པའི་Kེས་མི་འeང་། མ་འོངས་པའི་ོག་
82/144
པའི་མQན་མི་བR། ད་‘་རིག་པ་—ི་‡ལ་9ི་Vེང་ན་མ་ཤོར། ནང་གཉིད་"གས་ལ་སོགས་པས་མ་
བཅོས་པའི་ང-་བ-་@Mད་ན། gམ་ོག་གཉིས་hི་བར་ལམ་ན། །མི་ོག་ཡེ་ཤེས་འཆར་ཏེ་vབ། །གRང་
བ་དེ་རེད། ?གནས་གཉིས་པ་དེ་ཆོས་ཉིད་མ་བཅོས་པ་gལ་མ་9ི་ང-་བ-་དM་ཡོད་l་རེད། ཡོད་པ་དེ་
ང-་ཤMས་—ག་E་ཆེན་པ-་ /མ་Qས་R་མཐོ་དམན་མེད་པ་ན་རེ་rང་ཟེར་བ་དེ་རེད་Qས་རི༷ག་པ༷་ར༷ང་
གས༷ལ་ཆེ༷ན་པོ༷་དེ་རེད། ཆོས་ཉིད་hི་ང-་བ/་ནས་བསམ་ན། ང-་བ/་ཀ་དག་གི་ཆ་ལ་Vོང་པ། རང་བཞིན་
uན་vབ་hི་ཆ་ནས་གསལ་བ། Jགས་Kེ་འགག་མེད་hི་ཆ་ནས་འཁོར་འདས་Cན་ལ་Dབ་པ་ཡིན་
ནའང་དེ་ཉམས་©ོང་གི་ ོ་ནས་ངོ་Fད་འོང་Qས། ང-་བ-་V/ང་པ་ལ་Vོང་1མ་པའི་>ོ་འཛNན་མ་ཡིན་པ་
རང་བཞིན་gམ་Cན་མཆོག་aན་9ི་Vོང་ཉིད་ཡེ་གདོད་མ་ཉིད་ནས་Vོང་བ་ཡིན་པ་དང་། རང་
བཞིན་གསལ་བ་དེའང་འQས་@ས་hི་>-་ཡ7ས་བཅོས་པ་དང་¬ེན་9ིས་བ\ར་བ་‘་`་མ་ཡིན་པ་
ཆོས་ཉིད་བཏིང་གསལ་ཆེན་པོར་ཞེས་ཆོས་ཉིད་རང་གི་ང-་བ/་གཏིང་ནས་འོད་གསལ་བ་ཡིན་པ་དེ་
དང་། དེས་ང-་བ-་V/ང་པ་དང་རང་བཞིན་གསལ་བ་དེ་གཉིས་ཐ་དད་Q་ད@ེ་བ་མེད་པ་Vོང་པའི་{ལ་
ལས་རང་བཞིན་གསལ་བ་དེ་ཤར། གསལ་བའི་•གས་བཅད་ན་ཆོས་ཉིད་Vོང་པ་ལ་ཕར་འeོ་l།
ཞི་གནས་དང་šག་མཐོང་གི་>ོ༵་ཡིས་འཛN༷ན་{ོ༷ལ་དང་། ?ཡེང་ ོམ་ལ་སོགས་པའི་མཉམ་བཞག་
དང་Kེས་ཐོབ་ཆེ༷ད་Q༷་ ོ༷མ་པ༷འི་གཉེ༷ན་པོ༷་མ༷་B༷གས་པ༷ར་ཆོས་ཉིད་hི་¡ང་བ་ཤར་ན་འo། ཚŒགས་
|ག་གི་¡ང་བ་ཐམས་ཅད་གང་ཤར་ནའང་ཚŒགས་|ག་གི་¡ང་བ་ཤར་བ་དེ་ལ་ཆེད་Q་མི་བཀག
དེའི་Kེས་R་འtང་བའི་ཆགས་“ང་མི་Tེ་Qས། དབང་པ-་ /་|ག་ལ་ཚŒགས་|ག་གི་¡ང་བ་ཤར་ན་
ལས་བསག་གི་མ་རེད། དེའི་—ིར་ན་E༷་ཡ༷ན་འཕོ༷་འI༷ར་མེ༷ད་པ༷ར་བཞ༷ག འཕོ་འIར་མེད་པའི་ཆོས་
ཉིད་དེ་ལ་‘་བའི་གདིང་ཐོབ་སོང་ན་འ¥ལ་བའི་gམ་ོག་གི་འŠལ་ཅོག་མི་Jབ་པས་དེས་‘་བ་རི་
བ-་ཅ/ག་བཞག་ཞེས་@་བ་དེ་ཡིན། ‘་བའི་ངང་བTང་བ་དེ་ ོམ་པ་ཟེར་བ་མ་གཏོགས་དམིགས་
གཏད་hི་ ོམ་དང་། མཚན་འཛNན་ལ་སོགས་མེད་པས་དེ་ ོ༷མ་པ༷་རེད།  ོམ་པ་དེ་ལ་དཔེར་E༷་མཚŒ༷་
ཅོ༷ག་བཞ༷ག་གི༷ས་ཞེས་པ་E་མཚ་ཆÃན་པ-་ཅ7་ཡོད་ན་དེ་ལ་གཟའ་qར་དང་རི་tག་ལ་སོགས་པའི་x་
པར་ཤར་ན། E་མཚŒ་ལ་ཆེད་Q་ཨེ་ཤར་བསམ་པའི་རེ་བ། མ་ཤར་ནའང་ཤར་མ་rང་བསམ་པའི་
དོགས་པ་ཡོད་མ་རེད། རི་རབ་ལ་སོགས་པའི་བཀོད་པ་མ་ཉམས་པ་ཤར་ནའང་E་མཚŒ་ཕར་Š་Qག་
འeོ་བ་‘་`་དང་། མ་ཤར་ན་E་མཚŒ་ཡངས་R་འeོ་l་ཡོད་མ་རེད། དཔེར་དེ་བཞིན་Q་ཆོས་ཉིད་
མ་བཅོས་པ་gལ་མའི་ང-་བ-་དM་ཅོག་གེ་བཞག་Qས། བཞག་པ་@་བ་དེ་ལ་ད་‘་ལས་དང་པོ་པའི་Qས་
R་}ས་གནད་དེ་ཤིན་n་གལ་ཆེ་བ་ཡིན་པས་ན། }༷ས་L-་KM་Tི༷ལ་མོ༷་Ñ༷ང་ད༷ང་བཅ༷ས་པ༷ས་མི༷ག་བ༷ར་
83/144
¡༷ང་ལ༷་ཧ༷་རེ༷་གཏ༷ད་དེ༷་མིག་དེ་ཡེ་ཤེས་འཆར་བའི་ -་ཡ7ན་པའི་—ིར་ན་མིག་བར་¡ང་ལ་ཧ་རེ་གཏད་
དེ་ཚŒགས་|ག་གི་¡ང་བ་ཤར་བ“ད་ན། དཔེར་ན། E་མཚŒ་ལ་གཟའ་qར་ཤར་ན་ཤར་བ་དེ་ལ་E་
མཚŒ་ལ་རེ་དོག་གི་དགག་¿བ་གང་ཡང་ཡོད་མ་རེད། དཔེར་དེ་བཞིན་Q་ཚŒ༷གས་|༷ག་གི༷་¡༷ང་བ༷་ལ༷་
བཟང་པོ་ཤར་ན་དེ་ལ་ཆགས་པ། ངན་པ་ཤར་ནའང་དེ་ལ་“ང་བ་མེད་པ་ཤར་ན་ཤར་བ་ལ་མ་ཞེན་
པ་ཞིག་དགོས་པ་ཡིན་པའི་—ིར་ན། དེ་ཚŒགས་|ག་གི་¡ང་བ་དེ་ལ་བཟང་ངན་9ི་འཛNན་པའི་Kེས་མི་
གཏད་ན། —ི་‘་བyང་བའི་‡ལ་¡ང་དག་པ་དང་། །ནང་‘་འཛNན་པའི་སེམས་ཉིད་eོལ་བ་དང་། །
བར་ད-་འ/ད་གསལ་རང་ང-་ཤMས་པ་ཞེས་པ་དེ་རེད་Qས། ¡ང་བ་དེ་ལ་ཆེད་Q་འཛN༷ན་པ༷འི་བཟོ༷་E༷་མི༷་
Tེ༷ད་པ༷ར། ཞེས་དད་པ་དང་མོས་Šས་1ིང་Kེ་ལ་སོགས་པ་Tེ་ན་དེ་ཡར་མང་དང་བཟང་Q་བཏང་
པའི་མངོན་སེམས་མེད་པ་དང་། ཆགས་“ང་²ོམས་གRམ་9ི་ོག་པ་Tེས་ནའང་ཆེད་Q་དེ་ལ་
གཉེན་པོ་ག‡ལ་Fད་དེ་དགག་¿བ་མི་@ེད་པ། གང་ཤར་བ་དེ་དང་པོ་ཤར། ཤར་མ་ཐག་n་རིག་
པའི་Eས་ཐེབས་སོང་ན་eོལ་འeོ་l་རེད། དེའི་—ིར་ན་འཛNན་པའི་བཟོ་E་མི་Tེད་པར་E༷་མ༷ཚŒ་ï་
Ä༷བས་hི༷ས་མ༷་བTོ༷ད་པ༷་‘་`་ངང་Q་བཞག་ན། སེམས་དང་རིག་པ་གཉིས་པ-་དM་སེམས་hི་Ì་ལ་
རིག་པ་ཡོད་l་རེད། སེམས་གང་ཞེ་ན་འQས་@ས་འ¥ལ་བའི་རང་བཞིན་ཅན་ཞིག རིག་པ་འQས་
མ་@ས་པ་རེད། Vོང་པ་གསལ་བ་རིག་པ་སེམས་hི་ཆ་ལ་ཡོད་རེད་དེ། ཡོད་ནའང་Vོང་པ་གསལ་
བ་དེ་ལ་འཛNན་པ་དང་བཅས་པ་རེད། རིག་པ་ཁོ་རང་གི་ང-་བ/་གསལ་བ་Vོང་པ་ཡོད་ནའང་། འཛNན་
པ་མེད་པ་ཞིག་དང་E་ཆེ་པོ་Š་ཡངས་པ-་ཞ7ག་ཤར་l་རེད། དེའི་—ིར་ན་དེས་ང༷ང་ན༷ས་gམ་ཤེ༷ས་དང་
ད༷ངས་ས༷ངས་—ེ༷ད་Q༷་གB༷ག་ཞེས་སེམས་དེ། དཔེར་ན། m་ཉོག་མ་‘་`་རེད། m་ཉོག་མ་འŠལ་ཅོག་
@ས་བ“ད་ན་གཏན་ནས་¢ངས་l་ཡོད་མ་རེད། m་མ་བཅོས་པ་བཞག་ན་]ལ་ཐམས་ཅད་འོག་n་
འeོ་ནས་m་¢ངས་སངས་ངེ་འོང་l་རེད། དཔེར་དེ་བཞིན་gམ་ཤེས་hི་{ལ་ནས་gམ་ོག་གང་ཤར་
ན་དེ་ལ་བཟོ་བཅོས་མང་པ-་ཞ7ག་@ས་བ“ད་ན་དེ་དེའི་དོན་དེ་kལ་བཞིན་Q་རིག་པ་ཆོས་ཉིད་མ་
བཅོས་པའི་ང-་བ-་དM་མཐོང་མ་རེད། gམ་ོག་ཤར་ན་མ་ཤར་ན་རེ་དོགས་གང་ཡང་མེད་པ་ངང་ནས་
gམ་ོག་ལ་དབང་མི་བཏང་ནས་ཤར་བ་དང་eོལ་བ་Qས་མཉམ་@ས་བཞག་ན། དེ་gམ་ོག་ཕར་
ལམ་Q་@ེད་ཚར་རེད། སེམས་hི་Ì་ལས་རིག་པ་དེ་Kེན་Q་ཐོན་འོང་རེད། Kེན་Q་ཐོན་པ་དེའི་ངང་
Q་བཞག་ནས་དངས་སངས་—ེད་Q་གBག་པ་དེ་རེད། དེ་‘་`་‘་བ་དང་ ོམ་པ་གཉིས་པ-་དM་Qས་
ག་n་མ་tལ་བའི་ ོ་ནས། ཏིང་ངེ་འཛNན་གཞན་དག་ཡིན་ན་མཉམ་བཞག་དང་Kེས་ཐོབ་ཉམས་
84/144
ལེན་ས-་ས/ར་ཡོད་རེད་དེ། $ོགས་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཆོས་ཉིད་hི་‘་བའི་ཉམས་©ོང་lད་ལ་Tེ་བའི་ ོམ་
པ་དེ་^ོད་ལམ་gམ་པ་བཞི་གང་‹ང་ཡིན་ན་ཐ་མའི་ཤེས་པ་དེས་མ་ཡེངས་པ་oན་པའི་བyང་ཚར་
ན་དེ་ལས་ལོགས་R་Iར་བ་ཡོད་མ་རེ། ^ོད་ལམ་ཐ་མ་‹་མ་ཤོར་ནས་བyང་Vེ། དངོས་གཞི་མཉམ་
བཞག་གི་qབས་R་ཡར་བོག་ཐོན་ཡོང་l། མཉམ་བཞག་གི་‘་བ་དེ་གདིང་ཐོབ་^ོད་པ་དང་ˆེ་མ་
Jབ་ན་{¬ེན་?}Jབ་མ་རེད། དེའི་—ིར་ན་^ོ༷ད་པ༷་མ༷ན་ང༷ག་ཅོ༷ག་བཞ༷ག་ཟེར་བ་གང་རེད་ཞེ་ན།
ཐེག་པ་རིམ་པ་དŠ་$ོགས་པའི་ཨ་´་མན་ཆོད་hི་ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་hིས་^ོད་པ་དེ་ལ་དགག་¿བ་
>ང་དོར་དང་བཅས་པ་ཡིན། $ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ཆོས་ཉིད་མ་བཅོས་gལ་མའི་དོན་དེ་ཡིན་པ་དེས་
ངང་ནས་བཞག་Qས་^ོད་པ་ལ་དགག་¿བ་>ང་དོར་གཏན་ནས་ཡོད་མ་རེད། དེའི་—ིར་ན་Kེ་བ„ན་
མི་ལས། ང་འeོ་ན་༼ ༽གRང་བ་དེ་རེད་བས་རེད། དེས་ང-་བ-་དMའང་བཟོ་བཅོས་མ་རེད།
ཆ-་ཉ7ད་རང་ཉིད་hི་ང-་བ-་དM་oན་པའི་{ིས་ཟིན་ན་oན་པ་དེ་ལ་ནང་གསེས་ད@ེ་ན་oན་པ་|ག་ཡོད་
རེད། སེམས་ཡེངས་དང་མ་ཡེངས་‘་@ེད་hི་oན་པ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་སེམས་བཟོ་བཅོས་མ་@ས་པ་
མ་ཡེངས་uག་པོ་བཞག་ན་དེ་ལ་འQ་@ེད་hི་oན་པ་ཟེར་རེད། འQ་@ེད་hི་oན་པས་རིག་པ་དེ་མ་
ཡེངས་པ་ཡང་ནས་ཡང་Q་བTང་ན། སེམས་hིས་རིག་པ་དབང་བ\ར་མི་Jབ་རིག་པས་སེམས་
དབང་བ\ར་པ་ཞིག་འོང་རེད། དེ་འོང་ནས་བyང་Vེ་ཆགས་“ང་གི་ོག་པ་ག་ཚད་Tེ་ནའང་དེའི་
མཉམ་Q་ན་རིག་པ་དེ་_ེབས་མི་འོང་པའི་ཐབས་ཡོད་མ་རེད། _ེབས་མ་ཐག་n་རིག་པ་དེ་ངོས་ཟིན་
ན་རིག་པ་དེ་ཆོས་ཉིད་Vོབས་ཆེ་པ-་རMད། gམ་ོག་དེ་འ¥ལ་བ་ཡིན་Qས་རང་¦གས་hིས་eོལ་མི་
འeོ་བའི་ཐབས་ཡོད་མ་རེད། དེའི་—ིར་ན་ཤར་eོལ་hི་གནད་ཡོད་པ་དེ་ལ་མན་ངག་ཟེར་རེད།
གཅོག་བཞག་ཟེར་ཆོས་ཉིད་gལ་མ་རང་ཉིད་hི་ང-་བ/་མ་བཅོས་པ་དེ་ངང་བTང་བ་རེད་མ་གཏོགས།
Jན་མོང་གི་ལམ་འདོད་ཆགས་གཉེན་པ-་མ7་Yག་པ། ཞེ་“ང་གི་གཉེན་པོ་བཟོད་པ་ཟེར་བ་dོང་
གཉེན་འགལ་¹་གཉིས་ག‡ལ་Fད་l་ཡོད་མ་རེད། བཅོག་བཞག་གིས་ ོ༷་གR༷མ་ཐོ༷ག་བ༷བས་R༷་
.ོ༷ད་ལ༷་ཞེས་}ས་ངག་ཡིད་གRམ་མ་བཅོས་གÅག་མའི་ང-་བ-་དM་བTང་ན་དེ་ཆོས་ཉིད་Kེན་པར་དེ་
.ོད་Qས། ཐོག་བབས་R་.ོད་པས་ནམ་ཞིག་ན་‘༷་ ོ༷མ་hི༷་¦༷བས་ན༷ས་དོ༷ན་པ༷འི། ཞེས་དམ་པ་གོང་
མ་gམས་hིས་ངེས་ཤེས་ནང་ནས་Tེ། Tེ་མཁན་ཡོད་མེད་Q་སོང་གRང་བ་དེ་དེ་རེད། ཐོག་མ་ཆོས་
ཉིད་hི་‘་བ་དེ་>་མས་ཞལ་ནས་གRང་བ་དང་། $ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་;ིད་hིས་མན་ངག་བVན་པ་
རང་གི་ཉམས་©ོང་གིས་རེད་འQག་བསམ་པའི་ངེས་ཤེས་ཤིག་Tེ་l་རེད། ངེས་ཤེས་Tེ་བ་དེ་མ་
ཡེངས་པ་བTང་བ“ད་ན། Wོན་མའི་ངེས་ཤེས་དེ་Tེ་མཁན་ཡོད་མེད་Q་སོང་ནས་འཛNན་པ་མེད་པ་
85/144
ཞིག་རེད་Qས། འཇིག་ེན་ལས་འདས་པའི་‘་བ་Tེ་མཁན་ཡོད་མེད་Q་སོང་ཟེར་བ་དེ་རེད། ‡ན་
རིང་པ-་ཞ7ག་ ོམ་ནས་བyང་Vེ་ཉམས་hི་¦བས་པ་མང་པ-་ཞ7ག་རང་¦གས་hི་འོང་གི་རེད། ཉམས་
hི་¦བས་པ་མང་ཞིག་ཡོང་ནའང་ཉམས་དེ་རེ་དོགས་མེད་པ་བTང་བཞག་ན། ཆོས་ཉིད་hི་གདིང་
ཐོབ་ཤིག་ཐོབ་ལ་ཉམས་དེས་ú་མི་Jབ་པ་ང-་ཤMས། ཉམས་hི་lས་ལོན་སོང་ན། དཔེར་ན། @ིས་པ་
mང་mང་གི་{ེད་མོ་མང་པ-་{Mས་ན་མི་wན་པོ་བསམ་>ོ་འཁོར་བ་ཞིག་གི་བ‘ས་ན་{ེད་མ-་དM་ལ་རེ་
དོགས་ཡོད་མ་རེད། གང་@ས་ན་@ིས་པའི་{ེད་མ-་རMད་བསམ་རེད། དཔེར་དེ་བཞིན་Q་gམ་ོག་དེ་
ལ་ཤར་eོལ་9ི་གནད་དེ་ཤེས་ཚར་ན་gམ་ོག་རེ་དོགས་མེད་པ་བTང་བ་དེ་gམ་ོག་རང་ཤར་eོལ་
བ་མ་གཏོགས་གཏན་ནས་ཡོད་མ་རེད། དེའི་—ིར་ན་^ོད་པ་དེ་ལ་དང་པོ་oན་ཤེས་hིས་ ོ་ནས་ཡང་
ནས་ཡང་Q་@ས་ན། ནམ་ཞིག་‘་ ོམ་9ི་འཛNན་པ་མེད་Tེ་མཁན་ཡོད་མེད་Q་སོང་ན། དམ་དོན་
པའི་ཡེ༷་ཤེ༷ས་ར༷ང་གས༷ལ་དེ་Kེ༷ན་པ༷ར་བཅ༷ར་ཕོ༷ག་n༷་ངོ་འcོད། དེའི་ངང་Q་མཉམ་པ་བཞག་Qས་ཉིན་
མཚན་ཐམས་ཅད་དེའི་ལམ་Q་Dེར་l་མ་གཏོགས་གཞན་Q་Iར་བ་ཡོད་མ་རེད། དེ་‘་`་ངང་དེ་
ངང་བT༷ང་Jབ་ན་མི་eོལ་བའི་ཐབས་ཡོད་མ་རེད། རིག་པ་‡ལ་ལ་ཤར་ཚ€་¡ང་བ་ཡིན། །{བཟོ་
བཅོས་མི་´བ?་}ø་m་ས་uང་འo། །ཞེས་ནང་གི་རིག་པ་དེ་ལས་དང་པོ་པ་ད་Qང་{ལ་མ་$ོགས་
པ་རེད་མ་གཏོགས། {ལ་$ོགས་ན་‡ལ་9ི་¡ང་བས་རིག་པ་གཏན་ནས་བú་Jབ་མ་རེད། དཔེར་
ན། gལ་འ@ོར་བ་གཅིག་དང་ཐ་མ་བ་གཉིས་gམ་ོག་ཤར་བ་ལ་འo་རེད་དེ། gལ་འ@ོར་པས་gམ་
ོག་ཐམས་ཅད་eོལ་འe-་རMད། འཇིག་ེན་པས་eོལ་Jབ་hི་ཡོད་མ་རེད། eོལ་མ་eོལ་9ི་གནད་
དེ་—ེད་རེད། eོལ་ཟེར་བ་ཆེད་Q་གཉེན་པོ་བེན་པ་མ་རེད། ཆོས་ཉིད་‘་བ་དེ་ང-་ཤMས་ཡག་པ-་ཞ7ག་
རེད་འོང་ན་ཆོས་ཉིད་hི་‘་བའི་{ལ་ལས་gམ་ོག་དང་ཆོས་ཉིད་གཉིས་མཉམ་Q་འeོ་བཞིན་ཡོད་
རེད། དཔེར་ན། ཏིལ་ཡིན་ན་མར་ཡིན་པའི་Dབ་པ་‘་`་རེད། ད་‘་ཐ་མ་ཡི་gམ་ོག་དེ་ངོས་
བyང་gམ་ོག་གི་མཉམ་Q་རིག་པ་དེ་_ེབས་ཡོད་པ་ཤེས་མ་རེད། རིག་པ་ཉམས་©ོང་གི་ ོ་ནས་
ངོས་ཟིན་འོང་ན་ཐ་མ་ཡི་gམ་ོག་Tེ་Qས་རིག་པ་དེ་ན་_ེབས་ཡོད་པ་ངོས་ཟིན། རིག་པས་དབང་
གི་ཐ་མ་འ¥ལ་བའི་ོག་པ་དེ་ཕར་གཤིག་འeོ་Qས། དཔེར་ན། {E་མཚ་ Žམ་Q་དེ་ལ་གཏད། །ï་
Äབས་ ོམ་Qས་zང་མ་གཏད།? །}ï་Äབས་E་མཚའÁ་ཆོ་འZལ་ཡིན་པ་པ་མེད་པའི་ངང་Q་
ཞོགས་ཟེར་ï་Äབས་མེད་པའི་ངང་Q་ཞོག །ཅེས་gམ་ོག་གི་Kེས་R་འtང་མ་བཞག་གRང་བ་དེ་
རེད། དེའི་Kེས་R་འtས་`་མ་བཅོས་ཅོག ཞེས་ཐེག་པ་གཞན་9ིས་‘་ ོམ་མཐར་—ིན་ཚར་Qས་
86/144
འtས་`་གསར་པ་ཞིག་ཐོབ་པའི་རེ་བ་མཛད་རེད། $ོགས་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཡེ་ནས་གནས་པའི་ཆོས་
ཉིད་hི་ང-་བ/་ལ། ད་‘ར་ང-་ཤMས་{ལ་$ོགས་གཏན་པ་ཐོབ་ཟིན་Qས་ཡེ་ནས་གནས་པའི་ཆོས་ཉིད་hི་
དོན་མངོན་Rམ་Q་མཐོང་འོང་Qས་དེ་འtས་`་རེད། དེ་l་¬ེན་9ིས་བཅོས་བཞག་པ་མ་རེད། ཡེ་
ནས་རང་གི་ཡོད་པ་རེད། ཡོད་ནའང་Sོ་`ར་9ི་oི་མས་Xིབ་པས་Sོ་`ར་9ི་oི་མ་ཤར་eོལ་Q་དག་
ཚར་ན་འtས་`་རང་གནས་དེ་ཡེ་ཤེས་Kེན་པ་ཤར་མི་འོང་པའི་ཐབས་ཡོད་l་མ་རེད། དེའི་—ིར་ན་
འt༷ས་`༷་མ༷་བཅོ༷ས་ཅོ༷ག་བཞ༷ག་གི༷ས་‡༷ལ་ƒ༷་ར༷ང་བ༷བས་R༷་བཞ༷ག་པ༷ས་ཟེར་gམ་འ@ོར་བའི་¡ང་ཆ་
ལ། མིག་གི་གyགས་མི་མཐོང་། g་བའི་X་མི་ཐོས་པ་མ་རེད་དེ། གyགས་X་oི་ར-་རMག་@་འདོད་
ཡོན་9ི་¡ང་བ་ག་ཚད་ཆེ་ན་ནང་གི་gལ་འ@ོར་ལ་གཏན་པ་ཐོབ་སོང་མཁན་ཡིན་ན། དེ་བོག་འIར་
@ེད་པ་མ་གཏོགས་པར་གེགས་R་འIར་l་མ་རེད། ཡིན་པ་རང་བབས་R་བཞག་པས་ན༷ང་Q༷་རིག་
པ་ར༷ང་གས༷ལ་Kེ༷ན་པ༷་š༷ག་གེ༷ར་ཤ༷ར་ཏེ༷། ¡ང་བ་Cན་བཟང་šག་པ་Cན་n་བཟང་། །Cན་བཟང་
.ོང་ན་¡ང་Vོང་གཉིས་R་མེད། །གRངས་བ་དེ་རེད། དེ་‘་`་རེད་ཚར་ན་{ོལ་བཅས་hི་ལམ་9ིས་
 ོམ་Qས་གnམ་མོ་ལ་སོགས་ ོམ་ན་É༷ང་ƒ༷་ད`་མའི་ད@ི༷ངས་R༷་དག་འeོ་བའི་—ི༷་རོ༷ལ་གས།
Éང་ད`་མ་མཚŒན་པའི་གས་Q༷་བ༷་དང་། ¤ི༷ག་l༷་ད༷ང་འཇ༷འ་ཚŒ༷ན་ལ༷་སོ༷གས་པ༷་ཤར་བ་དེ་Éང་གི་
ªོར་བ་དང་གnམ་མོ་མ་དགོས་པ་ཆོས་ཉིད་hི་‘་བ་ལ་གདིང་ཐོབ་ནས་བyང་Vེ་འདིའི་གས་བz་
བོ་རང་¦གས་hི་ཤར་འོང་གི་རེད། ད`་མ་ཟེར་བ་དེའང་ད་‘་gམ་པ་ལམ་@ེད་hི་qབས་ལ་{་ཡི་
Ìབས་Š་ཞིག་ ོམ་l་ཡོད་རེད་མ་གཏོགས། དོན་9ི་ད`་མ་དེ་ཆོས་ཉིད་མཐའ་གང་Q་ཡང་མི་
གནས་པའི་gམ་Cན་མཆོག་aན་9ི་Vོང་པའི་ང-་བ-་དM་རེད། Vོང་ཉིད་hི་‘་བ་དེར་ཉམས་©ོང་ཞིག་
ཆོད་འོང་ན་དེ་ལས་hི་Éང་ཐམས་ཅད་དེས་{ལ་ལས་ཤར་པས་དབང་Q་མི་འQས་པའི་ཐབས་ཡོད་
l་མ་རེད། ལས་Éང་ཆོས་ཉིད་‘་བའི་དབང་Q་འQས་སོང་ན་Éང་ད`་མ་མཚŒན་པའི་ལམ་གས་
ཐམས་ཅད་རང་¦གས་hི་ཤར་འོང་l་རེད། ཆོས་ཉིད་hི་‘་བ་དེ་གདིང་Q་kགས་ན་ཆོས་ཉིད་‘་བ་
དེའི་ངང་ལ་ཟག་མེད་hི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཉི་མ་དང་ཟེར་བཞིན་Q་uན་9ིས་vབ་བ“ད་ཡོད་
Qས། མངོན་ཤེས་dོབས་པ་རི་tག་ལ་ཟང་ཐལ་Q་ལ་སོགས་པ་»་འZལ་ཐམས་ཅད་hང་རང་
¦གས་hི་¡ང་བ་ཡིན་པས་ར༷ང་¡༷ང་ད༷ག་པ༷འི་འོ༷ད་གས༷ལ་h༷ང་J༷ན་མོ༷ང་གི༷་གས༷ང་བ༷་ད༷ང་མJ༷ན་
པ༷ར་འཆ༷ར་ཏེ། ལམ་འོག་མའི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ལོ་ལས་•ར་མ་ཞོར་Q་འrང་བ་‘་`་ཆེད་Q་
འབད་{ོལའི་¿བ་མི་དགོས་པ་རང་¦གས་hི་འཆར་བ་འIར་རོ། །འདོ༷ན་ན༷་ཆོ༷ས་ད@ི༷ངས་hི༷་
གཤི༷ས་ལ༷་@༷་བ༷་ད༷ང་t༷ལ་བ༷ས་ ོ༷་གR༷མ་ར༷ང་བ༷བས་u༷ན་མཉ༷མ་ཡ༷ངས་པ༷་ཆེ༷ན་པོ༷འི་.ོ༷ང་Q༷་འག༷ག་
87/144
བ“༷མ་པ༷འི་k༷ལ། ཞེས་ཆོས་ཉིད་hི་གཤིས་ངོ་མའི་དགོངས་པ་@ས་བཞག་ན་དགེ་བའི་ཕན་པ་“ིག་
པའི་གནོད་པ་ཏིལ་9ི་འtི་ཙམ་ཡང་ཡོད་མ་རེད། ¨་བསམ་བKོད་མེད་ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་—ིན། །
‡ལ་ཆེན་མ-་ཤMས་རབ་hི་ཕ་རོལ་n་—ིན་པ་gམ་Cན་མཆོག་aན་9ི་དགོངས་པ་ོགས་ཚར་ན། དེ་
དང་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ལ་སོགས་པ་གཏན་ནས་མེད་པ། མེད་པ་གཏན་ལ་ཕབ་འQག་ཨ་
དཔེར་དེ་‘་`་རེད། དེས་‘་བ་དེ་གདིང་Q་Iར་ཚར་ན་དེ་¡ང་ˆིད་འཁོར་འདས་hི་ཆོས་ཐམས་
ཅད་hང་ཡེ་ཤེས་hི་རོལ་བ་མ་གཏོགས་གཞན་Q་ཡོད་མ་རེད། དེའི་—ིར་ན་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་‘་བ་
མཐར་Jག་བVན་ས་དེ། $ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་lད་hི་ནང་ལས་ར༷ང་བཞི༷ན་$ོ༷གས་པ༷་ཆེ༷ན་པོ༷་གན༷ད་
hི༷ས་ཆེ༷་བ༷་Lོ༷་Kེ༷འི་ག༷ད་མོ༷་ཆེ༷ན་མོ༷་བz༷་གཉི༷ས་ད༷ང་། འ¥ལ་བའི་g༷མ་ཤེ༷ས་ཚŒ༷གས་བE༷ད་ད༷ག་པ༷ར་
@ེ༷ད་པ༷འི་ངོ་མཚར་བའི་ཚN༷ག་ཆེ༷ན་པོ༷་བE༷ད་ཟེར་ཆོས་ད@ིངས་རིན་པ-་ཆM་མཛŒད་hི་འeེལ་བ་}ང་གི་
གཏེར་མཛŒད་དང་ཚNག་དོན་མཛŒད་hི་ནང་ན་ཡོད་རེད། དོན་Q་དཔེར་ན་ཁམས་གRམ་9ི་སེམས་
ཅད་Qས་གཅིག་n་བསད་པའི་“ིག་པ་ཆེན་པོ་ཅན་9ི་གང་ཟག་དང་Cན་n་བཟང་པ-་ཆ/ས་ཉིད་མ་
བཅོས་པའི་ངང་ན་བBགས་པ་གཞི་ཡི་ཆོས་ཉིད་ལ་འཕོ་འIར་མེད་པ་བཟང་ངན་མེད་པ་གཅིག་
ཡིན་གRང་བ་དེ་འo་དག་དག་ཡོད་l་རེད། དེའི་—ིར་ན་གཏ༷ན་ལ༷་དབ༷བ་པ༷འི་དོ༷ན་དེ་འདོད་དོན་
1ིང་པ-་ཡ7ན་ན་ད་‘ར་ཐ་མ་ཡི་ཤེས་པ་རིག་པའི་ང-་བ-་དM་Kེན་Q་•ད་Jབ་ན། ད་‘་ལས་དང་པོ་པ་
ཡིན་པས་རིག་པ་࿉ མ་པོ་མ་ོགས་པ་རེད། ོགས་སོང་ན་དེ་དང་གཅིག་པ་ཡིན་པས་ཐ༷ད་ཀ༷འི་
ཤེ༷ས་པ༷་l༷་འt༷ས་d༷ང་>༷ང་ལ༷ས་འད༷ས་པ༷་ཉི༷ད་Q༷ས་གR༷མ་འཕོ༷་འI༷ར་མེ༷ད་པ༷ར་ལ༷མ་Q༷་འDེ༷ར་རོ༷། །
ཞེས་ད་‘་ཁམས་གRམ་སེམས་ཅན་འ¥ལ་བཞིན་པའི་Qས་ནའང་། Cན་n་བཟང་པ-་ཡM་ཤེས་hི་
རོལ་བ་གཟིགས་བ“ད་ན་ཁོང་རིག་ཅི་¡ང་ཡེ་ཤེས་རོལ་བ་ཤར་བཞིན་Q་སེམས་ཅན་gམས་hིས་དེ་
མ་གཏོགས་མ་དག་པའི་¡ང་བ་ཟེར་གཏན་ནས་གཞིའི་ཆོས་ཉིད་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་l་མ་རེད། eོལ་
བའི་qབས་ལ་ཡོད་མ་རེད། དེ་མ་དག་པའི་¡ང་བ་གཅིག་གཏན་ནས་གཟིགས་གི་མ་རེད། མ་དག་
པའི་¡ང་བ་དེ་Sོ་`ར་Q་@ས་འོང་བ་ཡིན་པས་དབང་གི་ད་‘་ཆོས་ཉིད་hི་ང-་བ-་X7བ་བ“ད་ཡོད་
རེད། དེ་ཡིན་པའི་དོན་དེ་X་ཇི་བཞིན་Q་Kེན་པ་བVན་འོང་Qས། འདོད་ན་སངས་Eས་འཕགས་
པའི་Jགས་མཉམ་བཞག་གི་དགོངས་པ་‘་བ་ཇི་བཞིན་པ་དེ་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་‘་ ོམ་^ོད་གRམ་
བVན་པ་ཡིན། ‘་བའི་ལ་བLལ་ནའང་^ོད་པ་Qས་ཚŒད་དང་འtེལ་བ་དགོས་l་རེད། དེ༷་‘ར་ཡིན་
ན༷འ༷ང་འཁོ༷ར་བ༷འི་རི༷གས་བད༷ག་ཆེ༷ན་པོ༷་C༷ན་མDེ༷ན་ང༷ག་གི༷་དབ༷ང་པོ༷ས་ཆོས་ཉིད་hི་གཤི༷ས་དེ༷ར་
ཕེ༷བས་པ༷འི་g༷ལ་འ@ོ༷ར་པ༷་ཆེ༷ན་པོ༷་g༷མས་ལ༷་l༷་འt༷ས་དགེ༷་“ི༷ག་མེ༷ད་པ༷་ཐ༷ད་o༷ང་Q༷་བཤ༷ད་པ་ཡིན་
88/144
ཏེ། དཔེར་ན། Š་‹་པ༷O༷་འrང་གནས་ད༷ང་། པན་ཆེན་བི༷་མ༷་ལ༷་དང་། vབ་ཆེན་ཏེ༷་ལོ༷་བ༷་‘་`་ཡིན་
པའི་—ིར། ཁམས་གRམ་སེམས་ཅན་Qས་གཅིག་n་བསད་ནའང་ˆོག་བཅོད་hིས་ཉེས་པ་གཏན་
ནས་Šས་མ་རེད། ཁོང་gམས་པའི་l་ལ་x་ཚ€་དང་བསོད་ནམས་ཡར་འཕེལ་བའི་lར་འe-་རMད།
ཚŒགས་ཆེན་པོ་བསག་Vེ་དགེ་འQན་འ`མ་cག་མང་པོ་ལ་ཚŒར་བ་ªར། ག„ག་ལག་ཁང་བE་
བཞེང་ན་ཆོས་ཉིད་hི་‘་བ་ལ་བཟང་Q་འeོ་l་ཡོད་མ་རེད། དེ་‘་`་‘་ ོམ་དེ་མཐར་—ིན་པ་
མཉམ་བཞག་གི་qབས་R་དེ་འo་ཡིན་པ་ཤེས་དགོས་l་རེད། Kེས་ཐོབ་qབས་ས-་ས-འ7་Tེ་བོ་ལས་
དང་པོ་བ་ཞིག་ཡིན་ན་ོགས་པ་ནམ་མཁའ་ལས་མཐོ་ན། ལས་འtས་བག་—ེ་ཡི་ཞིབ་ཟེར་བ་དེ་
རེད། Cན་$ོབ་hི་བདེན་པ་ནམ་ཡང་བú་བ་མེད་པ་ཡིན་པ་དེས་ངང་ནས་བyང་Vེ། l་འtས་
བག་ཡོད་hི་ ོ་ནས་ད་‘་ལས་དང་པོ་བའི་Qས་R་oན་ཤེས་བག་ཡོད་hིས་བTང་དགོས་l་རེད།
ར༷ང་ཅ༷ག་g༷མས་hིས་>ོ༷ས་ཆོས་ཉིད་hི་‘་བ་Š་‹་དང་བི་མ་ལས་ོགས་པ་དེ༷་‘༷ར་ོ༷གས་h༷ང་
གོ༷མས་པ༷ས་ཐོ༷ག་n༷་མ༷་ཕེ༷བས་པ༷ས། གཤི༷ས་ལ༷་མི༷་þ༷ག་ཅི༷ང་། ཞེས་ཆོས་ཉིད་གཤིས་hི་ང-་བ/་ནས་‘་
 ོམ་^ོད་གRམ་གང་དང་། ཁམས་གRམ་སེམས་ཅན་བསད་པས་“ིག་པ་@ས་པ་དང་། Cན་n་
བཟང་པ-འ7་དགོངས་པ་དང་ཐ་དད་མེད་ཟེར་ན་སེམས་མི་þག་ཅིང་། ད་‘་ལ༷ས་འt༷ས་ཆ༷་c༷་བ༷་ལ༷་
འཛ€མ་དགོས་རེད་མ་གཏོགས། དཔེར་ན། ལས་དང་འtས་`་ཟེར་Vོང་ཉིད་hི་‘་བ་ཇི་ཙམ་ཟབ་
བཞིན་Q་ལས་འtས་བú་བ་མེད་པ་ེན་འrང་གི་¡ང་བ་དེ་ལས་ཡིད་ཆེས་ཆེ་‹་འeོ། ཡིད་ཆེས་
ཆེ་བ་བཞིན་Q་^ོད་པ་@ས་ན་Vོང་ཉིད་hི་‘་བ་དེ་ལ་ཡར་བོག་འདོན་པ་མ་གཏོགས། གེགས་R་
འeོ་l་མ་རེད། འཛ€༷མ་པ༷་ལ་ད༷ང་ª༷ར་ན༷ས་བཤ༷ད་དགོས་པའི་ན་མཉམ་བཞག་གི་‘་བ་ལ་ལ་བ¹་
Vེ། རེ་དོགས་དགག་¿བ་གང་ཡང་མེད་པ་དང་། Kེས་ཐོབ་hི་^ོད་པའི་ ོ་ནས་Cན་$ོབ་l་འtས་
གཙ་བ-་@Mད་པ་དགོས་པ་ཞེ༷ས་གR༷ངས་པ་ཡིན་པ༷འི་—ི༷ར་ན་དེ་‘་`་ལ་>ོ༷་eོས་དམ༷ན་པ་g༷མས་ལ༷་
བདེ༷ན་པ༷་གཉི༷ས་hི༷ས་ ོ་ནས་ཞེས། Cན་$ོབ་hི་བདེན་པ་ལ་བú་བ་མེད་པ་དང་། དོན་དམ་ཁས་
ལེན་tལ་བའི་‘་བ་གཉིས་ནམ་ཞིག་རིས་འཇོག་མེད་པ་གཅིག་ཆ་ོགས་ན་ད`་མའི་‘་བ་མཐར་
Jག་ཡིན་ཞེས་Kེ་རིན་པ-་ཆMས་གRངས་བ་དེ་རེད། བདེ༷ན་པ༷་གཉི༷ས་hི༷ས་—ེ༷་ན༷ས་བཤ༷ད་པ༷ས་ད་
གདོ༷ད་ོ༷གས་པ༷ར་འI༷ར་9ི༷། དེ་‘་`་གནད་མ་ཤེས་ན་ལས་དང་པོ་བའི་གང་ཟག་གིས་དགེ་“ིག་གི་
ཕན་པ་མེད་ཟེར་ན། ‘་བའི་—ོགས་R་^ོད་པ་ཤོར་བཞག་Qས་ཁ་Vོང་“ིག་ཏོ་ནག་པ-འ7་‘་བ་རེད་
འe-་ཞMས་Š་‹་རིན་པ-་ཆMས་གRངས་ཡོད་པ་དེ་‘་`་རེད། དེ༷འི་k༷ལ་ནི༷་དབ༷ང་པོ༷་û༷ལ་པོ༷་g༷མས།
ཞེས་ད་‘་ལས་དང་པོ་བའི་གང་ཟག་གི་ཆོས་ཉིད་འཕོ་འIར་མེད་པའི་དགོངས་པ་དེ་ལ་ཚŒགས་|ག་
89/144
གི་¡ང་བ་ཤར་འོང་ན་ལམ་Q་Dེར་}གས་ག་འoའི་དགོས་རེད་ཟེར་ན། ཉོ༷ན་མོ༷ངས་པ་ག༷ང་Tེ༷ས་
ངོ༷ས་བy༷ང་Vེ༷་ཟེར་རང་གི་སེམས་ལ་ཆགས་“ང་²ོངས་གRམ་9ི་ོག་པ་གང་Tེ་ན། ཆགས་“ང་
²ོངས་གRམ་ོག་པ་འདི་ཤར་སོང་བསམ་པའི་oན་པའི་ངོས་བyང་། oན་པའི་ངོས་ཟིན་ཚར་Qས་
Dད་Q་གཉེན་པ-་ཞ7ག་གི་ཐོ་བས་`མ་པ་བཅོམ་པ་འo་ཞིག་མི་འ@ེད་པ། oན་པའི་ངོས་ཟིན་པར་ཞེ་
“ང་གི་ོག་པ་qད་གཅིག་མ་གཅིག་l་ལ་Tེ་འོང་ན། འདི་ཞེ་“ང་གི་ོག་པ་རེད་བསམ་པའི་ངོས་
ཟིན་པའི་ ོ་ནས་རིག་པའི་Kེས་ཤིག་གཏད་བཞག་ན། ཞེ་“ང་གི་ཁོངས་šོད་སེལ་མི་འeོ་བའི་ཐབས་
ཡོད་l་མ་རེད། དཔེར་ན། #ལ་9ི་གyགས་མQལ་པ་Eག་བཞག་ན་#ལ་}ས་པོ་·ར་བའི་རང་
Vོབས་hི་བཤིག་འeོ་l་རེད། དཔེར་དེ་‘་`་ར༷ང་ས༷ར་Q་བཞ༷ག་པ༷ས་ཉོ༷ན་མོ༷ངས་པ༷འི་ཁོ་རང་གི་ངོ༷་
བོ༷་དེ་ཡེ་ཤེས་རེད་བ“ད་ཡོད་རེད། དེའི་—ིར་ན་དེ་ཞེ་“ང་Tེ་ན་སེམས་གསལ་བའི་ཆ་དེ་¦གས་ཆེན་
པ-་ཞ7ག་@ས་ཡོད་རེད། རིག་པ་གསལ་བའི་ཆ་དེ་ངོས་ཟིན་ན། དེ་ཞེ་“ང་Tེ་མཁན་Tེ་l་ཐམས་ཅད་
ཆོས་ཉིད་Vོང་པ་ཉིད་Q་རང་¦གས་hི་རེད་འeོ་l་རེད། དཔེར་དེ་‘་`་ཉོན་མོངས་ཐམས་ཅད་
ལམ་Q་Dེར་ན་‡༷ལ་མེ༷ད་{༷ལ་t༷ལ་Q༷་སོ༷ང་བ༷འི། ཞེ་“ང་Tེ་བའི་‡ལ་X་མེད་པ། ཞེ་“ང་ཟེར་བ་
སེམས་hི་ཁོག་པ་ལ་དོན་$ིག་གེ་ཡོད་པ་དེའང་ནམ་མཁའ་ལ་Fིན་¢ངས་བ་བཞིན་Q་{ལ་tལ་Q་
སོང་བའི་འI༷་བ༷་གན༷ས་ད༷ག་ཞེས་པ་དེ་རེད། འI་བ་གནས་R་དག་ཟེར་འI་བ་ཁོ་རང་གི་ང-་བ/་རང་
གི་དག་སོང་བ་རེད་མ་གཏོགས་འI་བ་ལ་གཉེན་པོ་གཞན་མ་དགོས་པ་རེད། ཀ་དག་གི་དགོ༷ངས་པ༷་
བT༷ང་ཞི༷ང་{༷ལ་ª༷ང་ན། དེ་རིམ་པ་བཞིན་Q་{ལ་rང་འོང་Qས་དེ་ལ་ཆེད་Q་དཔེར་ན་ཞེ་“ང་ཞིག་
Tེ་སོང་ན་དེ་ལ་གཉེན་པ-་ལ/གས་R་འཚŒལ་མི་དགོས་པ། ཞེ་“ང་Tེ་བ་དང་རིག་པ་Bགས་པ་གཉིས་
Qས་མཉམ། རིག་པའི་‘་བ་དེ་¦གས་ཆེ་Qས་ཞེ་“ང་རང་eོལ་Q་འeོ་བ་ཡིན། >ོ༷་ཆེ༷་བ༷་ཆོས་ཉིད་hི་
‘་བ་ལ་གདིང་ཐོབ་པའི་གང་ཟག་g༷མས་ནི༷་ཆོ༷ས་ཉི༷ད་ར༷ང་ས༷་ན༷ས་eོ༷ལ་བ༷འི་གན༷ད་hི༷ས་ཉོ༷ན་མོ༷ངས་
པ༷་ད༷ང་g༷མ་ོ༷ག་ག༷ང་Tེ༷ས་h༷ང་དེ༷འི་ར༷ང་བཞི༷ན་k༷གས་མི༷་J༷བ་པ༷ར། ཞེས་དང་པོ་gམ་ོག་ང-་ཤMས་
པ་W་མའི་མི་དང་འcད་པ་‘་`། ལས་དང་པོ་བའི་qབས་གRངས་བ་དེ་རེད། ཉོན་མོངས་དང་
gམ་ོག་གང་Tེས་hང་དེའི་རང་བཞིན་kགས་མི་Jབ་པར་༷་Ü༷འི་མQ༷ད་པ༷་ར༷ང་གི༷ས་eོ༷ལ་བ༷་
བཞི༷ན་Q། བར་Q་gམ་ོག་རང་གི་རང་eོལ་བ་#ལ་9ི་མQད་པ་བཤིག་པ་‘་`་གRང་བ། #ལ་ཁོ་
རང་མQད་པ་Eབ་བཞག་ན་ཁོ་རང་གི་Vོབས་hིས་བཤིག་པ་མ་གཏོགས་གཞན་Vོབས་ལ་བ‘ོས་
དགོས་མ་རེད། དཔེར་དེ་བཞིན་Q་gམ་ོག་ཁོ་རང་དང་པོ་ཆགས་“ང་གི་ོག་པ་Tེ་Qས་Tེ་བ་དང་
མཉམ་Q་རིག་པ་དེ་ན་¦གས་ཆེ་ཐག་ཆོད་ཞིག་_ེབས་ཡོད་རེད། རིག་པ་_ེབས་ཡོད་ཚར་Qས། ཞེ་
90/144
“ང་རིག་པའི་ངང་Q་eོལ་མི་འeོ་བའི་ཐབས་ཡོད་མ་རེད། དཔེར་ན། མེ་ཚ་བ-་ཞ7ང་བཏང་ན་“š་
ཀས་”གyགས་པོ་eང་བ“ད་ཡོད་ནའང་eང་བའི་རེག་@་དེ་མེད་མི་འeོ་ཐབས་ཡོད་མ་རེད། དེ་
གོམས་པ་གཏན་པ-འ7་ཚད་རེད། eོལ་kལ་གRམ་པཎ་ཆེན་བི་མ་མི་†འི་ཡོད་པ་དེའི་ནང་ནས་་
Üའི་མQད་རང་གིས་eོལ་བ་བཞིན་ཤ༷ར་eོ༷ལ་རི༷ས་མེ༷ད་Q༷་ས༷ངས་པ༷་ལ༷་_༷ར་གཉེ༷ན་པོ༷ས་བz༷ན་མི༷་
དགོ༷ས་ཤི༷ང་། ཞེས་དེའི་གཉེན་པོ་བཟོད་པ་ ོམ་དགོས་བསམ་པའི་དེ་འoའི་{ོལ་¿བ་མི་དགོས་
གRངས་ཡོད་རེད། སེ༷མས་“ེ༷་‘༷ར་E༷ས་མི༷་འདེ༷བས་གRངས་$ོགས་པ་ཆེན་པ-་སMམས་རིག་ཡིན་ན་
—ིའི་¡ང་བ་འདི་ཐམས་ཅད་l་¬ེན་ེན་འtེལ་ལས་rང་བའི་Vོང་པ་ཡིན་བསམ་Vེ། Vོང་པའི་‘་
བས་ཕར་¡ང་བ་ལ་Eས་འདེབས་@ེད་དགོས་རེད། མན་ངག་“ེ་ལ་དེ་‘་`་མི་དགོས་གRངས།
.ོ༷ང་“ེ༷་‘༷ར་ད@ི༷ངས་ལ༷་མི༷་གཏོ༷ད་པ༷ར། ཞེས་.ོང་“ེ་ཡིན་ན་ད@ིངས་Vོང་པའི་ཆ་རིག་པའི་Vོང་ཆ་
དེ་གཙ་བ-་@Mད་Qས་དེའི་ངང་ལས་ཉོན་མོངས་Tེ་འོང་ན། ད@ིངས་Vོང་པ་དེ་{ལ་Q་བཏོན་Qས་
ཆེད་Q་འབད་{ོལ་@ེད། སེམས་“ེ་.ོང་“ེ་གཉིས་ལ་dང་གཉེན་གཉིས་ག‡ལ་Fད་བ“ད་པའི་རེ་
དོགས་zང་ཙམ་ཡོད་རེད། དེ་མི་གཏོད་པར་ར༷ང་བ༷བས་དམི༷གས་བས༷མ་ལ༷ས་འད༷ས་པ༷་མ༷ན་ང༷ག་
འདིས་དགོངས་པ་དོན་Q་འ¥ལ་བའི་gམ་པར་ོག་པ་གཅིག་ཤར་བ་དང་གཉེན་པ-འ7་རིག་པ་གཉིས་
མཉམ་Q་_ེབས་འོང་Qས་དེ་ཆེད་Q་གཉེན་པ-་མ7་དགོས་པ་རང་¦གས་hི་eོལ་བ་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་
མན་ངག་གི་“ེ༷འི་ཡིན། དེ་‘་`་©ོང་བ་དེ་དཔེ་ཆའི་ག-་/གས་ཙམ་མ་ཡིན་པ་རང་གི་©ོ༷ང་ཐོ༷ག་ན༷ས་
རིམ་པ་བཞིན་Q་eོལ་འོང་ན། དང་པ-་e/ལ་དཀའ་མ-་ཞ7ག་ཡིན་l་རེད། དེ་ནས་ཡང་ནས་ཡང་Q་
{ལ་ªང་Qས་ཉོན་མོངས་ག་ཚད་Tེ་ནའང་ཡེ་ཤེས་hི་གསལ་འདེབས་yང་འ£ག ཡེ་ཤེས་དེས་ཉོན་
མོངས་མཉམ་Q་_ེབས་པ་དེ་ངོས་ཟིན་འོང་ན་དེ་eོལ་@ེད་hི་གཉེན་པོ་བVན་པ་ལ་དཀའ་ལས་མེད་
པ་ཞིག་འrང་གRངས་ཡོད་རེད། དེ་‘ར་རེད། ལ༷་བ¹༷་བ༷་@༷འོ༷། །
དེ༷་ཉི༷ད་hི་གོ༷མས་པ༷་ན༷་ཞེས་དེ་‘་`་གོམས་པ་དེ་གོམས་སོང་ན། C༷ན་@ེ༷ད་Eལ་པོ་ལ༷ས། མ༷་བ\༷ར་
མ༷་ª༷ངས་རི༷ག་པ༷་u༷ན་$ོ༷གས་པ༷། །ཞེ༷ས་པ༷་‘༷ར་གRངས་l་མཚན་ཉིད་ཐེག་པའི་ཉན་ཐོས་རང་Eལ་
@ང་mབ་སེམས་དཔའི་ཐེག་པར། ཉོན་མོངས་པ་ཉན་ཐོས་‘་`་ཡིན་ན་དགེ་བའི་ལམ་Q་ཡར་
བ\ར་དགོས་རེད། @ང་mབ་སེམས་དཔའི་ལམ་Q་ཡིན་ན་ཉོན་མོངས་པ་ཚŒགས་བསག་Xིབ་ªངས་
hི་‡ལ་Q། དཔེར་ན། ཉོན་མོངས་ཞེ་“ང་Tེ་འོང་ན་བཟོད་པ་ ོམ་པ་@ང་mབ་hི་eོགས་R་རེད།
དེའི་—ིར་ན་ཐེག་པ་འོག་མ་མཚ་ཉིད་ཐེག་པ་གRམ་9ི་མ་བ\ར་ཞེས་པ་དེ་རེད། མ་ªངས་ཞེས་པ་
@་lད། ^ོད་lད། gལ་འ@ོར་9ི་lད་གRམ་ཡིན་ན་ཉོན་མོངས་པ་དེ་ཡེ་ཤེས་རོལ་བ་ལ་ཕར་
91/144
ªངས་བ་དེ་འoའི་@ེད་དགོས་རེད། དེ་མ་ªངས་ཟེར། $ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ལམ་Q་བ\ར་ཡང་མི་
དགོས་ªངས་hང་མི་དགོས་གང་ཡང་མི་དགོས། གང་རེད་ཟེར་ན་རིག་པའི་ཆོས་ཉིད་hི་ང-་བ/་uན་
9ིས་$ོགས་པ་དེ་ལ་ངོ་འcོད་དེས་ངང་བTང་ན། ཉོན་མོངས་ཡེ་ཤེས་hི་རོལ་བ་ལ་རང་¦གས་hི་
ཤར་འོང་བ་ཡིན་པའི་—ིར་ན་དེ་རེད། ཞེས་པ་‘ར་རིག༷་པ༵འི་ང-་བ-་དM་ངོ་འcོད་སོང་ན་གསར་Q་
ª༷ངས་@འི་Xིབ་པ་ཞེས་པ་ཡོད་l་མ་རེད། ལམ་རིམ་པ་བཞིན་Q་qས་ཐན་‘་`་ཡར་བeོ༷ད་Q་
མེ༷ད་ས༷་ལ༷་—ིན་ཚར་Qས་ཆོས་ཉིད་hི་ང-་བ/་@ས་ན་Vོང་པ་Vོང་¬ང་‡ལ་‡ལ་བོར་ཞིག་རེད་ཡོད་l་
མ་རེད། @༷ང་m༷བ་སེ༷མས་དཔ༷འི་ས༷་བz༵འི་ཡོན་ཏན། མཐོང་ལམ་9ི་ཡོན་ཏན་བE་cག་བz་གཉིས་
ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་hང་oན་མཆོག་Eལ་པ-་ར7ག་པའི་དགོངས་པ་མངོན་Q་Iར་ཚར་Qས་རང་
¦གས་hི་ཤར་འོང་l་རེད། W༷གས་—ི༷་ན༷ང་གི༷་བTེ༷ད་$ོ༷གས་{ོ༷ལ་¿༷ལ་hི༷ས་ས༷་ལ༷མ་ ོ༷ས་R༷་ª༷ང་མི༷་
དགོ༷ས་ཏེ༷། དོན་Q་Wགས་—ི་ནང་གི་བTེད་$ོགས་{ོལ་¿བ་བེན་པ་ཐམས་ཅད་རིག་པ་མ་བཅོས་
པ་gལ་མ་གཏན་ལ་ཕབ་@ེད་ཁོ་ནའི་དོན་རེད། དེ་ཆེད་Q་ ོམ་མི་དགོས་པ་རང་¦གས་འོང་l་རེད།
དཔེར་ན། ཡིད་བཞིན་9ི་ནོར་`་ཞིག་ེད་ཚར་ན་དེ་ལས་དགོས་འདོད་འབད་མེད་Q་འrང་བ་མ་
གཏོགས་{ོལ་¿ལ་མི་དགོས་པ་དེ་‘་`་རེད། དེའི་—ིར་ན་‘་བ།  ོམ་པ། ^ོད་པ། འtས་`་གང་
‘ར་^ིར་ན་འtས་`་ཡེ་ཤེས་རིག་པ་གཅིག་གི་ང-་བ/་མ་གཏོགས་ཡོད་མ་རེད། ‘་ ོམ་^ོད་གRམ་
ཐམས་ཅད་མ་བཅོས་gལ་མའི་དོན་མ་གཏོགས་བཅོས་མའི་ལམ་གཏན་ནས་མ་རེད། ཡེ༷་ཤེ༷ས་hི༷་ངོ༷་
བོ༷་གཅི༷ག་n༷་བà༷མས་པ༷འི་—ི༷ར་རོ༷། །
གཉི༷ས་པ༷་འོ༷ད་གས༷ལ་ཆེ༷ན་པོ༷་ཐོ༷ད་w༷ལ་9ི༷་ལ༷མ་བཤ༷ད་པ༷་ལ༷་གཉི༷ས། རིག་པ་དེ་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་
གཞིའི་གནས་}གས་གཏན་ལ་ཕབ་Qས་དང་པ-་ང-་བ/་ཀ་དག་དེ་བVན་རེད། ང-་བ/་ཀ་དག་དེ་དཔེར་
ན་སངས་Eས་བཅོམ་aན་འདས་hི་བཀའ་འཁོར་ལ-་ར7མ་པ་གRམ་9ི་ནང་ནས་བར་བ་མཚན་ཉིད་
མེད་པའི་ཆོས་འཁོར་ཆོས་ད@ིངས་Xོ་འདོགས་སོ་གཉིས་དང་tལ་བ་དོན་དེ་མ་བཅོས་Kེན་པ་
བVན་པ་ཡིན་གRངས་རེད། རང་བཞིན་uན་vབ་hི་ང-་བ-་དM་བཀའ་{བར་བ་མཚན་ཉིད་མེད་པ་}
“ཐ་མ་„?ཁམས་བདེ་གཤེགས་1ིང་པ-་ཡ/ད་པའི་དགོངས་པ་དེ་གཅིག་n་བVན་པ་དེ་རེད། འཁོར་
ལོ་གཉིས་hི་གཅིག་གིས་Vོང་—ོགས་བVན། གཅིག་གིས་¡ང་—ོགས་བVན་རེད། $ོགས་པ་ཆེན་
པ-འ7་ལམ་ནས་¡ང་Vོང་yང་འ£ག་གི་Dད་པར་བVན་ལ་ཕབ་འོང་Qས། ལམ་དེའང་ཀ་དག་གི་‘་
བའི་གདིང་ཡག་པ-་ཐMག་སོང་ན་བོག་འIར་འོད་གསལ་ཐོད་བwལ་9ི་ལམ་དེ་བཤད་འོང་Qས་དེ་
ཐོད་བwལ་9ི་བོག་འIར་འeོ་l་རེད། ཐོད་བwལ་ཡང་;ེགས་ཆོད་hི་‘་བའི་{ལ་གཅིག་རེད་མ་
92/144
གཏོགས་གཞན་མ་རེད་དང་། དེ་འོད་གསལ་ཆེན་པ-་ཐ/ད་wལ་9ི་ལམ་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ལས།
;ེ༷གས་ཆོ༷ད་ལ༷ས་ཐོད་wལ་ཏེ་མན་ངག་·ར་བའི་Dད་པར་Q་འཕ༷གས་k༷ལ་ད༷ང་། D༷ད་པ༷ར་ཅ༷ན་9ི༷་
ལ༷མ་དངོ༷ས་བཤ༷ད་པ༷འོ༷། །ད༷ང་པོ༷་;ེགས་ཆོད་ལས་Dད་པར་འཕགས་kལ་གRང་ན་C༷ན་མDེ༷ན་ཆེ༷ན་
པོ༵་.ོང་ཆེན་རབ་འ@མས་hིས་;ེགས་ཆོད་དང་ཐོད་wལ་གཉིས་ཐོད་wལ་Dད་པར་འཕ༷གས་k༷ལ་
བQ༷ན་Q༷་བཞེ༷ད་པ༷་དེ་qབས་འདི༷ར་འདོ༷མས་ན༷། ;ེ༷གས་ཆོ༷ད་hི༷ས་‘་བ་མཐའ་—ིན་ན་Wོན་སེམས་“ེ་
དང་། .ོང་“ེ་qབས་R་vབ་ཐོབ་མང་པོ་rང་བ་དེ་ཐམས་ཅད་ས༷་Lོ༷་རི༷་t༷ག་ལ༷་སོ༷གས་པ༷་འ¥༷ལ་བ་
¡༷ང་བའི་‡༷ལ་Q་ད༷ག་པ༷ར་མི༷་´༷ས་པ༷། གRངས་ཐོད་wལ་ཡིན་ན་—ི་ཡི་ས་L-་ར7་tག་གི་¡ང་བ་འདི་
ཐམས་ཅད་རིག་པ་ཚད་འཕེལ་ནང་Q་འཇའ། འོད། ཟེར། ཐིག་ལེ་ཤར། ལོངས་x་ཞིང་ཁམས་ཚད་
ལ་ཕེབས་འe-་རMད། ;ེགས་ཆོད་hི་‘་བ་ག་ཚད་མཐའ་—ིན་ན་—ི་¡ང་བ་འདི་ཐམས་ཅད་hིས་ཉོན་
མོངས་མི་Tེ་པ་Vོང་ཉིད་གཅིག་གི་བVན་ལ་ཕབ་པ་མ་གཏོགས་འཇའ། འོད། ཟེར་དང་། ཐིག་ལེ་
རང་བཞིན་དག་འeོ་l་མ་རེད། ཐོ༷ད་w༷ལ་9ི༷་¡༷ང་བ༷་ཐམས་ཅད་འོ༷ད་ƒ༷ར་—ེ༷ད་པ༵་དེ་D༷ད་ཆོས་
གཅིག་རེད། རི༷ག་པ༷་ཡེ༷་ན༷ས་འོ༷ད་གས༷ལ་Q༷་གR༷ངས་པ༷་དེ༷་;ེ༷གས་ཆོ༷ད་hི༷ས་‘་བ་ཡིན་ནས་བyང་Vེ་
Vོ༷ང་པའི་1ིང་པོ་གས༷ལ་བ༷་ཙ༷མ་ལ༷ས་སེམས་ལ་སེམས་མ་མཆིས་ཏེ་སེམས་hི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་
བའོ། །དག་པ་དང་འོད་གསལ་བ་མི་འZག་འQས་མ་@ས་པ་ཉིད་དེ་‘་`་མ་གཏོགས་པར། གསལ་
བ་དེ་ངོས་བyང་ཡོད་l་མ་རེད་དང་། བ‘༷ར་མེ༷ད་Q༷་ཐ༷ག་གཅོ༷ད་པ༷། ཞེས་མིག་གི་‘་l་དེ་དངོས་
འཇའ་འོད་ཟེར་ཐིག་ལེ་ཡོད་མ་རེད། ཐོ༷ད་w༷ལ་9ི་ ོ་ནས་ཡིན་ན་}ས་བBགས་Vངས་གསང་དང་
མིག་གཟིགས་Vངས་གRམ་9ི་གན༷ད་དེ་གz༷ན་ཡོང་Qས་ཡེ༷་ཤེ༷ས་hི༷་མཐོ༷ང་—ེ་Vེ༷་ཆོ༷ས་ཉི༷ད་hི་ཟེ༷ར་
གད༷ངས་ད@ིངས་¡ང་བ། ཐིག་ལེའི་¡ང་བ། }་Š་lད་hི་¡ང་བ། འོག་ནས་Xོན་མ་|ག་གི་བཤད་
པ་མངོན་Rམ་Q་མིག་མཐོང་l་ཡོད་རེད་དང་། དེ་མཐོ༷ང་བ༷འི་D༷ད་པ༷ར་བཞེད་གRངས། ;ེ༷གས་
ཆོ༷ད་Q༷་དབ༷ང་པོ༷་|༷ག་གི༷་ ོ༷་མ༷་ད༷ག་པ༷་འ¥༷ལ་¡༷ང་ལ༷་ཞེ༷ན་པ༷་dོ༷ང་བ༷འི་¢༷ངས་འཚŒ༷ལ་བ༷་ལ༷། ཞེས་གོང་
Q་ཉོན་མོངས་eོལ་kལ་བཤད་པ་དེ་རེད་དང་། དེའི་—ིར་ན་འ¥ལ་¡ང་གི་ཞེན་པ་དེ་ཕར་གཤིག་
ནས་¡ང་བས་མི་འཆིང་ཞེན་པས་འཆིང་ཟེར་བར་དེ་ཞེན་པ་བཅད། ཞེན་པ་བཅད་ཚར་Qས་¡ང་བ་
དེའི་Vེང་n་བཞག་པ་མ་གཏོགས་ཡོད་མ་རེད། ཐོ༷ད་w༷ལ་ཡིན་ན་—ི་¡ང་བའི་‡ལ་ཐམས་ཅད་ད༷ག་
པ༷་འོ༷ད་གས༷ལ་འཆར་བའི་ ོ༷་ཡེ༷་ཤེ༷ས་hི༷་É༷ང་གི༷ས་ -་—M༷་བ༷ས་ཞེས་པ་^ིར་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་དེ་ནང་
ནས་1ིང་ན་{་དཀར་པ-་ཤMལ་9ི་Ì་Š་ཅན་gམས་ཡོད་རེད་དེ། }ས་ངག་ཡོད་གRམ་གནད་hིས་
གzན་ཡོང་Qས་ཡེ་ཤེས་hི་¡ང་བ་—ི་རོལ་Q་ཤར་འོང་རེད། ཡེ་ཤེས་¡ང་བ་—ི་རོལ་ཤར་@ེད་དེ་གང་
93/144
རེད་ཟེར་ན། ཡེ་ཤེས་hི་Éང་གི་ -་—M་བས་ཡིན་གRང་རེད། —ི༷་ན༷ང་ཟ༷ང་ཐ༵ལ་9ི༷་དབ༷ང་པོ༷ས་
ད@ི༷ངས་ད༷ང་ཡེ༷་ཤེ༷ས་འQ༷ལ་འt༷ལ་མེ༷ད་པ༷འི་Xོ༷ན་མ༷་བཞི༷འི། ཞེས་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བར་ལས་དང་པོ་
བའི་qབས་མིག་གི་མཐོང་མཁན་འo་ཡོད་རེད་དེ། གོམས་པ་བན་ཚར་ན་མངོན་Rམ་Q་མིག་གི་
མཐོང་དགོས་མ་རེད། Eབ་ནས་བ‘ས་ན། མQན་ནས་བ‘ས་ན། གཡས་ན་བ‘ས་ན་ཐོད་wལ་9ི་
¡ང་བ་དེ་མཐོང་འQག་རེད། མཐོང་@ེད་དེ་ཡེ་ཤེས་hི་^ན་9ིས་མཐོང་རེད། ཡེ་ཤེས་hི་^ན་9ིས་
མཐོང་ཚར་Qས་དེའི་¡ང་བ་དེ་དང་རིག་པ་ཀ་དག་གཉིས་yང་འ£ག་རེད་འe-་རMད། དེ་ཀ་དག་བོག་
ཐོན་འོང་l་རེད། Xོན་མ་བཞི་ཡི་¡ང་བ་འོག་ནས་ཐོད་wལ་9ི་ལམ་ནས་Eས་པ་བཤད་པའི་དེའི་
D༷ད་པ༷ར་དང་། ;ེ༷གས་ཆོ༷ད་ཡིན་ན་ད་‘་Lོས་བཅས་ཤ་cག་གི་ར༷གས་པ༷འི་{༷་É༷ང་འདི་ལ༷་བེ༷ན་ཏེ།
;ེགས་ཆོད་hི་qབས་ལ་Vོང་ཉིད་གོལ་ས་བཞི། ཤོལ?ས་བཞི་ལ་སོགས་པ་གེ༷གས་ད༷ང་གོ༷ལ་ས༷་ཤི༷ན་
n༷་མ༷ང་ལ༷། དེ་༷‘༷ར་བེ༷ན་—ི༷ན་ཆ༷ད་འr༷ང་བ༷འི་Vོ༷བས་ཆེ༷་m༷ང་གི༷ས་ན༷་སོ༷་གཞོ༷ན་པས་བ‘ས་ན་ཏིང་
ངེ་འཛNན་Tེ་_་བ་དང་། ࿉w༷ན་པ་ལ་འཕེལ་tི་འeོ་l་དེ་འoའི་‘ོ༷ས་ཤི༷ང་། ཐོད་wལ་9ི་qབས་འདི༷་
ནི༷་ར༷གས་པ༷་d༷ང་@༷་ཡི༷ན་པ༷ས་གRང་རགས་པའི་{་Éང་ཐིག་ལེ་ལ་བེན་ནས་བVན་ཀི་ཡོད་མ་
རེད། དང་པོ་{་Éང་ཐིག་ལེ་ཟེར་འོད་hི་རང་བཞིན་{། འོད་hི་Éང་། འོད་hི་ཐིག་ལེ་ལ་གཏད་
འeོ་Qས་གན༷ད་མི༷་གཡོ༷་བ༷་གR༷མ་9ི༷ས་བཅི༷ང་བ༷་ཙ༷མ་ལ༷ས་དོ༷ན་ད༷མ་ཡེ༷་ཤེ༷ས་hི༷་{༷་É༷ང་འཛN༷ན་{ོ༷ལ་
ལ༷ས་འད༷ས་པ༷་ལ༷མ་Q༷་@༷ས་པ༷ས་—ིའི་¡ང་བ་ས་L-་ར7་tག་དང་། ནང་Lོས་བཅས་hི་•ང་པོ་ཐམས་
ཅད་࿉ཟག་པ་རང་ས་‹་ཟེར་ནས་}༷ས་འོ༷ད་གས༷ལ་ཆོས་ཉིད་hི་.ོང་Q༷་eོ༷ལ་བ༷འི་D༷ད་པ༷ར་ཡོད་པ་
ཡིན། ;ེ༷གས་ཆོ༷ད་hི༷ས་ག༷ལ་ཏེ༷་¡༷ང་བ༷་ཚ༷ད་Q༷་མ༷་—ི༷ན་པ༷ར་•༷ང་པོ༷་ལ༷ས་eོ༷ལ་བ༷ར་ˆི༷ད་ན༷འ༷ང་། ཞེས་
པ་;ེགས་ཆོད་hི་‘་བ་མཐའ་—ིན་སོང་བ་ཤི་ན་བར་དོར་ཆོས་ཉིད་hི་.ོང་Q་eོལ་ˆིད་རེད། དེ་eོལ་
སོང་ནའང་འཇའ་}ས་Bགས་x་གཏན་ནས་འeོ་l་ཡོད་མ་རེད། }༷ས་]༷ལ་c༷ན་Q༷་ཞེས་པ་རང་
ཅག་གི་རགས་པའི་}ས་དེ་]ལ་cན་ཆ་མེད་hིས་kལ་བÔན་པའི་]ལ་cན་ཆ་མེད་ཕར་དེངས་འe-་
རMད། ཤ་དང་cག་‹ས་པ་ཡོད་l་མ་རེད། འཇའ་ཡི་}ས་འeོ་Jབ་མ་རེད་དང་]ལ་cན་Q་དེ༷ངས་
པ༷་ཙ༷མ་ལ༷ས་འོ༷ད་གས༷ལ་9ི་ངང་Q༷་འeོ༷་མི༷་ˆི༷ད། འོ༷ད་གས༷ལ་Q༷་མ༷་སོ༷ང་ན༷་རེ༷ས་འག༷འ་བ༷འི་\༷་}༷ས་
ཞེས། དཔེར་ན། Jན་མོང་lད་“ེའི་$ོགས་རིམ་ ོམ་}གས་རེས་འགའ་བའི་\་}ས་hི་རི་tག་yང་
ཐལ་Q་འeོ་´ས་པ་དང་། ཤི་ན་ར-་མMད་པ་‘་`་དང་། ཟ༷ད་པ༷ར་ས་m་མེ་Éང་གི་Tེ༷་མཆེ༷ད་vབ་ནས་
རང་གི་}ས་འrང་བ་བཞི་ལ་དབང་ཐོབ་པ་ལ༷་སོ༷གས་པ༷ས་ཡིན། མཐ༷ར་J༷ག་གི༷་ས༷་ཆོ༷ད་ཡོད་l་མ་
རེད། ;ེགས་ཆོད་hི་ ོ་ནས་}ས་འཇའ་}ས་R་སོང་ད་‘ར་Lོས་བཅས་ཟག་བཅས་hི་•ང་པ-་དM་
94/144
ཕར་dང་མི་དགོས་པ་ཟག་མེད་ཡེ་ཤེས་hི་x། སངས་Eས་ལོངས་^ོད་$ོགས་པའི་x་ཁ་ªོར་ཡན་
ལག་བQན་དང་aན་པ་དེ་མངོན་Rམ་Q་@ེད་Jབ་རེད་དང་། Š་‹་རིན་པ-་ཆM་དང་བི་མ་ལ་མི་†་‘་
`་རེད། དེ་‘་`་vབ་འeོ་Qས་^༷ན་ད༷ང་མ༷ངོན་ཤེ༷ས་»༷་འZ༷ལ་Ä༷བས་པོ༷་ཆེ༷འི་བད༷ག་ཉི༷ད། དཔེར་ན།
Š་‹་རིན་པ-་ཆMའི་བqལ་བཟང་སངས་Eས་Vོང་གི་བVན་པ་མ་$ོགས་པ་འཕ-་མMད་ཡེ་ཤེས་hི་x་‹་
བBགས་ཏེ་སེམས་ཅན་9ི་དོན་@ེད་པ་གRང་བ་དང་། པཎ་ཆེན་བི་མ་ལ་མི་†་E་ནག་རི་བ-་{M་ƒ་དེ་
བཞིན་Q་བBགས་ཡོད་གRང་བ་དེ་རེད། འཕོ༷་བ༷་ཆེ༷ན་པོ༷་ཞེས་པ་Tེ་འཆི་བeེས་%ད་གཏན་ནས་
མེད་རེད། Jན་མོང་གི་གང་ཟག་གིས་Wོན་Š་‹་རིན་པ-་ཆM་དང་བི་མ་ལ་མི་†་བོད་ལ་@ོན་Qས་
ལོངས་x་མཚན་དཔེར་དང་aན་པར་ཞིག་མཇལ་ཀི་མ་རེད། ལས་དང་པོ་བའི་གང་ཟག་རེད་Qས་
E་གར་9ི་པ…ི་ཏ་འo་ཡོད་རེད། @ང་mབ་སེམས་དཔའ་ས་དང་པ-་ཐ/བ་པ་ཡན་ཆོད་ཅིག་གི་
གཟིགས་ན་སངས་Eས་ལོངས་x་ཞིག་མ་གཏོགས། ›ལ་བའི་x་gམ་པར་གཏན་ནས་མི་མཐོང་བ་
དེའི་Dད་པ་ཡོད་རེད་གRངས། དོན་Q་འཕོ་བ་ཆེན་པ-འ7་x་ཐོད་wལ་མ་གཏོགས་;ེགས་ཆོད་hིས་
Lོ༷་Kེ༷འི་x༷་མི་ཐོ༷བ་པ༷ས་ེ༷ན་དེ༷ས་གཞན་དོན་Äབས་པ-་ཆMའི་࿉]ལ་cན་Q་དེངས་འeོ་Qས་བKེད་མི་
འeོ་བའི་ཐབས་ཡོད་མ་རེད། གཞ༷ན་དོ༷ན་Ä༷བས་པོ༷་ཆེ༷་མི༷་འv༷བ་པ༷འི་k༷ལ་E༷ལ་དབ༷ང་པ༷O༷་ད༷ང་E༷་
བོ༷ད་hི༷་v༷བ་ཆེ༷ན་གཞ༷ན་9ི༷་D༷ད་པ༷་ལ༷་‘ོ༷ས། མདོ༷ར་བY༷་ན༷་ཨ༷་ཏི༷་$ོགས་པ་ཆེན་པ-་དM་ལ༷འ༷ང་—ི་
སེ༷མས་“ེ། ནང་.ོ༷ང་“ེ། གསང་བ་མ༷ན་ང༷ག་གི༷་“ེ༷་གR༷མ་པའི་ནང་ལ༷ས། སེ༷མས་“ེ༷་ ོ་ནས་@ས་ན་
¡ང་ཆ་གསལ་ཆ་དེ་ལ་ཞེན་འeོ་Qས་ར༷ང་གས༷ལ་ཁ༷་འ@༷མས་ཏེ་ཆོས་ཉིད་‘་བ་གཏིང་ས-་ཆMན་པ-་དM་
ོགས་མེད་གRང་རེད། .ོ༷ང་“ེ༷འི་Vོང་ཆ་དེ་གཙ་བ-་@Mད་Qས་གཞི༷་t༷ལ་དེ་Fོས་པ་དང་tལ་བ་
གདེ༷ང་@ེ༷ད། གཉི༷ས་ཀ༷ས་སངས་Eས་འཕགས་པའི་མཉམ་བཞག་གི་རི༷ག་པ༷་X་ཇི་བཞིན་པ་མངོ༷ན་
R༷མ་Q༷་མ༷་མཐོ༷ང་ཞི༷ང་། མ༷ན་ང༷ག་“ེ༵་ལའང་—ི་qོར། ནང་qོར། གསང་qོ༷ར་གR༷མ་ཡོད་པའི་ནང་
ནས་—ི་qོར་ནང་qོར་གསང་qོར་གRམ་ལ༷་ཡ༷ང་བ༷ར་དོ༷ར་eོལ་བའི་གདེང་འཆ༷འ་བ་མ་གཏོགས།
x་ཚ€་འདིའི་Vེང་Q་eོལ་མི་Jབ། ࿉ཡང་གསང་1ིང་cག་དང་འo་བ་བི་མ་1ིང་དང་། མཁའ་འe-་
17ང་ཐིག་ལས་བVན་ཡོད་པ་Lོས་འོ༷ད་གས༵ལ་Q་eོ༷ལ་བ༷འི་གན༷ད་ཡོ༷ད་པ༷ས་ན་འ¥༷ལ་¡༷ང་ལ༷་ལ༷མ་
@༷ས་ན༷ས་ཟེར། རང་ཅག་ས-་ས-འ7་Tེ་བོ་ལས་དང་པོ་བ་འ¥ལ་¡ང་འདི་ལ་ལམ་@ས་ནས། ལམ་རིམ་
པ་བཞིན་Q་@ས་པའི་མ༷་འ¥༷ལ་བ༷འི་འt༷ས་`༷་དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་x་མངོན་གRམ་Q་eོལ་བའི་D༷ད་པ༷་
ཡོད་པའི་—ིར་ན་;ེགས་ཆོད་ལས་ཐོད་wལ་Dད་པར་འཕགས་kལ་དེ་ཤེ༷ས་ར༷བ་hི༷་མི༷ག་ད༷ང་a༷ན་
པ༷ར་g༷མས་hི༷ས་དེ་‘ར་ོ༷གས་པ༷ར་@་Vེ་གསན་པ་@༷འོ༷། །
95/144
གཉི༷ས་པ༷་Dད་པར་ཅན་9ི་ལམ་དངོས་བཤད་པ་ལ༷་བཞི༷། ཐོ༷ད་w༷ལ་9ི་ལམ་^ི༷་ལ༷་གཅེ༷ས་པ༷འི་ཆི༷ངས་
དང་། ལམ་9ི་གན༷ད་མངོ༷ན་Rམ་Q༷་Vོ༷ན་པ༷འི་ལ༷མ་དང་། ལམ་དེ་ཉམས་R་>ངས་བ་ལ་བེན་ཏེ་
༷གས་¡༷ང་བ༷་བཞི༷འི་ས༷་མཚ༷མས་དང་། གས་¡ང་བ་བཞི་དེ་ལ་ཤེལ་ཉམས་དང་¡ང་ཉམས་
࿉འཕེལ་tི་ཉམས་འIར་དག་Q་མ་ཡོད་པས་ན་དེ་ཚŒད་བyང་བ་@་བའི་མཐ༷འ་ེ༷ན་9ི༷་མ༷ན་ང༷ག་
ད༷ང་བཅ༷ས་པའི་gམ་པར་བཞི་ཡོད་པ་ལས། ད༷ང་པོ༷་ཐོད་wལ་^ི་ལ་བེན་པའི་ཆིངས་བཤད་པ་དེ་
ནི༷། ཐེ༷ག་མཆོ༷ག་E༷ལ་པོ༷་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་མན་ངག་འདི༷འི་࿉}གས་འདི་ལ་སེ༷མས་ད༷ང་ཡེ༷་ཤེ༷ས་
གཉི༷ས་R༷་ད@ེ༷་བ༷་ལ༷ས། སེམས་དེ་གyང་འཛNན་དང་བཅས་པའི་འ¥ལ་བའི་ལས་བསགས་མཁན་
དང་། ཡེ་ཤེས་དེ་གyང་འཛNན་ལས་འདས་པ་ཆོས་ཉིད་གÅག་མའི་དོན་གཉིས་R་ད@ེ་བ་ལས།
སེ༷མས་hི༷་ར༷ང་བཞི༷ན་དེ་ཞེས་སེམས་hི་•གས་དེད་ན་རང་བཞིན་ཆོས་ཉིད་Tེ་བ་མེད་པ་ལ་Jག་རེད།
{ལ་¡ང་ཙམ་Q་ཆོས་ཉིད་Tེ་བ་མེད་པ་དེ་སེམས་hི་Ì་R་ཐོབ་སོང་དེ་ལ་བེན་ནས་ཆོ༷ས་ཉི༷ད་hི༷་
གད༷ངས་རེད་འོང་Qས། དེས་སེམས་དེ་Tེ༷ས་`༷་འ—ེ༷འོ༷་དེ་ཞར་བོ་དང་འo༷་བ༷་དེ༷་ལས་hི་É༷ང་༷་wོ༷ད་
ལོ༷ང་བ༷་‘༷་`༷་ད༷ང་འoེ༷ས་པ༷ས། དཔེར་ན། མི་འ—ེའ-་ཞ7ག་གི་་ལོང་བ་ཞིག་ཞོན་ཡོད་ན། ་ལ་‘་
@ེད་མིག་མེད་པས་ན་གཡང་ས་དང་m་ལ་སོགས་པ་གང་ལ་འོང་འe-་ˆ7ད་རེད། མི་ལ་‘་@ེད་མིག་
ཡོད་ནའང་ཐང་ལ་བབ་པའི་µང་པ་མེད་པས་དབང་གི་་གང་Q་སོང་ན་ས་དབང་Q་བཏང་བ་མ་
གཏོགས། མི་རང་ལ་རང་དབང་ཡོད་མ་རེད། དཔེར་དེ་བཞིན་Q་རིག་པའི་རང་བཞིན་བདེ་གཤེགས་
1ིང་པོ་ཡང་། །མ་རིག་Èན་པའི་Cན་གཞི་}ང་མ་བVན། །གRངས་བ་དེ་རེད། རིག་པའི་གདངས་
དེ་ལས་gམ་ོག་དེ་སེམས་hི་ང-་བ/་ཤར། སེམས་དེ་ལས་Éང་གི་Øར་འeོ་Qས་ད་‘་ཁམས་གRམ་
འཁོར་བ་ལ་འDམ་པ་དེ་ཡིན། ཁམས་གRམ་འཁོར་བའི་{་བ་དེ་གང་རེད་ཟེར་ན། gམ་ོག་མ་
རིག་ཆེ་པ-་VM། ཞེས་པ་gམ༷་པ༷ར་ོ༷ག་པ༷་འདི་མ་གཏོགས་gམ་ོག་ལས་གཞན་པའི་འཁོར་བ་ཡོད་མ་
རེད། དེའི་—ིར་ན་gམ་པར་ོག་པས་བཅིང་བ་@ེད་པར་དེ་ལ་Éང་གིས་བཅིང་བཞག་ན། དཔེར་ན།
་དེ་བeོག་གི་བཅིང་ན་མི་ཞར་བ-་དMའང་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་Øར་Jབ་མ་རེད་དང་། དེ་ད༷ང་
བཅ༷ས་པ༷འོ༷། །ལས་Éང་དེ་ག་འoའི་rང་གི་ཡོད་ཟེར་ན། དེ༷་ཡ༷ང་རང་གི་}ས་ལས་ཆགས་འོང་བའི་
1ིང་དང་Sོ༷་བ༷་གཉིས་hི་བར་ལམ་Q་ན༷་ˆོག་པ་{༷་ཟེར་{་ཞིག་ཡོད་པ་eོ༷་ˆོ༷ག་གི༷་Ì༷བས་ཙ༷མ་ཞི༷ག་
ཡོད་པ་དེ་É༷ང་གི༷ས་ག༷ང་བ༵འི་}ས་hི་ནང་གི་ད`༷གས་ཐ༷མས་ཅ༷ད་ˆོག་འཛNན། Jར་སེལ། 9ེན་l།
Dབ་@ེད། མེ་མཉམ་9ི་Éང་ƒ་མཆེད་པའི་ེ༷ན་@ེ༷ད་ཅི༷ང། Éང་དེ༷་gམས་ལ༷ས་{༷་འད༷བ་སོ༷་སོ༷ར་9ེ༷ས་
96/144
པ༷འི་{༷ལ་ལས་རིམ་པ་བཞིན་Q་ེན་ཏེ། ལས་Éང་དེ་མིག་ལ་Bགས་ན་gམ་ཤེས་མིག་Q་Dེར། g་བ་
ལ་Bགས་ན་g་བ་Dེར་བའི་ ོ་ƒའི་ནང་Q་Dེར།  ོ༷་ƒ༷འི་‡༷ལ་ལ༷་Dེར་པ་དེ་ལ་ེན་ཏེ་‡ལ་གyགས་
X་oི་ར-་རMག་@་ཤ༷ར། དེ་ཤར་བ་དེ་ེན་ཏེ། ཡིད་Q་འོང་བ་ལ་བེན་དེ་ཆགས་པ། ཡིད་Q་མི་འོང་བ་
ལ་བེན་དེ་“ང་བ། ཆགས་“ང་གཉིས་དེ་Tེ་འོང་Qས་ཆོས་ཉིད་རང་ངོ་རང་གི་མ་རིག་པའི་མ་རིག་
པའི་གཞི་བyང་ཆགས་“ང་གཉིས་hི་>ང་དོར་@ེད་འོང་Qས་ལ༷ས་དགེ་“ིག་བར་མ་གRམ་¡ང་
བའི་ཉོ༷ན་མོ༷ངས་པ་འདོད་ཆགས་ཞེ་“ང་གཏི་Èག་གི་ˆིད་པ་ཁམས་གRམ་འཁོར་བ་ˆིད་པའི་{་བ་
Tེ་པ༷འི་@ེ༷ད་ལ༷ས་ཅ༷ན་ཡིན་ཏེ༷། དེ་ཡིན་པའི་kལ་Q༷ར་;ོ༷ད་•༷ང་པོ༷་རོ༷ལ་པ༵འི་lད་ལས། སེ༷མས་hི༷་ངོ༷་
བོ༷་ཡེ་ཤེ༷ས་ཏེ༷། །དེ༷་ལ༷་གy༷ང་འཛN༷ན་{༷ལ་Q༷་ཤ༷ར། །ད`༷གས་ལ༷་༷་@༷ས་¬ེ༷ན་ད༷ང་c༷ད། །སེམས་hི་ང-་
བ/་བན་ལ་ཕབ་བཞག་ན་མ་འ¥ལ་བའི་ཡེ་ཤེས་རེད་མ་གཏོགས་ལོགས་R་Iར་བ་མེད་དེ། ཡེ་ཤེས་
hི་ཆོས་ཉིད་དེ་•གས་ལ་གབ། སེམས་hི་{ལ་དེ་—ི་རོལ་Q་ཤར་འོང་Qས་སེམས་དེ་ཉིད་ལས་Éང་
གིས་—ི་རོལ་གyང་བའི་‡ལ་ལ་འཛNན་པའི་སེམས་Bགས་Qས། གyང་འཛNན་དང་བཅས་པའི་
ཆགས་“ང་དབང་གི་{ལ་Q་ཤར་ཏེ། དཔེར་ན། lད་གསང་བ་འQས་པ་ལ་སོགས་པ་ཕལ་ཆེར་བ་
འདོད་ཡོན་ƒ་བོ་འདིའི་གཞི་ལམ་འtས་གRམ་ལ་ªར། ལམ་རིམ་པ་ƒ་དང་། ‡ལ་འདོད་པའི་
ཡོན་ཏན་ƒ་ªང་བའི་ཞེས་པ། ªང་@་ªང་@ེད་hི་kལ་Q་བཤད་ཡོད་རེད། བཤད་པ་དེ་གང་རེད་
ཟེར་ན་སེམས་hི་{ལ་དེ་ ོ་ƒའི་gམ་ཤེས་ལས་rང་།  ོ་ƒའི་gམ་ཤེས་དེ་‡ལ་9ི་Vེང་ན་འཆིང་
འོང་Qས་‡ལ་དབང་ཤེས་གRམ་šན་གཅིག་n་འcད་པ་ལས་ˆེད་པ་དེ་འོང་གི་རེད། དེ་ˆེད་པ་དེ་
dང་བ་@་བའི་ཆེད་Q་གRང་བ་རེད། ད་‘་འདིར་ཐོད་wལ་‘་`་qབས་ཡིན་ནའང་ལས་hི་Éང་དེ་
ë་འཆིང་། སེམས་དེ་ལས་Éང་གི་Øར་མི་Jབ་པ་@ས། ཡེ་ཤེས་hི་¡ང་བ་དེ་ཤར་མི་འོང་པའི་ཐམས་
ཡོད་མ་རེད་Qས། གyང་འཛNན་{ལ་དེ་ཤར། ད`གས་ལ་ཞེས་པ་Sོ་བ་ནས་{་e-་ˆ/ག་གི་Ìབས་གི་
‘་`་ཡོད་པ་དེས་ད`གས་ལ་་@ས་ཏེ། སེམས་¬ེན་དང་འcད་པའི་གyང་འཛNན་ཤར་སོང་བ་ཡིན་
ཞེས་གRངས། ཡེ༷་ཤེ༷ས་ཟེར་ན་ཆོས་ཉིད་མ་བཅོས་པ་gལ་མ་བདེ་གཤེགས་1ིང་པ-འ7་ང-་བ-་དM་རེད།
དེ་ད་‘ར་གང་Q་བBགས་ཡོད་ཟེར་ན་བBགས་@་བBགས་@ེད་hི་དངོས་པོ་མཚན་མ་ཡོད་མ་རེད་
དེ། 1ིང་གི་ནང་ན་བBགས་ཡོད་མི་ཟེར་ཐབས་ཡོད་མ་རེད། དཔེར་ན། L-་KM་}ས་hི་གནས་}གས་
བཤད་འོང་Qས་ལ་1ིང་གི་ད`ས་དེ་ན་Éང་སེམས་ཐམས་ཅད་འQས་སོང་ན་སངས་Eས་@ེད་hི་
ཐབས་བVན་ཡོད་ཡོད་རེད། དེ་1ིང་དེ་ཙN&འི་ད@ིབས་ཡོད་Qས་ཤ༷འི་Xོ༷ན་མ༷་ཞེས་པ་1ིང་ཤ་ཡིན་
ནའང་དེའི་ནང་Q་ཆོས་ཉིད་hི་ང-་བ-་ཡ/ད་པ་དེ་ལམ་Q་@ས་འོང་ན་དེ་ཟག་བཅས་hི་•ང་པོ་འ¥ལ་
97/144
བའི་Èན་པ་ཐམས་ཅད་ཕར་སེལ་བ་@ེད་པའི་ན། ཙN&་ཤ་ཡི་Xོན་མ་ནང་ན་གནས། ཆོས་ཉིད་hི་ང-་
བ/་ག་འoའི་ཡོད་ཟེར་ན་ངོ༷་བོ༷་Vོང་པ། ར༷ང་བཞི༷ན་གསལ་བ། J༷གས་Kེ༷་འགག་མེད་གR༷མ་9ི༷ས་
མཚŒ༷ན་པ༷ར་བB༷གས་ཏེ༷། དེས་ང-་བ/་རང་བཞིན་Jགས་Kེ་གRམ་གནས་hི་ཆོས་ཉིད་དེ་འ¥ལ་eོལ་
གཉིས་ཀའི་‡ལ་Iར་བ་ཡིན་པའི་—ིར་ན་དེས་གནས་}གས་དེའི་མཚན་ཉིད་དེ་kལ་བཞིན་Q་
ོགས་ན་ཡར་eོལ་བའི་ ོ་ཡང་དེས་བའི་ ོ་ཡང་དེས་—ེ་l་རེད། གནས་}གས་དེ་མ་ོགས་འ¥ལ་
བའི་Xིབ་སོང་ན་མར་འཁོར་བ་འDམ་@ེད་hང་དེས་@ེད་རེད། གཞི་གཅིག་ལམ་གཉིས་ཟེར་བའང་
དེ་རེད། གན༷ས་}༷གས་དེ་ལ་གཞི༷འི་Xོ༷ན་མ༷་ཞེ༷ས་@༷་བ༷་ཡིན་ལ། དེ༷་q༷ད་Q༷འང་X༷་ཐ༷ལ་འI༷ར་{་བའི་
lད་ལ༷ས། ཙN༷&༷་རི༷ན་ཆེ༷ན་གཞ༷ལ་ཡ༷ས་ན༷། །ངོ༷་བོ༷་ཀ༷་ན༷ས་ད༷ག་པ༷འི་ཆ༷། །Vོ༷ང་གས༷ལ་འQ༷ས་པ༷་x༷་ཡི༷་
གད༷ངས། །ཞ༷ལ་—༷ག་$ོ༷གས་པ༷་`༷མ་x༷འི་k༷ལ། །u༷ན་v༷བ་འོ༷ད་hི༷་གོ༷ང་`༷ར་གན༷ས། །J༷གས་Kེ༷་ཁ༷་
དོ༷ག་སོ༷་སོ༷ར་གས༷ལ། །ཞེ༷ས་པ་གོང་Q་ཙN&་ཤ་ཡི་Xོན་མ་དེ་ཡི་ནང་ན་ཡོད་པའི་ཆོས་ཉིད་hི་ང-་བ-་དM་
གནད་Q་¤ིན་བཞག་ན་དེས་´ས་པ་དེ་ལ་བེན་དེ་ཟག་མེད་hི་འtས་`་ཆོས་ཐམས་ཅད་kལ་
བཞིན་Q་འོང་། དཔེར་ན། ཡེ་ཤེས་hི་š་གཞལ་ཡས་ཁང་Q་བBགས་བ“ད་པ་དེ་‘་`་ཡིན། ཆོས་
ཉིད་hི་ང-་བ-་དM་ཡིན་ན་ང-་བ-་V/ང་པའི་ཆ་ནས་@ས་ན་ཡེ་ནས་Xིབ་པས་གོས་མ་©ོང་བ་Fོས་tལ་
ནམ་མཁའ་‘་`་ཡིན་པའི་ང-་བ/་ཀ་ནས་དག་སོང་བའི་Vོང་ཆ་རེད། gམ་Cན་མཆོག་aན་9ི་Vོང་
ཉིད་རེད་ཡོད་ནའང་gམ་Cན་མཆོག་aན་9ི་Vོང་པའི་གཤིས་དེ་འོད་གསལ་བ་ཡིན་Qས་གསལ་ཆ་
དེ་དང་Vོང་ཆ་དེ་གཉིས་ད@ེར་མེད་པ་ཡིན་པས་གསལ་ཆ་དེ་ལ་བེན་དེ་རིམ་པ་བཞིན་Q་ཐོད་wལ་
9ི་Xོན་མ་|ག ད@ིངས་ཐིག་ལེ་Vོང་པའི་Xོན་མ། ད@ིངས་gམ་དག་གི་Xོན་མ། རིག་པ་L-་KM་}་Š་
lད་hི་Xོན་མ་ལ་སོགས་པ་ཤར་འོང་l། Xོན་མ་ཤར་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་སངས་Eས་ལོངས་x་
དང་ཟག་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་hི་x་ཡི་གདངས་དེ་རེད། ཡེ་ཤེས་hི་x་ཡི་གyགས་རིག་པ་x་‹་¤ིན་
སོང་བ་དེ་རེད། དེ་ཡིན་པ་དེ་ལ་རིམ་པ་བཞིན་Q་གོམས་འོང་Qས་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་རིག་པ་ཚད་
ལ་ཕེབས་སོང་ན། ཞི་བ་བཞི་བz་{་གཉིས་;ག་མཐོང་ƒ་བz་{་བEད་མངོན་Rམ་Q་ཤར་རེད།
དེའི་—ིར་ན་ཞལ་—ག་$ོགས་གRངས། ཞལ་—ག་$ོགས་པ་དེ་ལའང་ཆེད་Q་འབད་{ོལ་མི་དགོས་པ་
ཆོས་ཉིད་hི་གདངས་འབད་མེད་uན་vབ་Q་ཤར་བ། དཔེར་ན། ཤེལ་Lོ་གཅིག་ཉི་མ་དང་འcད་ན་
ཤེལ་Lོ་ལས་འཇའ་རང་¦གས་hིས་ཤར་འོང་བར་མ་གཏོགས་འབད་{ོལ་དགོས་མ་རེད། དཔེར་དེ་
‘་`་ཞལ་—ག་$ོགས་པ། ཞལ་—ག་$ོགས་པ་ཡོད་ནའང་ད་‘་མངོན་Q་མི་Iར་ཏེ། དཔེར་ན། `མ་
པ་གཅིག་གི་ནང་སངས་Eས་hི་x་ཞིག་བ„ད་བཞག་ཡོད་ན་སངས་Eས་x་དེ་མ་ཉམས་པ་ཡོད་l་
98/144
རེད་དེ། —ི་ནས་`མ་པས་Xིབ་འeོ་Qས་སངས་Eས་x་དེ་མཇལ་མ་རེད། དཔེར་དེ་བཞིན་Q་ཆོས་
ཉིད་hི་གདངས་འོད་གསལ་9ི་ཆ་དེ་ལ་ཟག་པ་མེད་པའི་ཞི་;ོ་དམ་པ་རིགས་བE་ཐམས་ཅད་uན་
9ིས་vབ་པ་ཡོད་ནའང་། ད་‘ར་ཟག་བཅས་Lོས་བཅས་hི་•ང་པོ་འདིས་Xིབ་བ“ད་ཡོད་པའི་
མངོན་Rམ་Q་མི་ཤར་ཏེ། འོད་གསལ་uན་vབ་hི་ཆ་དེ་འོད་hི་གོང་`་འོད་hི་gམ་པ་‹་གནས་པ་
ཡིན་ཟེར། དེས་འོད་hི་གོང་`་དེ་—ི་‹་ཤར་འོང་Qས། མ་དག་འཁོར་བའི་ ོ་‘ར་ཤར་བ་དང་། དག་
པ་©་ངན་ལས་འདས་པའི་ ོ་‘ར་Q་འཆར་བའི་ཤར་}གས་gམ་པར་བEད་ཡོད་རེད་Qས། ཤར་
}གས་དེ་དག་ཐམས་ཅད། དཔེར་ན། ཁ་དོག་དཀར་སེར་དམར་~ོང་མ་འoེས་པ་ས-་ས/ར་གསལ་བ་
བཞིན་Q། eོལ་བ་དང་འ¥ལ་བ་མ་འoེས་པ་ས-་ས/ར་གསལ་Qས། དེ་རིག་པ་རང་གི་ཡེ་ཤེས་hི་¡ང་
བ་ཡིན་པ་ང-་ཤMས་སོང་ན། དེས་མ་དག་འ¥ལ་བའི་¡ང་བ་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཉིད་ནང་Q་kར་བY།
དག་པ་ཡེ་ཤེས་hི་¡ང་བ་གསལ་$ོགས་hི་kལ་Q་—ི་ཤར་བ་དེ་འoའི་རེད། ཆོས་ཉིད་རིག་པ་རང་
གི་¡ང་བ་ཡིན་པ་ངོ་མ་ཤེས་ན་མ་དག་འ¥ལ་བའི་¡ང་བ་དེ་¦གས་ཆེ་འe-་རMད། དག་པ་©ང་
འདས་hི་¡ང་བ་དེ་ཕར་Xིབ་འeོ་l་རེད། དེའི་—ིར་ན་ཐོད་wལ་ཞེས་པ་ནི་འོད་གསལ་uན་vབ་hི་
ཆ་དེ་ཉམས་R་ལེན་l་རེད། འོད་གསལ་uན་vབ་hི་འཆར་གཞི་གང་རེད་ཟེར་ན་ཀ་དག་རེད། དེའི་
—ིར་ན་ཀ་དག་;ེགས་ཆོད་;ེགས་R་མ་ཆོད་ན། །uན་vབ་ཐོད་wལ་གyང་འཛNན་འ¥ལ་བའི་l། །
ཞེས་པ། ཀ་དག་;ེགས་ཆོད་‘་བ་དེ་ཡིད་ད­ོད་དང་tལ་བ་ཞིག་གི་གདིང་མ་ཐོབ་ན་uན་vབ་hི་
¡ང་བ་ཤར་འོང་ན་དེའི་¡ང་བ་དེ་ལ་རེ་དོགས་མང་པོས་ཞེན་འe-་རMད། འ¥ལ་བའི་@ེད་l་རེད།
འོད་གསལ་འཆར་གཞི་དེ་ཀ་དག་གི་གནས་R་ཡོད་པའི་འོ༷ད་གས༷ལ་9ི༷་འཆ༷ར་གཞི༷་ཙ༷མ་Q༷་ར༷ང་
བཞི༷ན་མེ༷ད་པ༷ར་བB༷གས་ཞེས་པ། ཞི་;ོ་དམ་པ་རིགས་བE་x་རིག་པ་ཚད་ལ་ཕེབས་པའི་qབས་x་
དང་ཞིང་ཁམས་གཞལ་ཡས་ཁང་ཤར་རེད་དེ། དངོས་R་Lོས་བཅས་hི་gམ་པར་ལག་པའི་བyང་
བཞག་l་དང་། ཐོག་རེག་གི་gམ་པར་ཡོད་མ་རེད། ད་‘འང་ཆོས་ཉིད་hི་ང-་བ-འ7་གཤིས་ལ་མིག་
གིས་‘་l་ཅན་ཞིག་ཡོད་མ་རེད་དེ། རང་བཞིན་མེད་པར་བBགས་པ་Iར་བ་ཡི༷ན་ནོ༷། །l་མཚན་
དེ༷འི་—ི༷ར་ན་ད`་མའི་‘་བ་མཐར་Jག་པ་བVན་པ་འ£༷ག་པ༷་ལ༷ས་h༷ང་། སེ༷མས་འག༷ག་པ༷་དེ༷་x༷་ཡི༷ས་
མངོ༷ན་R༷མ་མཛ༷ད། །གRངས་པ་འ¥ལ་བ་དང་བཅས་པའི་སེམས་དེ་འགག་ཚར་Qས་ཆོས་x་gམ་
Cན་མཆོག་aན་9ི་Vོང་ཉིད་ཆོས་ད@ིངས་Xོ་འདོགས་སོ་གཉིས་དང་tལ་བ་དེ་མངོན་Q་Iར་འོང་
Qས་ཟག་མེད་བདེ་སེམས་ཉེ་གཅིག་ཐམས་ཅད་ཏིལ་ལ་མར་བཞིན་Q་Dབ་བ“ད་ཡོད་པ་དེ་ཆོས་x་
དེ་མངོན་Q་Iར་ཚར་Qས་ཟག་མེད་བདེ་སེམས་ཉེ་གཅིག་འཚŒལ་མི་དགོས་པར་ཆོས་x་རང་གི་
99/144
མཚན་ཉིད། མེ་ཐོབ་ཚར་ན་ཚ་བ་འཚŒལ་དགོས་མ་རེད། དཔེར་དེ་‘་`་མངོན་Rམ་མཛད། ཅེ༷ས་པ༷་
དེ་ཡིན། དེའི་—ིར་ན་ད་‘་མ་དག་པའི་É༷ང་གི་འ¥ལ་བས་སེ༷མས་Tེ་བར་དེ༷། —ིར་‹་གཡ-་འ/ང་Qས་
གཡ-་@Mད་པ་དེའི་འ¥ལ་བ་རེད། དེ་མི་གཡོ་བ་ལས་hི་Éང་ཏེ་ད༷ག་པ༷ར་@ེ༷ད་པ༷འི་ཐ༷བས་R༷་གས༷ང་
qོ༷ར་མ༷ན་ཆ༷ད་hི༷། ཞེས་པ་$ོགས་ཆེན་མན་ངག་དེ་ལ་—ི་qོར། ནང་qོར། གསང་qོར། ཡང་གསང་
>་མེད་qོར་བཞི་ཡོད་པའི་ནང་ནས་གསང་qོར་མན་ཆད་ནས་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་འདི་གབ་སོང་བ་
རེད། ཐེ༷ག་པ༷་གཞ༷ན་ལ༷ས་{ོ༷ལ་བ༷་ད༷ང་བཅ༷ས་པ༷འི་བTེ༷ད་$ོ༷གས་hི༷། ཞེས་པ་མ་¸་དང་ཨ་´་ཡིན་ན་
མ་¸འི་བTེད་རིམས་གཙ་བŽ་བVན། ཨ་´འི་$ོགས་རིམས་གཙ་བŽ་བVན་ནས་ལ༷མ་ལ༷་བེ༷ན་h༷ང་
g༷མ་ོ༷ག་ད༷ང་དེ༷འི་ཉེ༷་བ༷ར་ལེ༷ན་པ༷། ཞེས་པ་དེ་བTེད་རིམས་ཡིན་ན་gམ་ོག་གི་བཟོ་དགོས་རེད་
དང་Cན་$ོབ་ལམ་Q་@ེད་པ་རེད། $ོགས་རིམས་ཡིན་ནའང་གཙŒ་བཅས་hི་ལམ་རེད་སོང་བས་དེའི་
ཉེ་བར་ལེན་པའི་Éང་སེམས་hི་ཆ་c་ཞིང་c་བ་དེ་མཐར་Jག་གི་$ོགས་པ་ཆེན་པོ་འདི་མ་གཏོགས་
དག་Jབ་མ་རེད། དཔེར་ན། l་མཚན་ཉིད་ཐེག་པའི་ལམ་ནས་ཡིན་ན་ས་བzའི་lན་མཐར་ལ་
གནས་པའི་ཤེས་@འི་Xིབ་པ་c་བ་དེ་གཉེན་པ-་L-་KM་‘་`་ཡེ་ཤེས་hིས་བཅོམ་དགོས་གRང་། གཉེན་
པ-་L-་KM་‘་`་X་ཇི་བཞིན་Q་བVན་པ་དེ་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ལམ་རེད། དེའི་—ིར་ན་ད་‘་ཐེག་པ་
རིམ་པ་བEད་པ-འ7་ལམ་གང་བVན་བ“ད་ན། ལས་དང་ལས་hི་Éང་དེ་ཕར་བག་ལ་ཞར་Jབ་རེད་
མ་གཏོགས། c་བ་དེ་བཅོམ་Jབ་མ་རེད། བ༷ག་ལ༷་ཞ༷ར་བ༷་@ེ༷ད་པ༷་ཙ༷མ་ལ༷ས་@༷ར་མེ༷ད་hི༷་ང༷ང་ན༷ས།
ཞེས་ལམ་བeོད་དགོས་ནའང་འབད་{ོལ་དང་བཅས་པ་དང་། {ོལ་བཅས་hི་ལམ་ལས་¿བ་
དགོས་ལེ་མ་རེད། @ར་མེད་hི་ངང་ནས་ཟག་བཅས་hི་འr༷ང་བ༷་ཐམས་ཅད་ར༷ང་མ༷ལ་Q༷་ད༷ག་པ༷འི་
གན༷ད་h༷ང་མན་ངག་འདིའི་བVན་པའི་ཐོད་wལ་9ི་vབ་མཐའ་འདི་X་ཇི་བཞིན་Q་མ༷་ོ༷གས་ཤི༷ང་།
འོད་གསལ་9ི་¡ང་བ་དེ་ད་‘་ཟག་བཅས་}ས་hི་Ìབས་R་འཆིང་བ“ད་ཡོད་Qས། འཆར་སའི་ -་
དM་གང་རེད་ཟེར་ན་མིག་རེད། མིག་(¡ང་Vོང་གRམ)9ིས་བཅོམ་པའི་གནས་}གས་བVན་འོང་
Qས་—ི་རོལ་9ི་ནམ་མཁའ་Fིན་དང་tལ་བ་དང་ཉི་མ་¹་བ་མར་མེའི་འོད་ལ་སོགས་པ་ལ་བེན་
ནས། འtས་`་གཞི་¡ང་གི་ཐིག་ལེ་དེ་མངོན་Rམ་Q་ཤར་Qས། དཔེར་ན། སོང་ཉིན་བར་ད-འ7་
གནས་qབས་ན་ཆོས་ཉིད་བར་ད-འ7་¡ང་བ་X་འོད་ཟེར་གRམ་ཟེར་བ་དེ། ད་‘་ཐོད་wལ་9ི་ལམ་
 ོམ་Qས་}ས་ེན་འདིའི་Vེང་Q་མངོན་Q་@ེད་Qས་། x་གRམ་9ི་¡ང་བ་ཐམས་ཅད་ཉམས་གོང་
འཕེལ་9ི་›ལ་x། རིག་པ་ཚད་ཕེབས་hི་ལོངས་x། ཆོས་ཉིད་ཟད་སའི་ཆོས་xའི་ཡོན་ཏན་ཐམས་
100/144
ཅད་མཐར་—ིན་ཏེ། འtས་`་དེ་ལ་ལམ་¡ང་@ེད་l་རེད། ^ི་གསང་Wགས་L-་KM་ཐེག་པ་ཟེར་
མཁན་དེ་མ་¸་ཡན་ཆད་ནས་འtས་`་ལམ་@ེད་རེད་དེ། འtས་`་མཐར་Jག་པ་ཟག་པ་མེད་པ་
སངས་Eས་hི་གོ་འཕོང་x་དང་ཡེ་ཤེས་ལམ་Q་@ེད་པ་མན་ངག་འདི་མ་གཏོགས་ཡོད་མ་རེད། དེའི་
—ིར་ན་བTེད་རིམས་ཡིན་ན་¡ང་eགས་རིག་གRམ་ཐམས་ཅད་š་Wགས་ཆོས་x་རོལ་བ་ལ་ལམ་
Q་Dེར་རེད་དེ། དེ་Cན་$ོབ་>-འ7་ཕར་དག་པར་བ\ར། མཉམ་པར་བ\ར་Qས་དག་མཉམ་བདེན་
པ་ད@ེར་མེད་མཐར་Jག་པ་དེ་ོགས་Jབ་མ་རེད། $ོགས་རིམས་hིས་hང་ད་‘་གཙŒ་བཅས་hི་
ལམ་གnལ་མོ་བ\ར་Qས་ལ་སོགས་པ་བདེ་གསལ་མི་ོག་པའི་ཉམས་hི་¡ང་བ་དེ། འtས་`་
སངས་Eས་གིས་ཡེ་ཤེས་hི་gམ་Cན་མཆོག་aན་9ི་Vོང་པ་དང་། མཆོག་n་མི་འIར་བའི་བདེ་བ་
ལམ་Q་@ེད་རེད། མཆོག་n་མི་འIར་བའི་བདེ་བ་gམ་Cན་མཆོག་aན་9ི་Vོང་པ་ཆོས་ཉིད་གཤིས་
hི་བBགས་kལ་དེ་མ་བཅོས་པར་ལམ་Q་@ེད་Jབ་ཡོད་མ་རེད། རང་བཞིན་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་
ལམ་ཡིན་ན་ཆོས་ཉིད་གཤིས་hི་བBགས་kལ་ང-་བ/་སངས་Eས་ཆོས་hི་x་དེ་མ་བཅོས་མ་བ\ར་
བའི་ངང་ནས་ད་‘འི་ཤེས་པ་སངས་Eས་Äོམ་པ་‹་མོས་པ་ཞེས་པ། ལམ་Q་@ེད་པའི་ཐ༷བས་ལ༷་
$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་མན་ངག་འདིས་ཡང་གསང་1ིང་ཐིག་འo་བ་འདི་མ་གཏོགས་ལམ་གཞན་ཐམས་
ཅད་²ོ༷ངས་པ༷་ཡི༷ན་ནོ༷། །དེའི་—ིར་ན་l༷་མཚ༷ན་དེ༷ས་འོད་གསལ་ཐོད་wལ་9ི་ལམ་ ོམ་འོང་Qས་ཐོད་
wལ་9ི་@་བ་ལ་དེ་ལ་ ོ་}༷ས་ང༷ག་ཡི༷ད་གR༷མ་9ི༷་@་བ་དŠ་Zགས་R་བཏང་། @་བ་དŠ་Zགས་R་
བཏང་དགོས་པའི་l་མཚན་གང་རེད་ཟེར་ན། }ས་ངག་ཡིད་གRམ་9ི་@་བ་ཞིག་@ས་བ“ད་ན་
གཙŒ་བཅས་hི་ལམ་ཞིག་མ་གཏོགས་གཏན་ནས་ཡོད་མ་རེད། {ོལ་བཅས་hི་ལམ་9ི་ ོ་ནས་—ག་
མཚལ་བ། བqོར་བ་@ེད་པ། šའི་—ག་E་བཅའ་བ་དང་། {་Éང་འZལ་འཁོར་ལ་སོགས་པ་ཡིན་
ནའང་{ོལ་བ་དང་བཅས་པའི་ལམ་མ་གཏོགས་{ོལ་མེད་hི་ལམ་མ་རེད། དགེ༷་བའི་@་བ་ཐམས་
ཅད་hང་{ོལ་བཅས་ཡིན་ན། མི༷་དགེ༷འི་@༷་བ༷་དེ་{ོལ་བཅས་hི་ལམ་ཡིན་པ་ལ་‘ར་¤ོས་hང་
ཅི་དགོས། དེའི་—ིར་ན་མི་མེད་དབེན་པའི་གནས་R་ལས་ངག་ཡིད་གRམ་9ི་@་བ་གང་ཡང་མེད་
པར་@་བ་ཐ༷མས་ཅ༷ད་དŠ༷་Z༷གས་R༷་བཏ༷ང་། @་བ་དŠ་Zགས་R་བཏང་ཚར་ན་ལས་hི་É༷ང་དེ་ཤིན་
n་འe-་འ/ང་དལ་བ་ཞིག་རེད། འe-་འ/ང་དལ་ཚར་Qས་ལས་Éང་དེས་སེམས་གཡོར་འQག་རེད།
སེམས་གཡོར་@ེད་མེད་ཚར་ན་རིག་པ་Kེན་པ་རང་¦གས་hི་ཤར་མི་འོང་བའི་ཐབས་ཡོད་མ་རེད།
རི༷ག་པ་Kེན་པ་དེ་ད༷ལ་བ༷འི་ཐ༷བས་ལ༷་བ_༷བ་པ༷་ནི༷་ཞེས་པ། དཔེར་ན། ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་ ོམ་Qས་
ད@ིངས་དང་ཐིག་ལེའི་¡ང་བ་ཤར་འོང་Qས་རིག་པ་}་Š་lད་Q་འeོ་འQག་Qས་དŠལ་ཅོག་@ེད་
101/144
དེ། འŠལ་གཡོར་@ེད་འQག་མཁན་ཞིག་ཡོད་རེད། དེ་@ེད་འQག་པའི་l་མཚན་གང་རེད་ཟེར་ན།
བདག་ཅག་gམས་hི་lད་ལ་གནོད་སེམས་hི་ཆ་c་བ་དེ་མ་དག་པའི་རེད། དེ་ངོ་མ་གོམས་པ་
བན་འོང་ནས་བyང་དེ་འQག་འe-་རMད། དེའི་—ིར་ན་དེ་‘་`་{ོལ་བཅས་hི་ལམ་དལ་བའི་
ཐབས་ལ་བ_བ་པ་ནི་གན༷ད་ག༷ལ་པོ༷་ཆེ༷་ཡི༷ན་ཏེ༷། .ོ༷ང་གས༷ལ་ལ༷ས། —ི༷་ན༷ང་གས༷ང་བ༷འི་@༷་བ༷་ནི༷། །
}༷ས་ང༷ག་ཡི༷ད་hི༷་དŠ༷་Z༷གས་བཏ༷ང་། །ཞེས་པ་—ི་ཡི་@་བ་ད@ེ་ན། དཔེར་ན། འཇིག་ེན་ལས་ཕར་
འeོ་བ། འQག་པ། བTལ་བ་Qས་‘་`་ཡིན་ན། ནང་གི་@་བ་ཡིན་ན་—ག་དང་བqོར་བ་ལ་སོགས་
པ་‘་`་དང་། གསང་བའི་@་བ་ཡིན་ན་š་ཡི་—ག་E་བཅའ་བ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་འབད་ཅིང་
ཕར་བཞག་Vེ། —ིའི་@་བ་ཡིན་ན་རང་ག་འཇིག་ེན་9ི་ངག་འཆལ་བཤད་པ། ནང་གི་@་བ་ཡིན་ན་
ཁ་བཏོན་འདོན་l་བ¹ས་བKོད་@ེད་པ། གསང་བའི་@་བ་ཡིན་ན་Éང་`མ་པ་ཅན་བyང་བ་ལ་
སོགས་པ་དེ་རེད། སེམས་hི་—ིའི་@་བ་ཡིན་ན་ཆགས་“ང་²ོངས་གRམ་9ི་ོག་པ། ནང་གི་@་བ་
ཡིན་ན་དད་པ་མོས་Šས་1ིང་Kེ། གསང་བའི་@་བ་ཡིན་ན་བTེད་རིམས་$ོགས་རིམས་ ོམ་པ་དེ་
ཐམས་ཅད་ཕར་>ོས་བཏང་Vེ། @་མེད་གÅག་མའི་ངང་Q་བ“ད་བ“ད་ན་རང་བཞིན་9ི་ཆོས་ཉིད་
hི་དོན་དེ་སེམས་ལ་ཤར་འོང་བ་དེའི་—ིར་ན། }ས་ངག་ཡིད་hི་དŠ་™གས་བཏང་། །ཞེས་གRངས་
ལ། དེ་}ས་ངག་ཡིད་hི་@་བ་དŠ་Zགས་R་བཏང་ན། དཔེར་ན། Q༷ར་;ོ༷ད་Q་མི༷་རོ༷་བཞག་ན་མི་ར-་
དM་གན་¬ལ་ཁ་Ìབ་ག་འoའི་ཡིན་ན࿉བཟོ་བཅོས་གཏན་ནས་ཡོད་མ་རེད། དཔེར་དེ་བཞི༷ན་Q༷་
བ'༷ལ་བTོ༷ད་ཙམ་Q་ཡང་ཤིན་n་དལ་བའི་ངང་Q་མི་@་བ་བཞག་Qས།  ོ༷་གR༷མ་9ི༷་@༷་བ༷་བཏ༷ང་
བ༷འི་Kེ༷ས་ཐོ༷གས་R༷་འ¥ལ་བ་དེ་ཕར་¢ངས་ཏེ་འ¥ལ་མེད་hི་ཡེ༷་ཤེ༷ས་འཆ༷ར་བ༷འི་ལ༷མ་ངོ༷ས་ཇི༷་‘༷ར་
ཟི༷ན་པ་ཡིན་ན༷། ཡེ་ཤེས་དེ་གང་ནས་ཤར་རེད་ཟེར་ན། དཔེར་ན། གསང་Wགས་hི་ལམ་ཐམས་ཅད་
ལས་{་ད`་མ་ཟེར་བ་གཅིག་ཡོད་རེད། $ོགས་ཆེན་9ི་ལམ་ནས་{་ད`་མ་དེ་1ི༷ང་ན༷ས་མི༷ག་n༷་
འtེ༷ལ་བ་Iར་བ༷འི་{༷། {་དེས་མིང་ལ་ཀ༷་ཏི༷་ཤེ༷ལ་9ི༷་Ì༷་Š༷་ཅ༷ན་ཞེས་@་བ་ཡིན། $ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་
lད་གསེ༷ར་cེ༷ང་ལ༷ས། རི༷ན་ཆེ༷ན་E༷་མཚŒ༷ར་འtེ༷ལ་བ༷འི་{༷། །དཀ༷ར་འཇ༷མ་ཁོ༷ག་པ༷་Vོ༷ང་པ༷་ནི༷། །ཐི༷ག་
ལེ༷་;༷ག་གི༷ས་མ༷་གོ༷ས་པ༷། །ཡེ༷་ཤེ༷ས་ཆེ༷ན་པོ༷་དེ༷་ན༷ས་l༷། །ཞེས་པ། རིན་ཆེན་ཟེར་ན་1ིང་རེད། E་མཚ་
ཟÃར་ན་འrང་བ་m་ཡི་¢ངས་མ་ལས་vབ་པའི་མིག་རེད། མིག་དང་1ིང་གི་བར་ལམ་{་ད`་མ་
དེས་(ེལ་ཡོད་ཟེར་རེད། {་ད`་མ་དེས་(ེལ་བ་དེ་ག་འoའི་ཡོད་ཟེར་ན། {་དར་དཀར་hི་xད་པ་
‘་`་ཞེས་པ། དར་hི་xད་པ་ཤིན་n་c་བ་(བལ་ཇ?)‘་`་ཡོད་པ་དེ། རེག་@་འཇམ་པ། ཁོག་པ་
102/144
ནང་ནས་Vོང་པ་རེད་སོང་བ། རང་ཅག་gམས་hི་}ས་hི་{་ཡིན་ན་ཕ་མའི་ཐིག་ལེ་དཀར་ཆ་དང་
;ག་གཉིས་hིས་བཟོས་པ་རེད་དེ། འདི་འོད་གསལ་ཡེ་ཤེས་hི་{་ཡིན་Qས་ཆོས་ཉིད་hི་Vོང་Vངས་
ད་‘་}ས་vབ་པའི་ཚ€་ན་མངོན་Rམ་Q་¡ང་། སོང་ཉིན་¦་འeོ་བའི་qབས་ན་འོད་གསལ་ནམ་
མཁའ་ལ་ཕར་ཡལ་འeོ་l་མ་གཏོགས་མེད་པའི་ཐིག་ལེ་དང་;ག་གི་མ་གོས་ལ་དེ་ཡོད། དེས་ཀ་ཏི་
ཤེལ་9ི་Ì་Š་དེའི་ནང་Q་Xོན་མ་|ག་གི་¡ང་བ་ཐམས་ཅད་ད་‘་གབ་བ“ད་ཡོད་རེད། གབ་བ“ད་
ཡོད་པ་དེ་}ས་བBགས་Vངས་མིག་གི་གཟིགས་Vངས་གནས་གRམ་9ིས་བzན་འོང་Qས། དཔེར་
ན། #ལ་བཅོས་བཞག་Qས་#ལ་ལ་ཡན་ལག་ཡོད་པ་མཐོང་འོང་l་རེད། དཔེར་དེ་བཞིན་Q་འོད་
གསལ་9ི་¡ང་བ་འདི་—ི་རོལ་མིག་ལམ་ན་མངོན་Rམ་Q་ཤར་འོང་Qས་དེ་ནས་l་བ་ཡིན་ཞེ༷ས་པ༷་
‘༷ར། དང་པོ་མ་ཡི་མངལ་ནས་}༷ས་ད༷ང་པོ༷་ཆ༷གས་པ༷འི་Q༷ས་ན༷་འrང་བ་ƒ་བོ་ཐམས་ཅད་šན་
གཅིག་n་Iར་Qས་m༷འི་@ེ༷ད་ལ༷ས་གཙ་བ-་@Mད་པའི་Tེད་@ེད་{་ཡི་མQན་པ་ན་ཟེར། མིག་གཉིས་hི་
{་དེ་‘ེ་བའི་{་དེས་མཐའ་གཅིག་འཛNན་9ིས་{Xོག?་}‘་བའི་ངང་ནས་ཆ༷གས་ཡོད་l་རེད།་Tེ༷ད་
@ེ༷ད་hི༷་{༷་ཡི༷་མQ༷ད་པ༷་དེ་Xོ༷ན་མ༷འི་^༷ན་ཟེར་བ་དེ། ནང་ནས་འོད་གསལ་ཐིག་ལེ་ཆེན་པོ་ཤར་ས་ཀ་
ཏི་ཤེལ་9ི་Ì་Š་ཅན་དེ་རེད། འr༷ང་བ༷འི་^༷ན་ཟེར་ན་མིག་གི་གyགས་མཐོང་@ེད་hི་དབང་པོ་འདི་
རེད། དེ་གཉི༷ས་Wོ༷ན་Q༷་ཆ༷གས། ‘ེ་བའི་{་མQད་དེ་གRམ་བXེལ་འོང་Qས་དེ་ལས་རག་པའི་{ངོ་མ་
གཞི་ཡར་›ལ་འeོ་Qས?་}འr༷ང་བ༷འི་^༷ན་ལ༷ས་•༷ང་པོ༷ར་v༷བ་ཅི༷ང་། ཞེས་པ་འrང་བའི་^ན་མིག་
དེ། རིམ་པ་བཞིན་Q་ཤ། cག ‹ས་པ། oོད་ལ་སོགས་པའི་•ང་པོར་vབ་ཅིང་། Xོ༷ན་མ༷འི་^༷ན་ལ༷ས་
ཡེ༷་ཤེ༷ས་hི༷་འོ༷ད་¡༷ང་གས༷ལ་བ་@ེ༷ད་པ་ཡིན་ལ། Xོན་མའི་^ན་དེ་གང་ན་yག་ཡོད་ཟེར་ན་མི༷ག་གི༷་ཨ༷་
འt༷ས་ནག་ཅི་ལེ་བ་འདིའི་དhི༷ལ་ན༷་{༷་བ༷་མེ༷ན་9ི༷་õ༷་འo་བ་གཅིག་ཡོད། བ་མེན་{༷་བ༷་c༷་བ་མགོ་
མ£ག་¡ོག་བཞག་པ་འo་ཞིག་1ིང་གི་{ེ་མོ་ལ་མར་yག་{ེ༷་མོ༷་ཡ༷ངས་པ༷་གཉིས་དེ་མིག་གཉིས་ལ་
kར་yག་Vེ། (འདིའི་མཚམས་ནས་ཡག་པ-་ཞ7ག་གོ་Jབ་མ་སོང་། ༥-༤:༡༨མཆན) དེ་‘་`་
གཉི༷ས་ཆ༷གས་ཏེ༷། ཆགས་པ་དེ༷་ལ༷་དབང་པོ་གཞན་ལས་ཅང་མིག་དེ་དཀ༷ར་ན༷ག་—ེ༷་མ༷་ཡོད་པར་གང་
རེད་ཟེར་ན། འrང་བ་ƒ་ཡི་ནང་ནས་m༷འི་ཁམས་དེ་ཧ་ཅང་¢ངས་སོང་བའི་l་མཚན་དེས་ཡིན་
གRངས་རེད། ར༷ང་བཞི༷ན་¢༷ངས་ལ༷་གས༷ལ་བ༷་r༷ང་བ༷ས་E༷ང་ཞ༷གས་m༷འི་Xོ༷ན་མ༷་ཟེར། མིག་དེར་
ཐོད་wལ་ལས་Eང་ཞངས་m་ཡི་Xོན་མ་ཟེར་རེད། Eང་ཞེས་པ་མིག་གི་ཐག་རིང་པོ་དཔག་ཚད་མང་
པ-་ཡ/ད་ས་kར་ཆད་hི་གyགས་དེ་འཛNན་རེད། དེའི་ན་Eང་ཟེར། མིག་གིས་གyགས་དེ་ཞགས་པའི་
103/144
བyང་བ་འo་བyང་བས་ཞགས་ཟེར། Eང་ཞགས་ཞེས་པའི་ངེས་ཚNག་དེ་འo་བཤད་རེད། mའི་Xོན་
མ་ཞེས་པ་ས་m་མེ་Éང་འrང་བ་ƒ་ཡི་ནང་ནས་m་ཡི་¢ངས་མས་མིག་དེ་Tེ་འོང་བས་m་ཡི་Xོན་མ་
ཞེས་@་བ་ཡིན། དེ༷་ལ་ཡ༷ང་Eང་ཞགས་mའི་Xོན་མ་དེ་ལ་ཞི༷བ་n༷་—ེ༷་ན༷་C༷ན་མDེ༷ན་9ི༷ས། འོ༷ད་{༷་ད༷ག་
པ༷ས་ཡེ༷་ཤེ༷ས་hི༷་¡༷ང་བ༷་འཛN༷ན་ལ༷་གRངས། མིག་གི་དhིལ་ན་{་བ་མེན་9ི་õ་འo་བ་ཡོད་པ་དེ་ལ་
བེན་ཏེ་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་ཐམས་ཅད་ད@ིངས་ཐིག་ལེ་}་Š་lད་hི་¡ང་བ་ཐམས་ཅད་ཡེ་ཤེས་
hི་¡ང་། ཀ་ཏི་ཤེལ་9ི་Ì་Š་‘་`་དེས་འཛNན་འeོ། ཀ་ཏི་ཤེལ་9ི་Ì་Š་Xོན་མའི་^ན་ཡོད་ས་དེ༷འི་
འrང་བའི་ེ༷ན་མིག་གི་དབང་པོ་འདིས་འ¥༷ལ་¡༷ང་གི༷་¡༷ང་བ༷་མིག་ལམ་Q་Iར་བའི་གyགས་R་
‹ང་བ་གyགས་hི་མཚན་ཉིད་ཐམས་ཅད་མཐོ༷ང་བ་ལ་བེན་ཏེ། འོད་{་དག་པ་དེ་དང་འrང་བ་
དེ་གཉིས་ེན་དང་བེན་པའི་kལ་Q་ཡོད་པས་ེ༷ན་ད༷ང་བེ༷ན་པ༷འི་ཆ༷་གཉི༷ས་R༷་ཡོད་པ་ཤེ༷ས་ར༷བ་
ད༷ང་a༷ན་པ༷་g༷མས་hི༷ས་ོ༷གས་@༷འོ༷། །ཞེ༷ས་གR༷ངས་པ༷་ཡིན་ལ། .ོང་ཆེན་1ི༷ང་གི་ཐི༵ག་ལེ་འདི༷་ཉི༷ད་
ལའང་ཡེ་ཤེས་{Éང?}་གི་l༷ད་ཅེས་པ་ཞིག་ཡོད་རེད་དེ་ལ༷ས་h༷ང་། 1ི༷ང་ན༷ས་མི༷ག་n༷་འtེ༷ལ་བ༷་
ཡི༷ན༔ ར༷ང་r༷ང་གས༷ང་བ༷་ཆེ༷ན་པོ༷འི་{༷༔ ཀ༷་ཏི༷་ཤེ༷ལ་9ི༷་Ì༷་Š༷་ཅ༷ན༔ 1ིང་ཙN&་ཤ་ཡི་Xོན་མ་ནས་9ེན་
Q་འtེལ་Qས་མིག་གི་འtེལ་བ་ཞིག་ཡོད། དེ་ལ་རང་rང་གསང་བ་ཆེན་པ-འ7་{་ཟེར། $ོགས་པ་
ཆེན་པ-་ཐ/ད་wལ་9ི་ལམ་མ་གཏོགས་གཞན་ལས་བVན་མེད་པས་ན་རང་rང་གསང་བ་ཆེན་པ-འ7་{།
{་ཡི་མིང་དེ་ལ་ཀ་ཏི་ཤེལ་9ི་Ì་Š་ཅན་བཤད་པའི་དགོ༷ངས་པ༷ར་ཤི༷ན་n༷་འ@ོ༷ར་བ༷་ཡི༷ན་ལ༷་དེ་ནས་
ར༷ང་r༷ང་ཞེས་པ་གང་རེད་ཟེར་ན། གོང་Q་བཤད་པ་‘ར་Q་ཕ་མས་Ø་;ག་l༷་¬ེ༷ན་9ི༷ས་མ༷་བTེ༷ད་
པ༷འི་ཡིན་ལ། འོ༷ད་hི་{༷་ཤིན་n་¢ངས་བ་ཞི༷ག་ཡོ༷ད་པ༷་དེ༷འི་ེ༷ན་འtེ༷ལ་ལ༷ས་ཐི༷ག་ལེ༷་Vོ༷ང་བ༷འི་Xོ༷ན་མ༷་
—ི་ལ་¡ང་བ་ཤར་འོང་Qས་²༷་@༷འི་མདོ༷ངས་‘༷་`༷་ལ༷་སོ༷གས་པ༷་Xོ༷ན་མ༷་g༷མ་པ༷་བཞི༷ར་འཆ༷ར་བ༷འི་
k༷ལ་lད་ར༷ང་ཤ༷ར་ལ༷ས། Xོ༷ན་མ༷་g༷མ་བཞི༷་འདི༷་‘༷་Vེ༷། །ཐི༷ག་ལེ༷་Vོ༷ང་པ༷འི་Xོ༷ན་མ༷་ད༷ང་། །རི༷ག་པ༷་
ད@ི༷ངས་hི༷་Xོ༷ན་མ༷་ད༷ང་། །ཤེ༷ས་ར༷བ་ར༷ང་r༷ང་Xོ༷ན་མ༷་ད༷ང་། །E༷ང་ཞ༷གས་m༷་ཡི༷་Xོ༷ན་མ༷་g༷མས། །
སེ༷མས་ཅ༷ན་C༷ན་ལ༷་གན༷ས་པ༷འོ༷། །ཞེས་པ་Vེ། Xོན་མ་ཞེས་པ་དཔེར་ན། Xོན་མེ་ཞིག་Dིམ་ན་ཡོད་ན་
དེས་Èན་པ་དེ་སེལ་འe-་རMད། དཔེར་དེ་བཞིན་Q་ཐོད་wལ་9ི་Xོན་མ་བཞི་བོ་འདི་ལ་ེན་ནས་ཟག་
བཅས་འ¥ལ་བའི་Èན་པ་ཐམས་ཅད་ཕར་སེལ་བས་Xོན་ཞེས་པ་དེའི་—ིར་རོ། །མ་ཞེས་པ་ཡེ་ཤེས་
hི་¡ང་བ་ཐམས་ཅད་བTེད་པའི་ཨ་མ་‘་`་ཡིན་པའི་—ིར་ན་དེས་སོ། །Xོན་མ་བཞི་ལ་ནང་གསེས་
hི་ད@ེར་ན་ཐིག་ལེ་Vོང་བའི་Xོན་མ་ཞེས་པ་༼དཔེར་ན་$ིང་`་ཞིག་གི་ནང་Q་L-་བ/ར་བཞག་ན་རི་
མ-་—7་ནང་མང་པ-་ཡ/ད་པའི་ཐིག་ལེ་ཞིག་ཤར་འོང་l་རེད། ༽དེ་‘་`་ཐིག་ལེ་¡ང་བ་ཁ་དོག་མང་པ-་
104/144
ཞ7ག་ཤར་l་ཡོད་རེད། དེ་ལ་ཐིག་ལེ་Vོང་པའི་Xོན་མ་ཟེར་རེད། རིག་པ་ད@ིངས་hི་Xོན་མ་ཞེས་པ་
ཀ་དག་གི་གནས་}གས་རང་གི་སེམས་hི་ང-་བ/་ལ་ཡོད་པ་དེའི་¡ང་བ་དེ་—ི་ལ་ཤར་Qས་—ི་ད@ིངས་
ནང་ད@ིངས་hི་¡ང་གཉིས་ཤར་l་ཡོད་རེད། དེའི་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་དེ་ལ་རིམ་པ་བཞིན་Q་
གོམས་པ་@ས་བ“ད་ན། ནང་ནས་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ཚNག་དང་དོན་9ི་ཆ་མ་}ས་པ་ཐམས་ཅད་
ཆེད་Q་བ_བ་མི་དགོས་པ་རང་གི་ཤེས་འོང་l་དང་། གསང་Wགས་hི་‘་ ོམ་^ོད་པའི་དོན་ཐམས་
ཅད་དཔེ་ལ་བ‘ོས་མ་དགོས་པ་ཤེས་འོང་l་དེ࿉་རེད། ཤེས་རབ་རང་rང་གི་Xོན་མ་ཟེར་བ་དེ་རེད།
Eང་ཞགས་m་ཡི་Xོན་མ་ཞེས་པ་གང་རེད་ཟེར་ན། སེམས་ཅན་Cན་ལ་གནས་པའོ། །Xོན་མ་བཞི་
དེས་གནས་}གས་དེ་སེམས་ཅན་Cན་ལ་གནས་བ“ད་ཡོད་རེད་ཐོད་wལ་9ི་ལམ་Q་@ེད་འོང་Qས་
eོལ་འe-་རMད། ལམ་Q་མ་@ས་ན་ང-་ཤMས་མ་རེད། དཔེར་ན། ད`ལ་བ-འ7་Dིམ་ན་ས་འོག་གི་ནོར་`་
‘་`་རེད་སོང་བ་ཡིན་ཞེས་པ་དང་། E༷ང་ཞ༷གས་hི༷་ེ༷ན་m༷ང་ù༷ར་ཡ༷ང་ཟེར་Qས་Eང་ཞགས་དེས་ཆེ་
mང་@ས་ན། མར་མཐེ་བོང་འo་ཞིག་གནན་བཞག་ན་མཐེ་བོང་གང་མ་གཏོགས་ཡོད་མ་རེད་དེ།
ཕར་བཏོང་བཞག་ན་ཁོས་རི༷་ད༷ང་ཁ༷ང་Dི༷མ་ལ༷་སོ༷གས་པ༷་E་ཆེ༷་པོ༷་g༷མས་¡༷ང་། ¡ང་བ་ཐམས་ཅད་
བyང་´ས་རེད། ¡ང་བ་བyང་@ེད་དེ་གང་རེད་ཅེ་ན། Eང་ཞགས་m་ཡི་Xོན་མ་མིག་གི་ནང་ན་
འrང་བ་Éང་གི་¢ངས་མ་ཡོད་པ་དེས་É༷ང་གི༷་ཆ༷འི་c༷་ཞི༷བ་བམ་Éང་གི་´ས་པ་ལ༷ས་r༷ང་བ༷་ཡིན་
ཟེར། དོ༷ན་ད༷མ་པ༷ར་འr༷ང་བ༷་བཞི༷་ལ༷ས་É༷ང་ད༷ང་བཅ༷ས་པ༷་ད༷ག་ན༷ས། མིག་དེ་Xོན་མ་བཞི་ཡི་¡ང་
བ་དེ་མིག་ལམ་Q་ཤར། དེ་ལས་ཡང་ནས་ཡང་Q་གོམས་བ“ད་ན་ས་m་མེ་Éང་གི་འrང་བ་བཞི་བོ་
དང་། རིག་པ་‡ལ་ལ་གཡ-་@Mད་hི་ད་གཟོད་Éང་གི་་wོད་ལང་བ་ཡོད་པ་‘་`་དེ་དང་བཅས་པ་
རང་kགས་དག་ནས་ཡེ༷་ཤེ༷ས་hི༷་É༷ང་ཞེས་སངས་Eས་gམས་hི་ཞལ་ནས་བlད་བའི་Éང་དེ་ཡེ་ཤེས་
hི་Éང་རེད། ཡེ་ཤེས་Éང་དེས་¡ང་བ་དེ་ཡར་འཕེལ་ཚར་Qས་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་དེ་འཕེལ་མི་འོང་
བའི་ཐབས་ཡོད་མ་རེད། ཡེ་ཤེས་hི་Éང་གི་ཆ༷་ལ༷ས་Xོ༷ན་མ༷་བཞི༵་བ-་དM་¤ི༷ན་ཅི༷ང་། དེ༷་ཉི༷ད་hི༷་ེ༷ན་
པ༷འི་ར༷ང་བཞི༷ན་ཅ༷ན་ཞེས་Xོན་མ་བཞི་བ-་དMའི་‘་Vངས། གཟིགས་Vངས། བBགས་Vངས་གRམ་
རིམ་པ་བཞིན་Q་གོམས་ན། ཆོས་ཉིད་མངོན་Rམ། ཉམས་གོང་འཕེལ། རིག་པ་ཚད་ཕེབས། ཆོས་
ཉིད་ཟད་ས་བཞིའི་¡༷ང་བ༷་བཞི༷་པོ༷འི་{༷ལ་$ོ༷གས་ན༷ས་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་དང་པོ་འདིར་ཤར་དགོས་
རེད། ཤར་ནས་ཡར་{ལ་$ོགས་ཚར་Qས། ཡང་མར་གཅིག་འeིབ་ནས་གཏན་ནས་¡ང་བ་ཤར་l་
མེད་མཁན་ཞིག་རེད་འe-་རMད། དེ་གང་རེད་ཟེར་ན། ཆོས་x་གཞི་གནས་hི་ཡེ་ཤེས་ལ་ཕར་བཙན་
ས་ཟིན་འeོ་Qས་གཞོན་´་`མ་x་ཟེར་ཟ༷ད་པ༷འི་ས༷་ལ༷་བT༷ལ་ན༷ས་འག༷ག་བ“༷མ་པ༷འི་k༷ལ་ཟེར།
105/144
དང་པོ་ཡར་¡ང་བ་འཕེལ། འཕེལ་བ་དེ་མར་ཆོས་ཉིད་ལ་ཟད་Jབ་ན་ལམ་མཐའ་Jག་དེ་ལ་_ེབས་
འeོ་Qས། ཚN༷ག་དོ༷ན་རི༷ན་པོ༷་ཆེ༵་མཛŒད་ལས། ཐོ༷ད་w༷ལ་9ི༷་¡༷ང་བ༷་ད༷ང་པོ༷ར་འཆ༷ར་དགོ༷ས་། དང་པོ་མ་
འཆར་ན་ལམ་མ་ ོམ་པའི་གས། ¡ང་བ་ཤར་འོང་Qས་x་དང་། ཐིག་ལེ། མཚŒན་`་ལ་སོགས་པ་
¡ང་བ་བསམ་9ིས་མི་Dབ་པ་སངས་Eས་ལོངས་x་ཡི་¡ང་བ་ཐམས་ཅད་ཤར་འོང་l་རེད། ཤར་བ་
དེར་‘་བ་མཆོག་n་འཛNན་པ་‘་`་དང་། ཉམས་ོགས་པ་རེད་བསམ་པ་‘་`་ཞེན་བཞག་ན་དེ།
དངོས་པ-་ཞMན་པའི་ཐོད་wལ་ཞེན་རིག་ཤེས། ? ཐོད་wལ་དངོས་པོ་ལ་ཞེན་འe-་རMད། དེའི་—ིར་ན་
 ོ༷མ་པའི་Q༷ས་R་མ༷་ཞེ༷ན་དགོ༷ས། ¡ང་བ་ཐམས་ཅད་{ལ་$ོགས་Qས་¡ང་བ་མར་བY་དགོས། —ི༷ས་
ཟ༷ད་དགོ༷ས། ཟད་དགོས་པའི་l་མཚན་གང་རེད་ཟེར་ན་ད་‘་གཞི་ཆོས་ཉིད་hི་.ོང་ནས་རི༷ག་པ༷་དེ་
ལས་hི་É༷ང་ད༷ང་(༷གས་ཏེ་kར་གཡོལ་འོང་བ་དེ། ཕར་གཡོལ་བ་མེད་པའི་བཙན་ས་ཟིན་ནས་དེ་
Kེས་གཡོལ་མི་དགོས་པ་རེད་སོང་སིག་རེད། དེ་ནས་གཡོལ་མི་དགོས་པ་རེད་སོང་ན་ཆོས་ཉིད་hི་
གཞི་དེས་eོལ་གཞི་མ་གཏོགས་འ¥ལ་གཞི་གཏན་ནས་@ེད་མ་རེད། རིག་པའི་{ལ་དེ་གཡོལ་@ེད་
hི་Éང་དེ་ཡོད་ཚར་ནས་བyང་eོལ་གཞི་དང་འ¥ལ་གཞི་གང་ཡིན་9ི་ངེས་པ་ཡོད་མ་རེད། དེའི་
—ིར་ན་(གས་པས་ཆོས་ཉིད་ར༷ང་ས༷་ཟི༷ན་དགོ༷ས་པ༷འི་—ི༷ར་ཏེ༷། ཆོས་ཉིད་རང་ས་ཟིན་པ་དེ་ལ་ལས་
É༷ང་གི༷་ཆ༷་འ¥ལ་བ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་9ིས་ད༷ག་དགོ༷ས། རིག་པའི་གདངས་ཞེས་
པ་ད་‘་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་—ི་ལ་Xོན་མ་|ག་Xོན་མ་བཞི་ཟེར་བ་དེ་ཐམས་ཅད་རིག་པའི་གདངས་
རེད། རིག་པའི་གདངས་དེ་དང་རིག་པའི་{ལ་དེ་གཉིས་c་རག་zང་ཟད་ཡོད་རེད། རིག་པའི་
གདངས་ཟེར་བ་¡ང་བ་—ི་ལ་ཤར་ཚར་བ་དེ་ལ་ག-་རMད། རིག་པའི་{ལ་ཟེར་བ་ཤར་བའི་´ས་པ་
ནང་ལ་ཡོད་l་དེ་ལ་ག-་རMད། དེ་ནས་རི༷ག་པའི་གད༷ངས་hི༷་ཆ༷་དེ་འཕེ༷ལ་འོང་Qས། ཉམས་གོང་
འཕེལ། རིག་པ་ཚད་ཕེབས་gམས་hི་¡ང་བ་དེ་ཡར་འཕར་འོང་རེད། དེའི་¡ང་བ་དེ་ཐམས་ཅད་
_༷ར་ན༷ང་ད@ི༷ངས་R༷་ཟ༷ད་དགོ༷ས། དཔེར་ན། ¹་བ་གཅིག་$ོགས་པ་@ེད་པ་ལ་¹་བ་དེ་དང་པ-་ཚ€ས་
གཅིག་ནས་བཅོ་ƒའི་བར་Q་ཡར་འཕེལ། བz་|ག་ནས་གནམ་Vོང་བར་Q་མར་འeིབ་དགོས་
རེད། དེ་འvབ་སོང་ན་¹་བ་གཅིག་ཚར་གི་རེད། དེ་མེད་ན་¹་བ་—ེད་མ་གཏོགས་ཡོད་མ་རེད།
དཔེར་དེ་བཞིན་Q་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་དེ་དང་པོ་ཡར་འཆར། འཆར་བ་ཐམས་ཅད་ཡར་{ལ་
$ོགས་ཚར་Qས་_ར་མར་ཟད་དགོས། དེ་ཟད་དགོས་པའི་l་མཚན་འདི༷འི་དགོ༷ངས་པ༷་ནི་$ོགས་པ་
ཆེན་པ-་/༷གས་པ༷་བཀ༷འ་བ༷འི་གན༷ས་ཡིན་ཏེ༷་ཁོ༷་བོ༷ས་h༷ང་རི༷ང་མོ༷་ཞི༷ག་ན༷ས་>༷་མ༷འི་oི༷ན་9ི༷ས་ོ༷གས་པ༷་
106/144
ཡི༷ན་ནོ༷། །ཞེས་པའི་དོན་དེ་ལམ་9ི་གནད་ཐོད་wལ་9ི་འཆིང་ཆེ་པ-་ཞ7ག་ཡིན་པས། དེ་‘ར་ཤེས་པ་@་
དགོས་སོ། །ཞེ༷ས་སོ༷། །འདི༷ར་ར༷ང་བཞི༷ན་$ོ༷གས་པ༷་ཆེ༷ན་པོ༷འི་འོ༷ད་གས༷ལ་9ི༷་¡༷ང་བ༷་D༷ད་པ༷ར་ཅ༷ན་
འདི༷་ད༷ག་རང་བཞིན་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ལམ་མིན་ནའང་། དཔེར་ན། འཇ༷ལ་དཔ༷ལ་\༷་འZ༷ལ་*༷་བ༷་
མཚན་བKོད་ཟེར་བ་འདི་གསར་ིང་གི་lད་གཉིས་ཀའི་ཁས་ལེན་R་ཡོད་རེད། དེ་མཚན་བKོད་hི་
ནང་Q་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་འདི་དང་། ནམ་མཁའ་ལས་rང་རང་rང་བ། །ཡེ་ཤེས་¡ང་བ་ལམ་མེ་
བ། །ལ༷་སོ༷གས་པ༷་ཡིན་གRངས། Cན་མDེན་ཆེན་པ-འ7་>་མ་ཡང་ཏིག་གི་༼?༽ད@ངས་ཡིག་ཡིད་
བཞིན་ནོར་`་དང་། འཇམ་ད@ངས་མDེན་བ{ེ་དབང་པ-འ7་འཇམ་དཔལ་$ོགས་པ་ཆེན་པོས་འཇམ་
དཔལ་$ོགས་པ་ཆེན་པོ་བ”ལ་བ་ལ་སོགས་པ་དེའི་ནང་ནའང་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་དེ་ཟོལ་9ི་ ོ་
ནས་བVན་བཞག་ཡོད་རེད། དེ་བVན་བཞག་ཡོད་པ་ཡིན་ནའང་l༷ད་“ེ༷་ཆེ༷ན་པོ༷་མ༷ང་ཞི༷ག་ན༷ས་h༷ང་
ག༷བ་པ༷འི་ཚN༷ག་གི༷ས་བV༷ན་པ༷་ཟེར། $ོགས་ཆེན་lད་དངོས་གནས་བVན་པ་‘ར་Q་Kེན་པ་མ་བVན་
ན་འདིའི་lད་ཟེར་བ་ལ་མཐའ་|ག་kལ་བཞི་ཡིས་གཏན་ལ་ཕབས་འོང་Qས་དེས་ལམ་ཡོད་པ་དེ་
ཤེས་l་རེད། གབ་པའི་ཚNག་བVན་པ་ལ་ཅེ༷་རེ༷་ལོ༷ང་Q༷་སོ༷ང་བ༷འི་ཞེས་lད་hི་དགོངས་པ་X་ཇི་བཞིན་
པ་མ་གཏོགས་ཤིང་། ངས་lད་hི་དགོངས་པ་ོགས་བ“ད་ཡོད་བསམ་པའི་མངོ༷ན་པ༷འི་ང༷་E༷ལ་ཅ༷ན་
ཁ༷་ཅི༷ག་གིས་རི༷ག་པ༷འི་གཤི༷ས་ལ༷ས་v༷བ་པ༷་ཞི༷ག་>ོ༷ས་བཏ༷གས་པ་ཟེར། འོད་གསལ་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་
བ་འདི་གསར་མ་ཕར་ཆེལ་བའི་Xོན་མ་|ག་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པ་དེ་དངོས་པོ་འo་གཅིག་ལ་འཛNན་
བཞག་Qས། དེ་དངོས་པོ་འཛNན་པ་དེས་རིག་པའི་གཤིས་ལའང་དེ་བཞིན་Q་x། ཞབས་—ག་ཐམས་
ཅད་མཚན་མའི་kལ་Q་ཡོད་ས་རེད་བསམ་པའི་vབ་པ་གཅིག དེ་$ོགས་ཆེན་9ི་ལམ་ནས་དེ་འoའི་
བVན་ཡོད་མ་Vེ། རང་གིས་lད་hི་དགོངས་པ་མ་ོགས་པས་>ོས་བཏགས་ནས་C༷ན་འr༷ང་གི༷ས་
བTེ༷ད་པ༷འི་ཆོ༷ས་སོ༷་1༷མ་པ༷་ནི༷་ཞེས། ཉམས་ཞེས་པ་འདི་ལ་¡ང་ཉམས་དང་ཤེས་ཉམས་གཉིས་ཡོད་
རེད། ཤེས་ཉམས་ཟེར་ན་ལམ་ ོམ་པའི་qབས་ན་བདེ་གསལ་མི་ོག་པའི་ཉམས་ཟེར་བ་ལ་སོགས་
པ་འདི་gམས་ཐམས་ཅད་ཤར་l་དེ་རེད། ¡ང་ཉམས་ཟེར་བ་ཐོད་wལ་9ི་འོད་hི་¡ང་བ་ཤར་འོང་
l་འདི་རེད། ¡ང་ཉམས་དེ་ཡིན་ན་རིག་པའི་{ལ་རེད། ཤེས་ཉམས་དེ་ཡིན་ན་སེམས་hི་{ལ་རེད།
$ོགས་པ་ཆེན་པ-་ཐ/ད་wལ་9ི་¡ང་བ་འདི་ཐམས་ཅད་¡ང་ཉམས་རེད། ¡ང་ཉམས་དང་ཤེས་ཉམས་
གཉིས་པོ་ཤན་མ་—ེས་Cན་འrང་ལས་Éང་གིས་བTེད་པའི་ཆོས་སོ་1མ་པ་དེ་ནི་རང་གི་མ་ོགས་
པའི་È༷ན་›༷ལ་ཡི༷ན་ཏེ༷། དཔེར་ན། ¹༷་བ༷འི་གཤི༷ས་ལ༷་ཡར་ངོར་འཕེ༷ལ་l་དང་མ་ངོར་འeི༷བ་l་¹་
བའི་གཤིས་ལ་མཚ༷ན་ཉི༷ད་ཡེ༷་ན༷ས་v༷བ་པ༷་‘༷ར་Q་རི༷ག་པ༵་ཁོ་རང་གི་གཤི༷ས་ལ༷འ༷ང་x་༷གR༷མ་9ི༷་
107/144
མཚ༷ན་ཉི༷ད་གདོ༷ད་ན༷ས་v༷བ་པར་ཡིན་ཏེ༵། དེ༷་‘༷ར་x་གRམ་པ-འ7་མཚན་ཉིད་དེ་གདོད་ནས་v༷བ་—ི༷ན་
ཆ༷ད་Q་ལོ༷ངས་x༷འི་ཡོ༷ན་ཏ༷ན་ལ༷མ་9ི༷་¡༷ང་བ༷་ལ༷་{༷ལ་$ོ༷གས་ཟེར་ཉམས་གོང་འཕེལ་ནས་རིག་པ་ཚད་
ཕེབས་ལ་མ་$ོགས་བར་Q་ལོངས་x་¡ང་བ་དེ་ཤར་བ“ད་ཡོད་རེད། དེ་ཡར་{ལ་$ོགས་པའི་Q༷ས་
འདི༷ར་ཡ༷ང་མངོ༷ན་R༷མ་ན༷ས་གRངས་ཆོས་ཉིད་མངོན་Rམ་ནས་རིག་པ་ཚ༷ད་ཕེ༷བས་hི༷་བ༷ར་Q་¹༷་བ༷་
ཉ༷་བ༷འི་དཔེ༷ས་མཚŒ༷ན་པ་ཡིན་ལ༷། ཚ€ས་བz་|ག་ནས་གནམ་Vོང་བར་Q་¹་བ་མར་འeིབ་རེད།
Vོ༷ང་གི༷་¹༷་བ༷་ད@ི༷ངས་R༷་´༷བ་ཚར་Qས་ནམ་མཁའ་ལ་¹་བ་ཤར་ཡོད་པ་མི་མངོན་པ་རེད། དཔེར་དེ་
བཞིན་Q་ཆོ༷ས་ཉི༷ད་ཟད་ས་ཐོན་ན་¡ང་སེམས་འ¥ལ་བའི་ཆ་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཉིད་གཅིག་གི་.ོང་Q་
ཕར་aོག་འeོ་ཚར་Qས་ནང་Q་Jན་ཟིན་པ་དེ་ལ་བVན་དེ། W་མ་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་ཐམས་ཅད་
མར་ཟད་ཚར་Qས་ཟ༷ད་པ༷འི་མཐ༷ར་ལ་J༷ག་ན༷ས་ཆོ༷ས་x༷་ར༷ང་མ༷ལ་ན༷། སེམས་འགག་པ་དེ་x་ཡི་
མངོན་Rམ་མཛད། །ཅེས་tལ་འtས་མཐར་Jག་དེ་དེ་རེད། ཆོས་x་རང་མལ་ན་ཡོ༷ད་པ༷འི་དཔེ༷ས་
མཚŒ༷ན་པ༷་Iར་བ་ཡིན་པས་ན་དེས་དགོངས་པ་X་ཇི་བཞིན་Q་མ་ོགས་པ་ལ་‘ོས་འ¥ལ་བ་རེད།
ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་འདི་ཐམས་ཅད་ཡེ་ཤེས་hི་¡ང་བ་ཡིན་ཟེར་རེད། འཕེལ་འeིབ་ཡོད་པ་གང་
ཡིན་ཟེར་ན་ཆོས་ཉིད་hི་ང-་བ/་ལ་ཡར་འཕེལ་མར་འeིབ་གཉིས་དང་པོ་ནས་ཡོད་སོང་བའི་དེའི་ཡིན་
ཟེར། དེ་‘་`་དགོངས་པ་ཡི༷ན་ནོ༷། །ཞེས་གRངས་སོ། །
གཉི༷ས་པ༷་ལ༷་བཞི༷་Vེ།  ོ༷་གR༷མ་9ི༷་གན༷ད་Vོ༷ན་པ༷། གན༷ད་གR༷མ་9ི༷ས་འོ༷ད་གས༷ལ་བ‘༷་བ༷། རི༷ག་པ༷འི་
{༷་དབ༷ང་བx༷ར་ན༷ས་རི༷ག་ཐོ༷ག་n་ངོ༷་F༷ད་པ༷། མཐ༷འ་ེ༷ན་9ི༷་མ£༷ག་བY༷་བ༷འོ༷། ད༷ང་པོ༷་ ོ་གRམ་9ི་
གནད་Vོན་པ་དེ་ལ༷འ༷ང་ན༷ང་གསེ༷ས་R་གནད་གR༷མ་ཡོད་དེ། གནད་གRམ་པ-་དM་གང་ཡིན་ཞེ་ན།
དང་པ-་ཐ/ད་wལ་9ི་{་Éང་ཐམས་ཅད་འོད་གསལ་9ི་{་Éང་ཐིག་ལེ་ཡིན་ནའང་འོད་གསལ་9ི་{་
Éང་དེ་རགས་པའི་{་Éང་ཐིག་ལེ་ལ་ེན་ཡོད་པའི་—ིར། ེན་དང་བེན་པ་ཡིན་པས་རགས་པའི་
{་Éང་}ས་འདི་ཐམས་ཅད་}ས་གནད་hིས་གzན་བཞག་ན་ཡེ་ཤེས་hི་{་Éང་ཐིག་ལེ་ -་@M་ཞིང་
ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་{་Éང་ཐིག་ལེ་ ོ་བཀག་པ་འIར་བ་ཡིན་པའི་—ིར་ན་ད༷ང་པོ༷་c་རགས་
གཉིས་hི་ེ༷ན་Q་Iར་བའི་L-་KMའི་}༷ས་hི༷་གན༷ད་Q་མ༷་གz༷ན་ན༷། ཡེ་ཤེས་hི་{་ཡི་ -་—M་པ་དང་ལས་
hི་Éང་གི་{༷་ཡི་ ོ་བཀག་པའི་གན༷ད་Q༷་མི༷་m༷ན། {༷་གན༷ད་Q༷་མ༷་m༷ན་ན༷། {་ཡི་ལམ་སོང་དེའི་ནང་
Q་མeོན་པོ་དང་འo་བ་lར་བ་དེ་Éང་དང་རིག་པ་གཉིས་ཡིན་པས་ན་É༷ང་དང་རི༷ག་པ་གཉི༷ས་
གན༷ད་Q༷་མི༷་m༷ན། Éང་དང་རིག་པ་གནད་Q་མ༷་m༷ན་ན༷་འོ༷ད་གས༷ལ་Xོན་མ་|ག་གི་¡ང་བ་མངོ༷ན་Q༷་
མི༷་གས༷ལ་བ༷འི་—ི༷ར་ན། ཐོད་wལ་ ོམ་པའི་qབས་}༷ས་hི༷་གན༷ད་འདི༷་ཤི༷ན་n༷་གཅེ༷ས་པ་ཡིན་ཏེ༷། lད་
108/144
È༷་ཏི༷ག་cེ༷ང་བ༵་ལས། }༷ས་hི༷་གན༷ད་ནི༷་g༷མ་གR༷མ་Vེ༷། །སེ༷ང་གེ༷འི་k༷ལ་ད༷ང་S༷ང་ཆེ༷ན་ད༷ང་། །o༷ང་
ˆོ༷ང་‘༷་`༷་གན༷ས་པ༷ར་@༷། །གRངས། ད་‘་གཞི་ཡི་གནས་qབས་ན་ང-་བ/་རང་བཞིན་Jགས་Kེ་
གRམ་ཡོད་པ་དང་། ལམ་9ི་གནས་qབས་ན་}ས་ངག་ཡིད་གRམ་9ི་གནད་gམ་པ་གRམ་ཡོད་པ་
དང་། འtས་`་གནས་qབས་ན་སངས་Eས་x་གRམ་ཡོད་པ་ཐམས་ཅད་གསང་གRམ་9ི་kལ་Q་
ཡོད་པས། ད་‘་ལམ་ཉམས་R་ལེན་པའི་qབས་R་}ས་ནི་གནད་gམ་པར་གRམ་9ི་གzན་དགོས།
གནད་gམ་པར་གRམ་པ-་དM་གང་ཡིན་ཞེ་ན། ཆོས་x་བBགས་Vངས་སེང་གེ་འ9ིང་{ོག་‘་`་དང་།
ལོངས་x་བBགས་Vངས་Sང་ཆེན་ཉལ་བ་‘་`་དང་། ›ལ་x་བBགས་Vངས་oོང་ˆོང་ཙŒག་པའི་
‘་`་དེ་g༷མ་པ༷་གRམ་ཡོད་པའི་ནང་ནས་གR༷མ་Q༷་བV༷ན་པ༷འི།
དང་པ-་ཆ/༷ས་x༷་བB༷གས་V༷ངས་སེ༷ང་གེ༷་‘༷་`༷་དེ་ནི༷། དཔེར་ན། སེང་གེ་དེ་ཉིད་ལག་པ་གཉིས་ས་ལ་
བ„གས། µང་པ་ས་ལ་བ„གས་ནས་བ“ད་འོང་ཟེར་ན། Úས་མོ་གཉིས་དང་དÚང་མགོ་གཉིས་
གདོང་པ་དང་གདོང་པ་ƒ་ཡོད་པ་‘་`་ཡིན་པས་དེའི་kལ་Q་གནས་པ་Iར་བ་དེ་ལ། }ས་འ9ི༷ང་
ཚŒ༷གས་R་ཙŒ༷ག་Ú༷འི་kལ་Q་བཞག µ༷ང་མཐི༷ལ་གཉིས་པ-་དM་མQ༷ན་Q༷་ཁ་F༷ད་ནས་མQན་Q་ཕར་
བ¬ང་པ༷ས་སེམས་hི་{་གཡོ༷་@ེ༷ད་hི༷་ལས་hི་É༷ང་དེ་ཉིད་ནོ༷ན། }༷ས་hི༷་ཆ༷་^ིར་བˆ༷ངས་བ་ཡིན་
པ༷ས་—ིར་ན་É༷ང་དེ་ཉིད་བདེ༷་}༷གས་šོད་ཆ་དང་བཅས་པ་l༷། མeིན་པ་zང་ཙམ་བCག་Vེ་མགོ༷་ཡི་
{༷་མཇི༷ང་པ༷་ལ༷་བx༷ར་པ༷ས་འ¥ལ་བའི་g༷མ་ོ༷ག་ཐམས་ཅད་འག༷ག་Vོ༷བས་ཆེ༷། ལག་སོར་གཉིས་པ-་
དM་ཉིད་མཐེ་བོང་གིས་གRམ་ལག་གནན་ཏེ། ལ༷ག་སོ༷ར་གཉི༷ས་ན༷ང་Q༷་བ ོ༷ངས་ཏེ༷་L-་KMའི་Øལ་kལ་
@ས་པ་དེ་ཉིད་hི་µ༷ང་མJ༷ལ་གཉི༷ས་F༷ད་པ༷འི་ད`༷ས་R༷་Vེ། µང་མཐིལ་གཉིས་Fད་པའི་ནང་Q་
བ„༷གས་པ༷ས། ས། m། མེ། Éང་གི་འr༷ང་བ༷་ཆ༷་1ོ༷མས་པ༷ར་@ེ༷ད་པ་དེ༷་ཆོས་x་བBགས་Vངས་ཡིན་
ལ། འདི་ལ་C༷ན་མDེ༷ན་ཆེན་པ-འ7་ཁ༷་ཅི༷ག་µ༷ང་མཐི༷ལ་ས༷་ལ༷་ཕ༷བ་ན༷ས་ཟེར། µང་མཐིལ་མQན་Q་མི་
ªར་བ་µང་པ་ས་ལ་ཕབ་ནས་ཙŒག་Úར་འQག {ོ༷ག་Ú༷ར་འQ༷ག་པ༷འི་གཡ༷ས་གཡོ༷ན་གཉི༷ས་R༷་ལ༷ག་
པ༷འི་མཐི༷ལ་ས༷་ལ༷་འ°༷གས་པ༷ར་འདོ༷ད་དེ༷། lད་hི་དགོ༷ངས་པ༷་དངོས་z༷ང་ཟ༷ད་མ༷་ལོ༷ན་པ༷ར་¡༷ང་
ངོ༷་། །ཞེ༷ས་པ༷་ལ༷་ད­༷ད་པ༷་འ£༷ག་དགོ༷ས་པ་ཡིན།
གཉིས་པ་ལོ༷ངས་x༷འི་བB༷གས་V༷ངས་S༷ང་པོ༷་ཆེ༷་ཉ༷ལ་བ༷་‘༷་`༷་དེ་ནི༷། Ú༷ས་མོ་དང་t༷ང་གཉིས་šན་
གཅིག་n་ª༷ར་བ༷ས་}ས་hི་ནང་ནས་བདེ༷་oོ༷ད་ད༷ང་ཁ༷མས་@ང་mབ་hི་སེམས་E༷ས། v༷་མོ༷་གཉི༷ས་ས༷་
ལ༷་བ„༷གས་པ༷ས་ཕོ༷་Éང་ཞེ་“ང་མོ༵་É༷ང་འདོད་ཆགས་མ༷་ནི༷ང་གི་Éང་གཏི་Èག་ཡིན་པའི་—ིར། དེ་
109/144
¦གས་ཆེ་mང་རེ་འོང་ན་དེ་སེམས་ལ་བདེ་གསལ་མི་ོག་པའི་ཉམས་¦གས་ཆེ་mང་Q་འeོ་བ་ཡིན་
པའི་v་མོ་གཉིས་ས་ལ་བ„གས་པ་དེས་Éང་ཐམས་ཅད་ཆ༷་1ོ༷མས་པར་l་བ་@ེད། ལག་པའི་ཐ༷ལ་
མོ༷ས་ཨོ༷ལ་ཀོ༷་བེ༷ན་པ༷ས་ན་ར༷གས་པ༷འི་སེམས་‡ལ་ལ་གཡོལ་@ེད་hི་ལས་hི་É༷ང་དེ་ཉིད་འག༷ག
µ༷ང་བ༷འི་སོ༷ར་མོ༷་ཐམས་ཅད་—ི༷ར་འ•༷ལ་ཏེ༷་_ར་ཡང་ནང་Q་བx༷མ་པ༷་ལ༷ས་སེམས་@ི༷ང་wོ༷ད་ཆ༷་1ོ༷མ་
པ༷ར་@ེ༷ད་དེ་ཏིང་ངེ་འཛNན་@ིང་wོད་hི་དབང་Q་མི་འeོ་བ་@ེད་པར་‘་`་ཡིན།
›༷ལ་x༷འི་བB༷གས་V༷ངས་oོ༷ང་ˆོ༷ང་ཙŒག་Ú་‘༷་`༷་དེ༷་ནི༷། }༷ས་ཙŒ༷ག་Ú༷ར་འQ༷ག་པ༷ས་}ས་hི་{༷་É༷ང་
ཐམས་ཅད་ཆ༷་1ོ༷མས་པ་@ེད། µ༷ང་མཐི༷ལ་ས༷་ལ༷་ཕ༷བ་པ༷ས་ན་འrང་བ་m༷འི་{༷ལ་དེ་ཉིད་གནོ༷ན།
 ༷ལ་ཚN༷གས་o༷ང་པོ༷ར་བˆ༷ངས་པ༷ས་É༷ང་དང་སེ༷མས་ཐམས་ཅད་ཆོ༷ས་ཉི༷ད་Q༷་l༷། ཡེ་ཤེས་hི་Éང་གི་
 ོ་འ@ེད་པར་@ེད། Ú༷ས་མོ་དང་t༷ང་གཉིས་ª༷ར་བ༷ས་མེ༷་É༷ང་ཡེ༷་ཤེ༷ས་འཆར་བའི་eོགས་R་འབ༷ར།
l༷་ཞ༷བས་‡༷ད་ཙ༷མ་འཐེ༷ན་ན༷ས་ ༷ལ་པ༷ར་བཅ༷ར་བ༷ས་འ¥ལ་བའི་gམ་པར་ོ༷ག་པ༷་l༷ན་གཅོ༷ད། ལ༷ག་
པ༷་རེ༷་མི༷ག་‘༷ར་བ¡ོ༷ལ་ན༷ས་གRངས། Úས་མོ་གཉིས་ཀའི་མགོ་ན་ལག་པ་གཉིས་“འདི་འoའི”་@ེད།
རེ་མིག་‘ར། Ú༷ས་མོ༷ར་བཀ༷བ་ན༷་ཚ༷་བ༷འི་ན༷ད་སེ༷ལ་བ་@ེད། དེ༷་ལ༷ས་ལག་པས་མཆ༷ན་Ø༷ང་Q༷་རེ༷ག་ན༷་
e༷ང་བ༷འི་ན༷ད་སེ༷ལ། v༷་མོ༷་གཉི༷ས་Ú༷ས་མོ༷འི་Vེ༷ང་n༷་བཞ༷ག་ཏེ༷་ལ༷ག་སོ༷ར་བ ོ༷ངས་པ༷ས་Ùོ༷ག་མ༷་བཏེ༷ག་
ན༷་འrང་བ་ཚ༷་e༷ང་ཆ༷་1ོ༷མ་པ༷ར་@ེ༷ད་དོ༷། །དེ༷་‘༷ར་ཆོས་x་ལོངས་x་›ལ་x་གRམ་9ི་འQ༷ག་V༷ངས་
gམ་པར་གRམ་ག༷ང་@ས་ན་ཡ༷ང་ཧ༷་ཅ༷ང་eིམ་ཆེ་Vེ་བ“མས་པ་Vེ། བ“༷མས་ཤི༷ང་གz༷ན་པ༷་‘་`་
མ༷་ཡི༷ན་པ༷ར་ཆ༷་ཆ༷་ན༷ས་šོ༷ད་ཆ༷གས་པ༷ས་གེ༷གས་མི༷་འ£༷ག་པ༷འི་གན༷ད་ག༷ལ་པོ༷་ཆེ༷་ཡི༷ན་ནོ༷། །འདི༷་ལ༷ས་
གཞ༷ན་Q༷་Iར་བ་མངོ༷ན་པ༷ར་@༷ང་m༷བ་པ་ད༷ང་མི༷་འI༷ར་Lོ༷་Kེ༷ས་འQག་Vངས་ལ་སོགས་པ་མཚŒ༷ན་
པ༷འི་འQ༷ག་V༷ངས་ཤི༷ན་n༷་མང་བ༷་ཞི༷ག་$ོགས་ཆེན་9ི་lད་ན་ཡོ༷ད་པ༷་ཡིན་ནའང་། l༷ད་hི༷་`༷ར་
བe༷ངས་པ༷་གRངས། མ་ལས་`་འeངས་པ་བཤད་lད་ཐམས་ཅད་hི་དགོ༷ངས་པ༷་ཡི༷ན་པ༷ས་ན་
Fོ༷ས་པ༷་མེ༷ད་པ༵འི་གང་ཟག་g༷མས་ལ༷་བBགས་Vངས་འདི༷་གRམ་ཁོ༷་ན༷ས་ཆོ༷ག་པ་ཡིན་པའི་ན་མ་Fོས་
པ་ཡིན་ཟེར།
དེ༷་‘༷་`༷འི་བB༷གས་V༷ངས་gམ་པར་གRམ་@ས་ན་ཡོ༷ན་ཏ༷ན་9ི་D༷ད་པ༷ར་གང་ཡོད་ཟེར་ན། ཐ༷ལ་
འI༷ར་ལ༷ས། ཆོ༷ས་x༷འི་བB༷གས་V༷ངས་སེ༷ང་གེ༷་ཡི༷ས། །འ¥༷ལ་བ༷འི་འཇི༷གས་པ༷་C༷ན་t༷ལ་ན༷ས། །Lོ༷་
Kེ༷འི་མི༷ག་གི༷ས་མཐོ༷ང་བ༷ར་འI༷ར། །ཞེས་པ། ཆོས་xའི་བBགས་Vངས་སེང་གེ་‘་`་@ས་ན་སེང་གེ་
དེས་ངར་qད་Xགས་འོང་ན་རི་¢གས་ཕལ་བ་ཐམས་ཅད་þག་ཅིང་ཟིལ་9ིས་གནན་འe-་རMད།
དཔེར་དེ་བཞིན་Q་ཆོས་x་བBགས་Vངས་སེང་གེ་‘་`་@ེད་ན་gམ་ོག་གི་འ¥ལ་བའི་‡ལ་སེམས་
110/144
ལ་གཡོལ་@ེད་hི་འཇིགས་པའམ་འ¥ལ་བ་དེ་tལ་ནས་L-་KMའི་མིག་ཐོབ་པའི་ཡེ་ཤེས་hི་¡ང་བ་དེ་
ཉིད་ཐོབ་པ་འIར།
ལོ༷ངས་^ོ༷ད་$ོ༷གས་x༷འི་བB༷གས་V༷ངས་ནི༷། །S༷ང་ཆེ༷ན་ཉ༷ལ་བ༷་ལ༷་བེ༷ན་ན༷ས། །ཆོ༷ས་ཉི༷ད་དོ༷ན་ལ༷་
ལོ༷ངས་^ོ༷ད་དེ༷། །པ༷O༷འི་^༷ན་9ི༷ས་མཐོ༷ང་བ༷་འI༷ར། །ལོངས་^ོད་$ོགས་xའི་བBགས་Vངས་Sང་
ཆེན་ཉལ་བ་‘་`་@ེད་པར་བེན་ན་ཆོས་ཉིད་gལ་མའི་དོན་ལ་ལོངས་R་^ོད་དེ་འ¥ལ་བ་lན་ཆད་
ཅིང་། པOའི་^ན་ཟེར་པO་དེ་m་ལས་Tེས་hང་འདམ་9ི་oི་མའི་མ་གོས་པ་‘ར་Q་ཡེ་ཤེས་hི་^ན་
9ི་ ོ་ཀ་ཏིལ་ཤེལ་9ི་Ì་Š་ཅན་ནས་ -་—M་བའི་ན། ཡེ་ཤེས་hི་¡ང་བ་ཐམས་ཅད་འཛNན་ཞིང་མ་དག་
པའི་འ¥ལ་བའི་¡ང་བ་ཐམས་ཅད་རང་¦གས་hི་འགག་པར་འIར་བ་ཡིན།
›༷ལ་བ༷འི་x༷་ཡི༷་བB༷གས་V༷ངས་ནི༷། །o༷ང་ˆོ༷ང་ཙŒ༷ག་Ú༷་ལ༷་བེ༷ན་ན༷ས། །ཆོ༷ས་ཉི༷ད་¡༷ང་བ༷་ར༷ང་›༷ལ་
ན༷ས། །ཆོ༷ས་hི༷་མི༷ག་གི༷ས་མཐོ༷ང་བ༷ར་འI༷ར། །ཞེས་›ལ་བའི་x་ཡི་བBགས་Vངས་oང་ˆོང་ཙŒག་
Úར་‘་`་@ས་ན། Xོན་མ་|ག་གི་ཐིག་ལེ་¡ང་བ་དེ་ཉིད་རང་›ལ་ནས་ཟེར། རིག་པའི་ང-་བ/་རང་
ཤར་བ་དེ་ཉིད་—ི་‹་¡ང་བ་Iར་ནས་ཆོས་hི་མིག་]ལ་དང་tལ་བ་ཐོབ་ཟེར། l་མཚན་ཉིད་ཐེག་
པའི་ལམ་ལས་hང་ཆོས་^ན་]ལ་དང་tལ་བ་ཐོབ་Qས་ས་དང་པོ་མཐོང་ལམ་9ི་ོགས་པ་མངོན་Q་
Iར་བ་རེད། དཔེར་དེ་བཞིན་Q་སེམས་དང་རིག་པ་གཉིས་ཤན་—ེད་དེ། རིག་པ་oི་མ་མེད་པ་མངོན་
Rམ་Q་ོགས་པ་འIར་བ་ཡིན་ཞེས་སོ། །
གཉི༷ས་པ༷་ང༷ག་གི༷་གན༷ད་ནི༷། {༷་l༷ད་ལ༷ས། ང༷ག་ནི༷་བ_༷བ་ད༷ང་གན༷ས་པ༷་ད༷ང་། །ལ༷་བ¹༷་བ༷་ཉི༷ད་
བེ༷ན་པ༷ར་@༷། །ཞེ༷ས་པ༷ས། ངག་དེ་ཉིད་དང་པ-་མ7་¨་བ་ལ་བ_བ་པ་དང་། བ_བ་པའི་Kེས་R་
གནས་པ་དང། མཐར་བKོད་Q་མེད་པའི་དོན་ལ་ལ་དགོས་པ་ཡིན་པས་ན། @་བ་དŠ་Zགས་R་
བཏང་དགོས་པའི་གནད་hི་ཐོད་wལ་ ོམ་པའི་¨་བ་མ་བཅད་ན་˜ེ་ཡི་{་དེ་1ིང་ལ་ེན་ཡོད་པ་
ཡིན། ˜ེ་དེ་འŠལ་^ོད་མང་པོ་@ས་ན་1ིང་འŠལ་^ོད་@ེད་པའི་gམ་ོག་འ¥ལ་བ་དེ་ཧ་ཅང་མང་
བ་ཡིན་པའི་—ིར། ¨༷་བ༷་མ༷་བཅ༷ད་ན༷་དེ༷་ལ༷་བེ༷ན་ན༷ས་ཆགས་“ང་གི་g༷མ་ོ༷ག་འ¥༷ག་པ༷་ད༷ང་། ཁ་
མི་དགེའི་བང་མཛŒད་ཉེས་Ýང་གི་འrང་ -་ཟMར་བ་ཡིན་པའི་—ིར་ན་ཕན་kལ་{ོ༷ད་པ༷་ད༷ང་བཅ༷ས་
པའི་l་‹་འIར་བ་ད༷ང་། ངག་འDལ་ཏེ་བh༷ལ་བ༷་ལ༷་སོ༷གས་པ་ངག་གི་g༷མ་པ༷་བཞི༷འི་Xི༷བ་པ༷ར་
འI༷ར་བ༷ས་ན༷་¨༷་བ་བཅ༷ད་པ་ལ༷་རི༷མ་པ༷ས་བ_༷བ་པ༷ར་@༷་ཞི༷ང་། ¨་བ་བཅད་པ་@ེད་པ་དེ༷་ཡ༷ང་གང་
ཟག་ཁ་ཅིག་ང༷ག་གི༷་Fོ༷ས་པ༷་qད་ཆ་མང་པོ་ལ༷་དགའ་མཁན་ཤི༷ན་n༷་འཐ༷ས་པ༷འི་རི༷གས་ཅ༷ན་འག༷འ་
ཞི༷ག་ད༷ང་པོ༷་}༷ང་Vོ༷ངས་ལ༷་སོ༷གས་པ༷ར་སོ༷ང་ན༷ས། རང་གིས་ག༷ང་ལ༷་ཞེ༷ན་པ༷འི་ངག་གི་¨་བKོ༷ད་འདི་
111/144
དགོས་Q་བསམ་l་ཆགས་“ང་གི་གཏམ་ཡོད་པ༷་དེ༷་ཉི༷ད་C༷ན་_ོ༷ང་ཆགས་“ང་²ོངས་གRམ་¡༷་
ཚŒ༷གས་hི༷ས་_ོ༷ང་བ༷ར་@༷ས་ན༷ས། དཔེར་ན། cེང་བའི་ནང་ན་eངས་ཀ་བyང་ནས་བE༷་Vོ༷ང་@ེ༷་བ༷ར་
མང་པོ་བKོ༷ད་ཅི༷ང་། མཐར་བKོད་1ིང་མི་འདོད་པ་ཁོ༷་ཐ༷ག་ཆོ༷ད་དེ༷། བKོ༷ད་1ི༷ང་མི༷་འདོ༷ད་པ༷་I༷ར་པ༷་
ན༷་དེ་ནས་རིམ་པར་བཞིན་Q་ཇེ༷་Å༷ང་ལ༷་བཏ༷ང་ན༷ས་མཐ༷ར་ཆོ༷ས་^ོ༷ད་ཁ་ཏོན་ལ༷་སོ༷གས་པ༷འི་བKོ༷ད་པ༷་
ཙ༷མ་ཡ༷ང་d༷ངས་ཏེ༷་+༷གས་པ༷་བཞི༷ན་Q༷་གན༷ས་པ༷ར་@༷ས་ན་ཁ་¡་ནས་l་བའི་É༷ང་འདི་—ི་ལ་འrང་
འ£ག་@ེད་པ་དེ་ཉིད་ཤིན་n་ད༷ལ་ཞི༷ང་Vོ༷ང་པ༵འི་ཉམས་ཤར་བར་འI༷ར་ཏེ༷། .ོ༷ང་གས༷ལ་ལ༷ས། དེ༷་
‘༷ར་ང༷ག་གན༷ད་R༷ས་གཟི༷ར་བ༷། །ང༷ག་གི༷་¬ེ༷ན་ཟ༷ད་©༷་ང༷ན་འད༷འ། །ཞེས་དེ་‘ར་ངག་མི་¨་བའི་
གནད་Rས་གཟིར་བ་ཡིན་ན། ངག་འ¥ལ་བའི་¬ེན་ཟད་དེ་©་ངན་ལས་འདའ་བའི་གོ་འཕང་ཐོབ་
པར་འIར་རོ། །ཞེ༷ས་སོ༷། །
གR༷མ་པ༷་སེ༷མས་hི༷་གན༷ད་ནི༷། .ོ༷ང་གས༷ལ་ལ༷ས། སེ༷མས་ཉི༷ད་—ི༷་ཡི༷་མཁ༷འ་ལ༷་གཏ༷ད། །ན༷ང་གི༷་Xོ༷ན་
མ༷་མངོ༷ན་Q༷་¡༷ང་། །ཞེས་པར། སེམས་དེ་ཉིད་Éང་དཔེར་ན་་wོད་ལོང་བ་‘་`་དེས་Qས་ག་n་
སེམས་དེ་Öར་འQག་R་ཡོད་རེད། དེའི་—ིར་ན་Öར་བའི་སེམས་ཉིད་དེར་‘ོས་བཞག་ན་སེམས་hི་
•ག་ན་རིག་པ་ཡོད་པ་དེ་ཉིད། རིག་པ་དེ་རང་¦གས་hི་མངོན་Iར་ཡོང་l་རེད། É༷ང་གི༷ས་Ö༷ར་
བ༷འི་སེ༷མས་རི༷ག་པ༷འི་1ི༷ང་པོ༷་ཅ༷ན་དེ༷་ཉི༷ད། དཔེར་ན། —ིའི་ནམ་མཁའ་ལ་མQང་kགས་R་གཏད་
པས་ཟེར་ནང་གི་རིག་པ་དེ་མིག་ལ་གཏད་མིག་—ིའི་ནམ་མཁའ་མཐོང་E་ཆེ་ས། ^ི་ན་ཐོད་wལ་ ོམ་
པའི་གནས་དེ་ཉིད་ཤར་9ི་ནང་འcོད་པ། ´བ་hི་(་)ཟེར་ཉི་¹་ཤིན་n་ཤར་W་བ་དང་། š-་ཡ7་རི་
དམའ་བ་´བ་hི་རི་མཐོ་བ་གཅིག་དགོས་རེད། དེ་‘་`་—ི༷འི་ན༷མ་མཁ༷འ་ལ༷་མQ༷ང་k༷གས་R༷་གཏ༷ད་
པ༷ས་སེམས་‡ལ་ལ་གཡོ༷་@ེ༷ད་hི༷་É༷ང་ར༷བ་n༷་ད༷ལ་བ༷ར་I༷ར་ན༷ས་ཐོད་wལ་ན༷ང་གི༷་Xོ༷ན་མ༷འི་གད༷ངས་
Vོ༷ང་གས༷ལ་འQ༷ས་མ༷་@༷ས་པ༷་གས༷ལ་ད༷ངས་—ེ༷ད་པ༷ར་ཤ༷ར་ཟེར། —ིའི་¡ང་བ་ལ་ད@ིངས་དང་རིག་
པའི་¡ང་བ་དེའང་གསལ་བ་དང་། ནང་གི་རིག་པ་ལ་W་དང་མ་འo་བའི་གསལ་ཆ་ཞིག་lད་ལ་ཤར་
བ་འIར་བས་ན་—ིའི་ད@ི༷ངས་ནམ་མཁའ་དེ་དག་ནང་གི་རི༷ག་པ་y༷ང་Q༷་m༷ད་པ༷ར་ལ་དེ་‘་`འི་
གནད་ཤིན་n་གཅེས་པ་གལ་ཆེ་བ་ཡིན། དེ༷་q༷ད་Q༷་འང་.ོ༷ང་གས༷ལ་ལ༷ས། དེ༷་‘༷ར་སེ༷མས་hི༷་གན༷ད་
གཟི༷ར་བ༷ས། །x༷་གR༷མ་རི༷ག་པ༷་Vོ༷ང་པ༷ར་འཆ༷ར། །ཞེས་སེམས་hི་Ì་དེ་ན་རིག་པ་ཡོད་པའི་དབང་
གིས་སེམས་དེ་ཉིད་གནད་hི་གཟིར་ཏེ་ནམ་མཁའ་ལ་{ེ་གཅིག་n་གཏད་པ་Iར་བའི་སེམས་hི་ཆོས་
ཉིད་རིག་པ་ང-་བ-་ཡ/ད་པ་དེས་སངས་Eས་x་གRམ་9ི་རིག་པ་Vོང་པ་དེའི་རང་¦གས་Q་འཆར་བ་
འIར་བ་ཡིན་ཟེར།
112/144
གཉི༷ས་པ༷་གན༷ད་གR༷མ་9ི༷་འོ༷ད་གས༷ལ་ལ་བ‘༷་བ༷་ནི༷། X་ཐ༷ལ་འI༷ར་ལ༷ས། དེ༷་ཡ༷ང་ ོ༷་ད༷ང་‡༷ལ་ཉི༷ད་
ད༷ང་། །É༷ང་ད༷ང་རི༷ག་པ༷འི་གན༷ད་ཉི༷ད་བÀ༷ན། །ཞེ༷ས་པ༷འི་ད༷ང་X༷ས་བཅ༷ད་པ༷་@ས་ན་གནད་བཞི་རེད་
Qས།  -་ཡ7་གནད་དང་གཅིག ‡ལ་9ི་གནད་དང་གཉིས། Éང་གི་གནད་དང་གRམ། རིག་པའི་
གནད་དང་བཞི་ཡིན་པའི་—ིར་ན་བཞི་ཞེས། གཞ༷ན་Q༷་ཚN༷ག་ཟི༷ན་དངོ༷ས་བV༷ན་‘ར་ན་གནད་གRམ་
@ས་ནའང་ཆོག་Vེ། Éང་དང་རིག་པ་གཉིས་ལ་@ེད་ལས་གཅིག་ཡིན་པའི་—ིར་ན་གན༷ད་བཞི༷་ད༷ང་
གནད་གRམ་གད༷མ་ང༷་ཅ༷ན་ལ༷། གན༷ད་གR༷མ་9ི༷་ཚN༷ག་X༷ར་r༷ང་བ༷་ནི༷། lད་ལས། É༷ང་རི༷ག་ད༷ལ་
བ༷ས་ཡེ༷་ཤེ༷ས་འv༷བ། །ཟེར་Éང་དང་རིག་པ་གཉིས་པ-་དM་དཔེར་ན་Éང་གིས་སེམས་དེ་Öར་སེམས་
hིས་{ལ་¡ང་གི་རིག་པ་དེ་Xིབ་འeོ་Qས་དེ༷་གཉི༷ས་@ེ༷ད་ལ༷ས་གཅི༷ག་པ༷འི་ ོ༷་ན༷ས་གཞན་གR༷མ་Q༷་
བY༷ས་པ༷ར་བ”༷ལ་h༷ང་མི༷་འག༷ལ་བ་ཡིན་པའི་དེ་‘ར་ཡིན་ལ༷། དེ༷ར་མ༷་‘ོ༷ས་པ༷འི་¿༷བ་—ོ༷གས་གཞ༷ན་
ཡ༷ང་ཡོ༷ད་དོ༷། །གRངས་བའི་Éང་དང་རིག་པ་གཉིས་ཀ་དལ་སོང་ན་ཡེ་ཤེས་hི་¡ང་བ་དེ་འཆར་བ་
ཡོད་པའི་—ིར་ན་དེ་ལས་¿བ་—ོགས་གཞན་ཡང་ཡོད་དོ། །
དེ༷་ལ༷་ད༷ང་པོ༷་འཆ༷ར་@ེ༷ད་ ོ༷འི་གན༷ད་ནི༷། {་ཀ་ཏིལ་ཤེལ་9ི་Ì་Š་ཅན་Q་ཡོད་པའི་ནང་གི་འོད་
གསལ་Xོན་མ་|ག་གི་¡ང་བ་དེ་—ི་རོལ་ནས་འཆར་བའི་ -་དM་གང་ཡིན་@ེད་ན། {༷་l༷ད་ལ༷ས།  ོ༷་
གན༷ད་aོ༷ག་ཕ༷བ་y༷ར་9ི༷ས་བ‘༷། །ཞེ༷ས་པའི་ན་ཆོ༷ས་x༷་ལ༷་ཆོ༷ས་ཉི༷ད་hི༷་^༷ན་ཡོ༷ད་པ༷ས་གཟི༷གས་V༷ངས་
9ེ༷ན་Q༷་aོ༷ག་ན༷ས་ག„༷ག་ཏོ༷ར་9ི༷་g༷མ་པ༷ར་F་བའི་¤ིན་མཚམས་R་བ‘༷ས་པ༵་Iར་བས་འཁོར་བའི་
བ༷ག་ཆ༷གས་hི་འ¥ལ་བ་ཐམས་ཅད་J༷ར་ལ༷་སེ༷ལ་བ༷འི་གན༷ད་དང་། ལོ༷ངས་x༷་ལ༷་ཡེ༷་ཤེ༷ས་ƒ་ཡི་^༷ན་
ཡོ༷ད་པ༷ས་གཟི༷གས་V༷ངས་འདའ་ཁའི་,ག་མ་བˆང་བ་བཞིན་Q་གཡས་གཡོན་གང་‹ང་གི་y༷ར་ལ༷་
གཏ༷ད་པ༷ས་འཁོ༷ར་བ་ཞིག་མ་དག་པ་དང་། ©་ངན་ལས་འད༷ས་པ་དག་པ་གཉིས་R་མེད་པའམ་རོ༷་
མཉ༷མ་Q༷་བˆེ༷་བ༷འི་གན༷ད། ›༷ལ་x༷་ལ༷་ཤེ༷ས་ར༷བ་hི༷་^ན་གyགས་ནས་gམ་མDེན་9ི་བར་9ི་ཤེས་
@འི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མDེན་པའི་^༷ན་ཡོ༷ད་པ༷ས་གཟི༷གས་V༷ངས་J༷ར་ལ༷་ཕ༷བ་པ༷ས་ཏེ་མིག་¡་{ེ་oང་
ˆོང་བསམ་གཏན་ ོམ་པ་‘་`་@ས་པས་ཡེ༷་ཤེ༷ས་hི༷་¡༷ང་བ༷་དངོ༷ས་R༷་ཕེ༷བས་བ་@ེད་པ༷འི་གན༷ད་
ཡོ༷ད་དོ༷། །དེ༷་‘༷་ན༷འ༷ང་ ོ༷འི་གན༷ད་དེ༷་ཙ༷མ་9ི༷ས། ཞེས་x་གRམ་9ི་གཟིགས་Vངས་དེ་གRམ་པ-་དM་ཁོ་
ཙམ་9ིས་ཟ༷ད་པ༷་ནི་མ༷་ཡི༷ན་ཏེ༷་གོ༷་དོ༷ན་9ི༷་ད@ི༷ངས་མཇ༷ལ་ཤེས་ན༷།
cེ༷ང་བ༷་ལ༷ས། རི༷ག་པ༷་ོ༷ག་མེ༷ད་}༷་Š༷་l༷ད། །བདེ༷་ཆེ༷ན་ཚ༷ངས་པ༷འི་ ོ༷་ན༷ས་¡༷ང་། །གRངས་ཐོད་wལ་
9ི་¡ང་བ་ཐམས་ཅད་ནང་གི་རིག་པའི་{ལ་རེད། དེ་gམ་ོག་གི་བཟོས་པ་མ་རེད། ོག་མེད་}་Š་
lད་hི་¡ང་བ་བདེ་ཆེན་ཚངས་པའི་ ོ་ནས་¡ང་། །ཞེས་འཕོ་བ་ཚངས་པའི་`་ག་ལའང་འཆར་Q་
113/144
ཡོད་པས་^ི་ག„ག་ན་ད`་མ་ཡེ་ཤེས་hི་^ན་9ིས་གཟིགས་འོང་བ་ཡིན་། ཞེས་པའི་—ིར། ད་‘་
དཔེར་ན་འཕོ་བ་ªང་Vེ། ^ི་ག„ག་ཚངས་པའི་ -་དM་ཡེ་ཤེས་hི་ -་ཡ7ན་པར་དེ་—ེ་བའི་ན་འཕོ༷་བ༷་ཡེ༷་
ཤེ༷ས་hི༷་ ོ༷ས་མཚŒ༷ན་ཏེ༷་ད`༷་མ༷འི་འོ༷ད་{༷་ལ༷ས། གRངས་{་ད`་མའི་ཡར་མཐའ་དེ་^ི་བ-འ7་ག„ག་ན་
ཡོད་པའི་—ིར་ན་ད`་མའི་འོད་{ལ་ལས་ངོ༷་བོ༷འི་Vོ༷ང་གད༷ངས་འཆ༷ར་བ༷་ད༷ང་། ཞེས་རིག་པའི་ང-་བ-་
V/ང་པ་ཉིད་ཡིན་པ་དེའི་gམ་Cན་མཆོག་aན་9ི་Vོང་ཉམས་རང་བཞིན་9ི་ ོམ་པ་ལ་མཆེད་པ་
འཆར་བ་དང་། Sོ༷་བ༷འི་{༷་Ì༷བས་ན༷ས་Jགས་Kེའི་རོལ་{ལ་9ི་གRངས་རིག་པའི་གདངས་དེ་>ོ་བ་
ལ་མར་Bགས་འོང་Qས་>ོ་བའི་ནང་Q་ལས་hི་Éང་ཡོད་པ་དེས་{་Ìགས་ནས་Jགས་Kེའི་རི༷ག་
གད༷ངས་འཆར་Qས་རིག་པའི་{་c་བ་དེ་རགས་པ་ལ་ཞེན་ནས་gམ་ོག་གིས་མར་འཁོར་བ་ལ་
འ£ག་པའི་¬ེན་@ེད་པ་ཡིན། དེའི་—ིར་ན་Jགས་Kེ་Cན་Dབ་གRངས་བ་ང-་བ/་རང་བཞིན་Jགས་Kེ་
གRམ་9ི་ནང་ནས་Jགས་Kེ་དེས་འཁོར་འདས་གཉིས་ཀ་Dབ་ཡོད་པའི་Vོབས་hིས་སངས་Eས་hི་
Jགས་Kེ་འQལ་@འི་lད་ལ་མར་འ£ག་ཆོག་པ་དང་། འQལ་@་སེམས་ཅན་ཡང་སངས་Eས་གོ་
འཕང་ཡར་བeོད་ཆོག་པ་Jགས་Kེ་རིག་{ལ་འདི་ཡིས་@ེད་l་རེད། J༷གས་Kེ༷འི་རི༷ག་མད༷ངས་
འཆ༷ར་བ༷་སོ༷གས་hི༷་g༷མ་གཞ༷ག་ཡོ༷ད་པ༷འི་—ི༷ར་ཉི༷་¹༷་གཟ༷འ་q༷ར་ལ༷ས། ཕ༷ལ་9ི༷་མི༷ག་{༷་གཉི༷ས་ལ༷་ངོ༷ས་
བy༷ང་བ༷་ནི༷། ཕལ་9ི་འོད་གསལ་9ི་¡ང་བ་འཆར་བ་དེ་མིག་གི་{་གཉིས་གཅིག་པའི་མ་གཏོགས་
མེད་པ་ངོས་བyང་བ་དེ་ནི་Sོ་E༷་m༷ང་བ༷ས་ན༷་མ༷་གོ༷་བ༷་ཟ༷ད་དོ༷། །^ི་བོ་ཚངས་པའི་ ོ་ནས་ཡར་ཡེ་
ཤེས་hི་^ན་—ེ་འོང་Qས་^ི་ག„ག་n་འཆར་བ་Iར་བ་ཡིན་ཞེས་གRངས། འོ༷ན་h༷ང་ད༷་‘༵་ལས་དང་
པོ་པའི་qབས་ན་གོམས་པ་མ་བVན་ན་ལམ་ཉ༷མས་R་ལེ༷ན་པའི་qབས་ཡིན་པས་ཡེ་ཤེས་hི་Tེ་l་ ོ༷་
གཉི༷ས་པོ༷ས་མིག་གི་ཆོ༷ག་པ་ཡིན་ཏེ། ཙ༷-༷་ཟི༷མ་`༷ས་½༷.༷ར་བ‘༷། །ཤ༷ར་9ི༷་l༷་q༷ར་བཞི༷ན་Q༷་གས༷ལ། །
ཟེར་Qས་ཙ-་ཞེས་པ་སཾþིཏའི་qད་བོད་Q་བ\ར་ན་མིག་ཟེར། ཟིམ་`ས་ཞེས་པ་མིག་བeད་དེ་
¡ང་བ་དེ་དང་པོ་མ་གོམས་གོང་འཆར་l་མ་རེད་པས་ཟིམ་`ས་kལ་Q། ½.ར་ཉི་མ་ལ་‘། དཔེར་
ན། ཤར་9ི་l་qར་བཞིན་Q་གསལ་ཟེར། ཐོ་རངས་བཟའ་པ་སངས་དེ་ཤར་འོང་Qས་qར་མ་གཞན་
ལས་hང་འོད་ཆེ་བ་རེད། qར་Eན་ཟེར་བ་དེ་རེད། དཔེར་དེ་བཞིན་Q་གསལ་བ་ཡིན་ཞེ༷ས་པ༷ས་ན།
མིག་—ེ༷ད་བ„༷མ་ཟི༷མ་`༷ས་kལ་9ིས་‘། ཉི་མ་དེ་མེ་ཤེལ་ཡིན་པའི་དབང་གིས་ཉི༷་མ༷་ཁོ་རང་གི་
དhིལ་Q་བ‘ས་གཞག་ན་མིག་ལ་གནོད་པས་ཉི་མའི་གཡས་གཡོན་འོག་yར་གང་‹ང་ཅིག་ལ་¥༷་
ག༷ང་ཙ༷མ་9ི༷ས་ཉི་མ་དངོས་ལ་མ༷་རེ༷ག་པ༷འི་ས༷ར་བ‘༷་བ༷་Iར་བ་གན༷ད་ཡི༷ན་ལ༷། རིམ་པ་གོམས་ཡོང་
ན་ ོ༷འི་གན༷ད་འ@ོ༷ངས་པ༷འི་༷གས་R༷་མི༷ག་གི་‡༷ལ་ལ༷་ཇི༷་ཙ༷མ་བ༷‘ས་h༷ང་k༷གས་པ༷་ཡི༷ན་ནོ༷་གRངས།
114/144
ཉི་མ་དངོས་ལ་བ‘ས་གོམས་སོང་ན་བ‘ས་གཞག་ན་བ‘་མི་kགས་པ་དང་མིག་ལ་གནོད་པ་མ་
ཡིན།
གཉི༷ས་པ༷་འཆ༷ར་གཞི༷་‡༷ལ་9ི༷་གན༷ད་ནི༷། ཐོད་wལ་ ོམ་པའི་གན༷ས་དེ་gམ་ཡེངས་hི་འདི་འཛNན་¬ེན་
དང་tལ་བ་དང་། Dད་པར་Qའང་ནམ་མཁའ་ལ་šེད་@ེད་hི་¬ེ༷ན་གRམ་དང་t༷ལ་བ་ཞེས། ན་
`ན་དང་]ལ་དང་Fིན་ལ་སོགས་པ་མེད་པ་དང་། ཐོད་wལ་‘་བ་དེ་མཐོ༷་ཞི༷ང་ད༷ངས་ས༷ངས་—ེ༷ད་པ༷་
ན༷ས། ནམ་མཁའ་ཁ་འོག་n་mབ་བ“ད་པ་‘་`་ཉི་¹་aན་འོག་ནས་ཤར་འོང་བ་‘་`་དགོས། Qས་
ཚŒད་ནི་ད@༷ར་མ༷་Vོ༷ན་ཟེར་ད@ར་དང་Vོན་གཉིས་hི་མཚམས་ཤིན་n་ནམ་མཁའ་དང་རིག་པའི་
ཁམས་གཉིས་ཀ་དངས་བ་Vེ། }ས་hི་ནང་ནས་hང{་.ོང?}་གི་Éང་དེ་l་ན་ཁམས་དངས་བ་
འIར་བ་དང་། དŠ༷ང་m༷ང་ཅེས་པ་དŠན་9ི་ད`ས་ཡིན་ལ། ད­ིད་ཀ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ན་ས་གཞི་
ལ་oོད་བབས་འོང་Qས་ས་གཞིར་ན་`ན་དང་ནམ་མཁར་]ལ་འkབ་འོང་པའི་—ིར་ན་ད­ི༷ད་ལ༷་
སོ༷གས་པ༷་‡༷ལ་ན༷་`༷ན་ད༷ང་oི༷འི་བཞོ༷ན་པ༷་ལ༷་སོ༷གས་པ༷འི་¬ེ༷ན་g༷མས་ད༷ང་ར༷བ་n༷་t༷ལ་བ༷འི་ན༷མ་
མཁ༷འ་ཤི༷ན་n༷་¢༷ངས་པ༷ར་ལ༷ས་ད༷ང་པོ༷་པ༷ས་ཟེ༷ར་གཉི༷ས་ད༷ང་ª༷ར་ཞི༷ང་། གRངས་ལས་དང་པོ་པའི་
གང་ཟག་ཡིན་ན་ཉི་མ་དངོས་མ་ཤར་བ་ཉི་མའི་ཟེར་ནམ་མཁའ་ལ་ཡོད་པ་དེ་གཉིས་དང་ªར་ཏེ་
བ‘ས་ན་¡ང་བ་དང་། ད@ི༷ངས་དང་རི༷ག་པའི་¤ི༷ན་མཚ༷མས་kར་t༷ལ་Qས་ད@ིངས་རིག་གི་¡ང་བ་
¤ིན་མཚམས་ནས་ -་—M་འོང་ན་W༷་oོ༷་m༷་བད༷ག་Vེ། ´བ་hི་—ོགས་དང་། —ི༷་oོ༷་Lོ༷་Kེ༷་ཅ༷ན་ཏེ། ཤར་9ི་
—ོགས་R་‘་བ‘་བའི་ན། གདོ༷ང་ར༷བ་n༷་ད༷ང་བ༷ས་དབ༷ང་པོ༷འི་¬ེན་དང་tལ་ཟེར། དབང་པ-་མ7ག་ལ་
སོགས་པ་Tོན་མེད་པ་དང་—ི་ཡི་ནམ་མཁའ་ལ་Tོན་མེད་པའི་¬ེ༷ན་t༷ལ་བ‘ས་ན་m༷འི་Xོ༷ན་མ༷་ལ༷་
བཞ༷ག་པ༷ར་@༷་Vེ༷། .ོ༷ང་གས༷ལ་ལ༷ས། ¬ེ༷ན་t༷ལ་གR༷མ་ལ༷་གས༷ལ་བ༷་འI༷ར། །གRངས་ནམ་མཁའ་
šེད་@ེད་hི་¬ེན་གRམ་དང་tལ་བའི་ན་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་དེ་གསལ་བ་འIར་དང་ཞེ༷ས་པ་ད༷ང་།
མདོ་Y༷ད་པ༷་ལ༷ས། དོ༷ན་འདི༷་ག༷ང་ཡི༷ན་ན༷མ་མཁ༷འ་ད༷ག་ལ༷་བ༷ག་པ༷ར་བ9ི༷། །Jན་མོང་མད-་ཡ7་
བཤད་པ་@ེད་པའི་qབས་R་ཆོས་ཉིད་མི་མེད་Fོས་པའི་མཐའ་ཐམས་ཅད་དང་tལ་བ་ནམ་མཁའ་
‘་`་གRང་པས། ཐོད་wལ་9ི་Jན་མོང་མ་ཡིན་པའི་གནད་Vོན་པའི་ངེས་དོན་9ི་kལ་Q་བ”ལ་ན་
དེ་འoའི་ཡིན་ཞེ༷ས་གR༷ངས་པ༷འི་—ི༷ར་རོ༷། །
གR༷མ་པ༷་ལ༷་གཉི༷ས་ལ༷ས། ད༷ང་པོ༷་É༷ང་གི༷་གན༷ད་ནི༷། É༷ང་ཞེ༷ས་@༷་བ༷་ནི༷་9༷་I༷་ཅ༷ན་ཏེ༷། འrང་བ་
བཞིའི་ནང་ནས་Éང་ཁོ་རང་ཡང་ཞིང་གཡོ་བ་ཅན་ཡིན་པའི་—ིར་ན། ག་n་གཡོ་བ་@ེད་པའི་9་I་
ཅན་ཏེ། Éང་དེ་ཉིད་g༷མ་ོ༷ག་གི༷་བཞོ༷ན་པ༷་I༷ར་ན༷ས་རིག་པ་གཡ-་འ/ང་Qས་བདེ༷་བ༷ར་གཤེ༷གས་པ༷འི་
115/144
1ི༷ང་པོ༷་ཅ༷ན་ཡ༷ང་རིག་པའི་{ལ་དེ་gམ་ོག་n་བTོད། gམ་ོག་གི་Éང་གི་གཡོ་བས་བདེ་གཤེགས་
1ིང་པོ་ཡང་ཆོས་ཉིད་གདོད་མའི་Ìབས་R་ཕར་Bགས་ཏེ། ཡོན་ཏན་མི་¡ང་བའི་བú༷་བ༷ར་འI༷ར་
བ༷ས་ན༷་དེ༷འི་l༷་འག༷ག་པ༷ར་@ེད་པ་ཞེས་Éང་9་Iར་9ི་l་དེ་འགག་པ་@ེ༷ད་པ༷འི་ཐ༷བས་ལ། ལམ་
གཞན་ནས་ཡིན་ན་¡་`ག་གཉིས་ནས་Éང་l་བ་རེད་དེ། $ོགས་པ་ཆེན་པ-་17༷ང་ཏི༷ག་གི་ཡིན་ན་É༷ང་
¡༷་ན༷ས་མི༷་གཏོ༷ང་པ༷ར་ཁ༷་ན༷ས་མm༷་དང་སོ༷་གཉི༷ས་པོ་བ༷ག་ཙ༷མ་མ༷་རེ༷ག་པ༷འི་བ༷ར་ན༷ས་Éང་—ི་‹་འeོ་
བ་དང་ནང་Q་lག་པ་གཉིས་ཀ་ཤི༷ན་n༷་ད༷ལ་`༷ས་འr༷ང་འ£༷ག་@ེ༷ད་པ༷་ནི་D༷ད་ཆོ༷ས་ཡི༷ན་ཏེ༷། Dད་
ཆོས་དེ་དགོས་པའི་l་མཚན་གང་རེད་ཟེར་ན། D༷ད་གཞི༷་ནི༷་Éང་¡་`ག་གཡས་ནས་འQལ་ན། ¡་
`ག་གཡས་གཡོན་གཉིས་ནི་རོ་¬ང་གི་གནན་བ“ད་ཡོད་པས། རོ་¬ང་གཉིས་པོ་གyང་འཛNན་9ི་
Éང་ཡིན་པས་É༷ང་¡༷་ན༷ས་འoེ༷ན་པ༷འི་མ༷ན་ང༷ག་g༷མས་ལ༷་{༷་འཁོ༷ར་ལོ༷་བཞི༷ར་^ི་བོ་བདེ་ཆེན་འཁོར་
ལོ་ལ་སོགས་པ་gམས་R་ª༷ང་@༵་འrང་བ་ƒ་ཡི་É༷ང་ƒ་བ-་དM་Vོ༷བས་R༷་I༷ར་པ༷འི་ཚ€་ན་{་Éང་གི་
གེ༷གས་དང་Tོ༷ན་འr༷ང་ཉེ༷་ཆེ་བ་ཡིན་ལ༷། $ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ལམ་འདི༷ར་ཁ༷་ན༷ས་ད`་མ་ཡེ་ཤེས་hི་ ོ་
ནས་o༷ངས་པ༷ས་Sོ༷་བ༷འི་É༷ང་gམ་ོག་གི་འeོ༷་འོ༷ང་གི༷་g༷མ་༷པ་ཅ༷ན་དེའང་ཆེད་Q་`མ་པ་ཅན་བyང་
བ་དང་། L-་KMའི་བ¹ས་པ་ལ་སོགས་པ་མི་དགོས་པ་ར༷ང་འབ༷བས་R༷་ད༷ག་པ་@ེད་པ༷ས་རིག་པའི་
གད༷ངས་དེ་ཉིད་1ི༷ང་ག༷ར་ཕར་ཐི༷མ། དེ་ཟིན་Qས་ª༷ང་@༷འི་É༷ང་ོ༷ག་ཟེར། འཁོར་བ་འ¥ལ་བའི་
gམ་ོག་མ༷་d༷ངས་པ་ར༷ང་ས༷་ད༷ག་Vེ། gམ་ོག་ལ་གཉེན་པ-་མ7་དགོས་པ། དཔེར་ན། ་དེ་Xོག་གི་
བཅིངས་བཞག་ན་མི་དེ་ཡང་གཡང་ས་ལ་སོགས་པ་ལ་དrག་Jབ་མ་རེད། དཔེར་དེ་‘་`འི་Éང་ས་
དག འཁོ༷ར་ལོ༷་སོ༷་སོ༷འི༷་Éང་དབང་kགས་པའི་ཡོ༷ན་ཏ༷ན། གོང་Q་Qད་བ་¤ིག་l་གས་ལ་སོགས་པ་
དང་། ^ན་དང་མངོན་ཤེས་དེས་hང་ཆེད་Q་¿བ་མི་དགོས་པ་རིག་པ་རང་གསལ་$ོགས་པའི་དབང་
གི་མ༷་བཙ༷ལ་u༷ན་9ི༷ས་v༷བ་པའི་ཡེ༷་ཤེ༷ས་hི༷་É༷ང་དེ་ཉིད་འོ༷ད་གས༷ལ་Q༷་eོ༷ལ་བ༷འི་གན༷ད་ཡོ༷ད་ལ༷། དེ༷་
ཡ༷ང་ཤེ༷ད་མ༷་བTེ༷ད་པ༷འི་ང༷ང་ན༷ས་ཟེར། Éང་eག་n་འ`ད་པ་ལ་སོགས་པའི་—ི་‹་lག་པ་དང་ནང་
Q་འ£ག་qབས་གཉིས་ཀ་eགས་འ`ད་@ེད་པ་‘་`་ཤེད་མ་བTེད་པའི་ངང་ནས་ཡི༷ད་ཙ༷མ་—ི༷ར་ལ་
གན༷ས་པ་རི༷ང་བ༷ར་@༷་དགོས་ཏེ། .ོ༷ང་གས༷ལ་ལ༷ས། —ི༷་ན༷ང་É༷ང་ནི༷་ད༷ལ་ཞི༷ང་མཉ༷མ། །ཡི༷ད་ཙ༷མ་—ི༷་
‹༷་འQ༷ར་བ༷་ཡི༷ས། །É༷ང་གི༷་འeོ༷་འོ༷ང་ཆ༷ད་པ༷ར་འI༷ར། །ཞེ༷ས་—ི་ཡི་Éང་ཁ་ནས་‘་Qས་kར་lག་པ་
དང་། ནང་གི་Éང་ནང་ནས་—ི་འeོ་བ་གཉིས་ཀ་དེ། ཁོ་རང་འe-་འ/ང་@ེད་པ་དེ་དལ་མོ་@ས་ནས་
ཤིན་n་དལ་མོ་@ས་ནས་ཆ་མཉམ་པ་@ེད། ཡིད་ཙམ་ཞིག་—ི་‹་བཀག་Jབ་ན་gམ་ོག་དེ་འགག་
Vོབས་ཆེ་རེད་གRངས་པས་ཡིད་ཙམ་—ི་‹་འQར་བ་ཡིན། དེ་Éང་གི་འe-་འ/ང་དེ་lན་ཆད་སོང་ན།
116/144
རིག་པ་གཡོལ་9ི་gམ་པ་ོག་པའང་ཤིན་n་Åང་བ་འIར་བ་ཡིན་ཞེས་གRངས་པས་ན་ད@ི༷ངས་
རི༷ག་Q་མི༷་འŠ༷ལ་བ༵་གRངས། ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་ཤར་Qས་འŠལ་”ིག་དང་བཅས་པ་རེད་Qས་དེ་
མི་འŠལ་བའི་གནད་དེའང་Éང་གི་གན༷ད་འདི་ལ༷་Jག་པའི་ན་ཤིན༷་n༷་གཅེ༷ས་པ༷་ཡི༷ན་ནོ༷། །
གཉི༷ས་པ༷་རི༷ག་པ༷འི་གན༷ད་ནི༷། དེ༷་‘༷ར་བཤ༷ད་མ༷་ཐ༷ག་པ༷འི་བB༷གས་V༷ངས་གRམ་ད༷ང་གཟི༷གས་
V༷ངས་gམ་པ་གRམ་9ིས་@༷་བ༷་@༷ས་པས།  ོ༷་ཞེས་མིག ‡༷ལ་ལམ་མཁའ་ཅན་དང་tལ་བ་ཁ་¡འི་
É༷ང་གི༷་གན༷ད་g༷མ་པ༷་གR༷མ་Q༷་བÀ༷ན་པ་Iར་པ༷འི་@༷་བ༷་@ེ༷ད་པའི་ཚ€་འདིའི་@༷་བ༷་ཐམས་ཅད་དŠ༷་
Z༷གས་R༷་བཏ༷ང་ན༷ས་Ø༷ར་བོ༷ར་བ༷ས། ཆོས་ཉིད་མ་བཅོས་གÅག་མའི་ངང་ནས་ངང་བཞག་m་བོ་
བQན་འIར་?gམ་འ@ོར་ལ་ཉིན་མཚན་གཉིས་ཀ་གོམས་པ་@ེད་པའི་ˆི༷ད་པ༷་ཤི༷ན་n༷་g༷མ་པ༷ར་
eོ༷ལ་བ༷འི་༷གས་R༷། རིག་པའི་{་Vེ་Éང་གི་གཡོལ་མི་Jབ་པ་ཁམས་གRམ་འཁོར་བ་Yག་བWལ་
ལས་eོལ་བའི་གས་R། —ི༷འི་ད@ི༷ངས་ན༷མ་མཁ༷འི་.ོ༷ང་ལ་གས༷ལ་ལ༷་གོ༷་འ@ེ༷ད་པ༷འི་དhི༷ལ་Q༷་ཞེས་
ནམ་མཁའ་¬ེན་དང་tལ་བ་དེའི་དhིལ་Q་རིག་པ་དེ། ཐི༷མ་འeོ༷་བ༷་‘༷་`༷་གཏ༷ད་པ༷ས་དེ་ནམ་མཁའ་
Eན་9ི་ནམ་མཁའ་འདི་ཡིས་hང་ཁ་དོག་Wོར་འཆེར་ཚ€། འོ༷ད་གད༷ངས་Wོ༷་རི༷་བ༷་ཤི༷ན་n༷་དག༷་པ༷་ཞི༷ག་
ཐོ༷ག་མ༷ར་འཆར་བ་འIར་བ་ཞིག་ཡིན། དེ་ནི་—ི་ཡི་ཡེ་ཤེས་@་བ་ཡིན། དེའི་འོད་གདངས་ཤིན་n་Wོ་
བ་དེར་མིག་གི་གཟིགས་Vངས་hི་ ོམ་པའི་རིམ་པ་བཞིན་Q་དེའི་Vེང་Q་འོད་ƒའི་¡༷ང་བ༷་མཆེ༷ད་
འོང་པ༷འི་k༷ལ་Q༷་འོ༷ད་ƒ༷འི་གད༷ངས་ཁ༷་དོ༷ག་ƒ༷་པ༷་ཟ༷་འོ༷ག་ཁ༷་—ེ༷་བ༷་‘༷་`༷ར་གས༷ལ་བ༷་ནི༷་ན༷ང་གི༷་
ད@ི༷ངས་—ི༷་‹༷་གས༷ལ་བ༷་Vེ། དེ་ཡིན་པའི་kལ་l༷ད་ལ༷ས་། ད@ི༷ངས་ནི༷་—ི༷་ད༷ང་ན༷ང་Q༷་Vེ༷། །—ི༷་ནི༷་Fི༷ན་
t༷ལ་མཁ༷འ་ལ༷་འཛN༷ན། །ན༷ང་ད@ི༷ངས་Xོ༷ན་མ༷་ད༷ག་n༷འོ༷། །ཞེ༷ས་སོ༷། །ད@ིངས་དེ་ལ་—ི་ཡི་ད@ིངས་
དང་ནང་གི་ད@ིངས། དང་པ-་—7་ཡི་ད@ིངས་དེ་ནམ་མཁའ་Fིན་དང་tལ་བ་ལ་རིག་པ་གཏད་བཞག་
Qས་Eན་9ི་ནམ་མཁའ་འདི་ཡིས་hང་ཁ་དོག་Wོ་kལ་ཅན་9ི་ཤིན་n་¢ངས་བ་ཞིག་ཤར་བར་དེ་—ི་
ད@ིངས། དེ་ནས་ཡང་ནས་ཡང་Q་གོམས་པའི་ནང་གི་ད@ིངས་འཇའ་ཁ་དོག་ƒ་aན་9ི་¡ང་བ་Xོན་
མ་དག་n་འོང་བ་ཡིན་ཞེས་གRངས། Wོ༷ན་ཆ༷ད་—ི༷་ད@ི༷ངས་ན༷ང་ད@ི༷ངས་hི༷་གན༷ད་འདི༷་གོ༷་དོ༷ན་
šོ༷ངས་བ༷་མ༷་མཐོ༷ང་བ༷ས་གRངས། W་མའི་;ིད་ཡིག་ཐམས་ཅད་—ི་ཡི་ད@ིངས་ནམ་མཁའ་Fིན་དང་
tལ་བ་དང་ནང་གི་ད@ིངས་Xོན་མ་ཡིན་ཟེར་བཞག་པ་མ་གཏོགས་ནམ་མཁའ་ལས་šག་པའི་ཁ་
དོག་ཅིག་ཡོད་གRངས་མི་འQག་པས། དེའི་—ིར་Š༷་‹༷་ད༷ང་པོ༷འི་ས༷ངས་E༷ས་hི༷་}༷ང་འདི༷་བཞ༷ག་པ༷ར་
@༷འོ༷་གRངས། Cན་མDེན་.ོང་ཆེན་རབ་འ@མས་hིས་འདི་འo་གRངས། $ོགས་ཆེན་ ོམ་པ་ཁ༷་
ཅི༷ག་གིས་—ི༷འི་ན༷མ་མཁ༷འ་ལ་Fི༷ན་མེ༷ད་¬༷ང་པ༷་དེ༷་ལ༷་ངོ༷ས་འཛN༷ན་པ༷་ནི༷་ཤི༷ན་n༷་མི༷་རི༷གས་ཏེ༷། དཔེར་ན།
117/144
ན༷མ་མཁ༷འ་དེ་ཉིད་Tེ༷ས་`༷་ད༷ང་འtེ༷ལ་བ༷་མ༷་v༷བ་ལ༷་གRངས། ད@ིངས་དེ་Tེས་`འི་¡ང་བ་ཡིན་
པའི་Tེས་`ས་མིག་གི་བ‘ས་ན་མ་བ‘ས་ན་ནམ་མཁའ་གནས་ཡོད་རེད། ད@ིངས་དེ་Tེས་`་
བ‘ས་ན་ཤར། མ་བ‘ས་ན་མི་ཤར་འོང་Qས་ནམ་མཁའ་དང་Tེས་`་འtེལ་བ་མ་vབ་ལ། Xོན་མ་
དེ་Tེས་`་རང་གི་¡ང་བ། དཔེར་ན། རང་རང་གི་¡ང་བ་མ་གཏོགས་སེམས་ཅན་^ི་Jན་9ི་¡ང་བ་
མ་ཡིན་པས་Xོ༷ན་མ༷་Tེ༷ས་`༷་ཡོ༷ད་མེ༷ད་hི༷་Kེ༷ས་R༷་@ེ༷ད་པ༷འི་—ི༷ར་རོ༷། །འདི༷ར་ན༷ང་གི༷་ན༷མ་མཁ༷འ་
གད༷ངས་Wོ༷་རི་བ༷་དེ༷་—ི༷ར་ཤ༷ར་བ༷་དེ་ལ༷་—ི༵་ཡི་ད@ི༷ངས་ཞེ༷ས་@༷་བ། ནང་གི་ནམ་མཁའ་ཟེར་{་ཀ་nལ་
ཤེལ་9ི་Ì་Š་ཅན་Vོང་པའི་གདངས་དེ་ལས་མཐིང་ག་Dབ་པ་ཆེན་པ-་ཟMར་མཁན་ཞིག་ཁ་དོག་ཤིན་
n་¢ངས་བ་—ི་‹་ཤར་བས་དེ༷ས་ན༷མ་མཁ༷འ་གོ༷་འ@ེ༷ད། ནམ་མཁའ་ཁོ་རང་འཆར་གཞི་ག-་—M་རེད་མ་
གཏོགས་ནམ་མཁའ་དེ་—ི་དངོས་མེད་ཟེར། འཆ༷ར་གཞི༷འི་ཆ༷་ཙ༷མ་ལ༷ས་ད@ི༷ངས་དངོ༷ས་མ༷་ཡི༷ན་ནོ༷། །
ད@ིངས་དངོ༷ས་ནི༷་མཐི༷ང་ག༷་ཡི༷ན་ལ༷། ད@ི༷ངས་ན༷ང་གི༷་ད@ི༷ངས་ཞེས་@་བ་Vེ༵། དེ༷་‘༷ར་ན༷་ད@ི༷ངས་དེ༷་
ལ༷ས་¡ང་བ་དེ་མཆེད་པར་@ེད། དང་པ-་—7་ཡི་ནམ་མཁའ་མཐིང་ག་Dབ་པ་ཆེན་པ-་དM་ཤར་Qས་དེ་
ལས་ཡང་ནས་ཡང་Q་གོམས་པས་འོད་ƒའི་¡ང་བ་དེ་ཇེ་གསལ་འe-་VM། ¡༷ང་བ༷་དེ༷་r༷ང་བ༷ས་ན་¡ང་
བ་འདི༷་གཉི༷ས་ལ༷་—ི༷་ད@ི༷ངས་ན༷ང་ད@ི༷ངས་ཞེ༷ས་སོ༷་སོ༷ར་བKོ༷ད་པ་དེ། དང་པོ་མཐོང་བ་དེ་—ིའི་
ད@ིངས་Kེས་མ་དེ་ནང་ད@ིངས་ཞེས་བKོད་མ་གཏོགས་པའི་འཇ༷འ་འོ༷ད་hི༷་Š༷ར་Dི༷མ་Q༷་W་མི༷་གས༷ལ་
བ་Wོན་པོ་¬ང་པ་དང་། —ིའི་གས༷ལ་བ༷་གོ༷་འཕོ༷ས་པ༷་ཙ༷མ་ང-་བ/་གཅིག་ལ་aོག་པའི་ད@ེ་བ་ཙམ་མ་
གཏོགས་དངོས་R་—ི་ད@ིངས་ནང་ད@ིངས་གཉིས་ཡོད་པ་མེད་ཟེར། ན༷ང་k༷ར་ལ༷་@༷ས་ཞེས་ནང་གི་
ད@ིངས་ཟེར་ཁོག་པའི་ནང་ལ་ཡོད་པ་དང་། —ིའི་ད@ིངས་ཟེར་—ི༷་ལ་ཡོད་པ་ཕ༷ར་ལ༷་@༷ས་པ༷་‘༷་`༷་
མ༷་ཡི༷ན་9ི༷། W་མ་—ིའི་ད@ིངས་དེ༷་ལ༷ས་ནང་གི་ད@ིངས་དེ༷་r༷ང་བ༷ར་¡༷ང་བ༷འི་—ིར་ན་—ི༷་ན༷ང་Q༷་ཤེ༷ས་
པ༷་@༷འོ༷། །ཞེ༷ས་སོ༷། །དེ༷་‘༷ར་ཤེ༷ས་པ༷འི་ད༷ག་པ༷་ད@ི༷ངས་hི༷་Xོ༷ན་མ༷འི་ན༷ང་Q༷་གRངས། —ི་ད@ིངས་ནང་
ད@ིངས་གཉིས་ཀའི་ནང་Q་ལ༷ས་hི༷་É༷ང་ད༷ག་པ༷འི་ཆ༷་ལ༷ས་r༷ང་བ༷འི་ཐི༷ག་ལེ༷་Vོ༷ང་པ༷འི་Xོ༷ན་མ། ཀོ༷་
མོ༷འི་m༷་ལ༷་Lོ༷་བོ༷ར་བཞག་ན་ཐིག་ལེ་—ི་ནང་མང་པ-་ཞ7ག་ཤར་བར་དཔེར་དེ་‘་`་ཐི༷ག་ལེ་à༷མ་པ-་འ/༷ད་
ƒ༷འི་È༷་Ë༷ད་ཅ༷ན་—ི་ནང་རིམ་པ་མང་པོ་ཅན་Q་¡༷ང་ཞི༷ང་། དེ༵་ལ་E༷ང་ཞ༷གས་m་‡་Xོན་མའི་
གཟི༷གས་V༷ངས་hི༷ས་ ོ་ནས་བz༷ན་པ༷ས་ན༷ང་གི༷་རི༷ག་པ༷་ཤི༷ན་n༷་ད༷ངས་བ་ལ༷་‡༷ལ་མེ༷ད་པ༷་ཞི༷ག་ཟེར།
ནང་གི་རིག་པ་དེ་ཉིད་W་ལས་hང་གསལ་ཆ་ཆེ་ཙམ་ཞིག་¡ང་བ་Iར་བའི་Wར་མེད་པ་ཞིག་ཉ༷མས་
R༷་©ོ༷ང་བ༷་དེ༷་ནི༷་ཤེ༷ས་ར༷བ་ར༷ང་r༷ང་གི༷་Xོ༷ན་མ༵་@་བ་ཞེས་@་བ་ཡི༷ན། དེ༷་ལ༷ས་ཤེས་རབ་རང་rང་གི་
Xོན་མ་ཤར་འོང་Qས་གོམས་པ་དེ་ལ་བེན་ནས་ནང་གི་རིག་པ་གསལ་ཆ་དེ་བོགས་ཐོན། ‡༷ལ་ཤེ༷ས་
118/144
hི༷་ཤེ༷ས་ར༷བ་ཟེར། དཔེར་ན། དཔེ་ཆའི་ག-་/གས་དང་vབ་མཐའི་‘་ ོམ་^ོད་གRམ་ལ་སོགས་པ་‘་
`་ཡིན་ན་མ་བ_བ་པ་རིག་པ་g-་པ-་ཤ7ན་n་འཆར་འོང་Qས་ ོམ་rང་.ོང་Lོལ་བའི་‡ལ་ཤེས་hི་
རིག་པ་gོ༷་ལ༷་·༷ར་བ༷་ད༷ང་། ཚN༷ག་དོ༷ན་.ོ༷ང་Lོ༷ལ་Q༷་འཆ༷ར་བ༷་ནི༷་དེ༷འི་{༷ལ་ལས་གRངས། རིག་པ་L-་KM་
}་Š་lད་hི་{ལ་ལས་¡ང་བ་ཡི༷ན་ནོ༷། །ལམ་9ི་རིམ་པ་Xོན་མའི་གནད་གཏན་པ་ལ་དེ༷་ལ༷ས་š༷ག་
མཐོ༷ང་གི༷་རི༷ག་པ༷་གRངས། šག་མཐོང་བདག་མེད་ོགས་པའི་ཤེས་རབ་Dད་པ་ཅན་ནང་Q་སེམས་
རིགས་ཤན་—ེས་ཏེ་རིག་པ་ཡོད་l་དེས་རིག་པ་དེའི་གདངས་དེ་—ི་རོལ་Q་ཤར་འོང་Qས་Lོ༷་Kེ༷་}༷་Š༷་
l༷ད་ཅེས་@་བ་È༷་ཏི༷ག་བV༷ར་ལ༷་བl༷ས་པ༷འ༷མ་། གསེ༷ར་9ི༷་x༷ད་པ༷་aི༷ང་བ༷་ཐིག་ལེ་མང་པ-་—/གས་
མཚམས་tེང་ཡོད་པ་དེ་‘་`འི་ད@ིངས་hི་ཐིག་ལེ་ཡི་Vེང་Q་¡༷ང་བ༷་ལ༷་ཤེ༷ས་ར༷བ་hི༷་གད༷ངས་ཞེ༷ས་
@༷་Vེ༷། ནང་Q་šག་མཐོང་བདག་མེད་ོགས་པའི་ཤེས་རབ་hི་རང་ས་ཡིན་པའི་—ིར། ངོ༷་བོ༷་གཅི༷ག་
ལ༷་aོ༷ག་པ༷་གR༷མ་9ི༷ས་ད@ེ༷་བ་ཟེར། ^ི་འོད་གསལ་ཐོད་wལ་9ི་ལམ་འདི་ལ་གོམས་Qས་ནང་ནས་
རིག་པ་ལ་ཤིན་n་གསལ་ཆ་དང་བཅས་པ་ཞིག་vབ། དེའང་L-་KM་}་Š་lད་ཡིན། དེའི་¬ེན་9ིས་
Wར་མ་ཤར་བའི་ཚNག་དོན་མང་པོ་རང་བཞིན་9ི་ཤར་འོང་བ་དེའང་L-་KM་}་Š་lད་ཡིན། È་ཏིག་
བVར་ལ་བlས་པ་‘་`་འདིའང་L-་KM་}་Š་lད། དེ་ཐམས་ཅད་རིག་པ་གཅིག་གི་ང-་བ-་ཡ7ན་པ་ལ་
aོག་པ་ནང་གསེས་གRམ་9ིས་ད@ེ་བ་ངོ༷ས་ཟི༷ན་དགོ༷ས་སོ༷། །འདི༷་ད༷ག་མ༷་—ེ༷་ན༷་ཞེས། འདིའི་L-་KM་}་
Š་lད་hི་ང-་བ/་གཅིག་ལ་aོག་པ་—ེ་བའི་གནད་མ་འཆད་ན། C༷ན་མDེ༷ན་9ི༷ས་;ིག་ཡིག་gམས་R།
རེ༷ས་རིག་པའི་གསལ་ཆ་Jན་མོང་མ་ཡིན་པ་lད་ལ་ཤར་བ་དེ་ལ་ཤེ༷ས་ར༷བ་ར༷ང་r༷ང་གི༷་Xོ༷ན་མ༷ར་
ཞེས་མིང་བཏ༷གས། རེ༷ས་ན༷ང་གི་གད༷ངས་{་ཀ་nལ་ཤེལ་9ི་Ì་གི་ནང་ལ་Xོན་མ་|ག་གི་¡ང་བའི་
གདངས་—ི་རོལ་Q་ཤར་བ་དེ་ལ༷་མིང་བཏ༷གས། རེ༷ས་L-་KM་}༷་Š༷་l༷ད་གསེར་9ི་xད་པ་aིང་བ་È་
ཏིག་བVར་ལ་བlས་པ་‘་`་ལ༷་བཏ༷གས་པ༷ས་མགོ༷་²ོ༷ངས་པ༷ར་ཟ༷ད་དོ༷། །ཞེ༷ས་གR༷ངས་སོ༷། །དེ༷་
‘༷ར་མཐོ༷ང་བ༷འི་རི༷ག་གད༷ངས་Lོ༷་Kེ༷་}༷་Š༷་l༷ད་དེ༵ར་—ི་ལ་ད@ི༷ངས་དེ་ཤར། ད@ིངས་hི་ནང་Q་ཐིག་ལེ་
ཀ-་མ-འ7་m་ནང་L-་བ/ར་བ་‘་`་དེ་ཤར། དེའི་ནང་Q་L-་KM་}་Š་lད་དེ་ཐིག་ལེ་ཐི༷ག་ལེ་གཞན་Q་མི་
འeོ་བ་ར༷་བ༷ར་བ„༷ད་ན༷ས་ ོ༷མ་པ༷་ནི༷་རི༷ག་པ༷འི་གན༷ད་ཡི༷ན་ཏེ༷། .ོ༷ང་གས༷ལ་ལ༷ས། རི༷ག་གན༷ད་}༷ག་
l༷ད་བཙŒ༷ན་Q༷་བy༷ང་། །དངོ༷ས་¡༷ང་ད༷ལ་བ༷་ཉི༷ད་hི༷ས་བེ༷ན། །ཞེས་རིག་པའི་གནད་ཟེར་བ་གང་
ཡིན་ཞེ་ན་L-་KM་}་Š་lད་དེ་ཐིག་ལེ་Vོང་པའི་Xོན་མའི་ནང་Q་བཙŒན་Q་བyང་Vེ་བ‘ས་ན་—ི་ཐོད་
wལ་9ི་¡ང་བའི་དངོས་པོ་¡ང་བ་དེ་གཡོ་འŠལ་མི་@ེད་པ་ཤིན་n་དལ་བ་ཉིད་hི་བན་པ་དེ་ལ་
བེན་པ་@་བ་ཡིན་ནོ། །ཞེ༷ས་སོ༷། །འདི༷་ད༷ག་གི༷་ཚ€༷་ཞེས་ཉམས་གོང་འཕེལ་9ི་¡ང་བ་ལ་¡ང་བ་ཡར་
119/144
འཕེལ་འོང་བ་ལ་ས་L-་ར7་tག་ཐམས་ཅད་hང་འཇའ་དང་འོ༷ད་hི་gམ་པར་Iར། དེའི་ནང་Q་ཐིག་
ལེ་དང་L-་KM་}་Š་lད། དེ་རིམ་པ་བཞིན་Q་གོམས་ན་རིག་པ་ཚད་Q་ཕེབས་པ་ང-་ཟ7ན་ན་š་x་ལ་
སོགས་པ་gམ་པར་ཤར་འོང་ན། དེས་¡༷ང་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཉམས་ོགས་པ་མཐ-་པ-་ཡ7ན་པ་‘་
`འི་Dོད་འཛNན་དང་ང་Eལ་དགའ་Fོ་‘་`་Ö༷་རི༷ས་འ@ེ༷ད་པ༷འི་ད­༷ད་པ༷་ཤོ༷ར་ན༷། }༷་Š༷་l༷ད་དངོ༷ས་
པོ༷ར་གོ༷ལ་བ་ཟེར། ཐོད་wལ་དངོས་པ-་ག/ལ་བ་ཟེར། ཐོད་wལ་9ི་གོལ་ས་ཡིན་པའི་—ིར་ན། དེ་ནང་
རིག་པའི་གདངས་—ི་རོལ་ཤར་འོང་l་མ་གཏོགས་—ི་ལ་དངོས་པ-་ཡ/ད་མ་རེད། གེ༷གས་ད༷ང་གོ༷ལ་
ས༷ས་འཆི༷ང་ལ༷། Xོ༷ན་མ༷འི་¡༷ང་བ༷ས་ར༷ང་གི༷་ཆོ༷ས་ཉི༷ད་ར༷ང་གི༷ས་གས༷ལ་བ༷་བཞི༷ན་ཟེར། དཔེར་ན།
མར་མེ་Xོན་མེ་ཞིག་ཡོད་ན་མར་མེའི་འོད་དེས་རང་གི་རང་གསལ་འeོ་Qས་དེའི་|ང་Q་Èན་པ་
གཏན་ནས་གནས་མ་རེད་། དཔེར་དེ་བཞིན་Q་—ི་རོལ་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་གང་Q་ག་ཤར་ན། དེར་
རེ་དོགས་མེད་པ་རིག་པའི་ ོ་ནས་༼Kེས་ཐད་༽སོང་ན་ཞེ༷ན་པ༷་མེ༷ད་པ༷འི་བû༷ལ་B༷གས་ལ༷་བ_༷བ་
ཅི༷ང་། དེ༷་ཡ༷ང་མ༷་གོ༷མས་བ༷ར་གRངས་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་རིག་པ་བན་ཆ་མ་གོམས་hི་བར་Q།
དཔེར་ན་ཐང་ཆེ་པོ་ལ་ཉི་མ་oོད་པོ་ཤར་འོང་ན་དེ་¤ི༷ག་l༷་གཡོ༷་བ༷་བཞི༷ན་Q་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་ཅན་
འŠ༷ལ་འcི༷གས་ཅ༷ན་Q༷་འཆ༷ར་བ༷་དེ༷་ཉི༷ད་x་གRམ་9ི་‘༷་V༷ངས་hི༷ས་རི༷མ་པ༷ར་བཞི༷ན་Q༷་འ;ི༷ད་པ༷་ལ༷་
ཟེར། x་གRམ་9ི་‘་Vངས་རིམ་པར་གཡས་དང་། གཡོན་Q་འ;ིད་ལ། གོ༷མས་R༷་བz༷ག་པ༷ས་ན༷ང་
གི༷་{༷་ཁ༷མས་g༷མས་འོ༷ད་Q༷་ཇི༷་ཙ༷མ་ད༷ངས་Vོ༷བས་ཆེ༷་བ༷་དེ༷་ཙ༷མ་Q༷་ནང་གི་ཟག་བཅས་hི་•ང་ཁམས་
ཐམས་ཅད་མེད་པ་འོད་གསལ་9ི་¡ང་བ་འོད་Q་ཕར་དེངས་ཏེ། ཟག་མེད་hི་x་}ས་kར་vབ་པ་ཇི་
ཙམ་བཞིན། རང་གི་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་དེ་ལ་ད@ི༷ངས་དང་རི༷ག་པ་¤ི༷ན་མཚ༷མས་ནས་t༷ལ་ན༷ས་
‡༷ལ་ཉི་མ་དང་ནམ་མཁའ་‘་`འི་¬ེ༷ན་ལ༷་‘ོ༷ས་པ༷་མི་དགོས་པ་ཇེ༷་m༷ང་ལ༷་སོ༷ང་ན༷ས་¡༷ང་བ༷་བཞི༷་པོ༷འི་
ཉ༷མས། ཆོས་ཉིད་མངོན་Rམ། ཉམས་གོང་འཕེལ། རིག་པ་ཚད་ཕེབས། ཆོས་ཉིད་ཟད་པ་བཞིའི་
¡ང་བ་རི༷མ་9ི༷ས་འཕེ༷ལ་བ༷ར་འI༷ར་ལ༷། འདི༷་ནི༷་གRངས། ད་‘་ད@ིངས་དང་ཐིག་ལེ་}་Š་lད་hི་
¡ང་བ་འདི་m༷་`༷ར་9ི༷་མི༷ག་གི༷་མཐོ༷ང་བ༷་ཡི༷ན་པ༷འི་—ི༷ར་ན་ཟ༷ད་པ༷འི་ས༷་ལ༷་བTོལ་དགོས་ཏེ། ཉམས་hི་
¡ང་བ་ཡིན་པའི་—ིར་ན་ཟད་པའི་ས་ལ་མཐར་Jག་པ་བTོ༷ལ་དགོ༷ས་སོ༷། །ཤེ༷ས་ར༷བ་hི༷་མི༷ག་གི༷་
མཐོ༷ང་ན༷་གRངས། ཡང་དབང་པ-་g-་པ-་ª/ང་བ་Wོན་Q་སོང་བའི་གང་ཟག་གིས་ཤེས་རབ་hི་མིག་གི་
མཐོང་ན་གོ༷་རི༷མ་9ི་ངེ༷ས་པ༷་d༷ངས་ན༷ས་ཟེར་ལམ་གཅིག་ཆ་བ་དང་ཐོད་wལ་བ་གཉིས་ཡོད་པའི་ནང་
ནས་ཤེར་རབ་མིག་གི་མཐོང་མཁན་དེ་ཐོད་wལ་བ་ཡིན་པའི་དེའི་ཉམས་གོང་འཕེལ་རིག་པ་ཚད་
ཕེབས་ལ་སོགས་པ་རིམ་ཅན་Q་མ་‘ོས་པ་གཅི༷ག་ཅ༷ར་Q༷་ཟ༷ད་པ༷་འI༷ར་ཏེ༷། གQལ་@འི་ག༷ང་ཟ༷ག་གི༷་
120/144
D༷ད་པ༷ར་བས༷མ་9ི༷ས་མི༷་D༷བ་པ་ཡོད་པ༷འི་—ི༷ར་རོ༷། །འོ༷ན་h༷ང་ཤེས་རབ་མིག་གི་མཐོང་བ་དང་m་
`ར་9ི་མིག་གི་མཐོང་བ་དེ༷་གཉི༷ས་རིམ་9ིས་པ་དང་གཅིག་ཅར་བ་ག༷ང་Q༷འ༷ང་མ༷་རི༷ག་པ༷འི་{༷་བཟ༷ང་
བ༷་ཞེས་པ་{་ཁམས་དངས་པ་ཡོད་ན། ཡང་¡ང་བ་དེ་མང་པོ་ཤར་ལེ་ཡིན་ས་རེད། འག༷འ་ཞི༷ག་ལ༷་
ངེ༷ས་པ༷་མེ༷ད་པ༷འི་འཆ༷ར་}༷གས་ཡོ༷ད་དེ༷། དཔེར་ན། x་དང་ཐིག་ལེ་¡ང་བ་མང་པོ་འཆར་འོང་ན། x་
¡ང་Qས་རིག་པ་ཚད་ཕེབས་ཡིན་པ་ལ། ད་‘་ཉམས་གོང་འཕེལ་‘་`ར་x་¡ང་ཡོང་ན་ང་རིག་པ་
ཚད་ཕེབས་šེད་འQག་བསམ་པའི་ང་Eལ་Äོམ་སེམས་@ས་བཞག་ན་དེ་ལམ་9ི་གེགས་དང་གོལ་ས་
འeོ་བའི་Äོ༷མ་པ༷ར་མི༷་@༷་Vེ༷། oོ༷ད་གཤེ༷ར་9ི༷་l༷་¬ེ༷ན་གཅི༷ག་ལ༷ས་Æ༷ས་ཤི༷ན་n༷་W༷་བ༷ར་¤ི༷ན་པ༷་ལ༷ས་
ཞེས། དཔེར་ན། རོང་ཁོག་ཚད་པ་ཆེ་ས་ཐམས་ཅད་ལ་ལ-་རM་རེ་ལ་Vོན་ཐོག་གཉིས་རེ་འrང་བ་
དེའང་oོ་དང་གཤེར་9ི་མJན་¬ེན་•ན་Rམ་ཚŒགས་པ་འཛŒམས་པས་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་ས་eང་ས་
གཅིག་ལ་ཕར་བཏབ་ན་ས༷་$ི༷་ཀ༷ར་འI༷ར་ས་བོན་དེ་དག་ཕར་·་Š་Tེ་བའི་´ས་པ་མེད་པ་འIར་
བའི་—ིར་ན་ཚ༷ད་མཐ༷འ་ེ༷ན་9ི༷ས་མ༷ན་ང༷ག མན་ངག་གི་གཅེས་སོ། །ཞེས¡ང་བ་བཞི་ཡི་མཐའ་ེན་
9ིས་མན་ངག་མི་དགོས་བ་བསམ་ལ་གཞི་གཅར་བ་འདོད་པ་གRམ་9ི་ཚད་བyང་བ་ལ་སོགས་པ་
ཡོད་པའི་དེ་‘་`་བy༷ང་བ༷་གཅེ༷ས་སོ༷། །
གRམ་པ་ལ་གཉིས། རང་¡ང་ཡེ་ཤེས་hི་དhིལ་འཁོར་ཆེན་པོར་འ£ག་པ་དང་། གཤིས་ཐོག་n་རིག་
པའི་{་དབང་བxར་བའོ། །དང་པ-་ན7་རི་{ེའམ། ཤིན་n་དབེན་ཞིང་མངོན་Rམ་9ི་¡ང་བ་འཆར་
བདེ་བའི་གནས་Qས་•ན་Rམ་ཚŒགས་པར་ཚŒགས་hི་འཁོར་ལོ་དང་གཏོར་མས་མཆོད་ཅིང་། >་མ་
ལ་གསེར་9ི་མ…ལ་•ལ་ནས་གསོལ་བ་གདབ་པ་ནི། >་མ་L-་KM་འཛNན་པ་ཆེ༔ བདག་ནི་འཁོར་བ་
ལས་བXལ་—ིར༔ L-་KM་སེམས་དཔའི་གསང་ལམ་ཆེ༔ བདག་ནི་འཁོར་བ་ལས་བXལ་—ིར༔ L-་KM་
སེམས་དཔའི་གསལ་ལམ་ཆེ༔ རིག་པའི་{ལ་དབང་བxར་Q་གསོལ༔ ཞེས་ལན་གRམ་9ི་¡ང་བ་
Xིབ་གཡོགས་དང་tལ་བའི་བLར་Vོད་གཡོགས་བསལ་ཏེ། >་མའི་Jགས་ཀར་ཡི་གེ་ཨ་མཐིང་ག་
གཅིག་བཀོད་པ་ལ་མིག་མི་འ°མ་པར་བ‘་ཞིང་སེམས་མ་ཡེངས་པའི་ངང་Q་ཞོག་ཅེས་བL་Fད།
_ོབ་དཔོན་9ིས་!་མ་‹འི་X་དང་བཅས་པས་@ིན་དབབ་པའི་མཐར། ཡིད་ལ་མེད་པ་གཅིག་n།
>་མས་ཕཊ་oག་པ-་ཞ7ག་བKོད་པའི་དེ་མ་ཐག་པར། སེམས་གང་ཡིན་ཞེས་ལན་གRམ་རིངས་
Vབས་R་བKོད་པས། _ོབ་མ་ཅི་ཟེར་གཏད་པ་དང་tལ་བའི་ཧ་—ད་དེ་}ས་པའི་ཚ€། རིག་པ་མ་
བཅོས་པ་šག་གེར་ཤར་བ་ནི། མ་མཐོང་འི་མཐོང་བ་ཆེན་པ-་ཞMས་@་Vེ། ཆོས་xའི་ངང་Q་ཡེ་ཤེས་
དབབ་པ་ཞེས་@འོ། །དེ་ནས་འ£ག་པ་དངོས་ནི། _ོབ་མ་gམས་oང་ˆོང་ཙŒག་Úར་འQག། །མིག་
121/144
བར་¡ང་ལ་ེན་མེད་Q་བཞག་ནས་རང་བཞིན་9ི་ཞིང་ཁམས་ཡིད་ལ་tར་གBག་ཅིང་། ཨེ་མ་qལ་
aན་སེམས་hི་`་གཅིག་པ-་ཉ/ན་ཅིག། །ཤར་—ོགས་ན་མངོན་པར་དགའ་བའི་ཞིང་ཁམས་མཛ€ས་
ཤིང་ཉམས་དགའ་ཡིད་Q་འོང་བ་ན། བཅོམ་aན་འདས་L-་KM་མི་འ¥གས་པ་ཞེས་@་བ་x་མདོག་
མཐིང་ག་རིན་པ-་ཆMའི་Eན་9ིས་བEན་པ་ཡོད་དོ། །š-་—/གས་ན་དཔལ་དང་aན་པའི་ཞིང་ཁམས་
ཤིན་n་མཛ€ས་ཤིང་ཉམས་དགའ་ཡིད་Q་འོང་བ་ན། བཅོམ་aན་འདས་རིན་ཆེན་འrང་aན་ཞེས་@་
བ་x་མདོག་སེར་པ-་ར7ན་པ-་ཆMའི་Eན་9ིས་བEན་པ་ཡོད་དོ། །´བ་—ོགས་ན་པO་བ{ེགས་པའི་ཞིང་
ཁམས་ཤིན་n་མཛ€ས་ཤིང་ཉམས་དགའ་ཡིད་Q་འོང་བ་ན། བཅོམ་aན་འདས་¡ང་བ་མཐའ་ཡས་
ཞེས་@་བ། x་མདོག་དམར་པ-་ར7ན་པ-་ཆMའི་Eན་9ིས་བEན་པ་ཡོད་དོ། །@ང་—ོགས་ན་ལས་རབ་
$ོགས་པའི་ཞིང་ཁམས་ཤིན་n་མཛ€ས་ཤིང་ཉམས་དགའ་ཡིད་Q་འོང་བ་ན། བཅོམ་aན་འདས་གདོན་
མི་ཟ་བའི་Eལ་པ-་ཞMས་@་བ། x་མདོག་~ང་Š་རིན་པ-་ཆMའི་Eན་9ིས་བEན་པ་ཡོད་དོ། །དེ་དག་
ཐམས་ཅད་hང་ཡབ་‡མ་གཉིས་R་མེད་པ། འཁོར་]ལ་གཅིག་Vེང་ན་]ར་1ེད་hི་སངས་Eས་ཇི་
1ེད་བBགས་ཤིང་། རང་རང་གི་Vོན་པ་ལ་ཆོས་ཉན་ཅིང་། རང་རང་གི་ཉེ་འཁོར་ལ་ཆོས་Vོན་པ།
རང་གི་སེམས་hི་དམ་པ་འོད་གསལ་བ། གསང་Wགས་hི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་Vོན་ཏོ། །`་Dོད་ཤར་—ོགས་
hི་ཞིང་ཁམས་R་Sང་པ-་ཆMའི་‘་Vངས་hིས་‘ོས་ལ། སེང་གེའི་མཆོངས་Vངས་hིས་མཆོངས་
ཤིག། །š-་—/གས་hི་ཞིང་ཁམས་R་སེང་གེའི་Vངས་hིས་‘ོས་ལ། Vག་མ-འ7་མཆོངས་Vངས་hིས་
མཆོངས་ཤིག། །´བ་—ོགས་hི་ཞིང་ཁམས་R་དཔལ་9ི་Üམས་Vབས་hིས་‘ོས་ལ། Ëང་གི་aིང་
Vངས་hིས་འ•ར་ཅིག། །@ང་—ོགས་hི་ཞིང་ཁམས་R་L-་KM་འཆང་གི་‘་Vངས་hིས་‘ོས་ལ། Sོག་
དམར་འËག་Vངས་hིས་སོང་ཞིག། །ཨ་ཨ་ཨ༔ ཞེས་—ིར་མི་aོག་པའི་Eས་གདབ་བོ། །དེ་‘ར་
རིག་པའི་དhིལ་འཁོར་9ི་ ོ་བཞི་ནས་བzག་པས། _ོབ་དཔོན་‘་དགོངས་ཅན་དང་། _ོབ་མ་དད་
དམ་ཅན་འཛŒམ་ན་ཚ€་འདིར་ཉམས་R་མ་ལོངས་hང་རང་བཞིན་›ལ་པའི་ཞིང་Qད`གས་འ@ིན་པ་
གསང་Wགས་འདིའི་Dད་ཆོས་སོ། །
དེ་ནས་ལོངས་)འི་ད,ིལ་འཁོར་/་འ0ག་པ་ནི། 4ོ་5ེའི་6ིལ་7ང་གིས་འ/ག་ལ།
མིག་བར་:ང་ལ་ཧར་རེ་བ་ལས་<ན་=ག་པོ་བཀོད་པའི་ཞིང་ཁམས་ཡིད་ལ་Aར་
གBག་ཅིང་། D་མས། ཨེ་མ་Fལ་Gན་སེམས་,ི་H་Iམས་ཉོན་ཅིག །དེ་དག་ཐམས་
ཅད་ལས་འདས་པའི་ཕ་རོལ་རང་བཞིན་Mལ་པའི་)འི་ཞིང་ཁམས་དེ་དག་མ་Nས་
122/144
ཤིང་Nས་པ་མེད་པའི་འཆར་གཞི་བདག་པོའ་QAད་དང་འR་བ་<ན་=ག་པོ་བཀོད་པའི་
ཞིང་ཁམས། ཡེ་ཤེས་Sས་Tབ་ཅིང་Uན་V་གསལ་བ། ཤིན་V་མཉམ་ཞིང་མི་གཡོ་བ་ན་
བཅོམ་Gན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དW་བཅོམ་པ། ཟག་པ་ཟད་པ། བདེ་བར་
གཤེགས་པ། འཇིག་Zེན་མTེན་པ། 6ེས་H་འ/ལ་བའི་ཁ་ལོ་[ར་བ། D་ན་མེད་པ།
འཇིག་Zེན་མTེན་པ། 6ེས་H་འ/ལ་བའི་ཁ་ལོ་[ར་བ། D་ན་མེད་པ། \་དང་མི་
Iམས་,ི་]ོན་པ། ཡང་དག་པར་^ོགས་པའི་སངས་<ས་འོད་དཔག་V་མེད་པ་ཞེས་A་
བ། འཁོར་ཡང་དག་པར་^ོགས་པའི་སངས་<ས་བ<་]ོང་Aེ་བ་དཔག་V་མེད་པས་
བFོར་བ། ཆོས་ཉིད་ཤིན་V་Iམ་པར་དག་པ་ལ་རོལ་པ་ཞིག་ཡོད་,ིས། H་Tོད་དེར་
_ང་པོ་ཆེའི་`་]ངས་,ིས་`ོས་ལ། སེང་གེའི་མཆོངས་]ངས་,ིས་སོང་ཞིག །ཨ་ཨ་
ཨ༔ ཞེས་]ོང་པ་ཉིད་,ིས་bར་ལ་མི་Gོག་པར་<ས་གདབ་བོ། །
དེ་ནས་ཆོས་)འི་ད,ིལ་འཁོར་/་གBག་པ་ནི། སེང་གེའི་འ/ག་]ངས་,ིས་འ/ག་
ལ། སངས་<ས་,ི་ས་ན་ཡོད་པའི་cན་S་Tད་པར་ཅན་ཐོབ་པའི་Zེན་འdེལ་/། མིག་
eེན་དང་fར་དང་གཡས་གཡོན་དང་ཐད་Rང་/་བ`ས་ཏེ། རིག་]ོང་5ེན་པའི་ཡེ་
ཤེས་གསལ་གདབ་པ་ནི། D་མས། ཨེ་མ་Fལ་Gན་སེམས་,ི་H་གཅིག་པོ་ཉོན་ཅིག །
གhགས་)་གཉིས་ལས་འདས་པའི་ཕ་རོལ་ན་དེ་གཉིས་ཀའི་འཆར་གཞིར་iར་པ་
རང་གི་རིག་པ་བསམ་ངོ་དང་dལ་བའི་ངོ་བོ། ཡེ་ཤེས་ཐིམ་ལ་མ་jགས་པ། གང་/འང་
མ་kེ་བའི་ཆོས་ཉིད་ཚད་མེད་དཔག་V་མེད་པ་དམིགས་m་མེད་པ་བBགས་,ིས། H་
Tོད་འWོ་ས་མེད་པའི་གཤིས་ལ་འWོ་མཁན་n་གདར་ཆོད་ལ་ཞོག་ཅིག །རིག་]ོང་/་
ཤེས་པས་གནད་oགས་ཤིག །མ་འགགས་པར་འiར་བས་nལ་pོངས་ཤིག །ཡེ་ཤེས་
m་གསལ་བས་ལམ་pོངས་ཤིག །:་ཚqགས་m་འཆར་བ་ལ་མ་ཞེན་ཅིག །བསམ་eིས་
མི་Tབ་པའི་ངང་/་ཨ་ཨ༔ ཞེས་བ5ོད། ད,ིལ་འཁོར་འདིར་དབང་ཐོབ་ནས་མ་རིག་
པ་གཞི་ལ་སངས་ཏེ། རིག་པ་ཡེ་ཤེས་m་<ས་པས་མངོན་mམ་rོམ་པ་ལ་དབང་ཞིང་།
123/144
གོམས་sགས་tང་བ་Iམས་བར་དོར་Wོལ་ལ། མཆོག་Iམས་ཚu་འདིར་Wོལ་བ་ཡིན་ནོ།
།
གཉིས་པ་ནི། bོབ་མ་Iམས་rོ་གmམ་བBགས་]ངས་དང་གཟིགས་]ངས་,ི་གནད་
འtན་/་བvག །འོད་གསལ་ཐོད་wལ་ཆེན་པོའ་Qགནད་མཚqན་པར་Aས་ལ། ,ེ་Fལ་
Gན་སེམས་,ི་H། ཙQy་རིན་པོ་ཆེ་གསང་བའི་zབས་ན་ཐིག་ལེ་ཡེ་ཤེས་,ི་ས་བོན་ངོ་
བོའ་Qཆ་ནས་]ོང་ཞིང་བདག་མེད་པ། རང་བཞིན་eི་ཆ་ནས་འགག་མེད་/་གསལ་བ།
fགས་5ེའི་nལ་ལས་)་དང་ཡེ་ཤེས་དAེར་མེད་Hམ་ནང་གི་{ོན་མེ་`ར་གསལ་བའི་
འོད་གདངས་རིན་པོ་ཆེ་ཤེལ་Hག་ཅན་ལས་འཐོན་ཏེ་{ོན་མ་བཞིའི་རང་བཞིན་/་
གསལ་བ་འདིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་,ི་)་གmང་fགས་མི་ཟད་པ་<ན་
eི་འཁོར་ལོའ་Qཆོས་ཉིད་མངོན་/་མཐོང་ནས་རིག་པ་nལ་eི་དབང་ཆེན་ཐོབ་པ་ཡིན་
ནོ། །ཇི་`ར་ན། རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་འོད་/་གསལ་བ་ནི་Iམ་པར་:ང་མཛད་དེ་ཉིད་འཕོ་
འiར་མེད་པས་མི་བ6ོད་4ོ་5ེ། འོད་གསལ་འཕེལ་ཆ་དང་བཅས་པས་རིན་ཆེན་
འ}ང་Gན། འོད་:ང་ཚད་མེད་པས་:ང་བ་མཐའ་ཡས། མ་བཙལ་རང་ལ་^ོགས་པས་
དོན་ཡོད་~བ་པ་]ེ། རིགས་Sའི་སངས་<ས་Iམས་,ི་ཞལ་མངོན་mམ་/་མཐོང་བ་
ཡིན་ནོ། །དེའི་ཡེ་ཤེས་,ི་ཆོས་ཉིད་,ང་རིག་པ་Rི་མེད་/་མཐོང་བས་མེ་ལོང་། འོད་
གསལ་དང་ངོ་བོ་གཉིས་m་མི་kེད་པས་མཉམ་ཉིད། །Aེ་dག་མ་འRེས་པར་འཆར་བས་
སོར་Zོགས། མ་བཙལ་ན་eིས་~བ་པས་A་~བ། ཡེ་]ོང་n་བ་dལ་བས་ཆོས་
དAིངས་ཏེ་ཡེ་ཤེས་Iམ་པ་Sའི་རང་བཞིན་ནོ། །ངོ་བོ་འཕོ་འiར་མེད་པས་4ོ་5ེ། ཡོན་
ཏན་€ན་mམ་ཚqགས་པས་རིན་པོ་ཆེ། :ང་བ་ལ་6ོན་eིས་མ་གོས་པས་པ། དེ་གོམས་
པ་ལས་\ག་མེད་འ~བ་པས་ལས་,ི་རིགས། འདི་དག་སངས་<ས་ཐམས་ཅད་,ི་
གཤེགས་sལ་ཡིན་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རིགས་སོ། །འོད་གསལ་དེ་དག་Rི་མ་
མེད་པས་དཀར་པོ། ཡོན་ཏན་^ོགས་པས་སེར་པོ། མ་བཙལ་བཞག་པས་དམར་པོ། A་
124/144
nོལ་^ོགས་པས་‚ང་ƒ། མི་འiར་བZན་པས་མཐིང་གའོ། །„ང་Sར་གནས་པའི་
oལ་ཡང་། འོད་གསལ་eི་:ང་བ་འདི་ཡེ་ཤེས་,ི་Rོད་དང་མ་dལ་བས་མེ་མཉམ་,ི་
„ང་། འཁོར་འདས་,ི་…ོག་འཛQན་པས་…ོག་འཛQན་eི་„ང་། འཁོར་འདས་†ངས་
‡ིགས་འAེད་པས་†ངས་‡ིགས་འAེད་པའི་„ང་། Uན་ལ་‡ོམས་པར་བ4ལ་བས་Tབ་
Aེད་,ི་„ང་། འཁོར་བའི་…ོག་བཅད་ནས་ˆ་ངན་ལས་འདའ་བར་Aེད་པས་‡ིང་5ེ་
མེད་པ་བFལ་པ་ལས་,ི་„ང་ངོ་། །ཤེས་རབ་Sར་གནས་པའང་། འོད་གསལ་eི་ཆོས་
ཉིད་Zོགས་མ་Zོགས་ལས་འཁོར་འདས་m་འAེད་པས་འAེད་པས་འAེད་པའི་ཤེས་རབ།
ཉམས་གོང་འཕེལ་ལ་སོགས་ཏེ་ཡེ་ཤེས་,ི་nལ་:ང་‰ད་པས་‰ད་པའི་ཤེས་རབ། Uན་
ལ་Tབ་པས་Tབ་Aེད་,ི་ཤེས་རབ། འོད་:ང་འWོ་འོང་དང་བཅས་པས་བ6ོད་པས་
བ6ོད་པའི་ཤེས་རབ། དེ་ཉིད་Zོགས་ན་འཁོར་བ་ལས་{ོལ་བས་{ོལ་བའི་ཤེས་རབ་]ེ་
S་ཚན་Šག་གམ། འོད་མཐིང་ག་སངས་<ས་‹Œིར་ཤེས་པའི་རིག་པ་གཞན་བཞི་
ལའང་མཆིས་པའི་དག་A་དག་Aེད་,ི་མཁའ་འWོ་Sའི་མཐོང་བས་S་ཚན་བ/ན་/་
Aས་པའི་བདག་ཉིད་Iམས་,ང་ངང་ལ་གནས་པ་ལམ་མཐར་kིན་པ་འdས་Hའི་ཆོས་
ཉིད་/་~བ་པའི་oལ་ཡང་། ོང་གསལ་ལས། རང་}ང་རིག་པའི་རང་nལ་ལས། །)་
S་དང་ནི་ཡེ་ཤེས་S། །རིགས་S་འོད་S་„ང་ནི་S། །ཤེས་རབ་S་ལ་སོགས་པར་
གནས། །ཞེས་སོ། །མདོར་བ‰་ན། དེ་`ར་/་བBགས་པའི་ཆོས་ཉིད་Iམས་Dོས་Iམ་
པར་བཏགས་ཤིང་n་„ང་འཛQན་nོལ་eི་Zེན་འdེལ་ལས་}ང་བའི་]ོང་གhགས་ཤེས་
ཉམས་ཡིད་དŽོད་,ིས་བZགས་པའི་Dོའ་Qརི་མོ་ཅན་མ་ཡིན་པར། གདོད་ནས་~བ་
པའི་:ང་ཉམས་ཆོས་ཉིད་མངོན་mམ་མི་བ་བའི་བདག་ཉིད་ཅན་/་མཐོང་བ་ནི།
སངས་<ས་པའི་ཆོས་ཁམས་དཀོན་མཆོག་གmམ་ལ་D་མར་Aས་ནས་ད་‘ེ་<་
མཚqའི་དངོས་པོ་བvའམ། དེ་ཉིད་ཡོངས་mམ་^ོགས་པའི་བར་eི་ལམ་དང་འdས་
Hའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མངོན་/་Aས་པའི་oལ། ོང་Šག་པ་ལས། སངས་<ས་ཆོས་
125/144
དང་དགེ་འ/ན་ནི། །ཡེ་^ོགས་རང་གི་Nས་ལ་གནས། །ཞེས་སེམས་ཉིད་མ་འ’ལ་བ་
གཞིའི་སངས་<ས། {་ཚQག་ལས་འདས་པ་དོན་eི་དམ་ཆོས། གཡོ་འƒལ་དང་dལ་བ་
‡ིང་པོའ་Qདགེ་འ/ན་ཏེ། འ/ན་པས་འWོ་བ་དང་། གཡོ་འƒལ་དང་dལ་བ་‡ིང་པོའ་Q
དགེ་འ/ན་ཏེ། འ/ན་པས་འWོ་བ་དང་། ཞེ་‘ང་གིས་འWོ་བ་དང་། གཏི་“ག་གིས་འWོ་
བའི་6བས་འWོ་ཉི་ཚu་བ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་གནས་Nགས་4ོ་5ེའི་6བས་འWོ་དང་མི་
འdལ་བའི་ངང་ནས་:ང་བ་བཞིའི་འོད་གསལ་ལ་bོབ་ཅིང་། དེ་`ར་cོད་པའང་།
{ོན་མ་:ང་Aེད་ལས། ཡེ་ནས་དེ་`ར་ཤར་ནས་ཡོད། །6ེས་Hས་nོལ་བས་}ང་བ་མིན།
།ད,ིལ་འཁོར་དེ་ཡིན་\་དེ་རང་། །”གས་དང་kག་<་མཆོད་པ་དེ། །བ6ེད་དང་^ོགས་
པའི་རིམ་པ་དེ། །སངས་<ས་སེམས་ཅན་འཁོར་འདས་ཡིན། །དབང་དང་‘ོམ་པ་དམ་
ཚQག་ཡིན། །རང་གི་D་མ་\་ཡང་ངོ་། །ཞེས་སོ། །དེའི་kིར་དAིངས་:ང་ཐིག་ལེའི་དHས་
m་4ོ་5ེ་N་ƒ་ད་,ི་:ང་བ་དང་མི་འdལ་བ་ཤིན་V་གཅེས་ཏེ། ནོར་H་•་བཀོད་ལས།
སངས་<ས་ཐམས་ཅད་,ི་fགས་ལ་བ`་བར་འདོད་ན་4ོ་5ེ་N་ƒ་ད་,ི་:ང་བ་དང་
མི་འdལ་བ་ཤིན་V་གཅེས་ཏེ། ནོར་H་•་བཀོད་ལས་ལས། སངས་<ས་ཐམས་ཅད་,ི་
fགས་ལ་བ`་བར་འདོད་ན་4ོ་5ེ་N་ƒ་ད་,ི་)་ལ་`ོས་ཤིག །སངས་<ས་ཐམས་
ཅད་,ི་དགོངས་པ་fགས་m་tད་པར་འདོད་ན་4ོ་5ེ་N་ƒ་ད་དང་མ་འdལ་ཅིག །
ཆོས་ཐམས་ཅད་,ི་མདོ་དང་<ས་པ་ཤེས་པར་འདོད་ན་4ོ་5ེ་N་ƒ་ད་,ི་འ/ག་oལ་
ལ་`ོས་ཤིག །གསང་བའི་ཡེ་ཤེས་ཐམས་ཅད་ལ་མཁས་པར་འདོད་ན་4ོ་5ེ་N་ƒ་ད་
,ི་ཟེར་ལ་`ོས་ཤིག །`་rོམ་cོད་པ་གmམ་འ/་འdལ་མེད་པར་འདོད་ན་4ོ་5ེ་N་ƒ་
ད་,ི་)་ལ་མ་ཡེངས་ཤིག །ཆོས་ཐམས་ཅད་,ི་གཞལ་ཡས་ཁང་འཛQན་པར་འདོད་
ན་དAིངས་དང་རིག་པའི་དོན་ཁོང་/་tད་པར་eིས་ཤིག །4ོ་5ེ་སེམས་དཔའི་ག/ང་
འཛQན་པར་འདོད་ན་རིག་པ་4ོ་5ེ་N་ƒ་ད་,ི་)་དང་མ་འdལ་ཅིག་འཛQན་པར་
འདོད་ན་རིག་པ་4ོ་5ེ་N་ƒ་ད་,ི་)་དང་མ་འdལ་ཅིག །ཅེས་གmངས་ལ་འདི་`་
126/144
Hའི་ཆོས་ཉིད་རིག་པ་མངོན་mམ་eི་དོན་མཐོང་བ་ནི་ཐོག་མའི་མགོན་པོ་Uན་V་
བཟང་པོ་དང་Fལ་བ་མཉམ་པ་ཞེས་A་]ེ། གསང་བ་cོད་པ་ལས། འདི་`ར་m་ཡིས་
མཐོང་བའི་མི། །ཐོག་མའི་Uན་V་བཟང་པོ་དང་། །Fལ་བ་མཉམ་པ་ཁོ་ནའོ། །ཞེས་
གmངས་པས། དེ་རིང་Tོད་,ིས་–ེད་པ་ཆེན་པོ་ལེགས་པར་–ེད་པ་རིག་པ་nལ་eི་
དབང་ཐོབ་པས་སངས་<ས་mམ་]ོང་གི་ཞལ་མཐོང་། མངལ་eི་Wོང་Tེར་ན་གཅོད་
པས་ཐར་པའི་ལམ་:་ཟིན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་`ར་ནའང་Aང་tབ་སེམས་དཔའི་ས་བv་
རིམ་eིས་བWོད་པས་,ང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཁམས་,ི་ཡོན་ཏན་མཐའ་དག་
མངོན་/་མཐོང་བ་མ་ཡིན་པའི་kིར། /ས་དེ་རིང་ནས་:ང་བ་བཞིའི་ཡོན་ཏན་མཐར་
fག་པའི་ཉམས་ལེན་ལ་བnོན་པར་Aས་ཏེ། ཆོས་ཉིད་ཟད་པའི་Aང་tབ་ལ་རེག་པར་
eིས་ཤིག །ཅེས་—ོ་བའང་བ6ེད་དོ། །
གཤིས་ཐོག་n་རིག་པའི་{་དབང་བxར་བ་དེར་ཞ༷ར་ལ༷་ཉམས་ལེན་ˆང་Q་འ£ག་པའི་kལ་
གRངས་^ིར་ཐོད་wལ་ ོམ་པའི་qབས་ཡིན་ན་@་བ་ཐམས་ཅད་དŠ་Zགས་R་བཏང་ནས་{ོལ་
མེད་ཁོ་ན་ལ་ཉམས་ལེན་དགོས་པ་ཡིནའང་། དེ་‘་`་{ོལ་མེད་ཁོ་ནའི་ཉམས་ལེན་མི་Jབ་པའི་གང་
ཟག་gམས་{ོལ་བཅས་དང་{ོལ་མེད་hི་ཉམས་ལེན་ཆ་1མ་མ-་ཞ7ག་@ས་ན། {ོལ་མེད་ལའང་
བོགས་འ@ིན་ཞིང་དེས་ཉམས་ོགས་འཕེལ་བ་ལ་གེགས་R་མི་འeོ་བ་དང་། {ོལ་བཅས་hི་འཕེལ་
འIར་ཡོང་བ་ལའང་དགོས་པ་ཡོད་པའི་—ིར། དཔེར་ན། ˆང་གི་གནད་པ་‘་`་ཡིན་པའི་ཉ༷མས་
ལེ༷ན་ˆ༷ང་Q༷་འ°༷ད་པ༷འི་k༷ལ་ལ༷་གཉི༷ས། ད༷ང་པོ༷་Fོ༷ས་པ༷་ཅ༷ན་J༷ན་བཞི༷འི་g༷ལ་འ@ོ༷ར་ལ་བ_༷བ་Vེ༷།
.ོ༷ང་གས༷ལ་ལ༷ས། དགེ༷་ªོ༷ང་ˆ༷ང་Q༷་འ£༷ག་པ༷འི་k༷ལ། །J༷ན་བཞི༷འི་g༷ལ་འ@ོ༷ར་ཉི༷ད་ལ༷་བ_༷བ། །ཅེ༷ས་
པ་Vེ། དེ༷འ༷ང་ཐོ༷་ར༷ངས་ད༷ང་པོ༷་རང་གི་>༷་མ༷འི་g༷ལ་འ@ོ༷ར་བ ོ༷མ། བ༷ར་བ༷་ལ༷་;ེ༷གས་ཆོ༷ད་བT༷ང་།
Jན་ཐ༷ལ་མ༵འི་qབས་ལ་བདེ༷་Vོ༷ང་ད༷ང་གn༷མ་མོ༷་བ ོ༷མ། ན༷མ་ལ༷ངས་ན༷ས་ཉི༷་ཤ༷ར་9ི༷་བ༷ར་ལ༷་ཡི་དམ་
9ི་བ¹ས་བKོད་དང་lད་དང་མདོ་བ.ག་པ་ལ་སོགས་པ་ཁ༷་ཏོ༷ན་ད༷ང་ ོ༷མ་བ¹༷ས་ལ༷་བ{ོན་པ་@།
ཉི༷་ཤ༷ར་ན༷ས་Š༷ང་གི༷་བ༷ར་ལ༷་ཐོ༷ད་w༷ལ་བ‘༷། Š༷ང་ལ༷་—༷ག་ད༷ང་ཆོ༷ས་^ོ༷ད་hི༷་རི༷གས་@༷། —ི༷་oོ༷འ༷ང་ཐོ༷ད་
w༷ལ་བ ོ༷མ། དགོ༷ང་མོ༷འང་ཆོས་Tོང་ལ་གཏོ༷ར་མ༷་ད༷ང་É༷ང་འཛN༷ན། ˆོ༷ད་J༷ན་ད༷ང་པོ༷་ལ༷་འཆི༷་བ༷་མི༷་
127/144
༷ག་པ༷་བ ོ༷མ། བ༷ར་བ༷་ལ༷་ཡི་དམ་9ི་བTེ༷ད་རི༷མ་ད༷ང་བ¹༷ས་པ༷་@༷། Š༷ང་J༷ན་ལ༷་གཉི༷ད་འོ༷ད་གས༷ལ་
9ི༷་Ì༷བས་R༷་–༷། Jན་ཐ༷མས་ཅ༷ད་ལ༷་J༷ན་མགོ༷ར་ན་ªོར་བ་སེ༷མས་བTེ༷ད་དམ་པ། དངོ༷ས་གཞི༷་ཉམས་
ལེན་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་དམི༷གས་པ༷་མེ༷ད་པ༷། Kེ༷ས་བWོ༷་¤ོ༷ན་9ི༷་E༷ས་ཐེ༷བས་པ༷་ད༷མ་པ༷་གR༷མ་ད༷ང་
འtེ༷ལ་བ༷་ཞེ༷ས་བ་@༷་བ་ཉམས་ལེན་ལ་མེ༷ད་པའི་ཐ༷བས་མེ༷ད་པ་ཡིན།
གཉི༷ས་པ༷་Jན་བཞིའི་gལ་འ@ོར་མི་དགོས་པ་Fོ༷ས་པ༷་མེ༷ད་པ༵འི་གང་ཟག་ལ། Xོ༷ན་མ༷་¡༷ང་@ེ༷ད་ལ༷ས།
ཉི༷ན་མཚ༷ན་ཁ༷་ªོ༷ར་རི༷མ་ཐེ༷བས་བཞི༷ན། །ཞེས་པ་ཉིན་མཚན་འོད་གསལ་9ི་འཁོར་ལ-་ཞMས་@་བ་དེ།
ཉིན་མ-འ7་Qས་R་@་བ་དŠ་Zགས་R་བཏང་། འོ༷ད་གས༷ལ་ཐོ༷ད་w༷ལ་ཉ༷ག་གཅི༷ག་ལ༷་བ_༷བ་པ༷་གRམ་
ད༷ང་གན༷ས་}༷གས་ལ༷་oོ༷ད་ཐོ༷ད་པ༷འི་^ོ༷ད་‡༷ལ་ཡི༷ན་ཏེ༷། ཉི༷ན་མོ༷་@༷་བ༷་དŠ༷་Z༷གས་R༷་བཏ༷ང་ན༷ས་}ས་
བB༷གས་V༷ངས་གRམ་དང་མིག་གཟིགས་Vངས་གRམ་ད༷ང་མི༷་འt༷ལ་བ༷འི་x༷་ད༷ང་ཐི༷ག་ལེ༷འི་.ོ༷ང་Q༷་
རི༷ག་པ༷་བKོ༷ད་Q་མེ༷ད་པའི་ངང་ཁོ་ན་ལ་མཉམ་པ་གཞ༷ག མཚ༷ན་མོ༷་ལ༷་ཆ༷་གR༷མ་Q༷་@༷ས་པ༷འི་ˆོ༷ད་ལ༷་
}ས་o༷ང་ˆོ༷ང་གི༷་འQ༷ག་V༷ངས་ད༷ང་བཅ༷ས་དབ༷ང་པོ༷་གན༷ད་Q༷་བY༷་བ༷་ནི༷། རང་གི་}ས་—ི་གསལ་
ནང་གསལ་Vོང་ར་ཡི་གསལ་བའི་ད`ས་R་{་ད`་མ་མཚན་ཉིད་བཞི་aན་གསལ་བའི་‘ེ༷་བ༵འི་ཐད་
ཀ་ན་པ༷O༷་དམ༷ར་པོ༷་འད༷བ་མ་བཞི༷འི་Vེ༷ང་Q༷་ཨ༷་ཐ༷ང་དམ༷ར་པོ༷་རེ༷ག་@༷་ཚ༷་བ༷་ཞིག་བ ོམ། དེ་ལ༷ས་མེ༷་
འབ༷ར་ནས་ད`༷་མ༷་ན༷ས་ཡ༷ར་སོ༷ང་། ^ི༷་བོ༷འི་ཧཾ༷་ཡིག་ལ༷་ཕོ༷ག་པ༷ས་^ི་བ-འ7་ཧཾ་ཡིག་གི་དཀར་ཆ་ཡི་ཐིག༷་
ལེ༷་དངས་མ་དེ་ཉིད་_ར་ཡང་མར་བབ་Vེ། ‘ེ་བའི་མེ༷་ཡི༵་གསོ༷ས་@༷ས། ‘ེ་བའི་མེ་དེ་ཤི༷ན་n༷་¦གས་
oག་པོ་འབ༷ར། }ས་hི་ནང་ཐམས་ཅད་མེ་ཡིས་གང་བའི་ཚ€་ན་ལ༷ས་ད༷ང་བ༷ག་ཆ༷གས་hི་གQང་བ་མ་
}ས་པ་བˆེ༷གས། ^ི་བ-འ7་ཧཾ་ཡིག་གི་བQད་§་དང་‘ེ་བའི་ཨ་Jང་གཉིས་པ-་ར/ལ་གཅིག་n་འoེས་
ཏེ། ཐིག་ལེ་དཀར་དམར་9ི་ཁམས་}ས་hི་ནང་ཐམས་ཅད་Dབ་པ་བསམ་ལ་སེམས་ལ་བདེ༷་Vོ༷ང་གི༷་
ཉམས་ཤར་བའི་དེའི་ང༷ང་ལ༷་མཉམ་པ་བཞ༷ག། ནམ་9ི་དŠ༷ང་ལ༷་སེ༷ང་གེ༷འི་འQ༷ག་V༷ངས་ད༷ང་བཅ༷ས་
ཞེས་པ་སེང་གེའི་འQག་Vངས་ཐོད་wལ་9ི་ཆོས་x་བBགས་Vངས་སེང་གེ་‘་བ་མ་རེད་གRངས་
hིན་འQག $ོགས་པའི་སངས་Eས་©་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཚ€་ན་སེང་གེ་ཉལ་Vབས་མཛད་པ་དེ་‘་
`འི་སེང་གེ་ཉལ་Vབས་དང་བཅས་ཏེ། ཤེ༷ས་@༷་`༷མ་པ༷ར་བY༷་བ༷་ནི༷། རང་གི་1ི༷ང་གི༷་ན༷ང་Q༷་ཨ༷་ཡིག་
དཀ༷ར་པོ༷་ཤི༷ན་n༷་འཚ€༷ར་བ༷་གཅི༷ག་ཡོད་པ་དེ། 1ིང་དང་མིག་གཉིས་ཀའི་བར་ལམ་{་ཀལ་nལ་ཤེལ་
9ི་Ì་Š་‘་`་ཡོད་པ་དེ་ཚ༷ངས་པ༷འི་`༷་ག༷ར་ཡ༷ང་ཨ༷་དཀ༷ར་པོ༷་གཅི༷ག 1ིང་གི་ནང་Q་ཨ་དཀར་པོ་
གཅིག དེ༷་གཉི༷ས་hི༷་བ༷ར་ཐམས་ཅད་ཀ་nལ་ཤེལ་9ི་Ì་Š་ཅན་ཡང་ཨ་དཀར་པ-་cMང་བ་བlས་པ་‘་
`་ཡོད་པས་ཨ༷་བ༷་0༷་1ི༷འི་ན༷ང་ན༷ས་ཨ༷་དཀ༷ར་པ-་ཤM༷ལ་9ི༷་cེ༷ང་བ༷་བl༷ས་པ༷་‘༷་`༷་༼‡ན་རིང་Q་
128/144
སེམས་བyང་། ࿉?༽ཡང་ཚŒགས་|ག་གི་¡ང་བ་Yད་དེ་གཉིད་Q་འeོ་བའི་ཚ€་ན་ཨ་ནང་གཅི༷ག་ལ༷་
གཅི༷ག་ཐི༷མ་9ི༷་¬ེ༷ན་ལ༷ས་1ིང་གི་ཨ་ལ་ཐིམ། 1ིང་གི་ཨ་དེའང་Vོང་ཉིད་hི་ངང་Q་ཕར་ཡལ་འeོ་
Qས་{་ད`༷་མ༷འི་ན༷ང་l༷་q༷ར་ལ༷་ཉི༷་B༷ར་གས༷ལ་བ༷་‘༷་`༷ར་}ས་hི་ནང་དང་ཁང་པ་ཡི་Lོ?་ཤིང་kར་
ཆོད་འོད་hི་རང་བཞིན་Q་;ིག་གེ་གསལ་བ་ ོ༷མ་ལ་དེའི་ངང་ནས་གཉིད་Q་འeོ་བ་@ས་ན་གཉིད་hི་
¡ང་བ་ཐམས་ཅད་འོད་གསལ་Q་འཆར། འོ༷ད་གས༷ལ་9ི༷་Ì༷བས་R༷་–༷་བ༷འི་གན༷ད་དོ༷། །ཐོ༷་རེ༷ངས་
མལ་ནས་ལ༷ངས་མ༷་ཐ༷ག་n༷་མལ་ན་སེང་གེ་འQག་Vངས་@ེད། སེང་གེ་འQག་Vངས་@ས་ནས་ཧ༷་
ཞེ༷ས་ད`༷གས་རི༷ང་བ༷་གR༷མ་ཁ་ནས་`༷ས་པ་དང་མཉམ་Q་སེ༷ང་གེ༷་འQ༷ག་V༷ངས་ད༷ང་བཅ༷ས་པ་@ས་
པའི་རང་གི་^ི༷་བོ༷འི་Vེ༷ང་གི༷་ན༷མ་མཁ༷འ་གB༷་ག༷ང་གི༷་ཐ༷ད་ཙ༷མ་Q༷་༼མQང་སོང་མ་༽1ི༷ང་ག༵་}་གB་
གནས་hི་དངས་མ་ཨ་—ེད་ ོམ་པ་དེས་ཨ༷་དཀར་པོ་གཅིག་ལ༷ས་ཨ༷་དཀ༷ར་པོ༷་གཉི༷ས་པ༷་ཞི༷ག་ཆ༷ད་དེ༷་
རང་གི་^ི་བ-འ7་Vེང་གི་ནམ་མཁའ་གB་གང་གི་ཐད་ཙམ་Q་1ིང་གའི་ཨ་དེ་¹་བ་ནམ་མཁའ་ལ་ཤར་
བ་བཞིན་Q་ལི༷ང་ངེ༷ར་ཡོད་པ་བསམ་ལ་སེ༷མས་བy༷ང་ངོ༷་། །དེ༷་བཞི༷ན་Q༷་བས༷མ་གཏ༷ན་བཞི༷་ད༷ང་
འགོ༷ག་པ༷འི་ཡེ༷་ཤེ༷ས་g༷མ་པ༷ར་མི༷་ོ༷ག་པ༷་Tེ༷་བ༷འི་ཡ༷ན་ལ༷ག་}ས་hི་ཆ་ལ་ས་m་མེ་Éང་འrང་བ་ƒ་ཡི་
É༷ང་གི་ཁ༷མས་ཡོད་པ་དེ་ཡེ་ཤེས་hི་ད@ིངས་R་ཟ༷ད་པ༷་@ེ༷ད་པ༷འི་གན༷ད། པ2ིཏ་བི་མ་ལ་མི་†འི་
གདངས་ངག་ཡིན་པས་མེ་ཡིས་Éང་ªང་བ་@་བའི་—ིར་Q་རང་གི་མQན་9ི་ནམ་མཁའ་ལ་ཨ༷་
དམ༷ར་པོ༷་ƒ༷་བ{ེ༷གས་hིས་ ོམ་Vེ། ཨ་དེ་ལ་Éང་རིག་སེམས་R་གཏད་ནས་‡ན་རིང་པ-་དM་ཉིད་hི་
ངང་Q་མཉམ་པ་བཞག་པ་དང་། m་ཡི་Éང་ªང་བ་@་བའི་—ིར་Q་ཨ་དཀ༷ར་པོ༷་བཞི༷་བ{ེ༷གས་ད༷ང་།
Éང་གི་ªང་བ་@་བའི་—ིར་ཨ་~༷ང་Š༷་གR༷མ་བ{ེ༷གས་ད༷ང་། ས་ཡི་Éང་ªང་བ་@་བའི་—ིར་Q་ཨ་
སེ༷ར་པོ༷་གཉི༷ས་བ{ེ༷གས་ད༷ང་། ནམ་མཁའི་Éང་ªང་བ་@་བའི་—ིར་Q་ཁ་དོག་མཐི༷ང་ག༷་ཨ་¬༷ང་པ༷་
གཅིག་ལ༷་སོ༷གས་པ༷འ༷ང་རི༷མ་པ༷ར་བཞིན་Q་བ ོ༷མས་ན། ཨ༷་ཞེས་པ་དེ་དགག་X་ཡིན་པའི་—ིར་ན་
ཆོས་ཉིད་Tེ༷་བ༷་མེ༷ད་པ༷་Vོང་ཉིད་hི་ང-་བ/་མཚŒན་ལ། མཚŒན་པའི་དོ༷ན་9ི༷ས་དཔེར་ན་བསམ་བཏན་
དང་པོ་གཉིས་པ་གRམ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛNན་བ ོམ་འོང་Qས་སེམས་ལ་ཉམས། ོ༷ག་ད­ོ༷ད་མེ༷་ད༷ང་
འo༷་བ༷་ད༷ང་། དག༷འ་བདེ༷འི་ཉ༷མས་m༷་ད༷ང་འo༷་བ༷་ད༷ང་། སེམས་hི་o༷ན་ོ༷ག་É༷ང་ད༷ང་འo༷་བ༷་ད༷ང་།
o༷ན་པ༷འི་གཉེ༷ན་པོ༷ས་བཅི༷ངས་པ༷་ས༷་ད༷ང་འo༷་བ༷་ད༷ང་། d༷ང་གཉེ༷ན་ར༷ང་གི༷་ངོ༷་བོ༷་ཆ༷་ད༷ང་བཅ༷ས་པ༷་
dང་གཉེན་9ི་འཛNན་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ལམ་9ི་གེགས་རེད་Qས། དེའི་གེགས་ཐམས་ཅད་རང་eོལ་Q་
@ེ༷ད་པ༷འི་གན༷ད་དམ་པ་འདི༷་ནི༷་པ༷…ི༷་ཏ༷་ཆེ༷ན་པོ༷་བི༷་མ༷་མི་†་ལ༷འི་དགོ༷ངས་པ༷་མན་ངག་1ིང་ཐིག་གི་
J༷ན་མོ༷ང་མ༷་ཡི༷ན་པ༷་ཡི༷ན་གRངས། དེ༷་ད༷ག་གི༷་ཚ€༷་ན་^ིར་ངེས་ཤེས་འtང་@ེད་hི་‘་བ་དེ་དང་མཉམ་
129/144
བཞག་ཉམས་ལེན་བTངས་l་དེ་ལ་བོ༷གས་^ོ༷ད་པ༷ས་འདོ༷ན་དགོས་རེད། ^ོད་པ་དེའང་Qས་ཚŒད་
དང་འtེལ་བ་དགོས་པའི་དབང་གིས།
lད་ཉི༷་¹༷་ཁ༷་ªོ༷ར་ལ༷ས། `༷ང་བ༷་‘༷་`༷་^ོ༷ད་པ༷་ཡི༷ས། །ཆོ༷ས་g༷མས་C༷ན་9ི༷་རོ༷་©༷ང་@༷། །གRངས།
ལས་དང་པོ་བའི་qབས་མཚན་aན་9ི་>་མ་བVེན། གདམས་ངག་ལ་Xོ་འདོགས་བཅད། `ང་བས་
མེ་ཏོག་གི་{ི་ཐམས་ཅད་བB། མེ་ཏོག་གི་ཁ་དོག་oི་ལ་མི་གནོད་པ་`ང་བ་རང་ལ་(ང་{ི་ཐོབ་པ་
བཞིན་Q། >་མ་དང་མཆེད་eོགས་hི་Jགས་དÑག་པ་མེད་པའི་ངང་ནས་གདམས་ངག་གི་བQད་{ི་
ཅི་ཐོབ་ཐོབ་@ེད་l་དེ་`ང་བ་‘་`་@ས་པའི་མདོ་Wགས་hི་ཆོས་ཐམས་ཅད་‘་ ོམ་^ོད་གRམ་9ི་
ཟབ་དོན་9ི་རོལ་©ོང་བ་@ས་གRངས། དེ་‘་`་གདམས་ངག་གི་ཐོས་པའི་མཐའ་E་ཆོད་སོང་Qས།
རི༷་¢༷གས་‘༷་`༷་^ོ༷ད་པ༷་ཡི༷ས། །འ¥༷ལ་བ༷འི་¬ེ༷ན་9ི༷་‡༷ལ་g༷མས་d༷ངས། །གRངས། རི་¢གས་དེ་ཉིད་
མིའི་འeོ་བ་གཏན་ནས་མེད་ས་}ང་པ་Vོང་པ་ཁོ་ན་ལ་འe-་རMད། དཔེར་དེ་བཞིན་Q་གདམས་ངག་
ཐོབ་ཚར་Qས་འཇིག་ེན་ཚ€་འདིའི་@་བ་འ¥ལ་བའི་¬ེན་Q་Iར་བས་gམ་གཡེང་དང་འQ་འཛNན་ལ་
སོགས་པ་ཐམས་ཅད་dངས། མི་མེད་དབེན་པའི་}ང་Vོང་གཅིག་n་{ེ་གཅིག་n་ཉམས་R་ལེན་
དགོས་གRངས།
+༷གས་པ༷་‘༷་`༷འི་^ོ༷ད་པ༷་ཡི༷ས། །འ¥༷ལ་བ༷འི་ང༷ག་ནི༷་མ༷་}༷ས་d༷ངས། །གRངས། ངག་གི་¨་བKོད་དེ་
མང་ཚར་ན་ལས་hི་Éང་གི་Vོབས་འཕེལ། ལས་hི་Éང་གི་Vོབས་འཕེལ་ཚར་ན་ནང་གི་ཏིང་ངེ་
འཛNན་ལ་བགས་མི་ཕེབས་པ་ཡིན་པའི་—ིར་ན་+གས་པའི་ལག་པས་བL་@ེད་l་ཙམ་མ་གཏོགས་
མེད་པའི་དཔེར་དེ་བཞིན་Q་འ¥ལ་བའི་¬ེན་ཟད་པ་@་བའི་—ིར་Q་ངག་གཏན་ནས་མི་¨་བ་+གས་
པ་‘་`་@ེད་པའི་འ¥ལ་བའི་ངག་མ་}ས་པ་དག་པ་@ེད།
ཐི༷་@༷་‘༷་`༷འི་^ོ༷ད་པ༷་ཡི༷ས། །གས༷ང་བ༷་ཐ༷བས་hི༷་ཐེ༷་ཚŒ༷མ་བཅ༷ད། །གRངས། ཐི་@་དེ་ཉིད་hིས་རང་
གི་ཚང་བཅའ་བའི་ཚ€་ན་དང་པོ་གཞན་9ི་གནོད་པ་ཡོད་མེད་ཞིབ་མོ་བག གནོད་པ་མེད་པར་ཤེས་
ནས། ཁས་ས་Øར་ནས་ཚŒང་བཟོ། དེས་Kེས་R་ཚང་གི་ནང་Q་ནམ་འ£ག་ན་དe་ཡོད་མེད་hི་
དོགས་པ་མེད་པ་འeོ་དགོས་པ་ཡིན་པས་དཔེར་དེ་‘་`་དབེན་པའི་གནས་R་¨་བ་བཅད། རང་
ཉིད་གཅིག་པའི་དབེན་པ་ལ་གནས་འོང་Qས་དེ་ངག་གི་¨་བ་བཅད་ཚར་Qས། ‘་ ོམ་^ོད་པ་ལ་ཐེ་
ཚŒམ་དང་གེགས་མེད་པ་མ་@ས་ན། ཐེ་ཚŒམ་མང་པ-་ལ/ག་འོང་ན་ཏིང་ངེ་འཛNན་བག་ཕབ་l་མ་རེད་
Qས། དེའི་—ིར་ན་གསང་བ་ཐབས་hི་ཐེ་ཚŒམ་བཅད།
130/144
«ོ༷ན་པ༷་‘༷་`༷འི་^ོ༷ད་པ༷་ཡི༷ས། །གཅི༷ག་n༷་གན༷ས་པ༷འི་‡༷ལ་g༷མས་d༷ངས། །གRངས་«ོན་པ་དེ་ལ་འདི་
ན་“ོད་དང་འདི་འo་@ེད། ཁ་ཟས་འདི་ཟ་འདི་མི་ཟ་བསམ་པའི་དམིགས་‡ལ་མJན་འ£ག་འo།
ང-་ˆ/ང་འo་གཏན་ནས་ཡོད་མ་རེད། དེའི་—ིར་ན་དེ་gལ་འ@ོར་པ་དེ་ཉིད་དང་gལ་འ@ོར་པའི་^ོད་
པ་@ེད་Qས་ས་གཅིག་n་མི་གནས་པ་ཕ་‡ལ་Eབ་n་3ར། མི་‡ལ་དང་Q་>ངས་ནས་9ང་‘-་ག/ས་
གཏམ་གRམ་ལ་གཏད་དེ། གནས་ངེས་མེད་རེ་འགའ་རི་བ-འ7་{ེ། རེ་འགའ་E་མཚའÁ་འeམ། ད`༽
ལ་སོགས་པ་གང་rང་rང་བར་ན། དཔེར་ན། Cན་མDེན་ཆེན་པ-འ7་བསམ་བཏན་ངལ་གས-འ7་ནང་
Q་Qས་|ག་Q་གནས་|ག་གRངས་ཡོད་པ་‘་`་@ེད། ས་གཅིག་n་གནས་པའི་‡ལ་དང་gམ་
གཡེང་གི་དབང་གིས། གཅིག་n་གནས་པའི་‡ལ་gམས་dངས་གRངས།
སེ༷ང་གེ༷་‘༷་`༷འི་^ོ༷ད་པ༷་ཡི༷ས། །འཇི༷གས་པ༷འི་སེ༷མས་d༷ངས་Q༷ད་;ོ༷ད་l༷། །གRངས་དེ་‘་`་གནས་
ཐམས་ཅད་Q་སོང་བ“ད་ན་‡ལ་š་Yག་པ་ཅན་ཡོད་པ་དང་། འoེ་ˆིན་ལ་སོགས་པ་‘་`ས་ང་
ˆོག་བཅད་འོང་གནོད་པ་@ེད་འོང་གི་དོགས་པ་གང་ཡང་མེད་པ། དཔེར་ན། སེང་གེ་དེ་རི་¢གས་
གཞན་9ིས་གནོད་ཡོང་བསམ་པའི་དོགས་པ་ཡོད་མ་རེད་Qས། དཔེར་དེ་‘་`འི་འཇིག་ེན་ཚ€་
འདིའི་@་བ་དང་ཆོས་བlད་hི་མŠལ་”ིག་གི་བསམ་པ་dངས་ཏེ། མི་ཡི་རོ་མང་བཞག་སའི་Qད་
;ོད་ལ་སོགས་པ་l། གང་š་འoེ་ཐམས་ཅད་hིས་ཆོ་འZལ་rང་ན་ཏིང་ངེ་འཛNན་9ིས་ཟིལ་9ིས་
གནན་དེ་‘་@ེད་དགོས་པ་ཡིན།
Dི༷་ཕ༷ག་‘༷་`༷འི་^ོ༷ད་པ༷་ཡི༷ས། །གཙ༷ང་ད༷ང་དམེ༷་བ༷འི་g༷མ་ོ༷ག་d༷ངས། །གRངས་། Dི་དང་ཕག་གི་ཟ་
མ་ལ་གཙང་བ་དང་གཙŒག་པ་གང་ཡང་ཡོད་མ་རེད། ཐམས་ཅད་ཟ་བཞག་རེད། དཔེར་དེ་བཞིན་
gལ་འ@ོར་པ་དེ་རི་;ོད་འvམ་པའི་ཚ€་ན་གོས་oོད་པོ་དང་ཟས་ཞིམ་པོ་‘་`་gམ་ོག་མི་@ེད་པ་
གང་rང་rང་@ས་ཏེ། གཙང་དམེ་གི་gམ་ོག་ཐམས་ཅད་dངས་དགོས་པ་ཡིན་ཞེ༷ས་གRངས་པས་
ལ༷ས་ད༷ང་པོ༷་པ༷་ཐོ༷ས་བས༷མ་འཚŒ༷ལ་བ༷་ལ༷་B༷གས་པ༷་`༷ང་བ༷་‘༷་`༷་ན༷ས། བདེ༷་Y༷ག་ད༷ང་བཟ༷ང་ང༷ན་རོ༷་
1ོ༷མས་པ༷་Dི་ཕག་‘་`འི་g༷ལ་འ@ོ༷ར་དབ༷ང་™༷ག་གི༷་^ོ༷ད་པ༷འི་བ༷ར་g༷མ་པ༷་བQ༷ན་པོ༷་འདི། ^ོད་པ་
Qས་ཚŒད་དང་འtེལ་བ་གRངས། ར༷ང་གི༷་ནང་གི་‘་ ོམ་༼^ོད་གRམ་?༽གདེང་ཐོབ་པའི་l༷ད་
ཚŒ༷ད་ལ༷་དཔ༷གས་ཏེ༷་རིམ་པ་^ོ༷ད་པ༷ས་‘༷་ ོ༷མ་ལ༷་བོ༷གས་ཐོ༷ན་པ༷་ཡི༷ན་ནོ༷། །གRངས།
131/144
གR༷མ་པ༷་¡༷ང་བ༷་བཞི༷འི་ས༷་མཚ༷མས་བཤ༷ད་པ༷་ནི༷། ཐོད་wལ་9ི་ལམ་དེ་བ ོམ་འོང་བའི་ཚ€་ན་ལམ་
རིམ་པ་བཞིན་Q་བeོད་Qས། ལམ་¡ང་བ་བཞི་བeོད་དགོས་རེད། ¡ང་བ་བཞིའི་ས་མཚམས་ནི་
གང་རེད་ཟེར་ན།
ཐ༷ལ་འI༷ར་ལ༷ས། དེ༷་ལ༷ས་¡༷ང་བ༷་བཞི༷ར་འI༷ར་ཏེ༷། །ཆོ༷ས་ཉི༷ད་མངོ༷ན་R༷མ་¡༷ང་ཡི༷ས། །ཡི༷ད་ད­ོ༷ད་
འཛN༷ན་པ༷འི་ཚN༷ག་ལ༷ས་འད༷ས། །གRངས། ཐོད་wལ་གང་ཟག་དེས་རིམ་པ་བཞིན་Q་ ོམ་ན། དཔེར་
ན། ཚŒགས་ལམ་དང་ªོར་ལམ་9ི་ཚŒད་‘་`་དེ་ཆོས་ཉིད་མངོན་Rམ། མཐོང་ལམ་9ི་ཚŒད་དེ་ཉམས་
གོང་འཕེལ།  ོམ་ལམ་9ི་ཚŒད་དེ་རིག་པ་ཚད་ཕེབས། ཆོས་ཉིད་ས་མཐའི་lན་མཐའ་འམ་སངས་
Eས་གོ་འཕང་ཐོབ་པ་ལ་བཞག་དགོས་རེད། དེའི་ནང་ནས་ཆོས་ཉིད་མངོན་Rམ་མཐོང་ཞེས་པ་དེ་
གང་རེད་ཟེར་ན། སེམས་hི་Ìག་དེ་ན་རིག་པ་ཡོད་པ་དེ། རིག་པ་དེ་ཐོས་བསམ་9ིས་Xོ་འདོགས་
བཅད་པ་མ་ཡིན་པར་རང་གིས་ཉམས་©ོང་གི་Vེང་ནས་རིག་པ་གདོད་རིག་vབ་པ་ཞིག་ངོ་འcོད་
སོང་ན། དེ་ཆོས་ཉིད་ཅེས་པ་རིག་པ་དང་། མངོན་Rམ་ཞེས་པ་Kེས་དཔག་ོག་གེའི་>ོ་ལ་‘ོས་མི་
དགོས་པ་རང་གི་ཡིད་ཆེས་hི་མངོན་Rམ་9ི་oོད་ཐོབ་Vེ། ཉམས་R་ལེན་པ་ཡིན། མངོན་Rམ་Q་
¡ང་བ་དེ་ཡིས་ཡིད་ད­ོད་འཛNན་པའི་ཚNག་ལས་འདས་ཞེས། ཆོས་ཉིད་མངོན་Rམ་Q་མ་ོགས་hི་
བར་Q་‘་བ། vབ་མཐའ།  ོམ་པ། ད­ོད་པ་ག་འoའི་@ས་བ“ད་ན་སེམས་ཡིད་ད­ོད་>ོ་མ་
གཏོགས་ཡོད་མ་རེད། ཆོས་ཉིད་མངོན་Rམ་Q་ོགས་Qས་ཆོས་ཉིད་hི་‘་བ་དེས་Eས་ཐད་སོང་ན།
དེ་ཡིད་ད­ོད་hི་>ོ་ལས་འདས་པ་ཡིན་པས་འ¥ལ་བའི་བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་ཟད་དེ་ཚNག་ལས་
འདས་པ། ¨་བསམ་བKོད་མེད་ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་—ིན། །ཞེས་པ་དེ་‘་`་འIར་བ་ཡིན་གRངས།
ཉ༷མས་¡༷ང་གོ༷ང་Q༷་འཕེ༷ལ་བ༷་ཡི༷ས། །འ¥༷ལ་བ༷འི་¡༷ང་བ༷་´༷བ་པ༷་ད༷ང་། །བ༷ར་དོ༷འི་ཡེ༷་ཤེ༷ས་མངོ༷ན་Q༷་
@ེ༷ད། །ཅེས་དེ་ལས་ཉམས་གོང་འཕེལ་ལས་རིམ་པ་rང་ན་ཐོད་wལ་9ི་Xོན་མ་|ག་གི་¡ང་བ་དེ་
དག་ཐམས་ཅད་E་ཆེ་‹་འe-་VM། མཐའ་ཁ་¡ོད་བzད་ཐམས་ཅད་འོད་hི་¡ང་བ་མ་གཏོགས་
གཏན་ནས་མེད་པ་རེད་འeོ་Qས། དེ་རེད། དེ་ཉམས་ཞེས་པ་དེ་ལའང་ཤེས་ཉམས་དང་། ¡ང་ཉམས་
གཉིས་ཡོད་པའི་ནང་ནས་$ོགས་པ་ཆེན་པ-་ཐ/ད་wལ་9ི་ཉམས་འདི་¡ང་ཉམས་རེད་སོང་ན། དེ་¡ང་
བ་བཞི་པ-་དM་དང་དེ་ལ་_ེབས་པའི་གས་མ་ནོར་བ་རེད། ཤེས་ཉམས་ཡིན་ན་འཇིག་ེན་པའི་ཏིང་
ངེ་འཛNན་9ིས་ད­ད་པ་ཡིན་པས་>ོ་གཏད་@ེད་l་ཡོད་མ་རེད། དེའི་—ིར་ན་¡ང་བའི་ཉམས་དེ་
གོང་ནས་གོང་Q་འཕེལ་བ་ཡིན། —ི་ས་L-་ར7་tག་ནང་ཉོན་མོངས་Qག་ƒ་ལ་སོགས་པའི་ཁམས་
132/144
གRམ་འཁོར་བ་འ¥ལ་བའི་¡ང་བ་ཕར་´བ་Vེ། མེད་པར་Iར་ནས་ཉམས་གོང་འཕེལ་མཐར་—ིན་
པར་ཞིག་རེད་ཚར་ན་གང་ཟག་དེ་བར་དོ་‹་འཚང་Eལ་འeོ་བ་མ་གཏོགས་Tེ་བ་གཞན་Q་l་དགོས་
མ་རེད་Qས། དེའི་—ིར་ན་བར་དོ་ལས་gམ་པར་eོལ་བའི་ཡེ་ཤེས་དེ་མངོན་Q་@ེད་ཟེར།
རི༷ག་པ༷་ཚ༷ད་ཕེ༷བས་¡༷ང་བ༷་ཡི༷ས། །x༷་གR༷མ་ོ༷གས་པ༷འི་ལ༷མ་¡༷ང་འད༷ས། །ཞེས་རིག་པ་ཚད་ལ་
ཕེབས་པའི་ཚ€་ན་Wར་མའི་¡ང་བ་དེ་བས་hང་Dད་པར་Q་འཕགས་ཏེ། མཉམ་བཞག་དང་Kེས་
ཐོབ་Dད་པར་མེད་པ་འIར་འeོ་བ་ཡིན། རིག་པ་ཚད་ལ་ཕེབས་ཞེས་པ་རིག་པ་ཁོ་རང་གི་ང-་བ/་
དཀར་དམར་ད­ོད་གRམ་9ི་མཚན་ཉིད་Jན་མོང་མ་ཡིན་པ་དེའི་Vེང་Q་_ེབས་འeོ་Qས་དེ་གདེང་
ཐོབ་སོང་བས་ཚད་ལ་ཕེབས་ཟེར། དེ་རིག་པ་ཚད་ལ་ཕེབས་པའི་qབས་ལ་ཉམས་ཡོད་པ་དེ་ཐམས་
ཅད་ལམ་རིམ་ཅན་དབང་གིས་མ་ཡིན་པ་སངས་Eས་ཆོས་x། ལོངས་x། ›ལ་བའི་x་gམ་པར་
གRམ་9ི་རང་བཞིན་¡ང་བ་དེ་ལ་མངོན་Rམ་Q་ལོངས་R་^ོད་པ་Iར་བས་ན་x་གRམ་9ི་མཚན་
ཉིད་དེ་ོགས། འ¥ལ་བའི་ལམ་9ི་¡ང་བ་ལས་འདས་ཏེ་རེ་དོགས་hི་འཛNན་པ་མེད་པར་Iར་བ་
ཡིས་གRངས།
ཆོ༷ས་ཉི༷ད་ཟ༷ད་པ༷འི་¡༷ང་བ༷་ཡི༷ས། །x༷་གR༷མ་ོ༷གས་པ༷འི་ལ༷མ་¡༷ང་འད༷ས། །ཁ༷མས་གR༷མ་འཁོ༷ར་
བ༷འི་l༷ན་ཐ༷ག་བཅ༷ད། །གRངས་ཆོས་ཉིད་ཟད་Qས་ཆོས་ཅན་9ི་¡ང་བ་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཉིད་hི་
.ོང་Q་Ìབས་ལ་Jམ་འeོ་Qས། དེས་—ིན་ཆད་ཁམས་གRམ་འཁོར་བ་མར་འDམ་དགོས་མ་རེད་
Qས། དེ་ཁམས་གRམ་འཁོར་བའི་lན་ཐག་བཅད་གRང་བ་‘་`། ད༷ག་@༷་ཉོན་མོངས་པ་|ག་པ-་
དMས་ད༷ག་@ེད་ཐབས་R་Iར་བ་ཡན་ལག་|ག་དེ་ལ་ཉམས་R་>ངས་ནས། འt༷ས་`་x་གRམ་9ི་ང-་
བ/་རང་¦གས་hི་རང་ལ་ཚང་བའི་ས༷་མཚ༷མས་བཞི༷ར་r༷ང་བ༷་ཕ༷ར་—ི༷ན་ཐེ༷ག་པ༷འི་ཚŒགས་ལམ། ªོར་
ལམ། མཐོང་ལམ།  ོམ་ལམ། མི་_ོབ་པའི་ལ༷མ་ƒ༷་ད༷ང་—ོ༷གས་མk༷ངས་པ༷་ལ༷ས། ལ༷མ་·ར་`ལ་9ི་
D༷ད་·༷ར་`༷ལ་9ི༷་ ོ༷་ན༷ས་ཤི༷ང་༷་ད༷ང་ཉི༷་¹༷འི་འeོ༷ས་‘༷་`༷འི་D༷ད་པ༷ར་ཆེ༷་བ༷་གRངས། ཤིང་འི་
འeོས་Q་སོང་ན་ལམ་·ར་མ-་རMད་དེ། ཡིན་ནའང་དཔེར་ན་ཉི་མ་ཤིང་འི་འeོས་‘་`་ལ་ཆགས་
བཞག་ན། Wོན་རིག་པ་ཚད་ཕེབས་hི་ཉམས་hི་¡ང་བ་དེ་ཐམས་ཅད་hང་། ཐ་མ་Q་མ་ཡིན་པ་
ཡང་དག་པ་བlད་ནས་འrང་‹ང་བ་ཡིན་པའི་—ིན་ན། རིག་པ་ཚད་ལ་ཕེབས་པ་དེ་མཐོང་ལམ་Vེ།
ཉམས་གོང་འཕེལ་དང་རིག་པ་ཚད་ལ་ཕེབས་འོང་བའི་ཚ€་ན་མ་དག་ས་བQན་སམ་ས་དŠ་བ-་དM་
ཐམས་ཅད་hི་dང་ོགས་ཡོན་ཏན་ཡོངས་R་$ོགས་པ། ཆོས་ཉིད་ཟད་ས་ཐོན་Qས་མངོན་པ་$ོགས་
པ་སངས་Eལ་བ་ཡིན་པའི་—ིར་ན་ཕར་—ིན་ཐེག་པའི་ལམ། ཚŒགས་ལམ། ªོར་ལམ། མཐོང་ལམ།
133/144
 ོམ་ལམ། མི་_ོབ་པའི་ལམ་ƒ་དང་—ོགས་མkངས་པ་Iར་བ་ཡིན་ལ། ཡོན་ཏན་མཐོ་ཞན་དང་
ཏིང་ངེ་འཛNན་བན་མི་བན་9ི་ཆ་ནས་དེ་དང་འo་བ་ཡིན་མ་གཏོགས་ལམ་9ི་Dད་པར་·ར་`ན་
9ི་ ོ་ནས་ད@ེ་ན། དཔེར་ན། ནམ་མཁའ་ནས་འeོ་བའི་ཤིང་འི་oི་མ་དེ་ས་གཞི་ནས་འeོ་བའི་་
ཞིག་གི་ཆོད་དགོས་བསམ་oི་མའི་Kེས་འཚŒལ་སོང་བ“ད་ན་དཀའ་ལས་ཆེ་བ་མ་གཏོགས་ཡོད་མ་
རེད། དཔེར་དེ་ཡིན་པའི་—ིར་ན་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་ལམ་འདི་དག་·ར་བ་དཀའ་ངལ་མེད་པར་
ལམ་བeོད་ཆོག་པའི་ཤིང་་‘་`་ཡིན་གRངས། ས-་ས-འ7་Tེ་བོ་gམས་ལམ་རིམ་པ་བཞིན་Q་ཡར་
བeོད་Qས་དེ་ཉི་¹་‘་`་ལམ་ཡིན་གRངས། ཡིན་ནའང་$ོགས་པ་ཆེན་པ-་ན7་ཐེག་པ་བEད་ཀའི་
ཡང་{ེ། ཉན་ཐོས་hི་ལམ་ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་hི་དང་པ-་དM་ཡིན་པས་l་མཚན་ཉིད་ཐེག་པ་‘་`་
ཡིན་ན་བqལ་བ་eངས་མེད་གRམ་Q་ཚŒགས་མ་བསགས་ན་དབང་པ-་g-་པ/་གལ་འoའི་ཡིན་ན་ལམ་
ƒ་མཐར་—ིན་Jབ་མ་རེད། $ོགས་པ་ཆེན་པོ་མན་ངག་འདིའི་ལམ་Q་@ས་ན་ལམ་ƒའི་ཡོན་ཏན་དེ་
}ས་གཅིག་གི་Vེང་Q་$ོགས་སོང་བ་ཡིན་པའི་—ིར་ན་ས་གཞི་Vེང་ནས་ཤིང་འི་Vེང་ནས་འeོ་བ་
དང་། ནམ་མཁའི་ཉི་¹འི་འeོས་གཉིས་པོ་·ར་`ལ་ཡོད་པ་དེ་‘ར་Dད་པར་ཆེ་བས་དེ་ར༷ང་བཞི༷ན་
$ོགས་པ༷་ཆེ༷ན་པོ༷འི་¡༷ང་བ༷་བཞི༷་ལ༷ས་ད༷ང་པོ༷་ཆོ༷ས་ཉི༷ད་མངོ༷ན་R༷མ་9ི༷་¡༷ང་བ༷་དེ་ནི༷། ཆོས་ཉིད་མངོན་
Rམ་Q་¡ང་བའི་l་དེ་གང་རེད་ཅེ་ན། ཉི༷ན་མོ༷་ཆོ༷ས་x༷འི་ེ༷ན་ཉི༷་མ༷་ད༷ང་མ༷ན་ཤེ༷ལ་མཚ༷ན་མོ༷་ལོ༷ངས་
x༷འི་ེ༷ན་¹༷་བ༷་ད༷ང་m༷་ཤེ༷ལ་ལ༷་བ_༷བས། དེ་@ས་ན་Èན་ཤེལ་དང་m་ཤེལ་གཉིས་ཀས་´ས་པ་བན་
པ-་རMད་པས། ཉི༷ན་པ༷་མི༷ག་གི༷་ཚ༷་བ༷་འཕེ༷ལ་བ༷འི་གེ༷གས་Xོ༷ལ་ཞི༷ང་ཚ༷་e༷ང་ཆ་1ོ༷མ་པ༷་@ེ༷ད་ལ༷། ན༷ང་´༷བ་
›༷ལ་x༷་ེ༷ན་ཨ༷་ལོ༷་ཀེ༷་ལ༷་བ‘༷ས་པ༷ས་བ{ོ༷ན་འv༷ས་ལ༷མ་Q༷་Dེ༷ར་བདེ༷་ཞི༷ང་gལ་འ@ོར་པ་དབེན་པ་
བ“ད་ན་Jན་བཞི་རེ་@ེད། Jན་བཞི་པོར་དེ་དག་ཐམས་ཅད་¡ང་བ་བཞི་ªོང་@ེད་རེད་པས་དཔེར་
དེ་བཞིན་@ས་ན་འདི་‘ར་གོང་གི་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་འདི་འoའི་ ོམ་ན་དགེ་ªངས་ཆ་1ོམ་པ་འeོ་
བ་ཡིན་པའི་ལམ་Q་Dེར་བདེ་བ་དེའི་—ིར། དེ༷་ད༷ག་h༷ང་དཔེར་ན་‘༷་@༷འི་ེ༷ན་ཉི་མ་‘་`་ཡིན་ན་ཉི༷་
མ༷་དངོས་ལ༷་མ༷་རེ༷ག་པ་ཙ༷མ་མཐོ་གང་ལ་སོགས་པ་Vེང་དང་འོག་n་གང་‹ང་ན་བ‘ས་ཏེ། ཐོ༷ག་མ༷ར་
གོ༷མས་R༷་བz༷ག་ན༷ས་རིམ་པ་བཞིན་Q་མཐོང་བ་འIར་བ་ཡིན་ལ། རི༷མ་9ི༷ས་ད@ིངས་རིག་གི་¡ང་
བ་དེ་དག་རང་གི་མིག་གང་ན་l་ན་དེའི་Kེས་ན་_ེབ་ཡོད་རེད་གRངས་པས། ཡང་ན་མིག་¡་{ེ་ལ་
ཕབ་Vེ་‘ེ་འོ༷ག་མཐོང་། ཡང་ན་གཡས་གཡོན་9ི་y༷ར་གཉིས་ལ༷་;ི༷ད་པ༷ར་@༷་ཞི༷ང་། དེ་‘ར་ཐོད་wལ་
 ོམ་པའི་ཚ€་ན་འོད་ཁ་དོག་དཀ༷ར་ཤ༷ས་ཆེ༷་ན༷་གཟིགས་Vངས་གཡ༷ས་R་བ‘་དེ་@ེད། འོད་སེ༷ར་ཤ༷ས་
ཆེ༷་ན༷་གཟིངས་Vངས་9ེ༷ན་Q་བ‘་ཞིང་ག„ག་གཏོར་ལ་བ‘་བར་‘་`་@ེད། འོད་~ང་ཤས་ཆེ་ན་
134/144
ཤེས་པ་‡ལ་ལ་གཡོལ་བ་@ེད་པའི་Éང་ཡོད་པ་དེས་Éང་ƒ་བ-་དM་ཡིན་པས་~༷ང་ཤེ༷ས་ཆེ༷་ན༷་གཡོ༷ན།
མེ་དམ༷ར་ཤ༷ས་ཆེ༷་ན༷་J༷ར་Q་བ‘་བ་@ེད་པ་དང་། མཐི༷ང་ཤ༷ས་ཆེ༷་ན༷་ད`༷ས། ƒ༷་a༷ན་མཉ༷མ་པ༷ར་ཤ༷ར་
ན༷་སོར་རང་སོ༷ར་Q་གཞ༷ག་པ་Iར་ཞིང་། དེས་ད@ིངས་རིག་གི་¡ང་བ་དེའི་Vེང་Q་ཐི༷ག་ལེ༷འི་¡༷ང་བ༷་
མ༷་མཐོ༷ང་ན༷་མི༷ག་གཉི༷ས་ཀའི་གཡས་གཡོན་ཕན་kལ་བ‘་ས་གཅིག་ལ་བ‘་Vེ་མཉ༷མ་པ༷ར་བ‘༷་བ༷་
གན༷ད་ཡི༷ན་ལ༷། དེ༷་ཡི་རིམ་པ་བཞིན་Q་གོམས་འོང་བའི་ཚ€༷་ན་རང་གི་1ི༷ང་ག༷འི་བདེ༷་གཤེ༷གས་1ི༷ང་
པོ༷འི་གད༷ངས་ཟེར་ན་ཡེ་ཤེས་¡ང་ཆ་འཇ༷འ་ཚŒ༷ན་རི༷ས་‘༷་`༷་ད༷ང་པོ༷ར་མཐོ༷ང་བ༷་ན༷ས་བy༷ང་Vེ༷། ཐི༷ག་
ལེ༷་Vོ༷ང་པ༷འི་Xོ༷ན་མ༷་འོ༷ད་à༷མ། ཐི༷ག་c༷ན་9ི༷་g༷མ་པ༷་གR༷མ་འtེ༷ལ་ལ༷་སོ༷གས་པ༷་གས༷ལ་འeི༷བ་hི༷་g༷མ་
པ༷་ཅ༷ན་Q༷་འཆ༷ར་ལ༷། དེ་‘་`་ཐིག་ལེ་Vོང་པའི་Xོན་མ་དེ༷་ད༷ག་གི༷་གོ༷་མཚ༷མས་R༷་ཉི༷་མ༷་ད༷ང་འོ༷ད་ཟེ༷ར་
བཞི༷ན་ཀ༷་ད༷ག་གི༷་རི༷ག་པ༷་Vོ༷ང་གས༷ལ་བKོ༷ད་Q༷་མེ༷ད་པ༷འི་གད༷ངས་š༷ག་མཐོ༷ང་གི༷་རི༷ག་པ༷་Lོ༷་Kེ༷་}༷་Š༷་
l༷ད་Q༷་¡༷ང་བ༷་འrང་བ་ཡིན་ལ༷། དཔེར་ན་Tེས་`འི་@༷ད་ད༷ང་མེ་ལོང་གཉིས་པོ་šན་གཅིག་n་
འཛŒམ་ན་མེ༷་ལོ༷ང་གི༷་ནང་Q་Tེས་`་@ད་hི་གy༷གས་བ༷ན་ཤར་བ་བཞི༷ན་Q་—ི་ཡི་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་
བ་ཐམས་ཅད་དང་། ནང་དངོས་ཞེས་རིག་པ་ཀ་དག་གི་‘་བ་ནང་ལ་ཡོད་པ་དེ་ནང་དངོས་རེད། དེ་
—ི་ཡིན་ན་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་ཤར་l་དེ་རེད་པས། དེའི་—ིར་ན་དངོ༷ས་ད༷ང་བད༷ག་ཉི༷ད་གཅི༷ག་པ༷་
གRངས། —ིའི་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་དེ་དང་། ནང་གི་རིག་པ་དེ་གཉིས་ང-་བ/་གཅིག་ཡིན། གང་རེད་
ཟེར་ན། དཔེར་ན། ཤེལ་འཇའ་འcོ་བ་ཞིག་ཉི་མའི་ནང་བཞག་ན་དེ་ལས་འཇའ་ཚŒན་ཁ་དོག་¡་ƒ་
—ིར་འcོ་ནའང་འཇའ་ཚŒན་དེ་ཤེལ་9ི་{ལ་མ་གཏོགས་ཤེལ་ལས་ཐ་དད་པ་ཡོད་མ་རེད། དཔེར་དེ་
བཞིན་Q་རང་གི་ཆོས་ཉིད་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་1ིང་པ-་ང-་བ/་རང་བཞིན་Jགས་Kེ་གRམ་9ི་{ལ་
གདངས་ལས་ཤར་བ་Iར་བའི་དངོས་དང་། བདག་ཉིད་གཅིག་པ་གRངས་—ི་རོལ་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་
བ་དེ་རང་གི་གདོང་པ་མེ་ལོང་Q་ཤར་བ་Iར་བ་ཡིན་པའི་—ིར་ན། དངོས་དང་བདག་ཉིད་གཅིག་
པའི་རང་གི་རིག་པའི་ང-་བ-་དM༷་ལ༷ས་—ི་རོལ་ཉམས་གོང་འཕེལ་དེ་¡ང་བ་དེ༷་r༷ང་གི༷་འtེ༷ལ་བ༷་v༷བ་
པ༷འི་ཆ༷་ན༷ས་}་Š་lད་ལ་རིག་པ་ཞེས་བཏགས་དགོས་པའི་l་མཚན་གང་ཡིན་ཟེར་ན། ནང་གི་ཆོས་
ཉིད་hི་ཉམས་—ི་ལ་ཤར་བ་ཡིན་ལ། དེ་མཚŒན་@ེད་Q་Iར་བ་ཡིན་པའི་—ིར་ན། l་རི༷ག་པ༷་དེ་ལ་
བེན་དེ་འtས་`་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་Lོ༷་Kེ༷་}༷་Š༷་l༷ད་Q་ཤར་འོང་Qས་l༷་ཡི་མི༷ང་འt༷ས་`༷ར་
བཏགས་བཞག་པ་ཡིན་ཞེས་@་ལ། གན༷ད་འདི༷་མ༷་ོ༷གས་པ༷ར་གRངས། L-་KM་}་Š་lད་hི་¡ང་བ་
ཤར་འོང་l་འདི་ནང་གི་རིག་པའི་གདངས་ཡིན་པས་གནད་དེ་མ་ོགས་པར། —ི་རོལ་9ི་¡ང་བ་དེ་
ལ་ཐིག་ལེ་š་x་འཇའ་ཚŒན་ཤར་ན་འo། ཡི་དམ་šག་པའི་šས་Kེས་R་བyང་པ་ཡིན་ས་རེད་བསམ་
135/144
པའི་ང་Eལ་དང་མངོན་སེམས་Tེ་བཞག་ན་ཆོ༷ས་ཉི༷ད་དངོ༷ས་པོ༷་འཛN༷ན་པ༷འི་Xི༷བ་@ེ༷ད་རེད་འeོ་ལ༷་
ད༷མ་Q༷་འË༷ད་པ༷་ད༷ག་གི༷ས་$ོ༷གས་པ༷་ཆེ༷ན་པོ༷འི་Jན་མོང་མ་ཡིན་པའི་¡ང་ཉམས་ཟེར། ཐོད་wལ་9ི་
¡ང་བ་འདི་ལ་བེན་ནས་¡ང་བཞིའི་གེགས་བསལ་Q་འཆོལ་བ་@ེད་པའི་v༷བ་མཐ༷འི་Dད་ཆོས་
—ོ༷གས་ཙ༷མ་ཡ༷ང་ཤེ༷ས་པ༷་མ༷་ཡི༷ན་ནོ༷། །l་མཚན་དེའི་—ིར་ན་རིག་པ་L-་KM་}་Š་lད་དེ་ནང་གི་}ས་
ལས་{་འཁོར་ལོ་ƒ་ཡི་Vོང་པ་དེ། —ི་ལ་ཤར་འོང་བ་ཡིན་པས་དེ༷འི་—ི༷ར་ན་རི༷ག་པ༷་དེ༷་{༷འི་གན༷ད་ལ༷་
བེ༷ན་ན༷ས་eོ༷ལ་བ༷འི་༷གས་R༷་གRངས། དཔེར་ན་༼ལོག་མང་པོ་ལ་༽#ལ་འDོག་པ་བཞིན་Q། L-་
KM་}་Š་lད་དེ་eོལ་བའི་གས་R་c་ཞིང་འDོགས་པ་གRངས། རི་མ-་ཤ7ན་n་c་བ་eངས་ཐལ་ལེ་
མ་སོང་བར་འDོག་པའི་tེང་ཡོད་པ་L-་KM་}་Š་lད་དེ། ཐིག་ལེ་ལ་གནད་དོན་ཙམ་Q་eོལ་བའི་
གས་R་འDོ༷གས་མཚ༷མས་gམས་R་ཐི༷ག་ལེ༷་c༷་མོ༷་eངས་མེད་པ་ཐིག་ལེའི་བཀོད་པ་ཞིག་རེད་
བ“ད་ཡོད་Qས་y༷ང་འtེ༷ལ་Q་ཡོ༷ད་ཅི༷ང་། É༷ང་གི༷་གན༷ད་ལ༷་eོལ་བའི་གས་R་ད་‘ར་ལས་དང་པོ་
པའི་qབས་R་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་དེ་བ‘་འོང་Qས་འe-་འ/ང་@ེད་པ་མ་གཏོགས་བན་པ་“ོད་
མཁན་གཅིག་ཡོད་l་མ་རེད། eོ༷ལ་བ༷འི་༷གས་R༷་འeོ༷་འོ༷ང་ཅ༷ན་Q༷་ཡོ༷ད་པ༷ས་དེ་འe-་འ/ང་གིས་དེ་ལ་
ཡ༷ན་Q༷་མི༷་འ£༷ག་པ༷ར་ད@ི༷ངས་ད༷ང་ཐི༷ག་ལེ༷འི་ར༷་བ༷ར་འ°༷ད་གRངས། ད@ིངས་gམ་དག་གི་Xོན་མ་
—ི་ད@ིངས་ནང་ད@ིངས་གཉིས་གི་Xོན་མ། ཐིག་ལེ་Vོང་པའི་Xོན་མ་བཀོད་མིག་m་ལ་L-་བ/ར་བ་
ཡོད་པ་‘་`་དེའི་ནང་Q་ཐོད་wལ་}་Š་Eད་hི་¡ང་བ་དེའི་ཐིག་ལེའི་ད`ས་ན་བཞག་དགོས་
གRངས། གལ་Vེ་ལས་དང་པོ་པ་‘ར་ཡིན་ན་}་Š་lད་འeོ་བཞིན་པས་ཐིག་ལེའི་ད`ས་R་kད་
hིན་མ་རེད་དེ། རང་གི་རིག་པ་དེ་ཐིག་ལེའི་Vེང་Q་{ེ་གཅིག་Q་གཏད་བཞག་ན་}་Š་lད་དེ་རིག་
པའི་གདངས་ཡིན་པས་¦གས་hིས་དེ་ན་_ེབས་འོང་གི་རེད་གRངས། ཐིག་ལེའི་ར་བར་འ°ད་པ་ལ་
གོ༷མས་R༷་བz༷ག་པ༷ས་གད༷ངས་hི༷་Xོ༷ན་མ༷་g༷མས་ནང་གི་རིག་པའི་གདངས་hི་Xོན་མ། ཐིག་ལེ་Vོང་
པའི་Xོན་མ། ད@ིངས་gམ་དག་གི་Xོན་མ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་{ོ༷ལ་བ༷་མེ༷ད་པ༷་ཇེ༷་གས༷ལ་ཇེ༷་
བ༷ན་Q༷་འeོ༷་ཞི༷ང་།  ོ༷་}ས་ངག་ཡིད་གR༷མ་9ིས་@་བ་དŠ་Zགས་R་dངས་ནས་ར༷ང་བ༷བས་R༷་
ད༷ལ་བ༷ས། ནང་སེམས་hི་Vེང་ལའང་བདེ༷་གས༷ལ་མི༷་ོ༷ག་པ༷འི་ཏི༷ང་ངེ༷་འཛN༷ན་ད༷ང་། རིག་པ་L-་KM་}་
Š་lད་hི་ ོམ་@ང་གི་ཤེས་རབ་.ོང་Lོལ་འོང་གRངས་པ་‘་`་གBང་གི་‘་ ོམ་^ོད་པའི་གནད་
མདོ་Wགས་ཐམས་ཅད་hི་ཟབ་དོན་ཐམས་ཅད་Øང་Q་mབ་པའི་ོ༷ག་ད­ོ༷ད་hི༷་ཤེ༷ས་ར༷བ་D༷ད་པ༷ར་
ཅ༷ན་འཆ༷ར་བ་Iར་བ་ཡིན་ལ། ཡེ༷་ཤེ༷ས་hི༷་R༷མ་ཆ༷་ལ༷་དབ༷ང་ཐོ༷བ་པ༷ས་གRངས། ཆོས་ཉིད་བདེ་
གཤེགས་1ིང་པ-་དM་ཆ་གRམ་Q་ ོས་པ་ན་ཆ་གཅིག་ལ་དབང་ཐོབ་པ་ཡིན་པས་འདི༷འི་Q༷ས་R༷་ཤི་
136/144
སོང་Qས་བ༷ར་ཆ༷ད་ན༷འ༷ང་ར༷ང་བཞི༷ན་›༷ལ་བའི་ཞིང་ཁམས་ད`༷གས་འ@ི༷ན་པ༷་གRངས། —ོགས་བཞི་
ད`ས་ƒ་ལ་རང་བཞིན་›ལ་xའི་ཞིང་ཁམས་ƒ་ཡོད་པར་དེ་ཉིད་གང་‹ང་གཅིག་དང་ད`གས་
འ@ིན་པའམ་eོལ་བ། —ི༷འི་ད@ི༷ངས་¡༷ང་གི༷་༷གས་ད༷ང་པོ༷་མཐོ༷ང་༷བ༷ས་ཙ༷མ་མ༷་ཡི༷ན་པ༷ར་གRངས།
eོལ་ངེས་པའི་གདེངས་ཚད་ཡོད་པར་—ིའི་¡ང་བ་འo་མི་འo་འཕེལ་@ེད་འདིར་ངོས་བyང་@ེད་l་
མ་རེད། མ་ཡིན་པར་ན༷ང་Q༷་ཤེ༷ས་ར༷བ་hི༷་མི༷ག་གRངས། ནང་གི་རིག་པ་Kེ་ཡན་•ད་དེ་སེམས་hི་
Ìབ་གཡོག་དང་tལ་བ་མིག་]༷ལ་ད༷ང་t༷ལ་བ༷འི་ཆོས་ཉིད་hི་བདེ༷ན་པ༷་མངོན་Rམ་Q་མཐོ༷ང་བ༷འི་
གན༷ད་hི༷ས་ཡི༷ན་ཏེ༷། .ོ༷ང་གས༷ལ་ལ༷ས། རི༷ག་པ༷་མངོ༷ན་R༷མ་མཐོ༷ང་བ༷་ནི༷། །བདེ༷ན་པ༷་མཐོ༷ང་བ༷འི་
གན༷ད་hི༷ས་R༷། །ཁ༷མས་གR༷མ་aོ༷ག་པ༷་མ༷་ཡི༷ན་ནོ༷། །རིག་པ་ང-་བ/་དང་ནི་རང་བཞིན་གRམ་Jགས་
Kེ་འགག་མེད་hི་ད@ིངས་hི་¡ང་ཆ་Q་མངོན་Rམ་Q་མིག་གིས་མཐོང་Vེ་གོམས་སོང་ན་བདེན་པ་
མཐོང་ཞེས་ནང་གི་རིང་པ་ལའང་ཆོས་ཉིད་hི་བདེན་པ་མངོན་Rམ་Q་མཐོང་Vེ་ཡེ་ཤེས་ེད་པའི་
གནད་hིས་R། གང་ཟག་དེ་ཁམས་གRམ་འཁོར་བ་ལ་—ིར་aོག་པ་མ་ཡིན་དེ་ལས་eོལ་བ་འIར་
བ་ཡིན་གRངས།
གཉི༷ས་པ༷་ཉ༷མས་གོ༷ང་འཕེ༷ལ་ནི༷། .ོ༷ང་གས༷ལ་ལ༷ས། གོ༷ང་Q༷་འཕེ༷ལ་བ༷འི་¡༷ང་བ༷་ཡི༷ས།། ཉ༷མས་hི༷་
འཕེ༷ལ་ཤ༷ན་ད@ེ༷་བ༷་གཅེ༷ས། །ཞེས་ཉམས་དེ་རབ་ཡིན་ན་ཞག་བTེད། འtིང་ཡིན་ན་¹་བTེད།  ོམ་
ནས་གོང་ནས་གོང་Q་འཕེལ་འeོ་བ་ཡིན་—ིར། དེའི་འཕེལ་བ་དེའང་འཕེལ་འvབ་ཉམས་hི་གས་
དང་། བར་ཆོད་བQད་hི་གས་ཡོད་མེད་—ེ་དགོས་གRངས། གཞ༷ན་Q༷་É༷ང་སེ༷མས་hི༷་འQ༷་བ༷ས་
བTེ༷ད་པ༷འི་གRངས་ད་‘་ཆོས་eོགས་ལ་སོགས་པ་ ོམ་པ་ཡིན་ན་Éང་སེམས་hི་¢ངས་གནས་འQ་
བའི་བTེད་པའི་སེམས་བདེ༷་གས༷ལ་མི༷་ོ༷ག་པ༷་ད༷ང་། Éང་ད`་མ་ཚག་པའི་གས་R་དེ༷འི་ཉ༷མས་ལ་
Q༷་བ༷་ད༷ང་¤ི༷ག་l༷་ལ༷་སོ༷གས་པ༷་ཡིན་ནའང་། དེ་ཐམས་ཅད་ཤེ༷ས་ཉ༷མས་ཡིན་ཞེས། ཤེས་ཟེར་ན་ཡེ་
ཤེས་ཟེར་རེད། སེམས་ཡིན་པས་དེའི་སེམས་hི་ཉམས་ཡིན་པ་མ་གཏོགས་མེད་པའི་ཤེས་ཉམས་དེ་
བད༷ག་@༷་ཡིན་—ིར། ༷གས་བz༷་གོང་Q་Éང་ད`་མ་འཚŒལ་བའི་གས་Q་བ་དང་¤ིག་l་མན་ཤེལ་
མར་མེ་ལ་སོགས་པ་ཤར་གRང་པ་དེའི་གས་བz་ལ་>ོ༷འི་འཛN༷ན་པ༷་ད༷ང་བཅ༷ས་པ༷ས་དེ་Jན་མོང་གི་
ཉམས་ལེན་གRངས་༼ ༽eོ༷ལ་བ༷་མེ༷ད་པ༷འི་k༷ལ། .ོ༷ང་གས༷ལ་ལ༷ས། >ོ༷་ནི༷་C༷ན་$ོ༷བ་འ¥༷ལ་པ༷ར་
བཤ༷ད། །ཅེ༷ས་པ་ད༷ང་། དེ༷་བཞི༷ན་^ོ༷ད་འ£༷ག་ལ༷ས་h༷ང་། དོ༷ན་ད༷མ་>ོ༷་ཡི༷་^ོ༷ད་‡༷ལ་མི༷ན། །འདི༷ར་
ར༷ང་བཞི༷ན་$ོ༷གས་པ༷་ཆེ༷ན་པོ༷་ནི༷། l༷ད་ལ༷ས་། ན༷ང་Q༷་Vོ༷ང་པ༷འི་ཉ༷མས་ཤ༷ར་བ༷ས། །—ི༷་‹༷་གས༷ལ་བ༷འི་
ཡེ༷་ཤེ༷ས་ནི༷། །ཞེས་གRངས་པའི་ན༷ང་Q༷་ཆོ༷ས་ཉི༷ད་hི༷་ངོ༷་བོ༷་Vོ༷ང་པ༷ར་མངོན་Rམ་Q་མཐོ༷ང་བ༷ས། Vོང་
137/144
པ་དེ༷འི་གད༷ངས་ར༷ང་བཞི༷ན་གས༷ལ་བ༷འི་ཡེ༷་ཤེ༷ས་ནང་Q་ཆོས་ཉིད་ལ་འཕེལ་vབ་མེད་ནའང་—ི༷་རོ༷ལ་
‡ལ་9ི་Vེང་ན་ཤར་བའི་ཚ€། ‡ལ་བེམ་པོ་‹་མི༷་འI༷ར་བར་གོང་ནས་གོང་Q་འཕེ༷ལ་བ༷་ད༷ང་། ནང་Q་
རང་གི་}ས་འདི་ཉིད་ལ་འོད་གསལ་¢ངས་པ་{་ད`་མ་ཟེར་བ་དང་། གཡས་རོལ་མ། གཡོན་¬ང་
མ་ལ་སོགས་པའི་མང་པ-་ཡ/ད་—ིར། དེ་ ོམ་Vོབས་hི་རིམ་པ་བཞིན་Q་Tེས་`་དེའི་{་Éང་ཐིག་ལེ་
ཐམས་ཐམས་ཅད་༼རི་མོ་mའི་ཆ་}་༽ཡར་རང་¦གས་hི་འeོ་བ་Iར་བ་ཡིན་—ིར། —ི་གསལ་བའི་
ཡེ་ཤེས་དེ་དང་ནང་གི་Vོང་པའི་ཉམས་གཉིས་པ-་དM་བན་པ་ཐོབ་Jབ་པ་ཞིག་rང་ན་དེ་བོགས་ཐོན་
པ་ཡིན་གRངས་རེད། དེའི་—ིར་ན་དོན་དམ་>ོ་‡ལ་^ོལ་‡ལ་དེ་ཤེས་ཉམས་རེད་Qས་མིན་
གRངས། $ོགས་པ་ཆེན་པོ་¡ང་ཉམས་གཙ་བ-་ཡ7ན། ནང་Q་ཆོས་ཉིད་hི་ང-་བ-་V/ང་པ་མཐོང་བའི་
དེ་དང་རང་བཞིན་གསལ་བའི་ཡེ་ཤེས་—ི་རོལ་Q་མི་འIར་བ་འཕེལ་བ་དང་། ན༷ང་Q༷་{༷་འོ༷ད་Q༷་
དེ༷ངས་པ༷་ད༷ང་། གས༷ང་བ༷་ཉོ༷ན་མོ༷ངས་པ༷་ཤར་eོལ་Qས་མཉམ་Q་དག་པའི་ཚ€། ཆེད་Q་གཉེན་པོ་
གཞན་བེན་མི་དགོས་པ་མ་འ¥ལ་པ་eོ༷ལ་བ༷་འIར་བས་མཉ༷མ་པ༷ར་Vོ༷ན་པ༷ས་ཡི༷ད་ད­ོ༷ད་ལ༷་ར༷ག་
མ༷་}༷ས་ཤི༷ང་། ཤེས་ཉམས་hི་བདེ་གསལ་མི་ོག་པའི་ཉམས་ལ་རག་}ས་ས་མེད་ཟེར། ¡ང་ཉམས་
དེ་ཉིད་hི་མི༷་བú༷་བ༷་ངེ༷ས་པ༷འི་—ི༷ར་ན་¡༷ང་ཉ༷མས་ཞེ༷ས་བKོ༷ད། ¡ང་ཉམས་དེ་ཇི༷་‘༷ར་འཕེ༷ལ་ན༷། {༷་
l༷ད་ལ༷ས། ཉ༷མས་hི༷་¡༷ང་བ༷་གོ༷ང་འཕེ༷ལ་ནི༷། །ཡེ༷་ཤེ༷ས་ཁ༷་དོ༷ག་—ི༷ར་™༷ང་ན༷ས། །9ེ༷ན་འeེ༷ང་ད༷ང་ནི༷་
{ི༷བས་ཤ༷ར་ད༷ང་། །ཐི༷ག་ལེ༷་¡༷་ཚŒ༷གས་x༷་ཉི༷ད་ད༷ང་། །ར༷གས་པ༷ར་¡༷ང་བ༷འི་‡༷ལ་ལ༷ས་འད༷ས། །$ོགས་
པ་ཆེན་པ-འ7་¡ང་བའི་ཉམས་དངོས་མ་དེ་གོང་ནས་གོང་Q་འཕེལ་བ་གལ་ཚŒད་ནང་གི་རིག་པ་དེ་
ལས་L-་KM་}་Š་lད་དང་Xོན་མ་|ག་གི་¡ང་བ་ཡོད་པ་དེ་མན་ཤེལ་ཉི་མ་དང་འcད་པ་‘ར་Q་—ི་
ལ་™ང་ཡོང་གRངས། —ི་ལ་ཁ་དོག་ཡོང་Qས་དེ་འཇའ་ཁ་དོག་ƒ་aན་ཐམས་ཅད་རེས་འགའ་ནི་
9ེན་འeེང་དང་། རེས་འགའ་ནི་{ིབས་ཤར་ཏེ་འ;ིགས་àམ་དང་། ཐིག་ལེ་ཁ་དོག་¡་ཚŒགས་པའི་
x་ཉིད་དང་། རགས་པར་¡ང་བའི་‡ལ་ལས་འདས་ཞེས་རགས་པ་ཐ་མའི་¡ང་བའི་‡ལ་ལས་
འདས་ཞེས་འོ༷ད་¡༷ང་ཆེ༷ར་མཆེ༷ད་དེ༷་ད@ི༷ངས་རི༷ག་¤ི༷ན་མཚ༷མས་ལ༷ས་t༷ལ་བ༷་I༷ར་ཏེ༷། ཐོད་wལ་¡ང་
བ་ ོམ་ཆ་བན་པོ་@ས་ན་ད@ིངས་དང་རིག་པ་གཉིས་¤ིན་མཚམས་ལས་tལ་བ་Iར་ཏེ། འོད་ƒ་
དེ་དག་hང་ཕར་འcད་ཡོད་པས་ན་{ིབས་ཤར་དང་། 9ེན་Q་ཡོད་པས་ན་9ེན་འeེང་དང་།
ད@ིབས་hི་ཟོལ་‘ར་ཡང་àམ་པོ་‘་`་དང་། མཆོད་ེན་‘་`་དང་། པO་Vོང་aན་དང་། མཁར་
ཐབས་དང་། མདའ་དང་མQང་{ེ་‘་`་དང་། *་བ་*་—ེད་དང་། མིག་མངས་རིས་ལ་སོགས་པ་མ་
ངེས་པར་¡ང་ལ། ཐིག་ལེའི་Xོན་མ་ཡང་ˆན་མ་ཙམ་ནས་རིམ་པ་བཞིན་Q་ཇེ་ཆེར་བསེ་•ད་ཙམ་
138/144
Q་བར་Q་འཕེལ་ཞིང་། རིག་པ་L-་KM་}་Š་lད་དེ་ཉིད་hང་དཔེར་ན་འདབ་ཆགས་འ•ར་Tེན་པ་
•ག་རམ་ལ་སོགས་པ་‘་`་ཡིན་ན། ས་Lོ་གང་དངོས་པོ་ལ་བབ་བསམ་ན་བབ་l་མ་vབ་གོང་ནས་
µང་པ་མར་བ¬ངས་ནས་བབ་ཆོག་ཆོག་@ས། དེ་‘ར་¡ང་བ་ཤར་འོང་l་དེ་ཐམས་ཅད་འོད་hི་ཁ་
དོག་™ང་འོང་Qས་དེ་9ེན་འeེང་དང་། {ིབས་ཤར་དང་། དེ་བཞིན་Q་ཐིག་ལེ་¡་ཚŒགས་པའི་x་ཉིད་
དང་། རགས་པ་ས་Lོ་¡ང་བའི་‡ལ་ལས་འདས་ཏེ་འོད་¡ང་མཆེད་ཅེས་ད@ིངས་དང་རིག་པ་¤ིན་
མཚམས་ནས་tལ་ཞེས་¤ིན་མཚམས་དེ་ཉིད་ད@ིངས་¡ང་བ་༼ནག་པོ་@་བཤོག་པ་རེད་kར་ཤར་
འོང་རེད༽དང་པོ་ནག་པོ་ཤར། ནག་པ-་དM་ལ་ཡང་ཡང་གོམས་Qས། ནག་པ-་དM་kར་ཁ་—ེ་ཡོང་Qས་
དེའི་ནང་འཇའ་ཁ་དོག་ƒ་aན་ཤར་འོང་རེད་གRངས། འོ༷ད་ƒ༷་{ི༷བས་ཤ༷ར་ད༷ང་། 9ེ༷ན་འeེ༷ང་ད༷ང་།
à༷མ་འ;ི༷གས་ཞེས་པ་གོར་གོར་9ི་gམ་པར་ད༷ང་། མཆོ༷ད་ེ༷ན་9ི་བང་རིམ་gམ་པར་‘༷་`༷་ད༷ང་།
ཐིག་ལེ་དེའི་Vོང་པའི་Xོན་མ་ཤར་འོང་Qས་མེ་ཏོག་པ༷O༷་འདབ་མ་Vོ༷ང་དང་a༷ན་པ་ད༷ང་། གཞལ་
ཡས་ཁང་གི་ད@ིབས་‘་`་མཁ༷འ་ཐ༷བས་ད༷ང་། ཡང་མད༷འ་ད༷ང་མQ༷ང་གི་{ེ༷་‘༷་`༷་g-་པ/་ད༷ང་། *༷་བ༷་
དང་*༷་—ེ༷ད། མི༷ག་མ༷ངས་རི༷ས་ལ༷་སོ༷གས་པ༷་མ༷་ངེ༷ས་པ༷ར་¡༷ང་ལ༷། ཐི༷ག་ལེ༷་Vོང་པའི་Xོ༷ན་མ༷་ཡ༷ང་དང་
པོ་ˆ༷ན་མ༷་ཙ༷མ་Q་ཤར་རེད་དེ། རིམ་9ིས་གོམས་འོང་ན་དམག་འཛNང་པའི་qབས་R་མཚŒན་ཆའི་
འཇིགས་པ་Tོབ་པའི་བསེ་ཞེས་པ་དེ་‘་`་བསེ༷་•༷བ་‘་`་ཙ༷མ་Q༷་རི༷མ་9ི༷ས་འཕེ༷ལ་བ་འIར་བ་དང་།
རི༷ག་པ༷་འད༷བ་ཆ༷གས་འ•༷ར་Tེ༷ན་པ༷་ཞེས་པ་@་•ག་རམ་དེ་ཡིན་ན་}ས་པོ་{ལ་ཆེ་བས་ཁ་ནམ་
མཁར་གཅག་དེ་ནམ་མཁའ་ན་འ•ར་དགོས་ན་འ•ར། མར་དམའ་དགོས་ན་འ•ར་ཤེས་མཁན་‘་
`་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་དེའང་༼འ;ིགས་འ;ིགས་མི་འ;ིགས་hི་༽gམ་པར་དེ་ཡིན་Qས་འདབ་
ཆགས་འ•ར་Tེན་པ་‘་`་དང་། རི་¢ངས་རི་ཡི་{ེ་མོ་ནས་ཕར་འeོ་Qས་རི་¢གས་བག་ཕེབས་ཏེ་
འe-་ཞ/ར་Ó་ཁོམ་གང་ད-་རMད་ཟ་ནས་ཡར་བ‘་མར་བ‘་zང་ཙམ་@ེད། ཡང་Ó་ཁོམ་གང་རེད་ཟ་
ནས་འeོ་བཞིན་པ་དེ་‘་`་དཔལ་L-་KM་}་Š་lད་དེའང་དང་པོ་ཡང་གཅིག་ཤར་ནས་བན་ཟེ་“ོད།
ཡང་zང་ཙམ་ནས་ཕར་འeོ་aང་Bགས་hི་gམ་པར་དེ་འo་@ེད་ན་རི༷་¢༷གས་{ི༷བས་ལ༷་l༷ག་པ༷་
ད༷ང་། ཤ༷་ར༷་ཎ༷་ད༷ལ་9ི༷ས་འeོ༷་བ༷་དེ་ད༷ང་། `ང་བ་མེ་ཏོག་གི་ཚལ་ལ་འོང་བའི་ཚ€་ན་མེ་ཏོག་གི་ནང་
{ི་དང་བzད་Åལ་ཏེ་མེ་ཏོག་གཅིག་༼ལས་འཚŒལ་ནས་༽གཅིག་ཡག་པ-་རMད་ཚར་ནས་ཡང་མེ་ཏོག་
གཅིག་ལ་dོ་འeོ་l་མ་གཏོགས་མེད་པའི་—ིར། དེའི་¡ང་བ་L-་KM་}་Š་lད་དེའང་རིག་པའི་Vེང་ན་
zང་ཙམ་གནས། ཡང་ཕར་རིང་སེལ་འeོ་བའི་—ིར་ན་`༷ང་བ༷་མེ༷་ཏོ༷ག་ལ༷་aི༷ང་བ༷་ཙ༷མ་Q༷་ད༷ལ་`༷ར་
འeོ༷། མདོ༷ར་བY༷་ན༷་ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་ཇི༷་ཙ༷མ་གོ༷མས་པ༷་བ༷ས་པ༷་དེ་ལས་འོ༷ད་ཟེར་ཁ་དོག་¡་ƒའི་
139/144
¡༷ང་བ་དེའང་གོང་ནས་གོང་Q་E༷་ཆེ༷ར་འཕེ༷ལ། རི༷ག་པ༷་L-་KM་}་Š་lད་ད༷ལ་Q༷་འeོ༷་བ༷་ལ༷་z༷ང་ཟ༷ད་
གོ༷མས་པ༷འི་གས་དང་། བ༷ར་Q༷་གོ༷མས་པ༷འི་ཐ༷་1༷ད་ཅེས་༼ ༽འོད་¡ང་གི་ནང་ན་E་ཆེར་འཕེལ་
བ་དེ་zང་ཟད་གོམས་པ་རིག་པ་རིག་དོན་འ•ར་Tེན་པ་དེ་ཉིད་བར་Q་གོམས་པའི་ཐ་1ད་བཏ༷གས་
ཤི༷ང་མཆོ༷ག་n༷་གོ༷མས་པ༷འི་གོ༷མས་ཚ༷ད་ནི༷།
Xོ༷ན་མ༷་¡༷ང་@ེ༷ད་ལ༷ས། ¡༷ང་བ༷་ཐ༷མས་ཅ༷ད་ཐི༷ག་ལེ༷་‹༷། །ཤ༷ར་ན༷ས་ད”ི༷ག་གི༷ས་གན༷ས་པ༷་ན༷། །མཆོ༷ག་
n༷་གོ༷མས་པ༷འི་ཚ༷ད་ཡི༷ན་ནོ༷། །གཡས་གཡོན་ས་L-་ར7་tག་གང་ལ་བ‘ས་ན་¡ང་བ་ཐམས་ཅད་དག་
པའི་ཞིང་གི་¡ང་བ་‘་`་མ་གཏོགས་པ་མ་དག་པའི་ས་L-་ར7་tག་ལ་སོགས་པའི་¡ང་བ་མེད་པ་
དང་། དེ་ཡང་གཡོ་འŠལ་མི་@ེད་པ་བན་པ་“ོད་པ་Iར་བ་ཡིན་ན་ཉམས་གོང་འཕེལ་ལས་མཆོག་
n་གོམས་པའི་ཚད་ཡིན་ན-་ཞMས་གRངས་པ་དང་། ག༷ང་Q༷་བ‘༷ས་པ༷འི་Vོ༷ང་ཁ༷མས་འོ༷ད་གས༷ལ་9ི༷་
¡༷ང་བ༷ས་D༷བ་ཅི༷ང་འŠ༷ལ་འ;ི༷གས་མེ༷ད་པ༷ར་གཏ༷ན་ལ༷་ཕེ༷བ་པ༷་ཡི༷ན་ལ༷། དེ༷འ༷ང་ད@ི༷ངས་¡༷ང་དེ་—ི་
ད@ིངས་ནང་ད@ིངས་E་ཆེ་mང་རེ༷་aེ༷་ཙམ་Q་མཆེ༷ད་པའི་Q༷ས་ན། ད@ིངས་རིག་གི་¡ང་བ་ལ་
{ི༷བས་ཤ༷ར་འོང་གི་འQག་ན། ཉི་མ་‘་`་ཡིན་ན་མQ༷ན་Q་བ‘་དགོས། 9ེ༷ན་འeེ༷ང་ཞེས་ཁ་¡་ནས་
ཡར་l་བའི་ད`གས་9ེན་འeེང་གི་gམ་པ་ཡིན་ན་J༷ར་Q་མིག་ཕབ་Vེ། ད@ིངས་རིག་གི་¡ང་བ་v༷་
བཞི༷་འཕེལ་ན་གཡ༷ས་R་བ‘། ¹༷་ག༷མ་འཕེལ་ན་Vེ༷ང་Q་བ‘། v༷་གR༷མ་འཕེལ་ན་J༷ར་Q་བ‘། à༷མ་
པོ༷་ལ༷་གཡོ༷ན་Q་བ‘་བ་དང་། མཁ༷ར་ཐ༷བས་ལ༷་མཉ༷མ་པ༷ར་བ‘༷་གན༷ད་ཡི༷ན་ལ༷། དེ་‘་`་བ{ོན་
འvས་དང་གོ༷མས་པ༷་ཆེ༷་m༷ང་གི༷་བ༷ར་ཆ༷ད་པ༷འི་eོ༷ལ་ཚ༷ད་hི༷་ས༷་མཚ༷མས་ད@ེ༷་ན༷། ད@ི༷ངས་རི༷ག་¤ི༷ན་
མཚ༷མས་t༷ལ་ན༷ས་ཐིག་ལེ་ཡེ༷་ཤེ༷ས་བ༷ཞི་ªོ༷ར་9ི༷་¡༷ང་བ༷ས་eོ༷ལ་ན༷ས་དེའི་—ི༷ན་ཆ༷ད་ཁམས་གRམ་
འཁོ༷ར་བ༷ར་—ི་མི༷་aོག གཞལ་ཡས་ཁང་གི་v༷་ཆ༷ད་hི༷་g༷མ་པ༷ར་ཤ༷ར་བ་ན༷་ཚŒ༷མ་`༷འི་¡༷ང་བ༷་ལ༷་ཞེས་š་
ཚŒམ་`་ཚŒགས་|ག་Tེ་འོང་Qས་དེའི་¡ང་བ་ལ་eོ༷ལ་ན༷ས་ར༷ང་བཞི༷ན་›༷ལ་པ༷ར་ད`༷གས་འ@ི༷ན་པ་
Iར་བའི་—ིར་Q། ¡༷ང་བ༷་ཐ༷མས་ཅ༷ད་འོ༷ད་ƒ༷ར་¤ི༷ན་ཅི༷ང་ད@ི༷ངས་¡༷ང་à༷མ་འ;ི༷གས་དང་ཞེས་།
ཐིག་ལེ་Vོང་པའི་Xོན་མ་བཀོད་མིག་m་ལ་བL?་བོར་བ་‘་`་ཡོད་པ་དེའི་དhིལ་Q་ཐིག་ལེ་གོར་
གོར་ཞེས་ཡོད་རེད། àལ་འ;ིགས་ཞེས་པ་དེ་རེད། པ༷ད་འད༷བ་བཞི༷་བཞི༷ས་བE༷ན་པ༷འི་ཚŒ༷མ་`༷་ཤ༷ར་
ན༷་ཞེས། པད་འདབ་དང་པོ་བཞི་ལ་བཞི་རེ་བཞི་རེ་བཀོད་བཞག་ན་དེ་ཚŒམ་`་¡ང་བ་རེད་པར་དེའི་
—ིར་ན། ཚŒམ་`་¡ང་བ་ཤར་ན་འོ༷ད་གས༷ལ་ཤ༷ར་བ༷འི་q༷ད་གཅི༷ག་མ༷་ད༷ང་པོ༷ར་ཞེས། གཞིའི་Vེང་Q་
ཕར་བEལ་འeོ་Qས་kར་སད་མ་ཐག་n་དེ་ཡི་ཟིན་པས་བ༷ར་དོ༷་མེ༷ད་པ༷ར་ད`༷གས་འ@ི༷ན་པ༷་ནི༷་l༷ད་
hི༷་`༷འི་དགོ༷ངས་པ༷་ཡི༷ན་ཏེ༷། ཡ༷ར་མཚ༷མས་ལ༷ས་hི༷་སོ༷ར་བཞི༷་ལ༷ས། །t༷ལ་བ༷འི་Tེ༷ས་`༷་q༷ལ་བཟ༷ང་དེ༷།
140/144
།འཁོ༷ར་བ༷་འ£༷ག་པ༷་ག༷་ལ༷་ˆི༷ད། །v༷་ཆ༷ད་g༷མ་པ༷ར་ག༷ང་¡༷ང་བ༷། །›༷ལ་བ༷འི་ཡོ༷ན་ཏ༷ན་འདི༷ས་བ¿༷བ་
བོ༷། །མཐོ༷ང་བ༷འི་‡༷ལ་ཙ༷མ་ག༷ང་¡༷ང་བ༷། །ཚŒ༷མ་`༷་ལ༷་ནི༷་དེ༷་བཞི༷ན་ནོ༷། །ཞེས་སོ། ། l༷་མཚ༷ན་དེ༵འི་—ིར་
ན་པ༷…ི༷་ཏ༷་ཆེ༷ན་པོ༷་བི༷་མ༷་ལ༷ས་བཤ༷ད་མ༷་ཐ༷ག་པ༷འི་ཚŒ༷མ་`༷འི་¡༷ང་བ༷་དེ། ཉ༷མས་ག༷ང་འཕེ༷ལ་9ི༷་མཐར་
—ིན་པ་ཡིན་གRངས་པའི་མཐ༷ར་J༷ག་དེ་བཞག š༷་x༷་ཤ༷ར་བ༷་མཚŒན་@ེད་རིག་པ་ཚད་ཕེབས་hི་མག-་
ཟ7ན་པ་ཡིན་གRངས་པ་ཡིན་ལ། _ོ༷བ་དཔོན་ཆེ༷ན་པོ༷་པ༷O༷འི་ཞ༷བས་དང་‡༷མ་ཡེ་ཤེས་མཚŒ་Eལ་y༷ང་
འtེ༷ལ་9ིས་ཐོད་wལ་བཏན་ལ་ཕབ་ཡོང་Qས། ¡༷ང་བ༷འི་འཕེ༷ལ་ཆ༷་ཟ༷ད་པ༷འི་བ༷ར་ལ༷་རི༷ག་པ༷་ཚ€༷་
ཕེ༷བས་ཞེས་ད་‘་ནས་སོང་ཉིན་¡ང་བའི་འཕེལ་ཆ་ཟིན་པའི་མར་བY་འོང་རེད། ༼ ༽རིག་པ་
ཚ€་ཕེབས་བཞག་ཡབ་‡མ་yང་འtེལ་མ་ཡིན་པ་x༷་¬༷ང་པ༷་དེ་ཉིད་ཉ༷མས་གོ༷ང་འཕེ༷ལ་མཐར་$ོགས་
པ་བཞ༷ག་པ་ཡིན། ཁོ༷་བོ༵་འ£གས་མེད་Sིང་པའི་Jགས་hི་དགོ༷ངས་པ༷ར་@ས་ན་_ོབ་དཔོན་gམ་
གཉིས་དགོངས་པ་གཅི༷ག་Q་བབ་Vེ། .ོ༷ང་གས༷ལ་ལ༷ས། x༷་ཤ༷ར་ཉ༷མས་hི༷་འཕེ༷ལ་$ོ༷གས་ན༷། །བ༷ར་
དོ༷འི་¡༷ང་བ༷་འདི༷ར་ཆོ༷ད་པ༷ས། །ལོ༷ངས་^ོ༷ད་ངོ༷ས་ཟི༷ན་བ༷ར་དོ༷་Vོ༷ངས། །ཞེས་ཐོད་wལ་¡ང་བ་š་x་
དང་། ཞི་;ོ་ལ་སོགས་པའི་x་ཤར་ན་དེ་ཤེས་ཉམས་ཡིད་ད­ོད་hི་ཉམས་hི་¡ང་བ་ཐམས་ཅད་ཕར་
$ོགས་ཟིན་ནས། ༼དེ་བར་དོར་ཆད་མི་འQག་བསམ་Vེ། ༽གཅིག་པ་སོང་ཏེ། བར་ད-འ7་¡ང་བ་
འདི་ཆོད་པའི་ཞེས་ཆོས་ཉིད་བར་ད-་ཡ7་¡ང་བ་དེ་tལ་ན། $ོགས་ཆེན་9ི་ལམ་ ོམ་བཞག་Qས་ལམ་
ཉམས་R་ལེན་@ེད་hི་ལམ་འགག་རེད་ཡོད་པའི་—ིར་ན། ཆོས་ཉིད་hི་བར་ད-འ7་¡ང་བ་དེ་དང་འཆི་
ཁ་བར་ད-འ7་¡ང་བ་ཤར་¡ང་བ་ཤར་སོང་ན། དེ་ལོངས་^ོད་ངོས་ཟིན་ཞེས་སངས་Eས་ལོངས་xའི་
¡ང་བ་ཡིན་པ་དེ་ངོས་ཟིན། བར་དོ་གཏན་ནས་འe-་མ7་དགོས་གཞིའི་འོད་གསལ་དང་`འི་འོད་
གསལ་གཉིས་šན་གཅིག་n་གོམས་པའི་ཚ€་ན་གོལ་མ་ཅི་ན། དེའི་ད@ིངས་ན་འོག་n་བཤད་པར་
གཏི་Èགས་ ོ་བEད་ཅེས་པ་ཤར་l་ཡོད་རེད། དེའི་x༷་ཤ༷ར་བ༷་དེ༷་ཉ༷མས་གོ༷ང་འཕེ༷ལ་གདོ༷ན་མི༷་ཟ༷་
བ༷ར་$ོ༷གས་པ༷འི་༷གས་R༷་བཤ༷ད་པ༷ས། ཚ༷ད་ཕེ༷བས་hི༷་མགོ༷་ཟི༷ན་པ༷ར་ཡ༷ང་དོ༷ན་9ི༷ས་ཡིན་ལ་ཞེས།
ཉམས་གོང་འཕེལ་མཐའ་$ོགས་སོང་ན་ཚད་ཕེབས་hི་མག-་ཟ7ན་པ་ཡིན་པར་དེའི་—ིར་ན་དོན་9ིས་
བV༷ན་ལ༷། འདི༷་‘༷ར་ཡིན་ལ་དཔེར་ན་ཉམས་གོང་འཕེལ་ལ་བ‘ོས་ཏེ། རིག་པ་ཚད་ཕེབས་དང་།
རིག་པ་ཚད་ཕེབས་ལ་བ‘ོས་ཏེ་ཉམས་གོང་འཕེལ་ེན་ནས་བཏགས་འrང་གི་མིང་ཡིན་པས།
གཉིས་ཀ་ཕ༷་རི༷་བ‘ོ༷ས་ན༷ས་k༷ར་རི༷། k༷ར་རི༷་ལ༷་བ‘ོ༷ས་ན༷ས་ཕ༷་རི༷ར་བཞ༷ག་པ༷་བཞི༷ན། š༷་x༷་¬༷ང་པ༷་དེ་
ནི༷་ཉ༷མས་གོང་འཕེལ་9ི་མཐའ་དང་རིག་པ་ཚད་ཕེབས་hི་མག-་ཟ7ན་པས་གཉི༷ས་ཀ༷་ལ༷་རེ༷ག་ཅི༷ང་དེ༷་ལ༷་
141/144
དེ༷་བེ༷ན་9ི༷ས་འtེ༷ལ་བ༷་ཅ༷ན་Q༷་v༷བ་པ་ཡིན་ནོ། །_ོ༷བ་དཔོ༷ན་པO་དང་བི་མ་ལ་g༷མ་གཉི༷ས་hི༷་
དགོ༷ངས་པ༷་C༷ན་མDེ༷ན་ཆེ༷ན་པོ༷ས་ཐ༷ད་ཀ༷ར་—ེ༷ས་ན༷ས་བཞ༷ག་པ༷་ཙ༷མ་ལ༷། Kེ༷ས་འ£༷ག་g༷མས་ན༷ས་དོ༷ན་
9ི༷་ད@ི༷ངས་མཇ༷ལ་མ༷་ཤེ༷ས་པ༷ར་འདི༷་ད༷ང་འདི༷འ-་ཞM༷ས་ད­༷ད་པར་Äོ༷མ་པ༷་མཛད་པ་དེ་ནི། @ི༷ས་པ༷འི་
g༷མ་ཐ༷ར་ཙ༷མ་Q༷་ཟ༷ད་དོ༷། །@ིས་པ་mང་mང་{ེད་བ་‘ར་Q་ཟད་དོ། །—ི༷ར་¡༷ང་བ༷འི་འོ༷ད་གས༷ལ་ལ༷་
{༷ལ་ཇི་ཙམ་འཕེ༷ལ་བ༷་བཞི༷ན་Q༷་ན༷ང་Q༷འང་རི༷ག་པ༷འི་འོ༷ད་གས༷ལ་aེ་གསལ་མི་ོག་པ་ཡང་གང་ནས་
གོང་Q་འཕེལ། ཏི༷ང་ངེ༷་འཛN༷ན་དང་^༷ན་ƒ་ད༷ང་མངོ༷ན་ཤེ༷ས་|ག་ལ༷་སོ༷གས་པ༵ར་ཐོག་པ་མེད་པ་འཆ༷ར་
བ༷་ཡི༷ན་ནོ༷། །གR༷མ་པ༷་རི༷ག་པ༷་ཚ༷ད་ཕེ༷བས་hི༷་¡༷ང་བ༷་ཞེས་@་བ་ནི༷། རིག་པ་དེ་ཉིད་hི་ང-་བ/་ལ་
ད@ིངས་དང་རིག་པ་གཉིས་ཡོད་པའི་—ིར་ན་ད@ིངས་དེ་Vོང་ཆ་དང་། རིག་པ་uན་vབ་hི་ཆ་ཀ་
དག་uན་vབ་གཉིས་ཀའི་¡ང་བ་དེ་ཕར་མཐར་—ིན། ཚད་ལ་ཕེབས་སོང་Qས་དེ་རིག་པ་ཚད་
ཕེབས་ཞེས་@་བ་ཡིན་ཏེ། རིག་པ་ཚད་ཕེབས་ཡིན་པའི་l་མཚན་གང་རེད་ཟེར་ན། ཆོས་ཉིད་hི་ང-་
བ-་དM་ལ་ཡོད་པ་མེད་པ་འཁོར་བ་©ང་འདས་གང་Qའང་—ེ་l་མེད་པ། ཐམས་ཅད་དག་པ་ཆེན་པོ་
མཉམ་པ་ཆེན་པོ་གཅིག་གི་.ོང་Q་དག་སོང་བ་ཡིན་པས། ཆོ༷ས་ཉི༷ད་ག༷ང་Q༷འ༷ང་མ༷་—ེ༷་བ༷འི་དེའི་རང་
{༷ལ་དེ་—ི་རོལ་Q་ཤར་འོང་བ་དེ་ལ། དཔེར་ན། Tེས་`་@༷ད་ད༷ང་མེ༷་ལོ༷ང་གཉིས་ཡོད་ན་མེ་ལོང་གི་
ནང་ན་Tེས་`འི་@ད་wན་གཞོན་མཛ€ས་མི་མཛ€ས་གལ་འoའི་ཡོད་ན་རང་བཞིན་9ི་འབད་{ོལ་མི་
དགོས་པར་མེ་ལོང་དང་@ད་གཉིས་འcད་ན་ཤར་འོང་བ་བཞིན་Q་ཆོས་ཉིད་hི་རང་{ལ་ཏེ་ཆོས་
ཉིད་hི་ང-་བ-་དM་ལ་ནི་འཕོ་འIར་གཏན་ནས་མེད་པ་ཡིན་ནའང་ཆོས་ཉིད་hི་{ལ་དེ་—ི་རོལ་ལ་ཤར་
འོང་Qས་ཆོས་ཉིད་hི་{ལ་དེ་རི༷ག་པ༷འི་གཤི༷ས་དེ་ལ༷་ང-་བ-་V/ང་པ་ཆོས་x། རང་བཞིན་གསལ་བ་
ལོངས་x། Jགས་Kེ་འགག་མེད་›ལ་x། x༷་གR༷མ་9ི་ང-་བ-་ཡ/ན་ཏན་དེ་ཐམས་ཅད་གསར་Q་ཚŒང་
ལས་ལ་སོགས་པའི་བÔན་པ་མ་ཡིན་ཡེ་ནས་$ོགས་$ོགས་ཁ་ཟག་མེད་hི་ཆོས་ཐམས་ཅད་nལ་ལ་
མར་བཞིན་Q་Dབ་ཡོད་པ་དེ་ཡིན་པས་ཡེ་$ོགས་ཆེན་པ-་དM། ད་‘ར་ཚŒགས་བསགས་Xིབ་པ་ªོང་
¬ེན་ལ་བེན་ཏེ་Sོ་`ར་9ི་oི་མ་ཕར་སེལ་འe-་རMད་མ་གཏོགས་ང-་བ-འ7་གཤིས་hི་ཡོན་ཏན་ལ་ཡར་
བTེད་དགོས་མ་རེད་ལ། ཡེ༷་$ོ༷གས་R༷་ཡོ༷ད་པ༷འི་Sོ་`ར་9ི་oི་མ་དེ་དག མ་དག་པ་ཟག་བཅས་hི་
¡ང་བ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ཕར་རིམ་པར་བཞིན་Q་ཟད་འeོ་Qས་སངས་Eས་ལོ༷ངས་^ོ༷ད་$ོ༷གས་
x༷འི་ཡོ༷ན་ཏ༷ན་དེ་ཉིད་ལ་ས་བz་lན་མཐར་གནས་པའི་@ང་mབ་སེམས་དཔའ་gམས་hིས་hང་
Vོང་ཉིད་gམ་Cན་མཆོག་aན་9ི་ཆ་ལ་ªར་ན་ཁ་མིག་གི་`་ག་ཙམ་མ་གཏོགས་སངས་Eས་hི་
མDེན་པ་མ་གཏོགས་འཆར་མི་Jབ་གRངས་བར་དེ་‘་`་ཡོ༷ན་ཏ༷ན་9ི་ང-་བ-་དM་ཐམས་ཅད་—ི་རོལ་
142/144
Q་ཤར་Qས། ནང་Q་ཡོན་ཏན་མ༷་}༷ས་ཤི༷ང་}༷ས་པ༷་མེ༷ད་པ༷་འདི༷ར་ལ༷མ་9ི༷་¡༷ང་བ༷་ལ༷་{ལ་$ོགས་ནས་
ཞེས་ཉམས་གོང་འཕེལ་ནས་བyང་Vེ། x་གRམ་དེ་མཐོང་འོང་རེད་དེ། {ལ་{ལ་$ོགས་ནས་རིག་
པ་ཚད་ཕེབས་hི་Vེང་ནས་ཡར་འཕེལ་l་དེ་{ལ་$ོགས་པའི་ན། རིག་པ་ཚད་ཕེབས་hི་{༷ལ་$ོ༷གས་
པ༷་ནི༷་རི༷ག་པ༷་ཚ༷ད་ཕེ༷བས་hི༷་དོན་ན-་ཞMས་རིག་པ་ཚད་ཕེབས་hི་ཟེར་བའི་X་དོན་དེ་གང་ཡིན་པར་
Q༷ས་ད༷་ཙ༷མ་ན༷་ཁོ༷་བོ༷་ཅ༷ག་གི༷ས་ོ༷གས་ཏེ༷། v༷བ་པ༷འི་མཐ༷འ་གཞ༷ན་Q༷་ཞེས་ཨ་ཏི་ཡོ་ག་མན་ཆོད་hི་
ཐེག་པ་བEད་hི་vབ་པའི་མཐའ་གཞན་དེ༷་བཞི༷ན་གཤེ༷གས་པ༷་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་1ིང་པ-འ7་
ཁ༷མས་དེ་ལ༷་x༷་ད༷ང་ཡེ༷་ཤེ༷ས་hི༷་ཡོ༷ན་ཏ༷ན་དེ་ཉིད་མངོན་Rམ་Q་ཡོད་ཅིང་བཤད་ནའང་ཡོ༷ད་པ༷་དེ༷་ཉི༷ད་
མ་འོངས་པ་ན་ཐོབ་@་གཅིག་n་འཛNན་འQག་l་མ་གཏོགས་ད་‘་གཞིའི་.ོང་Q་ཡེ་ནས་$ོགས་ཡོད་
པ་དེ་ཡོད་མ་རེད་ལ། དེའི་—ིར་ན་མ་འོངས་པར་ཐོབ་@་འཛNན་པ་དེ་ཉིད་$ོགས་ཆེན་ལམ་9ི་གོལ་ས་
ཡིན་པའི་ན་དེ་ཉིད་ཐོ༷བ་@༷འི་མཐ༷ར་འཛN༷ན་Q༷་འདོ༷ད་ན༷ས་བཞི༷ན་ལ༷ག་གི༷་g༷མ་པ༷་འཆིང་བའི་མཚན་
དཔེ་ཅན་ཞེས་སངས་Eས་hི་མཚན་དཔེ་ཟག་མེད་hི་ཡོན་ཏན་དེ་བསམ་9ིས་མི་Dབ་པའི་ཆོས་ཉིད་
ཡིན་Qས་ད་‘་དཔེར་ན་སངས་Eས་hི་Jབ་པའི་སེར་མོ་ཟངས་མདོག་དང་། ད`་ཡི་ག„ག་ཏོར་‘་
མི་མངོན་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ན་x་ལ་མཛད་པར་9ི་ཆ་ཐམས་ཅད་བཤད་རེད་དེ། དེ་‘་`་མཚན་
དཔེ་དེ་མ་འོངས་པ་ན་ཐོབ་l་ཡོད་བསམ་པ་དེ། མཚན་དཔེ་མཐའ་Jག་དེ་ལ་འདོད་པ་མ་གཏོགས་
བདེ་གཤེགས་1ིང་པ-འ7་ཁམས་ལ་ཟག་མེད་hི་ཡོན་ཏན་ཡེ་$ོགས་R་ཤར་བ་དེ་མ་འདོད་པ་ཡིན་
པས་ན་དོན་Q་གཉེར་བ་གང་ཤིག་ལ་འtས་`་རང་lད་པ་གོལ་བ་ཞེས་འtས་`་གསར་Q་ཐོབ་@་
ཞིག་ཡོད་ཚར་ན་འtས་`་རང་lད་པ། དེ་ཐོབ་པ་དེའང་ཟག་མེད་hི་ཡོན་ཏན་མཚན་དང་དཔེ་
@ེད་ལ་སོགས་པ་གyགས་xའི་ཡོན་ཏན་གཙ་བŽ་བཤད་པ་མ་གཏོགས་ཆོས་x་ཡོན་ཏན་མ་ཤེས་པ་
བVན་པ་འདིའི་ཆོ༷མ་Í༷ན་‘༷ར་Iར་བ་‘ར་མི༷་མངོ༷ན་པ༷ར་འ£༷ག་པ༷་ནི༷་ཆོ༷ས་ཅ༷ན། ཨ༷་ལ༷་ལ༷་ར༷ང་
བཞི༷ན་ཐེ༷ག་པའི་མཆོ༷ག་E༷ལ་པོ༵་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་དགོ༷ངས་པ༷་འདི༷་ཙ༷མ་ཡ༷ང་བས༷མ་9ི༷ས་མི༷་D༷བ་
པ༷ར་¡༷ང་མོ༷ད་དེ༷། $ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་v༷བ་མཐ༷འ་རང་གི་X་ཇི༷་བཞི༷ན་Q་_ོ༷ང་མི༷་ཤེ༷ས་པ༷་ད༷ག་གི༷ས་
¡༷ང་བ༷འི་འཆ༷ར་k༷ལ་ཙ༷མ་ལ༷་^ི༷་བོ༷ལ་9ི༷ས་བW༷གས་པ༷་བKོ༷ད་པ༷་ལ༷ས་ཞེས། རིག་པ་ཚད་ཕེབས་ལ་
x་དང་ཞིང་ཁམས་དང་འཇའ་དང་ཟེར་ལ་སོགས་པ་¡ང་བ་དེར་མཆོད་པ་བKོད་པ་མ་གཏོགས་
རང་གི་རིག་པའི་གཤིས་hི་ང-་བ/་ཟག་མེད་hི་ཡོན་ཏན་བསམ་9ིས་མི་Dབ་པ་ཡོད་པར་དེ་ཐམས་
ཅད་རིག་པ་ཚད་ལ་ཕེབས་Qས་kར་—ི་ལ་མངོན་འོང་l་དེ་ངོ་མ་ཟིན་Qས། ^ི་བོལ་hི་བWགས་
པ་བKོད་པ་ལས་དོ༷ན་D༷ད་པ༷ར་ཅན་ཐེག་པ་མཆོག་གི་བVན་དོན་མཐའ་Jག་དེ་ཅ༷ང་Vོ༷ན་པ༷ར་མི༷་
143/144
´༷ས་ཤི༷ང་། —ོ༷གས་རེ༷འི་གB༷ང་ལ༷་འoི༷ས་པ༷་ཞེས་ཐེག་པ་མཐའ་དག་གི་དོན་ཁོང་Q་མ་mབ་པ་ད༷ག་
གི༷ས་ཁ༷་ཟེ༷ར་བ༷་ད༷ང་། —༷ར་ག༷་Xོ༷ག་པ༷འི་¬ེན་Q་ཞེས་མི་Vེགས་ཉི་མ་ལ་བ‘་བ་‘་`་འQག་ཟེར་བ་
དང་། ཐོད་wལ་9ི་¡ང་བ་འo་མིན་འཇའ་ཟེར་ཤར་l་དེ་Qས་འཁོར་9ི་Vོང་གyགས་དང་གཅིག་པ་
ལ་སོགས་པའི་¬ེ༷ན་Q༷་I༷ར་བ༷འི་ལ༷མ་‘༷ར་¡༷ང་བ༷་Q༷་མ༷ས་ཁེ༷ངས་པ༵འི་9༷་ཚŒ༷མ་ཅ༷ན་ད༷ང་། gམ་པར་
མ་བཏགས་པ་ཞེས་ཆོས་hི་དགོངས་པ་བསམ་9ིས་མི་Dབ་པ་ཡོད་པ་དེ་X་ཇི་བཞིན་Q་}ང་དང་
རིག་པའི་g༷མ་པ༷ར་མ༷་བ༷གས་པ༷་གཉི༷ས་ན༷ང་འཛŒ༷མས་པ༷་ལ༷ས་r༷ང་གི༷ས།
144/144
}}

Revision as of 14:51, 10 October 2023

༄༅། །$ོགས་པ་ཆེན་པ-་./ང་ཆེན་1ིང་ཏིག་གི་གདོད་མའི་མགོན་པ-འ7་ ལམ་9ི་རིམ་པའི་;ིད་ཡིག་ཡེ་ཤེས་>་མ་ ཞེས་@་བBགས་སོ། ། Cན་མDེན་Eལ་བའི་གསང་1ིང་ས་ཆེན་འདི་Fེལ་མཁས།། Cན་མDེན་Eལ་བའི་Eལ་ཚབ་ས་ཆེན་འདི་@ོན་པའི།། Cན་9ི་རིག་བདག་Iར་བའི་Jགས་Kེ་ཡི་མངའ་བདག། ཡབ་Kེ་>་མ་དིལ་མDེན་L-་KM་འཆང་མDེན་ནོ།། ཞེས་ཤེས་ཚNག་པO་དཀར་པ-འ7་མQན་བRས་ནས་གང་Sེང་བ་@་བ་ནི་Tབས་Kེ་བདེ་བར་གཤེགས་ པ་དིལ་མDེན་L-་KM་འཆང་འIར་མེད་ཐེག་མཆོག་བVན་པའི་Eལ་མཚན་མཆོག་གི་ཞལ་W་ནས་ གRངས་བའི་$ོགས་པ་ཆེན་པ-་ཡM་ཤེས་>་མ་X་Yད་འZལ་ཆས་ན་བBགས་པར་དེ་ཉིད་ཡིག་བ\ར་ @་བ་ལ་ཐོག་མ་དགེ་བ་བར་Q་དགེ་བ་ཐ་མ་དགེ་བ་གRམ་ལས་དང་པ-་ན7། རིགས་Cན་Dབ་བདག་དིལ་མDེན་>་མ་ཡི།། ཞབས་]ལ་^ི་བོར་ལེན་པའི་_ོབ་`་ཡིས།། དཔལ་aན་>་མའི་མཛད་འcིན་dེལ་བ་ལ།། གེགས་མེད་བVན་འe-འ7་Eན་Q་འIར་བ་ཤོག། ༄༅། །ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་gམ་མDེན་>་ན་མེད་པ་ཡང་དག་ $ོགས་པའི་སངས་Eས་hི་གོ་འཕང་རིན་པ-་ཆM་ཐོབ་པ་@། དེའི་ཆེད་Q་དམ་པའི་ཆོས་ཟབ་མོ་གསན་ ནས། དོན་kལ་བཞིན་Q་ཉམས་R་ལེན་པ་lའོ་1མ་Q་བསམ་པ་E་ཆེ་བ་@ང་mབ་མཆོག་n་Jགས་ བTེད་པ་དང་། ཆོས་གསན་པའི་Cན་Q་^ོད་པར་མདོ་lད་བVན་བཅོས་oི་མ་མེད་པ་gམས་ལས་ ཇི་qད་འrང་བར་ལེགས་པ་གསལ་བཏབ་Vེ་གསན་པ་གནང་བ་B། གང་གསན་9ི་ཆོས་hི་རིམ་པ་ ལ་$ོགས་པ་ཆེན་པ-་./ང་ཆེན་1ིང་ཏིག་གི་གདོད་མའི་མགོན་པ-འ7་ལམ་9ི་རིམ་པའི་;ིད་ཡིག་ཡེ་ ཤེས་>་མ་ཞེས་@་བ་བBགས་ས-་ཞMས་པ་དེ། $ོ༷གས་པ༷་ཆེ༷ན་པོ༷་ཞེས་པ་དེ་ལ་ནང་གསེས་hི་ད@ེ་ན་ 1/144 གཞི་$ོགས་པ་ཆེན་པོ། ལམ་$ོགས་པ་ཆེན་པོ། འtས་`་$ོགས་པ་ཆེན་པོ་གRམ། བKོད་@་དོན་9ི་ $ོགས་པ་ཆེན་པ-་དM་རེད། གཞི་$ོགས་པ་ཆེན་པ-་དM་ལ་ཀ་དག་དང་uན་vབ་གཉིས། ལམ་$ོགས་པ་ ཆེན་པོ་ལ་;ེགས་ཆོད་དང་ཐོད་wལ་གཉིས། འtས་`་$ོགས་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཆོས་x་དང་གyགས་x་ གཉིས་hི་ང-་བ-་ཡ7ན། བKོད་@་དེ་ལ་བKོད་@ེད་ཚNག་གི་དབང་Q་@ས་ན་$ོགས་པ་ཆེན་པོ་གསང་ ཆེན་ངེས་པའི་lད་ཆེན་བz་བQན་ཞེས་@་བ་དེས་{་བའི་lད་X་ཐལ་འIར་{་བའི་lད། དེས་ ཡན་ལག་འcོས་པ་Iར་པར་གསང་ཆེན་ངེས་པའི་lད་ཆེན་བz་བQན། དེ་ལས་འcོས་པ་Iར་

བར་$ོགས་པ་ཆེན་པ-འ7་lད་འ`མ་cག་
Retrieved from "https://khyentselineage.tsadra.org/index.php?title=Text_test&oldid=52896"
Khyentse Lineage
Collected Works of the Masters
A Tsadra Foundation initiative designed to house the writings and revelations of the masters of the Khyentse lineage.
Join the Tsadra Foundation mailing list:

Tsadra Foundation
Translation & Transmission Conference
DharmaCloud Tibetan eBooks
Buddha-Nature
Śāntideva's Life and Works
Rinchen Terdzö Chenmo
Damngak Rinpoche Dzö
Dharma Dictionary

About us
Privacy policy
General disclaimer
Site guide

Project Description

Welcome to the Khyentse Lineage Project, a Tsadra Foundation initiative designed to house the writings and revelations of the masters of the Khyentse lineage in a digital format that allows for open access to these materials in authoritative modern Tibetan editions for the sake of scholars, translators, and practitioners the world over.

About us

© Tsadra Foundation. Please feel free to use this website and its content in accordance with fair use policies for teaching, scholarship, education, and research.
See General disclaimer for more information.